SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2007 CỦA ĐỨC THÁNH CHA BIỂN ĐỨC 16
Sáng ngày 13-2-2007, Đức TGM Paul Cordes, người Đức, Chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh Cor Unum (Đồng Tâm), đã mở cuộc họp báo tại Vatican để giới thiệu Sứ điệp của ĐTC Biển Đức 16 nhân dịp Mùa Chay sắp bắt đầu từ ngày 21-2 đến 8-4-2007, với chủ đề ”Chúng sẽ nhìn Đấng chúng đâm thâu qua” (Jn 19,37). Sau đây là bản dịch nguyên văn Sứ điệp của Đức Thánh Cha.
Anh chị em thân mến,
”Họ sẽ nhìn Đấng chúng đâm thâu qua ” (Jn 19,37). Đó là đề tài Kinh Thánh hướng dẫn suy tư của chúng ta trong mùa chay năm nay. Mùa chay là thời điểm thuận tiện để học cách ở với Mẹ Maria và Thánh Gioan, người môn đệ yêu dấu, cạnh Đấng ở trên Thập giá, hoàn tất sự hy sinh mạng sống vì toàn nhân loại (cf Jn 19,25). Vì thế, với tâm tình tham gia sốt sắng hơn, trong mùa thống hối và cầu nguyện này, chúng ta hãy nhìn lên Chúa Kitô chịu đóng đanh, khi chịu chết trên đồi Canvê, Ngài đã biểu lộ trọn vẹn cho chúng ta tình yêu của Thiên Chúa. Trong Thông Điệp ” Deus caritas est ” (Thiên Chúa là Tình Thương), tôi đã bàn về đề tài tình thương và nêu rõ hai hình thức cơ bản là Agape và Eros.
Tình thương của Thiên Chúa: Agape và Eros
Từ ” Agape' , xuất hiện nhiều lần trong Tân Ước, chỉ tình yêu tự hiến của một người chỉ tìm kiếm điều thiện hảo cho tha nhân. Trái lại, từ Eros , chỉ tình yêu của một người muốn chiếm hữu điều mà mình thiếu và mong ước kết hiệp với người mình yêu. Tình yêu mà Chúa bao bọc chúng ta chắc chắn là Agape . Thực vậy, con người có thể cho Thiên Chúa điều gì mà Ngài không sở hữu? Tất cả bản chất con người và những gì con người sở hữu đều là do Chúa ban. Vì thế, chính thụ tạo cần đến Thiên Chúa trong mọi sự. Nhưng tình yêu của Thiên Chúa cũng là Eros . Trong Cựu Ước, Đấng Tạo dựng vũ trụ biểu lộ cho dân Ngài chọn như dân riêng, một sự yêu thương đặc biệt vượt lên trên mọi động lực phàm trần. Ngôn sứ Osea biểu lộ sự say mê của Thiên Chúa qua những hình ảnh táo bạo như tình yêu của một người nam đối với một phụ nữ ngoại tình (cf 3,1-3). Về phần Ngôn sứ Ezechiel, khi nói về quan hệ của Thiên Chúa với dân Israel, đã không ngại dùng ngôn từ nồng nhiệt và đam mê (cf 16,1-22). Các văn bản Kinh Thánh ấy chứng tỏ rằng Eros thuộc về chính trái tim Thiên Chúa: Đấng Tối Cao chờ đợi sự ưng thuận nơi các thụ tạo của Ngài như một hôn phu trẻ chờ đợi sự ưng thuận của hôn thê. Đáng tiếc thay, ngay từ khởi thủy, nhân loại bị sự gian dối của Ma quỉ quyến rũ, đã khép kín đối với tình yêu Thiên Chúa trong ảo tưởng của một thái độ tự mãn về một điều không thể có được (cf Gn 3,1-7). Khi com cụm vào mình, Adam xa rời nguồn mạch sự sống là chính Thiên Chúa, và trở thành người đầu tiên trong số ”những người vì sợ chết nên bị cầm giữ trong sự nô lệ suốt đời” (Do thái 2,15). Nhưng Thiên Chúa không chịu thua. Trái lại, sự khước từ của con người là một động chủ yếu khiến Chúa biểu lộ tình yêu của Ngài với tất cả sức mạnh cứu độ.
Thánh Giá biểu lộ tình yêu sung mãn của Thiên Chúa
Chính trong mầu nhiệm Thập Giá mà quyền toàn năng của lòng từ bi Chúa Cha trên đời được biểu lộ trọn vẹn. Để tái thu phục tình yêu của thụ tạo, Ngài chấp nhận trả giá rất cao là Máu Con duy nhất của Ngài. Sự chết, đối với Adam đầu tiên là dấu chỉ tột cùng của sự cô đơn và bất lực, ngay được biến thành hành vi tột đỉnh của yêu thương và tự do của Adam mới. Vì thế, ta có thể quả quyết rất đúng, cùng với thánh Maximô Vị Hiển Tu, rằng Chúa Kitô ”đã chết một cách thần linh, nếu ta có thể nói được như vậy, vì Ngài tự nguyện chết” (Ambigua , 91,1956). Trên Thánh Giá, Eros của Thiên Chúa đối với chúng ta được biểu lộ. Thực vậy, như Pseudo Dionysius đã nói, Eros là sức mạnh ”không để cho người yêu ở lại trong mình nhưng thúc đẩy để để họ trở thành một với người yêu” (De Divinis nominicus , IV, 13: PG 3,712). Có Eros nào điên rồ (N.Cabasilas, Vita in Cristo, 648) hơn là điều đã làm cho Con Thiên Chúa trở thành một với chúng ta đến độ chịu đau khổ vì hậu quả tội lỗi chúng ta như của chính Ngài?”
