Chúa Nhật
sự sống tập tục
Bài Đọc I: Đnl 4, 1-2. 6-8
Đáp Ca: Tv 14, 2-3ab. 3cd-4ab. 4c-5
Bài Đọc II: Gc 1, 17-18. 21b-22. 27
Phúc Âm: Mc 7, 1-8a. 14-15. 21-23
Bài Phúc Âm cho Chu Kỳ Năm B theo Thánh ký Marco, sau 5 Chúa Nhật bị cách quảng bởi 5 bài Phúc Âm của Thánh ký Gioan ở Đoạn 6 về đề tài Bánh Sự Sống, hôm nay đã được nối lại.
Bởi thế, các câu Phúc Âm liên quan đến phép lạ bánh hóa ra nhiều lần 1 và Chúa Giêsu bước đi trên nước sau phép lạ này được Thánh ký Marcô thuật lại ở cuối đoạn 6 đã không được Giáo Hội lập lại, mà Giáo Hội chọn đọc các câu ở đầu đoạn 7, liên quan đến thái độ có tính cách giả hình, giữ luật theo hình thức hơn là tinh thần sống đạo thực sự, một thái độ đã được Giáo Hội chọn đọc cho 3 ngày đầu tuần (Thứ Hai, Thứ Ba và Thứ Tư) trong Tuần XXI Thường Niên vừa rồi theo Phúc Âm Thánh ký Mathêu.
Tuy nhiên, trong bài Phúc Âm của Thánh ký Marcô hôm nay, Giáo Hội không lấy một số câu (8b-13) chẳng liên quan gì đến vấn đề Người muốn nhấn mạnh ở đây, đó là vấn đề lệch lạc của "những người biệt phái và mấy luật sĩ từ Giêrusalem tụ tập lại bên Chúa Giêsu" để hạch hỏi Người rằng: "Sao môn đệ ông không giữ tập tục của tiền nhân mà lại dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch?" , một thứ lệch lạc được Chúa Giêsu lợi dụng ngay vấn đề của họ để vạch ra cho họ thấy khuynh hướng sai lầm của họ như sau:
"Người đáp: 'Hỡi bọn giả hình, Isaia thật đã nói tiên tri rất chí lý về các ngươi, như lời chép rằng: 'Dân này kính Ta ngoài môi miệng, nhưng lòng chúng ở xa Ta. Nó sùng kính Ta cách giả dối, bởi vì nó dạy những giáo lý và những luật lệ loài người'. Vì các ngươi bỏ qua các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục loài người'".
Ở đây, qua câu Chúa Giêsu công khai khiển trách này, Người không hề có ý chê trách "tập tục của tiền nhân" là những gì hay và có lợi, ít là liên quan đến sức khỏe về thể lý và lịch sự tối thiểu, nên giữ và cần giữ (xem Mathêu 23:23). Và thành phần thày dạy trong dân là luật sĩ và biệt phái này cũng phân biệt kỹ lưỡng đâu là luật Chúa và những điều nào thuộc về luật Chúa, nên trong câu hạch hỏi của mình họ đã sử dụng chính xác cụm từ "tập tục của tiền nhân" chứ không phải luật Chúa hay luật Moisen v.v.
Tuy nhiên, vấn đề họ bị Chúa Giêsu là vị Đại Tôn Sư khiển trách đó là, như những gì đã nhận định và phân tích ở 3 bài Phúc Âm đầu tuần vừa rồi, thành phần thày dạy trong dân Do Thái này có khuynh hướng và tỏ ra coi thường những cái trọng và coi trọng những cái thường, chú ý tới những cái phụ thuộc mà bỏ qua những cái chính yếu. Đó là lý do trong bài Phúc Âm hôm nay Chúa Giêsu đã thẳng thắn cho họ biết rằng: "các ngươi bỏ qua các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục loài người'".
Thật ra, xét theo bề ngoài thì hai thành phần luật sĩ và biệt phái này tuân giữ "các giới răn Thiên Chúa" rất kỹ, như được thấy trong lời cầu của người biệt phái ở dụ ngôn hai người lên đền thờ cầu nguyện: "tôi ăn chay một tuần 2 lần, đóng thuế thập phân về tất cả những gì tôi có" (Luca 18:12). Tuy nhiên, về tinh thần thì họ chẳng hề tuân giữ "các giới răn Thiên Chúa" gì hết, bởi vì "tất cả lề luật và các tiên tri đều gồm tóm ở trong hai giới răn này" (Mathêu 23:40), đó là yêu Chúa hết mình và yêu nhau như mình (xem Mathêu 23:37-39), mà thực tế thì họ luôn sống ngược lại, ở chỗ họ coi trọng của lễ hơn là lòng nhân lành (xem Mathêu 9:13).
