28/12
Lễ Các Thánh Anh Hài
Lời Chúa
Bài Ðọc I: 1 Ga 1, 5 - 2,2
"Máu Chúa Giêsu Kitô rửa chúng tôi sạch mọi tội lỗi".
Trích thư thứ nhất của Thánh Gioan Tông đồ.
Các con thân mến, đây là sứ điệp chúng tôi nhận được bởi Chúa, và chúng tôi loan truyền cho các con: Thiên Chúa là sự sáng và nơi Người không có sự tối tăm nào. Nếu chúng tôi nói rằng chúng tôi thông hảo với Người, mà chúng tôi đi trong đường tối tăm, thì chúng tôi nói dối, và chúng tôi không thực thi chân lý. Nếu chúng tôi đi trong ánh sáng, cũng như chính Người ở trong ánh sáng, thì chúng tôi có sự thông hảo với nhau; và máu Chúa Giêsu Kitô Con Người rửa chúng tôi sạch mọi tội lỗi.
Nếu chúng tôi nói rằng mình không có tội, thì chúng tôi lừa dối mình, và trong người chúng tôi không có chân lý. Nếu chúng tôi xưng tội mình ra, thì Người là Ðấng trung thành và công chính, sẽ tha tội cho chúng tôi, và rửa sạch chúng tôi khỏi điều gian ác. Nếu chúng tôi nói rằng chúng tôi không phạm tội, thì chúng tôi coi Người là kẻ nói dối, và lời của Người không ở trong chúng tôi.
Các con thân mến, cha viết những điều này cho các con, để các con đừng phạm tội, nhưng nếu có ai phạm tội, thì chúng ta có Ðức Giêsu Kitô, Ðấng công chính làm trạng sư nơi Ðức Chúa Cha. Chính Người là của lễ đền tội chúng ta, không nguyên đền tội chúng ta mà thôi, nhưng còn đền tội cho cả thế gian.
Ðó là lời Chúa.
Ðáp Ca: Tv 123, 2-3. 4-5. 7b-8
Ðáp: Hồn chúng tôi như chim non, thoát khỏi lưới dò của người gài bẫy bắt chim (c. 7a).
Xướng: 1) Nếu như Chúa không che chở chúng tôi, khi thiên hạ cùng chúng tôi gây hấn, bấy giờ người ta đã nuốt sống chúng tôi rồi, khi họ bừng bừng giận dữ chúng tôi. - Ðáp.
2) Bấy giờ nước cả đã lôi cuốn mất, trào lưu đã ngập lút con người chúng tôi, bấy giờ sóng cả kiêu hùng đã ngập lút chúng tôi. - Ðáp.
3) Lưới dò đã đứt gãy, và chúng tôi đã thoát thân. Ơn phù trợ chúng tôi ở nơi danh Chúa, là Ðấng tạo thành trời đất. - Ðáp.
Alleluia:
Alleluia, alleluia! - Chúng con ca ngợi Chúa là Thiên Chúa; tinh binh các Ðấng Tử Ðạo ca ngợi Chúa. - Alleluia.
Phúc Âm: Mt 2, 13-18
"Hêrôđê giết hết các con trẻ ở Bêlem".
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.
Khi các đạo sĩ ra đi, thiên thần Chúa hiện ra với ông Giuse trong lúc ngủ và bảo ông: "Hãy thức dậy, đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập, và ở đó cho tới khi tôi báo lại ông, vì Hêrođê sắp sửa tìm kiếm Hài Nhi để sát hại Người". Ông thức dậy, đem Hài Nhi và mẹ Người lên đường trốn sang Ai-cập đang lúc ban đêm. Ông ở lại đó cho tới khi Hêrođê băng hà, hầu làm trọn điều Chúa dùng miệng tiên tri mà phán rằng: "Ta gọi con Ta ra khỏi Ai-cập".
Bấy giờ Hêrođê thấy mình bị các đạo sĩ đánh lừa, nên nổi cơn thịnh nộ và sai quân đi giết tất cả con trẻ ở Bêlem và vùng phụ cận, từ hai tuổi trở xuống, tính theo thời gian vua đã cặn kẽ hỏi các đạo sĩ. Thế là ứng nghiệm lời tiên tri Giêrêmia đã nói: Tại Rama, người ta nghe tiếng khóc than nức nở, đó là tiếng bà Rakhel than khóc con mình, bà không chịu cho người ta an ủi bà, vì các con bà không còn nữa.
Ðó là lời Chúa.
