Thứ Bảy tuần XIII TN
Mt 9, 14-17
SỐNG PHÙ HỢP VỚI TIN MỪNG
Khi có mấy môn đệ của ông Gioan đến gặp Đức Giêsu thắc mắc về chuyện họ phải ăn chay trong khi môn đệ của Chúa thì không. Bấy giờ Chúa Giêsu giải thích cho họ biết thêm vì “khách dự tiệc cưới không thể buồn rầu khi tân lang đang còn ở với họ. Người ta cũng không đổ rượu mới vào bầu da cũ, chẳng vậy, bầu da vỡ, rượu đổ ra, và bầu da hư mất. Nhưng rượu mới thì đổ vào bầu da mới, và cả hai được nguyên vẹn".
Hình ảnh áo vá và rượu trong bầu da hình như không còn quen thuộc lắm nữa. Nếu Chúa nói chuyện với thính giả hôm nay, hẳn Ngài sẽ dùng những hình ảnh khác. Dù sao, cốt lõi sứ điệp vẫn rất rõ: Cần thích nghi để phù hợp! Ngữ cảnh ở đây là sự giải thích của Đức Giê-su: Vì chàng rể đang hiện diện, nên các bạn hữu không ăn chay.
Như vậy, chính sự hiện diện của Đức Giê-su, tức của Tin Mừng, của Nước Trời, làm nên yếu tố mới mẻ và đòi người ta phải ứng xử phù hợp với yếu tố mới mẻ này. Tin Mừng Mát-thêu giới thiệu một loạt những cái mới nơi Đức Giê-su và nơi giáo huấn của Ngài: yêu kẻ thù và cầu nguyện cho họ (chương 5), không phô trương khi làm việc lành phúc đức (chương 6)… Người ta chống Đức Giê-su vì họ thích yên ổn trong nếp sống nếp nghĩ cũ hơn là chấp nhận bị xáo trộn để thay đổi cho phù hợp với tính mới mẻ mà Ngài đem lại!
Rượu mới thì phải đổ vào bầu da mới. Rượu mới là Tin mừng, hay Đức Giêsu, đấng tự giới thiệu là Tân lang. Bầu da mới là con người được canh tân thì mới có thể tiếp nhận Ngài. Chính vì thế khi rao giảng về Nước Trời Đức Giêsu đã kêu gọi sám hối “Anh em phải sám hối vì Nước Trời gần đến” (Mt 4,17). Sám hối hay hoán cải (metanoia) là biến đổi tâm trí và cách cư xử. Hoán cải là việc biến đổi suốt đời mà chúng ta không thể tự sức mình thực hiện được, mà phải nhờ ơn Chúa. Với những ai không hoán cải thì Đức Giêsu và Tin mừng của Ngài là đá vấp phạm hay là sự điên rồ (x. 1Cr 1,23)
Khi khẳng định điều này, Đức Giêsu quả là một người quan sát tinh tế vì ở thời đó người ta chưa có bình đựng rượu nên họ thường chứa trong một cái bầu làm bằng da thú. Nếu rượu cũ đổ vào bầu da mới, rượu lên men và thải ra lượng khí carbon độc hại, túi da sẽ rách và rượu chảy ra ngoài. Trái lại rượu mới phải chứa trong bầu da mới vì da mới có tính đàn hồi nên sẽ không bị rách.
Chúa Giêsu còn dùng một hình ảnh rất quen thuộc với mọi người như việc lấy vải mới vá vào áo cũ, miếng vải mới làm áo dúm lại, và chỗ rách lại càng rách to hơn. Với lối nói so sánh bằng hình ảnh, Chúa Giêsu muốn mời gọi chúng ta cần có một tư tưởng mới, một cái nhìn cởi mở thì mới hiểu được những việc Chúa làm, hiểu được những giá trị của Tin Mừng. Có thể nói đây là một cuộc cách mạng lề luật giúp người ta không bị héo mòn trong mớ lề luật để vươn lên tầm cao mới của tình yêu mến. Việc ăn chay, đi lễ, đọc thiên kinh vạn quyển mà thiếu đức ái thì việc ấy có ích gì. Nếu chỉ giữ lề luật mà trong lòng còn chất chứa sự hận thù ghen ghét, đối xử bất công với người khác thì nào có ích gì.
Trong cuộc sống, không phải cái gì cũ cũng là xấu, trái lại kỷ niệm xưa thì đáng trân trọng, bạn cũ, đồ cổ thì quý. Trái lại cũng có trang vở mới tinh khôi, thanh khiết, có con đường mới thẳng tắp, chiếc cầu mới nối liền nhịp sống hai bên bờ sông...Đó là cái mới đáng trân trọng được xây nền tảng cái cũ, được chắt lọc từ sự tinh túy của cái cũ. Chúa Giêsu đã đến không phải để phá bỏ cái cũ nhưng kiện toàn và khắc lên đó một tinh thần mới, tinh thần khiêm tốn phục vụ và yêu thương trọn vẹn.