Bởi thế, cho dù bề ngoài họ có vẻ tuân giữ lề luật của Chúa đấy, nhưng bề trong của họ thì đầy những xấu xa tồi bại cần phải được thanh tẩy, như Người đã cảnh giác và huấn dụ họ rằng: "Hãy thanh tẩy bên trong ly chén trước đã thì bên ngoài của nó cũng được sạch theo" (Mathêu 23:26). Đó là lý do bài Phúc Âm hôm nay còn được kết thúc bằng những lời Chúa Giêsu nói riêng với dân chúng về yếu tố chính làm cho con người là loài nhân linh ư vạn vật, là loài có lương tâm luân lý và tâm linh nhân cách, chứ không phải chỉ là loài thuần thể lý, ra ô uế:
"Hết thảy hãy nghe mà hiểu cho rõ lời của Tôi. Không có gì từ bên ngoài vào trong con người mà có thể làm cho họ ra ô uế. Chỉ có những gì từ con người xuất ra, chính những cái đó mới làm cho họ ra ô uế. Vì từ bên trong, từ tâm trí người ta xuất phát những tư tưởng xấu: ngoại tình, dâm ô, giết người, trộm cắp, tham lam, độc ác, xảo trá, lăng loàn, ganh tị, vu khống, kiêu căng, ngông cuồng. Tất cả những sự xấu đó đều ở trong mà ra, và làm cho người ta ra ô uế".
Theo chiều hướng của Lời Chúa Giêsu trong bài Phúc Âm về những gì làm cho con người ra ô uế cần phải được chú trọng và thanh tẩy, Bài Đọc 2 hôm nay cũng được Tông Đồ Giacôbê kêu gọi thành phần dân Do Thái được ngài gửi thư cho như sau:
"Anh em hãy khử trừ mọi thứ nhơ bẩn và lòng đầy gian ác, anh em hãy ngoan ngoãn nhận lãnh lời đã gieo trong lòng anh em, lời có sức cứu độ linh hồn anh em. Anh em hãy thực thi lời đã nghe, chứ đừng nghe suông mà lừa dối chính mình. Lòng đạo đức trong sạch và tinh tuyền đối với Thiên Chúa Cha là: thăm viếng cô nhi quả phụ trong cơn quẫn bách, và giữ mình khỏi mọi ô uế đời này".
Trong lời khuyên nhủ này, Thánh Giacôbê nhấn mạnh đến 2 điểm then chốt hoàn toàn ngược lại với 1- khuynh hướng và tinh thần giả hình của thành phần luật sĩ và biệt phái, đó là "Anh em hãy thực thi lời đã nghe, chứ đừng nghe suông mà lừa dối chính mình", và 2- hoàn toàn ngược lại với tinh thần duy luật bất nhân ái của họ, một lòng nhân ái là cốt lõi của lệ luật nhưng lại bị hành phần sư phụ của dân Do Thái này coi thường: "Lòng đạo đức trong sạch và tinh tuyền đối với Thiên Chúa Cha là: thăm viếng cô nhi quả phụ trong cơn quẫn bách...".
Trong Bài Đọc 1 hôm nay, Ông Moisen trong Sách Đệ Nhị Luật cũng đã nhắn nhủ dân Do Thái là hãy cẩn thận "tuân giữ các giới răn của Chúa là Thiên Chúa các ngươi mà ta đã truyền dạy các ngươi", "vì đó là sự khôn ngoan và sáng suốt của các ngươi trước mặt muôn dân", bằng cách, về mặt tiêu cực: "chớ thêm bớt điều gì trong các điều ta đã truyền", mà một trong những cách "thêm bớt" âm thầm và gián tiếp đầy tinh khéo này là "bỏ qua các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục loài người", như Chúa Giêsu đã cảnh giác những người luật sĩ và biệt phái trong bài Phúc Âm hôm nay.