”Đấng mà họ đã đâm thâu qua”
Anh chị em thân mến, chúng ta hãy nhìn lên Chúa Kitô chịu đâm thâu qua trên Thánh Giá! Ngài là mạc khải tột đỉnh về tình yêu Thiên Chúa, một tình yêu vừa là Eros vừa là Agape , chúng không đối nghịch nhau nhưng soi sáng cho nhau. Trên Thánh Giá, chính Thiên Chúa xin tình yêu của các thụ tạo: Ngài khao khát tình yêu của mỗi người chúng ta. Thánh Tôma Tông Đồ đã nhìn nhận Đức Giêsu là ”Chúa và là Thiên Chúa” khi xỏ ngón tay vào cạnh sườn Người. Không lạ gì, nhiều vị thánh đã tìm thấy nơi trái tim Chúa Giêsu biểu hiện cảm động nhất của mầu nhiệm tình yêu ấy. Ta có thể nói đúng rằng mạc khải về Eros của Thiên Chúa đối với con người, trong thực tế, chính là biểu hiện tột đỉnh Agape của Ngài. Nói cho cùng chỉ có tình yêu liên kết sự tự hiến với ước muốn say mê mong được đáp trả, mới gợi lên một niềm vui, làm nhẹ những gánh nặng nhất, Chúa Giêsu đã nói: ”Khi Ta bị treo lên khỏi mặt đất, Ta sẽ kéo mọi người đến cùng Ta” (Jn 12,32). Câu trả lời mà Chúa nồng nhiệt ao ước từ chúng ta trước tiên là chúng ta đón nhận tình yêu của ngài và để cho mình được lôi kéo đến gần Ngài. Tuy nhiên, chấp nhận tình yêu của Chúa vẫn chưa đủ. Chúng ta cần đáp lại và dấn thân thông truyền tình yêu ấy cho tha nhân. Chúa Kitô ”lôi kéo tôi đến cùng Ngài” để liên kết với tôi, để tôi học yêu thương anh chị em với cùng một tình yêu của Ngài.
Máu và nước
” Họ sẽ nhìn Đấng mà họ đã đâm thâu qua ”. Chúng ta hãy tín thác nhìn cạnh sườn Chúa Giêsu bị đâm thâu qua, từ đó ”máu và nước chảy ra” (Jn 19,34)! Các Giáo Phụ đã coi các yếu tố này như biểu tượng của bí tích Rửa Tội và Thánh Thể. Với nước của Bí tích Rửa tội và nhờ tác động của Chúa Thánh Linh, chúng ta được bước vào tình yêu thân mật của Ba Ngôi Thiên Chúa. Trong hành trình mùa chay, nhớ đến bí tích rửa tội đã lãnh nhận, chúng ta được nhắn nhủ ra khỏi chính mình để cởi mở, tin tưởng phó thác mình vào vòng tay từ bi của Chúa Cha (cf Thánh Gioan Kim Khẩu, Huấn GIáo , 3,14tt). Máu, biểu tượng tình yêu của vị Mục Tử Nhân Lành, đặc biệt chảy tới chúng ta trong Mầu Nhiệm Thánh Thể: ”Thánh Thể lôi kéo chúng ta vào trong hành vi dâng hiến của Chúa Giêsu... Chúng ta được can dự vào năng động hiến dâng của Ngài” (Thông điệp Deus Caritas est, 13). Vì vậy chúng ta hãy sống Mùa chay như một mùa ”Thánh Thể”, trong đó, khi đón nhận tình yêu của Chúa Giêsu, chúng ta học cách thông truyền tình yêu ấy quanh chúng ta, bằng mọi hành động và lời nói. Sự chiêm ngắm ”Đấng mà họ đã đâm thâu qua” sẽ thúc đẩy chúng ta đến độ mở rộng tâm hồn cho tha nhân nhìn nhận những vết thương gây ra cho phẩm giá con người; sự chiêm ngắm ấy đặc biệt thúc đẩy chúng ta chiến đấu chống lại mọi hình thức khinh rẻ sự sống và bóc lột con người, cũng như thoa dịu thảm trạng cô đơn và bị bỏ rơi của bao nhiêu người. Ước gì mùa chay đối với mỗi Kitô hữu là một kinh nghiệm được đổi mới về tình yêu của Thiên Chúa được ban cho chúng ta trong Chúa Kitô, tình yêu mà mỗi ngày chúng ta phải ”trao lại” cho tha nhân, nhất là những người đau khổ và túng thiếu nhất. Chỉ như thế chúng ta mới có thể tham dự trọn vẹn vào niềm vui của Lễ Phục Sinh. Xin Mẹ Maria, Mẹ của tình yêu tươi đẹp, hướng dẫn chúng ta trong cuộc hành trình này của Mùa Chay, hành trình thực sự trở về với tình yêu Chúa Kitô. Anh chị em thân mến, tôi cầu chúc anh chị em một hành trình mùa chay đầy thành quả đốt đẹp, đồng thời thân ái gửi đến tất cả anh chị em Phép lành Tòa Thánh đặc biệt.
Vatican ngày 21-11-2006
Biển Đức 16, Giáo Hoàng
G. Trần Đức Anh OP chuyển dịch