Thế gian biển cả - thừa sai mạng lưới
Bài Đọc I: (Năm I) Xh 40, 14-19. 32-36
Đáp Ca: Tv 83, 3. 4. 5-6a và 8a. 11
Phúc Âm: Mt 13, 47-53
Bài Phúc Âm cho Thứ Năm Tuần XVII Thường Niên hôm nay ghi lại dụ ngôn cuối cùng của Chúa Giêsu về Nước Trời trong Phúc Âm Thánh Ký Mathêu ở đoạn 13.
"Nước trời lại giống như lưới thả dưới biển, bắt được mọi thứ cá. Lưới đầy, người ta kéo lên bãi, rồi ngồi đó mà lựa chọn: cá tốt thì bỏ vào giỏ, còn cá xấu thì ném ra ngoài. Đến ngày tận thế cũng như vậy: các thiên thần sẽ đến mà tách biệt kẻ dữ ra khỏi người lành, rồi ném những kẻ dữ vào lò lửa: ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng".
Cũng như cặp dụ ngôn thứ hai trong bài Phúc Âm hôm qua, dụ ngôn cuối cùng về Nước Trời này cũng không được Chúa Giêsu giải thích gì hết về những hình ảnh Người sử dụng. Lý do Người không giải thích gì hết là vì các môn đệ của Người không yêu cầu Người giải thích như ở dụ ngôn người gieo giống ra đi gieo giống và người gieo giống tốt trong ruộng của mình. Thậm chí khi được Người hỏi: "'Các con có hiểu những điều đó không?' Họ thưa: 'Có'".
Sở dĩ các môn đệ nói "có" hiểu dụ ngôn cuối cùng về Nước Trời này có thể là vì nội dung của dụ ngôn này cũng giống như dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng. Đúng thế, dụ ngôn cuối cùng về Nước Trời này cũng liên quan đến hai loại tốt và xấu. Nếu dụ ngôn người gieo giống tốt trong ruộng của mình bao gồm lúa tốt và cỏ xấu, thì dụ ngôn cuối cùng này liên quan đến cá tốt và cá xấu.
Tuy nhiên, không biết các môn đệ của Chúa Giêsu bấy giờ đã hiểu dụ ngôn cuối cùng về Nước Trời này như thế nào, chẳng hạn "lưới thả dưới biển" ám chỉ những gì, và ý nghĩa chính yếu của dụ ngôn này là chi, phần chúng ta, vẫn cần tìm hiểu xem những gì còn mập mờ trong dụ ngôn này. Vậy, dựa theo đường hướng Nước Trời ám chỉ Chúa Kitô, và dụ ngôn cuối cùng trong loạt dụ ngôn được Thánh ký Mathêu ghi lại ở Đoạn 13 này là dụ ngôn Chúa Giêsu nói riêng với các môn đệ thì chúng ta có thể suy diễn như sau:
"Nước trời lại giống như lưới thả dưới biển, bắt được mọi thứ cá".
Nếu đây là dụ ngôn cuối cùng trong loạt dụ ngôn về Nước Trời được Thánh ký Mathêu thuật lại ở đoạn 13, và cũng là dụ ngôn được Chúa Giêsu nói riêng với các tông đồ, thì dụ ngôn này gợi lại hình ảnh 7 tông đồ đi đánh cá ở Biển Hồ Tibêria sau 2 lần Chúa Kitô Phục Sinh đã hiện ra với các vị (xem Gioan 21:1-14).
Nếu "ruộng" là nơi có cả "lúa tốt" lẫn "cỏ lùng" trong dụ ngôn "người gieo giống tốt trong ruộng của mình" là "thế gian" thì "biển" trong dụ ngôn này cũng có thể ám chỉ "thế gian", nơi có cả "cá tốt" là "người lành" lẫn "cá xấu" là "kẻ dữ". Vậy "lưới thả dưới biển" đây phải chăng chính là thành phần thừa sai được Chúa Kitô Phục Sinh truyền lệnh: "Thày được toàn quyền trên trời dưới đất. Bởi vậy các con hãy đi tuyển mộ môn đồ thuộc tất cả mọi dân nước. Hãy rửa tội cho họ nhân danh Cha và Con và Thánh thần. Hãy dạy cho họ thi hành tất cả những gì Thày đã truyền cho các con" (Mathêu 28:19)?
"Lưới đầy, người ta kéo lên bãi, rồi ngồi đó mà lựa chọn: cá tốt thì bỏ vào giỏ, còn cá xấu thì ném ra ngoài".