Bài Đáp Ca hôm nay bày tỏ nhận định của mình về những "người sống thanh liêm và thực thi công chính", thành phần được tỏ hiện ở chỗ không có gì liên quan đến bất chính, trước hết, "trong lòng suy nghĩ điều ngay, và lưỡi không bịa lời vu khống" (câu 1); sau nữa, "không làm ác hại bạn đồng liêu, cũng không làm nhục cho ai lân cận" (câu 2); và sau hết, "dẫu thề điều chi bất lợi, cũng không thay đổi, không xuất tiền đặt nợ thu lời, cũng không ăn hối lộ hại người hiền lương" (câu 3).
Bởi vì, những điều bất chính như được nói đến trong Bài Đáp Ca này đều xuất phát từ lòng con người ta là những gì, như Chúa Giêsu cho biết ở cuối bài Phúc Âm, làm cho con người ra ô uế, dơ bẩn, những gì mà cho dù con người có giữ lề luật đi chăng nữa, cũng chỉ là giả hình như những người luật sĩ và biệt phái, bởi việc giữ luật của họ chỉ vụ hình thức hơn là sống đúng tinh thần của lề luật là chính lòng nhân ái đối với tha nhân.
Thứ Hai
sự sống hướng ngoại
Bài Đọc I: (Năm I) 1 Tx 4, 13-17
Đáp Ca: Tv 95, 1 và 3. 4-5. 11-12. 13
Phúc Âm: Lc 4, 16-30
Hôm nay, Thứ Hai, ngày trong Tuần XXII Thường Niên, chúng ta bắt đầu Phúc Âm của Thánh ký Luca cho tới hết Tuần XXXIV Thường Niên, tức kéo dài liên tục 13 tuần lễ, như Phúc Âm của Thánh ký Mathêu kéo dài 12 tuần, từ Tuần X đến hết Tuần XXI Thường Niên, và Phúc Âm của Thánh ký Marcô kéo dài 9 tuần đầu của Mùa Thường Niên Hậu Giáng Sinh.
Mỗi Phúc Âm theo thứ tự trên đây cho các ngày thường trong tuần (chứ không phải cho Chúa Nhật), được Giáo Hội chọn đọc theo thứ tự từ đầu đến cuối, tất nhiên sẽ có những chỗ trùng hợp nơi bộ Phúc Âm nhất lãm của 3 vị thánh ký 3 cuốn Phúc Âm đầu tiên này, và vì thế sẽ không được Giáo Hội lập lại. Phúc Âm theo Thánh ký Mathêu cho các ngày thường trong tuần được bắt đầu từ đoạn 5 liên quan đến Bài Giảng Phúc Đức Trọn Lành Trên Núi, và Phúc Âm theo Thánh ký Luca cho các ngày thường trong tuần được bắt đầu từ đoạn 4, từ câu 14, vì 13 câu đầu của đoạn 4 này liên quan đến biến cố Chúa Giêsu chay tịnh 40 ngày trong hoang địa, một biến cố đã được đọc vào Chúa Nhất Mùa Chay Năm C.
Một điều chúng ta nên nhớ nữa là nếu Phúc Âm của Thánh ký Marcô và Mathêu được viết cho dân Do Thái thì Phúc Âm của Thánh ký Luca, một người dân ngoại trở lại, được viết cho dân ngoại, bởi thế, Phúc Âm của ngài mang tính chất của Lòng Thương Xót Chúa, bao gồm nhiều dụ ngôn về Lòng Thương Xót Chúa không có trong bất cứ một Phúc Âm nào, và liên quan đến Thánh Linh, từ biến cố Truyền Tin đến Phục Sinh (xem Luca 24:49), một Thánh Linh là Hồn Truyền Giáo cho Dân Ngoại trong Sách Tông Vụ của ngài.
Đó là lý do mở đầu Phúc Âm Thánh ký Luca cho các ngày trong Tuần của Mùa Thường Niên, chúng ta đã thấy xuất hiện cả Thánh Linh lẫn các nhân vật thuộc thành phần dân ngoại. Đúng thế, bài Phúc Âm hôm nay trước hết quả thực có liên quan đến Thánh Linh:
"Khi ấy, Chúa Giêsu trở về Nazarét, nơi Người sinh trưởng, và theo thói quen của Người, thì ngày Sabat, Người vào hội đường. Người đứng dậy để đọc sách. Người ta trao cho Người sách tiên tri Isaia. Mở sách ra, Người gặp ngay đoạn chép rằng: 'Thánh Thần Chúa ngự trên tôi, vì Ngài xức dầu cho tôi, sai tôi đi rao giảng Tin Mừng cho người nghèo khó, thuyên chữa những tâm hồn sám hối, loan truyền sự giải thoát cho kẻ bị giam cầm, cho người mù được trông thấy, trả tự do cho những kẻ bị áp bức, công bố năm hồng ân và ngày khen thưởng".