Suy niệm
Cũng vẫn theo lịch trình phụng niên thì sau Lễ Thánh Stephanô 26/12 và Lễ Thánh Gioan Tông Đồ 27/12 là đến Lễ Các Thánh Anh Hài 28/12, một bộ ba lễ được Giáo Hội cố ý xếp trong Tuần Bát Nhật Giáng Sinh và ngay sau Đại Lễ Giáng Sinh. Có cái hay ở đây là trong Cựu Ước, có một số nhân vật nổi tiếng, như Tổ Phụ Abraham, như Nhà Giải Phóng Moisen, như Vua Đavít, như Tiên Tri Elia v.v. thế mà không một vị nào được Giáo Hội Kitô giáo nói chung và Công giáo nói riêng tôn kính trong phụng vụ của mình, như Thánh Giuse, như cha mẹ của Mẹ Maria là Gioakim và Anna, hay như Tiền Hô Gioan Tẩy Giả. Các Thánh Anh Hài là thành phần được GIáo Hội tưởng kính trong phụng vụ của mình như các vị thánh, vì có liên hệ chặt chẽ với Lời Nhập Thể.
Biến cố các trẻ em Do Thái vô tội bị sát hại được Giáo Hội mừng kính hôm nay như Các Thánh Anh Hài, những em bé đã chết thay cho Hài Nhi Giêsu và chết vì Hài Nhi Giêsu, đã được Thánh ký Mathêu thuật lại trong Bài Phúc Âm hôm nay như sau:
"Khi các đạo sĩ ra đi, thiên thần Chúa hiện ra với ông Giuse trong lúc ngủ và bảo ông: 'Hãy thức dậy, đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập, và ở đó cho tới khi tôi báo lại ông, vì Hêrođê sắp sửa tìm kiếm Hài Nhi để sát hại Người'. Ông thức dậy, đem Hài Nhi và mẹ Người lên đường trốn sang Ai-cập đang lúc ban đêm. Ông ở lại đó cho tới khi Hêrođê băng hà, hầu làm trọn điều Chúa dùng miệng tiên tri mà phán rằng: 'Ta gọi con Ta ra khỏi Ai-cập'.
"Bấy giờ Hêrođê thấy mình bị các đạo sĩ đánh lừa, nên nổi cơn thịnh nộ và sai quân đi giết tất cả con trẻ ở Bêlem và vùng phụ cận, từ hai tuổi trở xuống, tính theo thời gian vua đã cặn kẽ hỏi các đạo sĩ. Thế là ứng nghiệm lời tiên tri Giêrêmia đã nói: Tại Rama, người ta nghe tiếng khóc than nức nở, đó là tiếng bà Rakhel than khóc con mình, bà không chịu cho người ta an ủi bà, vì các con bà không còn nữa".
Căn cứ vào bài Phúc Âm được Thánh ký Mathêu thuật lại trên đây thì thời điểm các Thánh Anh Hài bị Vua Hêrôđê sát hại vào khoảng sau thời gian 2 năm Hài Nhi Giêsu được hạ sinh ở Bêlem. Nghĩa là Hài Nhi Giêsu sau khi được hạ sinh vẫn còn ở Belem chứ không trở về Nazarét ngay.
Chắc có lẽ vì Người còn non nớt nên cha mẹ của Người không muốn Người phải sớm bị gian nan khốn khó cùng với cha mẹ từ Belem ở miền nam nước Do Thái để vượt khoảng đường trường 70 - 80 dặm (120 cây số từ Nazarét tới Giêrusalem và 10 cây số từ Giêrusalem tới Belem) đi bộ trở về Nazarét ở miền bắc nước Do Thái, với một thời gian cả tuần lễ lâu la, phải đi từ từ chầm chậm vì có con thơ.
Và như thế, thời gian ba chiêm vương gia Đông phương đến bái thờ Người tại Belem phải xẩy ra mãi sau này, chứ không ngay sau khi Người được hạ sinh mấy ngày hay mấy tuần hoặc mấy tháng, mà có thể là cả năm hay hơn vậy nữa, vì đường đi vừa dài lại vừa bị lạc.
Chắc chắn bấy giờ, khi ba chiêm vương gia Đông phương này tới thì Hài Nhi Giêsu không còn ở ngoài hang lừa máng cỏ bất đắc dĩ như chính đêm Người được hạ sinh nữa, mà là ở một nơi nào đó, như trọ nhờ ở nhà của một người có lòng hảo tâm nào đó thuộc khu vực Belem chẳng hạn. Đó là lý do, Thánh ký Mathêu cho biết là "khi tiến vào nhà, họ thấy con trẻ với Mẹ của Người" (Mathêu 2:11).
