21/11/2016
Thứ Hai Tuần XXXIV Mùa Thường Niên Năm chẵn
Kh 14, 1-3, 4b-5; Lc 21, 1-4
TẤM LÒNG VĨ ĐẠI CỦA BÀ GÓA NGHÈO
Bà góa nghèo trong Tin Mừng hôm nay có thể nói là một người nghèo tuyệt đối. Qua nghĩa cử đơn sơ của bà, Chúa Giêsu đã khám phá ra sự quảng đại cao cả và lòng cậy trông phó thác tuyệt đối của bà vào Thiên Chúa. Mặc dù chỉ đóng góp hai đồng tiền nhỏ có giá trị 1/4 xu, nhưng bà đã cho đi tất cả những gì mình có để nuôi sống; vì thế bà xứng đáng được Chúa Giêsu khen ngợi. Tuy nhiên sự kiện và lời khen ngợi này có thể nêu lên hai vấn nạn: thứ nhất, liệu chúng ta phải nghèo về vật chất để được thuộc về Nước Thiên Chúa chăng? thứ hai, liệu người nghèo phải cho đi tất cả, kể cả những nhu yếu phẩm nếu họ muốn được Chúa khen ngợi chăng?
“Ngước mắt lên, Đức Giêsu thấy nhiều người giàu đang bỏ tiền dâng cúng...” (1). Một số người sang trọng, quần là áo lượt, theo nhau xếp hàng bỏ tiền dâng cúng. Chúng ta không biết vì sao họ bị lại cùng thời điểm bỏ tiền vào thùng. Có phải là để “ đua nhau”, hơn nhau một chút, như ngày nay chúng ta vẫn thường thấy trong việc quyên góp xây nhà thờ của những người giáo dân ? Chúa Giêsu thấy những người giàu bỏ thật nhiều tiền vào thùng, nhưng Ngài lại chú ý đến một bà góa nghèo khổ... bỏ vào 2 đồng tiền kẽm ( x. câu 2).
Hai hình ảnh như đối nghịch từng đôi một. Một bên là người giàu, những người giàu. Còn bên kia là bà góa, mà chỉ có một bà góa. Một bên là bỏ nhiều tiền, bên kia chỉ có hai đồng xu nhỏ. Giàu thì có bạn cùng đi, một nhóm... Còn nghèo và cô đơn thì chỉ đi lẻ loi một mình. Hình ảnh bà góa xuất hiện như một nét chấm phá cho bức tranh bỏ tiền dâng cúng mà họa sĩ muốn bộc lộ tâm trạng. Nét chấm phá ấy lên đến cao độ, khi bà thò tay vào túi, lần mò mãi và cuối cùng rụt rè bỏ vào thùng 2 đồng xu kẽm. Hai đồng kẽm ấy như lọt thỏm và bị mất hút giữa muôn tờ giấy bạc của đám người giàu, chỉ như hạt muối bỏ biển
Ðã hẳn trong Tin Mừng, người nghèo được chúc phúc, trong khi theo cách diễn tả của Chúa Giêsu người giầu có khó vào được Nước Trời. Thật ra, người nghèo được gọi là có phúc, không phải vì họ nghèo, cũng như Tin Mừng không bao giờ đề cao sự nghèo khổ, vì sự nghèo túng tự nó không làm cho ai nên thánh, có chăng chỉ những người nghèo biết chấp nhận thân phận của mình để chờ đợi từ người khác và cậy trông phó thác hoàn toàn vào Thiên Chúa. Nói khác đi, cái nghèo vật chất không phải tự nó biến sự túng thiếu thành nguồn ơn phúc, nhưng chính tinh thần nghèo khó, chính ý thức sự lệ thuộc của mình vào người khác, nhất là đặt trọn niềm tín thác vào Thiên Chúa, mới làm cho những người nghèo trở nên giầu tình người và đậm đà tình Chúa.
Một vị Thầy luôn nhìn thấy những sâu thẳm của lòng người. Ngài quay lại nói với các môn đệ. Thầy bảo thật anh em : bà góa nghèo này đã bỏ vào nhiều hơn ai hết. ( c.3). Vì sao Ngài quả quyết như vậy ? Chắc chắn là bà không thể giải bày hoàn cảnh của mình cho vị Thầy này, và ngay cả phong cách bề ngoài càng không nói lên điều ấy. Nhưng Chúa Giêsu đã thấu suốt lòng bà. Người hiểu rõ gia cảnh túng thiếu và góa bụa của bà. Thánh Luca tả rất rõ : một bà – góa – túng thiếu. Là phụ nữ trong thời đó được coi là hàng thứ yếu. Bà lại góa chồng, đơn phương độc mã, không chỗ tựa nương, bám víu nên gia cảnh bà trở nên túng thiếu, nghèo nàn... Nhưng bà vẫn đến dâng cúng cái nghèo nàn túng thiếu ấy.