Ngoài ra, bài Phúc Âm hôm nay của Thánh ký Luca còn hướng về dân ngoại nữa, thành phần được tiêu biểu nơi bà góa xứ Sidon và quan Naaman người Syria:
"Ta bảo thật các ngươi, không một tiên tri nào được đón tiếp tại quê hương mình. Ta bảo thật các ngươi, đã có nhiều bà goá trong Israel thời Êlia, khi trời bị đóng lại trong ba năm sáu tháng, khi nạn đói lớn xảy ra khắp trong xứ; dầu vậy, Êlia không được sai đến cùng một người nào trong các bà đó, nhưng được sai đến bà goá tại Sarepta thuộc xứ Siđon. Cũng có nhiều người phong cùi trong Israel thời tiên tri Êlisêô, thế mà không người nào trong họ được lành sạch cả, ngoại trừ Naaman, người Syria".
Thật ra, trong câu thứ nhất về Chúa Thánh Thần đã chất chứa tính chất truyền giáo cho dân ngoại rồi. Bởi vì trong đó đối tượng chính yếu được Thánh Thần nhắm tới là "người nghèo khó, những tâm hồn sám hối, kẻ bị giam cầm, người mù, những kẻ bị áp bức", thành phần không phải chỉ có duy ở nơi dân Do Thái mà là tất cả mọi người trên thế gian này, trong đó có bà góa xứ Sidon thời Elia và quan Naaman xứ Syria thời Elisê được nhắc đến trong bài Phúc Âm hôm nay, bởi vì nếu Chúa Kitô là Đấng Thiên Sai của dân Do Thái thì Người phải là Đấng Cứu Thế của chung nhân loại, Đấng đã được xức dầu Thánh Linh: "Thánh Thần Chúa ngự trên tôi, vì Ngài xức dầu cho tôi", và được Thánh Linh "sai đi rao giảng Tin Mừng".
Bài Đọc 1 cho năm lẻ hôm nay vẫn tiếp tục trích từ Thư Thứ Nhất của Thánh Phaolô gửi cho Giáo Đoàn Thessalonia, nhưng không còn liên quan đến tinh thần và phẩm chất giảng dạy siêu nhiên trọn hảo của Vị Tông Đồ Dân Ngoại này nữa, như trong các Bài Đọc 1 ở tuần vừa rồi, mà là liên quan đến vấn đề số phận của những ai qua đời: "Anh em thân mến, chúng tôi chẳng muốn để anh em không biết gì về số phận những người đã an nghỉ, để anh em khỏi buồn phiền như những người khác, là những kẻ không có niềm hy vọng".
Cái chết là hậu quả của nguyên tội, là tột đỉnh của tất cả những gì bất hạnh của con người vướng mắc nguyên tội, mà tự mình con người không thể nào thoát được và tự cứu mình được, ngoại trừ Đấng Cứu Thế duy nhất của nhân loại, Đấng đã mắc lấy bản tính của loài người, cũng là Đấng đã chết đi để tiêu diệt sự chết và sống lại để phục hồi sự sống cho nhân loại: "Vì nếu chúng ta tin Đức Giêsu đã chết và đã sống lại, thì cũng vậy, những người đã chết nhờ Đức Giêsu, Thiên Chúa sẽ đem họ đến làm một với Người".
Và như thế, chẳng khác gì như Người "trả tự do cho những kẻ bị áp bức (bởi tử thần và quỉ thần), công bố năm hồng ân và ngày khen thưởng (ám chỉ ơn cứu độ và sự sống)", đúng như sứ vụ của Người là Đấng được Thánh Thần xức dầu và sai đi vậy.