Nếu "lưới thả dưới biển" đây ám chỉ thành phần thừa sai truyền giáo của Giáo Hội Chúa Kitô, tức là liên quan đặc biệt đến dân ngoại, thành phần chính yếu làm nên Giáo Hội Chúa Kitô, không phải dân Do Thái, thì "lưới đầy" ở đây phải chăng có nghĩa là "đủ số dân ngoại" (Roma 11:25), và chỉ khi nào "đủ số dân ngoại" bấy giờ mới có chuyện "người ta kéo lên bãi, rồi ngồi đó mà lựa chọn: cá tốt thì bỏ vào giỏ, còn cá xấu thì ném ra ngoài", đúng như ấn định cứu độ của Chúa Kitô: "Các con hãy đi khắp thế gian mà loan báo tin mừng cho tất cả mọi tạo vật. Ai chấp nhận tin mừng và chịu phép rửa thì được cứu độ; người nào không chấp nhận tin mừng thì sẽ bị luận phạt" (Marco 16:15-16).
"Đến ngày tận thế cũng như vậy: các thiên thần sẽ đến mà tách biệt kẻ dữ ra khỏi người lành, rồi ném những kẻ dữ vào lò lửa: ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng".
Như thế thì vấn đề "đủ số dân ngoại" là dấu hiệu ngày cùng tháng tận, là dấu hiệu "đến ngày tận thế", thời điểm chung thẩm cho số phận đời đời giữa chiên và dê (xem Mathêu 25:31-46), thời điểm "các thiên thần sẽ đến mà tách biệt kẻ dữ ra khỏi người lành, rồi ném những kẻ dữ vào lò lửa: ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng", cũng như các vị ở trong dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng đã làm vậy: "Thợ gặt là các thiên thần. Cũng như người ta thu lấy cỏ lùng, rồi thiêu đốt trong lửa thế nào, thì ngày tận thế cũng sẽ xảy ra như vậy: Con Người sẽ sai các thiên thần đi thu tất cả gương xấu và mọi kẻ làm điều gian ác khỏi nước Chúa, rồi ném tất cả chúng vào lửa: ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng. Bấy giờ kẻ lành sẽ sáng chói như mặt trời trong nước của Cha mình".
Đúng thế, việc thanh lọc cuối cùng chính yếu là để "tách biệt kẻ dữ ra khỏi người lành", nhờ đó, thành phần đã từng là nạn nhân của kẻ dữ, đã trải qua gian nan khốn khó trên đời "bấy giờ sẽ sáng chói như mặt trời trong nước của Cha mình", thành phần ngay trong cuộc hành trình đức tin của họ đã phản ảnh được Vị Thiên Chúa là Đấng luôn ở cùng họ, và họ đã trở thành nơi tỏ hiện vinh quang của Thiên Chúa, như nhà xếp trong Bài Đọc 1.
Phải, Bài Đọc 1 cho năm lẻ hôm nay liên quan đến việc thiết dựng nhà xếp, nơi Moisen "đặt bia chứng từ vào hòm, xỏ đòn khiêng vào hai bên, và để toà phán dạy trên hòm", và cũng là nơi tỏ hiện vinh quang của một Vị Thiên Chúa ẩn ngự: "Khi đã rước hòm bia vào nhà xếp, ông treo màn trước hòm để hoàn tất lời Chúa đã truyền dạy. Sau khi mọi việc đã hoàn tất, thì có một đám mây bao phủ nhà xếp chứng từ, và vinh quang của Chúa tràn ngập nhà xếp".
Cảm nghiệm thần linh của kẻ lành lúc nào cũng cảm thấy khao khát thần linh và mong được ở với Đấng duy nhất có thể thỏa đáng lòng của họ, được diễn tả qua Bài Đáp Ca hôm nay:
1) Linh hồn con khát khao và mòn mỏi, mong vào hành lang nhà Chúa. Tâm thần và thể xác con hoan hỉ tìm đến cùng Thiên Chúa trường sinh.
2) Đến như chim sẻ còn kiếm được nhà, và chim nhạn tìm ra tổ ấm, để làm nơi ấp ủ con mình, cạnh bàn thờ Chúa, ôi Chúa là Thiên Chúa thiên binh, ôi Đại vương là Thiên Chúa của con.
3) Ôi Thiên Chúa, phúc đức ai ngụ nơi nhà Chúa: họ sẽ khen ngợi Chúa tới muôn đời. Phúc thay người Chúa con nâng đỡ, họ tiến lên ngày càng thêm hăng hái.
4) Thực một ngày sống trong hành lang nhà Chúa, đáng quý hơn ngàn ngày ở nơi đâu khác. Con ưa đứng nơi ngưỡng cửa nhà Chúa, hơn là cư ngụ trong lều bọn ác nhân.
Đaminh Maria Cao tấn Tĩnh, BVL