Thế nhưng, dù cha mẹ trần gian của Con Trẻ Thần Linh có chăm lo gìn giữ cho Người không vội trở về nhà của ông bà ở Nazarét xa xôi, Cha trên trời của Người, Đấng đã sai Người, lại bắt Ngôi Con nhập thể làm người của Ngài phải trải qua một khoảng đường còn xa xôi vất vả hơn khoảng cách từ Belem về Nazarét nữa, tức là từ Belem sang Ai Cập, về hướng Tây Nam, trải qua một khoảng đường dài hơn gấp đôi (175 dặm hay 281.6 cây số): từ Belem đến biên giới Ai Cập là 75 dặm (hay 120.7 cây số), và từ biên giới Ai Cập đến khu vực chung sống của dân Do Thái ở Ai Cập là 100 dặm (hay 160.9 cây số).
Về lý do tại sao Thánh Gia phải chạy trốn, Phúc Âm đã cho biết: - là vì Vua Hêrôđê tìm sát hại Con Trẻ, và tại sao Vua Hêrôđê lại tìm giết Hài Nhi Giêsu - là vì Người là "vua của người Do Thái mới sinh" (Mathêu 2:2), theo như ba chiêm vương gia dò hỏi ở Giêrusalem sau khi các vị bị lạc mất ngôi sao lạ để biết nơi mà "đến triều bái Người" (Mathêu 2:2).
Phải chăng nhân vật Hêrôđê tìm sát hại Hài Nhi Giêsu ấy là tên phản kitô đầu tiên trong lịch sử loài người, một con người chủ trương "không chấp nhận Chúa Kitô đến trong xác thịt" (xem 2Gioan 7 và 1Gioan 2:22), hoàn toàn phản ảnh tinh thần và đường lối của Con Khủng Long ngay từ ban đầu: "Bấy giờ Con Rồng đứng trước người nữ sắp sinh con rình chực nuốt người con của người nữ khi bé được sinh ra" (Khải Huyền 12:4).
Vấn đề được đặt ra ở đây là tại sao trong biến cố thoát chạy này Thánh Gia không chọn con đường gần (từ Belem về Nazarét) mà là con đường xa (từ Belem sang Ai Cập) để trốn chạy Vua Hêrôđê như thế? Tất nhiên là vì lệnh báo của trời cao qua giấc mộng của Thánh Giuse, như bài Phúc Âm cho biết, và cũng theo cùng bài Phúc Âm hôm nay, thì chỉ sau khi sang Ai Cập rồi Thánh Gia mới về Nazarét. Thế nhưng tại sao Thiên Chúa lại cố ý muốn chung Thánh Gia và Con của Ngài sang Ai Cập trước khi trở về Nazarét??
Tại vì để cho Lời Kinh Thánh được nên trọn, như bài Phúc Âm hôm nay cho biết: "Ta đã gọi Con Ta ra khỏi Ai Cập" (Hosea 11:1). Vì Ai Cập là nơi dân Do Thái đã sống cuộc đời làm tôi kéo dài 430 năm (xem Xuất Hành 12:40) từ khi gia đình 70 người của tổ phụ Giacóp vì nạn đói hoành hành đã phải sang lánh nạn dưới thời quan đệ nhị Giuse, người con trai thứ 11 của vị tổ phụ này (xem Khởi Nguyên 3 đoạn 45, 46 và 47). Chính Thiên Chúa đã muốn đại gia đình của vị tổ phụ này sang Ai Cập, sống nhờ đất nước này mà phát triển về dân số để thành như một quốc gia, sau đó chính Ngài sẽ mang họ về mảnh đất mà Ngài đã hứa cùng tổ phụ Abraham (xem Khởi Nguyên 46:3-4; 12:7).
Ngoài ra, nếu biến cố "Ta gọi con Ta ra khỏi Ai Cập" liên quan đến sự kiện các con trai đầu lòng của dân Ai Cập bị thiên thần sát hại vào ban đêm thế nào thì các bé trai ở Belem cũng bị Vua Hêrôđê sát hại, khiến Hài Nhi Giêsu phải lánh sang Ai Cập cho tới khi được gọi ra khỏi đất Ai Cập, qua mộng báo cho dưỡng phụ Giuse của Người (xem Mathêu 2:19), để trở về đất Do Thái như thể mang dân Ai Cập về nguồn cứu độ của và với dân Do Thái vậy.