Thứ Ba
sự sống thoát thân
Bài Đọc I: (Năm I) 1 Tx 5, 1-6. 9-11
Đáp Ca: Tv 26, 1. 4. 13-14
Phúc Âm: Lc 4, 31-37
Bài Phúc Âm cho Thứ Ba Tuần XXII Thường Niên tiếp theo bài Phúc Âm hôm qua, không phải vì cùng một đoạn và ngay sau bài Phúc Âm hôm qua, không bị mất một câu nào, mà vì nội dung của bài Phúc Âm hôm nay thuật lại một trường hợp đầu tiên như muốn chứng tỏ cho thấy những gì được chất chứa trong bài Phúc Âm hôm qua, như một chứng nghiệm tỏ tường vậy.
Đúng thế, nếu bài Phúc Âm hôm qua có câu: "giải thoát cho kẻ bị giam cầm, ... trả tự do cho những kẻ bị áp bức" thì bài Phúc Âm hôm nay cho thấy Chúa Giêsu quả thực đã "Thánh Thần Chúa ngự trên tôi, vì Ngài xức dầu cho tôi, sai tôi đi ... giải thoát cho kẻ bị giam cầm, ... trả tự do cho những kẻ bị áp bức" nhất là bởi ma quỉ, như trường hợp trong một hội đường ở Caphanaum, một thành phố lớn và chính yếu có đông đảo dân ngoại chung sống và sinh hoạt với dân Do Thái, như sau:
"Bấy giờ trong hội đường, có một người bị quỷ ô uế ám, thét to lên rằng: 'Hỡi Giêsu Nazaret, giữa chúng tôi và Ngài có chuyện chi đâu? Ngài đến tiêu diệt chúng tôi sao? Tôi biết Ngài là ai rồi, là Đấng Thánh của Thiên Chúa'. Nhưng Chúa Giêsu trách mắng nó rằng: 'Hãy câm đi và ra khỏi người này'. Và quỷ vật ngã người đó giữa hội đường và xuất khỏi nó, mà không làm hại gì nó".
Sự kiện phi thường này đã khiến cho "mọi người kinh hãi và bảo nhau rằng: 'Lời gì mà lạ lùng vậy? Vì Người dùng quyền năng mà ra lệnh cho các thần ô uế, và chúng phải xuất ra'". Thật vậy, chính Thánh Thần là "Quyền Năng Đấng Tối Cao" (Luca 1:35), là "quyền lực từ trên cao" (Luca 24:49; xem Tông Vụ 1:8), ở nơi Đức Giêsu Kitô làm điều ấy, hay nói cách khác, Chúa Giêsu đã nhờ Thánh Linh mà trừ quỉ, bởi Người "là Đấng Thánh của Thiên Chúa", đầy Thánh Thần, đến độ đã khiến cho ma quỉ vừa thấy đã hoảng sợ kinh hoàng: "Ngài đến tiêu diệt chúng tôi sao? Tôi biết Ngài là ai rồi, là Đấng Thánh của Thiên Chúa".
Tuy nhiên, cho dù chịu thua Chúa Giêsu là Đấng Thánh của Thiên Chúa và là Đấng Cứu Thế, ma quỉ vẫn cảm thấy ấm ức làm sao ấy, do đó, trước khi xuất ra khỏi nạn nhân của mình ma quỉ đã "vật ngã người đó giữa hội đường", như thể tiếc nuối và cho dù có muốn cho nạn nhân chết đi luôn hay ít là bị thương tích cách nào, hắn vẫn "không làm hại gì nó" khi hắn bấy giờ như bị uy hiếp bởi một uy thế vô cùng mãnh liệt của Đấng duy nhất có thể khống chế hắn.
Ma quỉ, trong trường hợp của bài Phúc Âm hôm nay, thật ra không muốn bỏ con mồi nạn nhân của hắn. Bởi thế, ngay từ khi chợt thấy Chúa Kitô, hắn đã như thế vừa điều đình vừa van xin Người rằng: "Hỡi Giêsu Nazaret, giữa chúng tôi và Ngài có chuyện chi đâu?" mà tại sao "Ngài đến tiêu diệt chúng tôi chứ". Nói thì nói vậy thôi chứ hắn thừa biết hắn và Người không đội trời chung. Người một khi đã xuất hiện thì hắn tất yếu phải biến khuất liền, như ánh sáng tỏa ra thì tăm tối biến tan vậy. Bởi thế, Người chưa kịp nói gì hay ra tay thì hắn đã biết rằng Người đến là để tiêu diệt hắn: "Chính vì để tiêu hủy các công việc của ma quỉ mà Con Thiên Chúa đã tỏ mình ra" (1Gioan 3:8).