Ăn chay là một trong ba việc tốt (ăn chay, cầu nguyện và bố thí) mà một người Do thái đạo đức thường làm. Các nhóm tôn giáo trong thời Chúa Giêsu cũng thường ăn chay để tỏ lòng thánh thiện.
Ăn chay có nghĩa là nói lên niềm trông đợi Ðấng Cứu Thế. Căn cứ trên ý nghĩa và mục đích của việc giữ chay như thế, Chúa Giêsu muốn cho mọi người thấy rằng Ngài chính là Ðấng Cứu Thế, do đó các môn đệ không cần giữ chay, bởi vì họ không cần phải trông đợi nữa. Ðó là thái độ hợp thời và hợp lý: họ đang sống bên Chúa Giêsu: thái độ của họ không phải là thái độ buồn sầu, khóc lóc. Thời của Ðấng Cứu Thế không phải là thời của tang chế, ủ dột, mà là thời của hân hoan.
Chúa Giê-su Ngài vẫn mời gọi chúng ta sống chay tịnh. Chay tịnh để hãm dẹp thân xác. Chay tịnh để tập luyện khả năng làm chủ hành vi của mình không nuông chiều theo tính xác thịt. Chay tinh không quan trọng thời gian dài hay ngắn, nhưng chay tịnh phải khởi đi từ lòng yêu mến Chúa. Yêu mến Chúa hơn mọi quyến luyến của thế gian. Yêu mến Chúa là chấp nhận vì Chúa mà từ bỏ mọi sự để theo Chúa. Yêu mến Chúa là chọn sống cho Chúa và vì Chúa. Qua dụ ngôn chiếc áo và bình rượu. Chúa Giêsu cũng nhấn mạnh đến thái độ cần có của người môn đệ của Chúa là thái độ dứt khoát tận căn chọn Chúa hơn vinh hoa phú quý trần gian, một thái độ không pha lẫn Tin mừng với tinh thần thế tục.
Trên bước đường theo Ngài, Chúa Giêsu không chấp nhận bất cứ thỏa hiệp nào nơi người môn đệ: "Ai muốn theo Ta, hãy từ bỏ mình". Nếu chính bản thân mà còn phải từ bỏ, thì huống chi những gì thuộc về thế gian. Thái độ dứt khoát này được Chúa Giêsu làm nổi bật trong cách xử thế của Ngài đối với một số những luật lệ Cựu ước. Trong khi các môn đệ của Gioan Tẩy Giả và những người Biệt phái tuân giữ một số ngày chay tịnh, thì Chúa Giêsu và các môn đệ của Ngài tự miễn chước. Hành động như thế, Chúa Giêsu muốn nói lên sự độc lập của Ngài và của các môn đệ đối với một số truyền thống cũ. Chúa Giêsu đã minh định thái độ của Ngài khi tuyên bố về sự hiện diện của Tân lang. Ngài chính là Tân lang, là Ðấng Cứu Thế mà con người mong đợi.
Khi Đấng Cứu Thế đến, cả trần gian thành một tiệc cưới vĩ đại. Thiên Chúa sẽ “cưới” dân Người. Chúa Giêsu nhận mình là chàng rể trong tiệc cưới ấy, vì thế nếp sống của Người phản ánh niềm vui hân hoan của lễ cưới. Tin Mừng cứu độ mà Chúa công bố phải là rượu mới, là tin vui tin mừng cho những kẻ tin, nên họ phải có tinh thần của Tin Mừng, khác nào như bầu da mới, để giữ được cả hai. Đó là ý nghĩa của câu: rượu mới thì đổ vào bầu da mới. Có lẽ Đức Thánh Cha Phanxicô là người thấm nhuần tinh thần này của Tin Mừng, nên ngài thường nhấn mạnh đến niềm vui trong đời sống của người tín hữu.
Làm môn đệ Chúa Giêsu, sống với Chúa Giêsu, thái độ của người theo Chúa phải là sống tất cả cho Ngài và vì Ngài. Ðưa ra dụ ngôn chiếc áo và bình rượu, Chúa Giêsu muốn nói rằng thái độ của người môn đệ phải là thái độ dứt khoát tận căn, một thái độ không pha lẫn Tin Mừng với tinh thần thế tục.
Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta xét lại tương quan của chúng ta với Chúa Giêsu. Mang danh hiệu của Ngài, làm môn đệ của Ngài có nghĩa là phải sống trọn cho Ngài. Nói như thánh Phaolô: "Tôi sống, nhưng không phải tôi sống, mà là chính Chúa Kitô sống trong tôi".