Thế nhưng, để thực hiện một biến cố cho Lời Kinh Thánh được nên trọn như thế, biến cố "Ta gọi con ta ra khỏi Ai Cập", mà chẳng lẽ cần đến bao nhiêu là mạng sống hài nhi vô tội hay sao? Chỉ cần Thiên Thần báo mộng cho Thánh Giuse là Thiên Chúa muốn Thánh Gia sang Ai Cập một thời gian rồi trở về Nazarét cũng được vậy, đâu cần phải liên quan đến mạng sống của bằng ấy hài nhi. Tuy nhiên, biến cố các hài nhi ở Belem bị sát hại cũng là biến cố cần phải nên trọn theo Lời Thánh Kinh như trong bài Phúc Âm hôm nay cho biết: "Tại Rama, người ta nghe tiếng khóc than nức nở, đó là tiếng bà Rakhel than khóc con mình, bà không chịu cho người ta an ủi bà, vì các con bà không còn nữa" (Giêrêmia 31:15).
Như thế, biến cố Vua Hêrôđê tìm sát hại Chúa Giêsu, khiến Người phải trốn sang Ai Cập, và vì thế các hài nhi khác bị giết chết thay cho Người hoàn toàn là do Thiên Chúa sắp xếp theo ý định thần linh đầy mầu nhiệm của Ngài, một mầu nhiệm liên quan đến cả phần rỗi của dân Do Thái lẫn dân ngoại. Ở chỗ, máu của các hài nhi đổ ra thay cho Hài Nhi Giêsu, Đấng Thiên Sai Cứu Thế, xuất thân từ đất nước và dân tộc Do Thái nhưng để cứu độ toàn thể nhân loại bằng giá máu mạng sống của mình, một nhân loại được tiêu biểu nơi ba vị chiêm vương gia tìm đến với Người cũng như nơi dân Ai Cập. Như thế, máu vô tội của các hài nhi Bêlem là dấu báo trước máu cứu độ trần gian của Chúa Kitô vậy.
Vấn đề được đặt ra ở đây là, theo nguyên tắc, muốn có công, con người cần phải ý thức và chấp nhận, trong khi đó các thánh Anh Hài dù có linh hồn cũng vẫn chưa có trí khôn, nghĩa là chưa biết suy nghĩ và chọn lựa, thì làm sao các em trở thành các vị thánh tử đạo vì Chúa Kitô, các em đã thấy Chúa Kitô và biết Người ra sao đâu mà tin và hy sinh đổ máu vì Người. Tuy nhiên, căn cứ vào 2 yếu tố khách quan và chủ quan sau đây, chúng ta thấy các em thật sự được Giáo Hội có lý mà tôn kính như Các Thánh Anh Hài, được tưởng kính trong phụng vụ.
Yếu tố khách quan. Ở chỗ, cho dù chúng ta không biết và không có ý, việc làm của chúng ta vẫn có thể trở thành tội. Chẳng hạn giết người tưởng là con vật. Cái hậu quả của việc sát hại đã biến hành động vô thức và vô ý của đương sự biến thành hành động tội phạm, cần phải đền. Con người ta sinh vào đời, dù còn vô tội, nhưng vẫn mắc nguyên tội là tội họ không phạm.
Yếu tố chủ quan, một đứa bé lãnh nhận phép rửa mà chẳng biết gì, phép rửa vẫn thành, nhờ ý muốn của cha mẹ. Như khi cha mẹ nó muốn có con, thì đứa bé được thụ thai và hạ sinh cho dù chẳng biết gì và chẳng biết có muốn làm con của họ hay chăng, vẫn sinh vào trần gian như thường. Sự kiện các bé 2 tuổi trở xuống ở Belem bị quận vương Hêrôđê sát hại cũng thế, theo ý định khôn ngoan vô cùng và nhân hậu của Thiên Chúa, Đấng để xẩy ra biến cố bất hạnh ấy cho các bé, nhờ ý muốn tối hậu và toàn thiện của Thiên Chúa, đã đủ thánh hóa sự kiện đó và biến sự kiện đó thành một sự kiện phản ảnh cuộc tử nạn của Con Ngài sau này.
Một vấn đề liên hệ cũng cần được giải quyết đó là các thai nhi bị phá trong lòng mẹ có được cứu độ hay chăng, vì các em chưa được chịu phép rửa? Theo người viết này thì các thai nhi bị phá trong lòng mẹ được cứu độ! Tại sao - Tại vì Thiên Chúa "muốn tất cả mọi người được cứu độ và nhận biết chân lý" (1Timotheu 2:4) nơi Con Ngài là Chúa Giêsu Kitô, nhất là những ai tin vào Con của Ngài, Đấng "sẽ xuất hiện lần thứ hai là để mang ơn cứu độ đến cho những ai thiết tha trông đợi Người" (Do Thái 9:28). Các thai nhi khi bị phá thực sự chưa có trí khôn để suy nghĩ và nhận biết Chúa Kirtô mà được cứu độ, nên vẫn còn ở dưới Lâm Bô, nơi vô thưởng vô phạt, như trên thiên đàng hay dưới hỏa ngục hoặc trong luyện ngục.