Chính vì sứ vụ của Đấng Thiên Sai Giêsu Kitô đến là để giải thoát nhân loại khỏi tội lỗi và sự chết mà vị Tông Đồ Dân Ngoại Phaolô đã khuyên Kitô hữu Giáo đoàn Thessalonica hãy làm sao để có thể sáng suốt tỉnh thức mà sống với Đấng Cứu Tinh của chúng ta:
"Hỡi anh em thân mến, anh em không còn tối tăm, đến nỗi ngày đó bắt chợt anh em như kẻ trộm, vì tất cả anh em là con cái sự sáng, con cái ban ngày; chúng ta không thuộc về ban đêm và tối tăm. Vậy chúng ta đừng mê ngủ như những người khác, nhưng hãy tỉnh thức và điều độ. Vì Thiên Chúa không đặt để chúng ta phải chịu cơn thịnh nộ, nhưng là để chúng ta chiếm lãnh ơn cứu độ nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, Đấng đã chết vì chúng ta, để dù thức hay ngủ, chúng ta được cùng sống với Người".
Bài Đáp Ca hôm nay dường như chất chứa tâm tình được giải thoát của nạn nhân bị quỉ ám trong bài Phúc Âm hôm nay, tuy Phúc Âm không hề thuật lại lời nào hay thái độ cử chỉ nào của nạn nhân, một tâm tình tin cậy vào "Đấng phù trợ đời tôi" đến độ không sợ một ai (câu 1), một tâm tình chính vì niềm tin tưởng cậy trông không sợ hãi này mà chỉ muốn "được cư ngụ trong nhà Chúa suốt đời" (câu 2), và là một tâm tình tràn đầy hy vọng "sẽ được nhìn xem những ơn lành của Chúa trong cõi nhân sinh" (câu 3), mà chính nạn nhân bị quỉ ám đã thực sự nghiệm thấy nơi trường hợp được giải phóng của mình.
Thứ Tư
sự sống đại đồng
Bài Đọc I: (Năm I) Cl 1, 1-8
Đáp Ca: Tv 51, 10. 11
Phúc Âm: Lc 4, 38-44
Là Đấng được xức dầu Thánh Linh và được huy động bởi Thánh Linh, nên cho dù đi đâu, Chúa Kitô cũng thực hiện sứ vụ của Thiên Sai của Người, một sứ vụ được tóm tắt trong bài Phúc Âm hôm Thứ Hai là thời điểm mở màn cho Phúc Âm của Thánh ký Luca kéo dài 13 tuần lễ ngày thường của Mùa Thường Niên, đó là sứ vụ "đi rao giảng Tin Mừng cho người nghèo khó, thuyên chữa những tâm hồn sám hối, loan truyền sự giải thoát cho kẻ bị giam cầm, cho người mù được trông thấy, trả tự do cho những kẻ bị áp bức, công bố năm hồng ân và ngày khen thưởng".
Nghĩa là Người luôn mang ơn cứu độ đến cho mọi người, bằng lời giảng và quyền năng chữa lành của Người, trước khi Người hoàn tất Cuộc Vượt Qua tối hậu của Người với tư cách chính thức là một Đấng Cứu Thế duy nhất của toàn thể loài người và cho loài người.
Bài Phúc Âm hôm nay cho thấy, sau khi đã trừ quỉ cho một nạn nhân trong một hội đường ở Carphanaum thì "Chúa Giêsu chỗi dậy ra khỏi hội đường, Người đến nhà Simon". Thì ra nhà của chàng Simon, sau này là tông đồ Phêrô, ở trong thành phố lớn có nhiều dân ngoại sinh sống này. Nên nhớ rằng, theo Phúc Âm của Thánh ký Luca thì cho tới lúc này Chúa Giêsu chưa chọn gọi các môn đệ.
Bởi thế, việc Người "đến nhà Simon" đây, mà không đến một nhà nào khác trong thành phố đông đảo này, có thể là vì Người được chính chàng Simon đầy nhiệt huyết này mời, nhờ đó lần Người viếng thăm nhà của chàng ấy như là một dạo khúc làm quen trước khi Người chính thức tuyển chọn chàng cùng với mấy chàng thanh niên khác cùng lứa tuổi với chàng và nghề nghiệp như chàng, một biến cố tuyển chọn được Phúc Âm ngày mai ở đầu đoạn 5 thuật lại.