Đức Giêsu khẳng định : Những người giàu đều bỏ những đồng bạc dư thừa trong két bạc của họ, để dâng cúng. Còn bà góa thì bỏ vào tất cả những gì có thể nuôi sống bà ( x. câu 4). Một nhận xét nói lên sự thấu hiểu tâm can con người. Đúng vậy, số lượng bạc lớn từ tay người giàu đổ trút vào thùng tiền, chỉ là những đồng bạc dư thừa của họ. Họ có bỏ số tiền ấy vào thùng, thì họ lại kiếm được những món bạc khác nhiều hơn, lớn hơn để bỏ vào két sắt của họ. Còn bà góa 2 đồng xu hôm nay đã khiến cho bữa ăn của bà thiếu bánh, thiếu cá hoặc chỉ là bữa ăn lót lòng. Bữa ăn chay. Chúa Giêsu không khen những ông nhà giàu đổ thật nhiều tiền vào thùng, để sửa sang trùng tu nhà chúa, nơi dành riêng cho việc thờ phượng; nhưng Ngài khen tấm lòng bà góa với trọn vẹn vốn sống của mình, đã dâng cho Chúa những gì liên quan đến sinh mệnh, sự sống của bà, để góp phần xây dựng cho ngôi thánh đường thêm trang nghiêm hơn, thêm tình người.
Bà góa nghèo trong Tin Mừng hôm nay chỉ có hai đồng tiền nhỏ để sinh sống, nhưng bà đã dâng cúng trọn vẹn cho Chúa. Có lẽ bà có được hai đồng tiền đó là do lòng hảo tâm của người khác và bà muốn biểu lộ sự tín thác của mình vào sự quan phòng của Thiên Chúa qua việc cho đi tất cả. Vấn đề đáng suy nghĩ là liệu hành động của bà góa nghèo này có giá trị trong xã hội ngày nay, nếu không phải là tạo thêm sự nghi kỵ trong xã hội? Sống trong một xã hội cạnh tranh như hiện nay, còn có một mô thức của xã hội nơi bài giảng trên núi của Chúa Giêsu được đem ra thực hành, để không ai còn bị tiền tài, danh vọng, quyền lực chi phối, nhưng mọi người đều thực hành tình liên đới, yêu thương, chia sẻ. Với lời khen ngợi hành động của bà góa nghèo, Chúa Giêsu một lần nữa muốn đảo lộn trật tự xã hội, vì Ngài không những kêu gọi sự thay đổi của từng cá nhân, nhưng còn muốn đẩy mạnh tiến trình đổi mới xã hội, nơi mọi người đóng góp tất cả những gì mình có để xây dựng và phục vụ xã hội.
Một trong những bài huấn giáo của Chúa Giêsu mà thánh sử Luca lột tả rõ hơn về luật sống của “ người theo Thầy”, là biểu lộ đức ái trong việc bố thí hay dâng cúng cho đến thờ. Đây cũng là cách thể hiện sự dứt khoát, không bị dính bén hay lệ thuộc vào của cải, tiền bạc. Bài Tin Mừng hôm nay gồm tóm trong 4 câu đầu của chương 21, khi hành trình của Chúa Giêsu tiến đến Giêrusalem đã gần. Bối cảnh xảy ra ngay tại thúng tiền dâng cúng trong đền thờ. Có lẽ Đức Giêsu ngồi đối diện cách đó không xa, nên Ngài thấy rõ mọi sự việc. Một bài học mới được mở ra cho các Tông đồ.
Bà goá nghèo chỉ bỏ vào thùng 2 đồng tiền kẽm nhưng Chúa Giêsu bảo bà là người hiến dâng nhiều nhất, hơn cả những người giàu có. Sự đánh giá của Thiên Chúa không nằm ở số lượng tiền dâng nhưng ở tinh thần của người dâng cúng. Bà goá này dâng tiền không đáng giá bao nhiêu. Bà dâng không vì danh tiếng, không phải để phô trương hay vì bắt buộc. Bà dâng chỉ vì lòng kính mến Thiên Chúa xuất phát từ một con tim chân thành. Của ít nhưng lòng thì nhiều. Những người khác dâng những của dư thừa, còn bà dâng tất cả những gì mình có. Của bà dâng không chỉ là 2 đồng tiền nhưng là cả con tim và gia tài của bà. Noi gương bà, chúng ta hãy dâng cho Chúa tất cả những gì tốt đẹp nhất mà mình có.
Ðể sống trọn Lời Chúa hôm nay, chúng ta hãy tự hỏi: Tôi có tinh thần nghèo khó để ý thức sự lệ thuộc của tôi vào người khác và vào Thiên Chúa không? Tôi đã và đang làm gì để góp phần xây dựng một xã hội mới. Ước gì mẫu gương của bà góa nghèo phản ánh tình yêu Thiên Chúa, Ðấng trao ban tất cả cho con người, giúp chúng ta mạnh tiến trên con đường xây dựng Nước Chúa giữa lòng xã hội.