Nhưng vì ở trong trạng thái không còn thời không (thời gian và không gian) nên các thai nhi đã ý thức mình đang ở đâu và vì thế rất mong được cứu độ về thiên đàng, và cuối cùng khi Chúa Kitô xuất hiện lần thứ hai các em đang trông đợi Người sẽ được cứu độ, như các thánh tổ tông được Chúa Kitô xuống mang lên sau cuộc tử nạn của Người vậy. Sau tận thế mọi sự sẽ được canh tân đổi mới, và chỉ cón thiên đàng và hỏa ngục thôi, không thể nào còn một nơi hay một trạng thái vô thưởng vô phải đời đời kiếp kiếp như ở Lâm Bô, một tình trạng không thích hợp với dự án thần linh của Vị Thiên Chúa hóa công muốn tạo dựng nên con người là để hiệp thông thần linh với Ngài vô cùng bất tận trên thiên đàng.
Đáp Ca cho Thánh Ca Tin Mừng Giờ Phụng Vụ Kinh Sáng đã cảm nhận về thân phận cùng diễm phúc của các hài nhi Belem bị sát hại, chết thay cho Hài Nhi Giêsu và chết vì Hài Nhi Giêsu như sau:
Bao trẻ thơ măng sữa
chết bởi tay bạo chúa hung tàn!
Bao hài nhi vô tội
bị sát hại vì danh Ðức Kitô,
nay được đi theo Người
là Con Chiên vô tỳ tích.
Miệng các em chẳng ngớt tung hô:
Lạy Chúa, Ngài vinh hiển muôn đời!
Bài Đọc 1 hôm nay, được trích từ Thư 1 của Thánh Gioan, cũng đã nói đến máu cứu độ của Chúa Kitô ngay trong Lễ Các Thánh Anh Hài này, vì, như trên đã cảm nhận, máu của Các Thánh Anh Hài như báo trước máu cứu độ vô giá của Chúa Kitô, Đấng Thiên Sai (của Do Thái / "chúng ta") cũng chính là Đấng Cứu Độ (của dân ngoại / "thế gian"): "chúng ta có Ðức Giêsu Kitô, Ðấng công chính làm trạng sư nơi Ðức Chúa Cha. Chính Người là của lễ đền tội chúng ta, không nguyên đền tội chúng ta (ám chỉ Do Thái) mà thôi, nhưng còn đền tội cho cả thế gian (ám chỉ Dân Ngoại)".
Bài Đáp Ca hôm nay như vang vọng tâm tình của Các Thánh Anh Hài, những trẻ thơ vô tội ở Belem xưa, tuy chưa ý thức được ý nghĩa sâu xa của số phận bị sát hại oan uổng của mình là được chết cho Đấng Cứu Thế và báo trước cuộc đổ máu của Người, nhưng chính máu của các vị thánh Anh Hài này đã là một dấu chứng hùng hồn cho một niềm tin tưởng vào Thiên Chúa Hóa Công là Đấng Quan Phòng mọi sự cho vinh danh của Ngài và phần rỗi nhân loại:
1) Nếu như Chúa không che chở chúng tôi, khi thiên hạ cùng chúng tôi gây hấn, bấy giờ người ta đã nuốt sống chúng tôi rồi, khi họ bừng bừng giận dữ chúng tôi.
2) Bấy giờ nước cả đã lôi cuốn mất, trào lưu đã ngập lút con người chúng tôi, bấy giờ sóng cả kiêu hùng đã ngập lút chúng tôi.
3) Lưới dò đã đứt gãy, và chúng tôi đã thoát thân. Ơn phù trợ chúng tôi ở nơi danh Chúa, là Ðấng tạo thành trời đất.
Lời nguyện Phụng Vụ Giờ Kinh Sách, Kinh Sáng và Kinh Trưa Lễ Các Thánh Anh Hài:
Lạy Chúa, các thánh Anh Hài đã không dùng lời nói, nhưng dùng chính cái chết của mình mà tuyên xưng danh Chúa. Xin cho chúng con biết lấy cả cuộc đời mà minh chứng niềm tin như chúng con vẫn tuyên xưng ngoài miệng. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô Chúa chúng con. Amen
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL. Nếu có thể xin nghe chia sẻ theo cảm hứng hơn là đọc lại bài chia sẻ trên
LeCacThanhAnhHai.mp3