Dạo khúc làm quen của Chúa Giêsu với chàng Simon được thể hiện nơi bà mẹ vợ của chàng, như Phúc Âm hôm nay thuật lại: "Nhạc mẫu ông Simon phải cơn sốt nặng, và người ta xin Người chữa bà ấy. Người đứng bên bà, truyền lệnh cho cơn sốt, và cơn sốt biến khỏi bà. Tức thì bà chỗi dậy, và dọn bữa hầu các ngài". Sự kiện chàng Simon trước khi gặp Chúa Giêsu và được Người tuyển chọn mà có vợ là chuyện bình thường, chẳng có gì là sai trái.
Thế nhưng, một khi chàng tuyên bố "đã bỏ mọi sự mà theo Thày" (Mathêu 19:27) thì chàng cũng bỏ cả vợ nữa, một người vợ không biết còn sống hay chăng, vì trong bài Phúc Âm hôm nay, không thấy Thánh ký Luca tiết lộ, chỉ thắc mắc rằng nếu vợ của chàng còn sống và ở đó bấy giờ (vì mẹ của nàng đang bị bệnh rất cần nàng chăm sóc) thì tại sao nàng không phụ mẹ hay thay mẹ để tiếp đãi Người, đến độ phải để cho một người mới lành bệnh phải làm: "bà chỗi dậy, và dọn bữa hầu các ngài".
Ở đây, chi tiết về nhạc mẫu của chàng Simon sau này là tông đồ Phêrô khiến chúng ta liên tưởng đến luật giáo sĩ độc thân của Giáo Hội Công Giáo Rôma. Thật ra, tự bản chất của thừa tác vụ thánh nơi hàng giáo phẩm và giáo sĩ không buộc phải giữ mình độc thân. Theo lịch sử của Giáo Hội, ngay từ ban đầu, các vị giáo sĩ và giám mục đều có gia đình (xem 1Timotheu đoạn 3), vì khi Giáo Hội mới được thành hình ở các nơi thì làm gì đã có các tiểu chủng viện và đại chủng viện như từ sau Công Đồng Triđentino vào năm 1563, thời điểm Giáo Hội Công Giáo bắt đầu chính thức hóa vấn đề độc thân linh mục.
Sở dĩ Giáo Hội ra luật độc thân cho hàng giáo sĩ của mình là để cho các vị có thể nhờ đó sống xứng với vai trò mục tử của mình (pastor) và đúng với thừa tác mục vụ của mình (pastoral care / ministry), thành phần mục tử hoàn toàn sống vì chiên và cho chiên, như chính Chúa Kitô là Vị Mục Tử Nhân Lành đến cho chiên được sự sống và là sự sống viên mãn cho dù có cần phải hiến mạng sống mình (xem Gioan 10:10-11), một tinh thần dấn thân phục vụ và "yêu cho đến cùng" (Gioan 13:1) như thế không thể nào hay khó có thể thực hiện nếu hàng giáo sĩ sống gia đình và vì thế họ cần phải lưu tâm và chăm sóc cho vợ con của mình trên hết và trước hết theo phận vụ làm chồng và làm cha của họ.
Chúa Giêsu là Đấng được sai đến với tất cả mọi người để cứu độ họ, nên Người không phải chỉ chữa lành cho nhạc mẫu của chàng Simon bấy giờ mà còn cho tất cả mọi bệnh nhân khác nữa, kể cả những ai bị quỉ ám, như Thánh ký Luca ghi lại trong bài Phúc Âm hôm nay: "Khi mặt trời lặn, mọi người có bệnh nhân đau những chứng bệnh khác nhau, đều dẫn họ đến cùng Người. Người đặt tay trên từng bệnh nhân, và chữa họ lành. Các quỷ xuất khỏi nhiều người và kêu lên rằng: 'Ông là Con Thiên Chúa'. Nhưng Người quát bảo không cho chúng nói, vì chúng biết chính Người là Đức Kitô".
Trong Bài Phúc Âm cho Thứ Tư Tuần XXII hôm nay, chúng ta còn thấy chiều hướng truyền giáo của Thánh ký Luca rất rõ ràng ở ngay câu cuối cùng: "Người bảo họ rằng: 'Tôi còn phải rao giảng Tin Mừng nước Thiên Chúa cho những thành khác, bởi chính vì thế mà Tôi đã được sai đến'. Và Người giảng dạy trong các hội đường xứ Giuđêa", cho dù Người có được dân chúng ở đó bấy giờ tỏ ra hết sức lưu luyến muốn Người ở lại với họ: "Đến sáng ngày (hôm sau), Người ra đi vào hoang địa, dân chúng liền đi tìm đến cùng Người, họ cố cầm giữ Người lại, kẻo Người rời bỏ họ".
"Xứ Giuđêa" trong câu Phúc Âm của Thánh ký Luca "Người giảng dạy trong các hội đường xứ Giuđêa" cũng cho thấy chiều hướng truyền giáo ngay tại mảnh đất chính yếu của dân Do Thái và của đạo Do Thái, vì là nơi có Thành cùng Đền Thánh Giêurusalem và Hội Đồng Đầu Mục Do Thái. Bởi vì, trong lệnh sai đi truyền giáo của Người trước khi về trời, nơi mà Người muốn các tông đồ đến đầu tiên là "Giêrusalem" và "Giuđêa" trước cả "Samaria và tận cùng trái đất" (xem Tông Vụ 1:8). Quả thực, "Giêrusalem" ở "Giuđêa" là địa điểm và khu vực truyền giáo đầu tiên ngay sau biến cố Thánh Thần Hiện Xuống vậy.
Theo chiều hướng Chúa Giêsu cần "phải rao giảng Tin Mừng nước Thiên Chúa cho những thành khác nữa", mà Thánh Phaolô, trong Bài Đọc 1 cho năm lẻ hôm nay, cũng nhắc lại cho Kitô hữu Giáo đoàn Thessalonica về "Tin Mừng", một Tin Mừng cần phải được rao giảng "khắp thế giới" (Marcô 16:15), "khắp mọi dân nước" (Mathêu 28:19), "cho đến tận cùng trái đất" (Tông Vụ 1:8), và thực sự đã xẩy ra, như chính vị tông đồ của dân ngoại trong Bài Đọc 1 hôm nay nhận định: "Tin Mừng đó đã đến với anh em, như đã đến trong khắp thiên hạ". Đó là lý do Thánh Phaolô đã có lý dâng lời cảm tạ lên Thiên Chúa trong Bài Đọc 1 hôm nay:
"Chúng tôi hằng cảm tạ Thiên Chúa, là Cha Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, khi chúng tôi cầu nguyện cho anh em, bởi nghe biết lòng tin của anh em vào Đức Giêsu Kitô, và lòng yêu mến của anh em đối với tất cả các thánh. Chúng tôi cảm tạ vì niềm hy vọng dành cho anh em trên trời, mà anh em đã nghe biết trong lời chân thật của Tin Mừng. Tin Mừng đó đã đến với anh em, như đã đến trong khắp thiên hạ, sinh hoa kết quả và gia tăng nơi anh em, từ ngày anh em đã nghe và nhận biết ơn Thiên Chúa trong chân lý".
Tâm tình của vị Tông Đồ Dân Ngoại Phaolô như được phản ảnh qua Bài Đáp Ca hôm nay, một bài đáp ca chất chứa một lòng "tin cậy" vào vị Thiên Chúa từ bi nhân hậu trong việc Ngài tỏ "danh Ngài" ra bằng "hành động" cứu độ nhân loại của Ngài:
1) Phần tôi như cây ô-liu xanh tốt trong nhà Thiên Chúa; tôi tin cậy vào lượng từ bi Chúa tới muôn đời.
2) Tôi sẽ ca ngợi Chúa muôn đời vì Chúa đã hành động, và tôi sẽ chúc tụng danh Ngài, vì danh Ngài thiện hảo trước mặt chư tín hữu.
Thứ Năm
sự sống chuyên nghiệp
Bài Đọc I: (Năm I) Cl 1, 9-14
Đáp Ca: Tv 97, 2-3ab. 3cd-4. 5-6
Nếu thành Carphanaum là phố hội Chúa Giêsu thường lui tới gặp gỡ dân chúng thì Biển Hồ Galilêa cũng gọi là Gennesaret hay Tiberias cũng là khu vực tỏ mình ra của Chúa Giêsu, cách riêng cho thành phần môn đệ của Người, kể cả sau khi Người sống lại từ trong cõi chết như Phúc Âm của Thánh Gioan thuật lại ở đoạn 21 cuối cùng.
Biển Hồ này rộng nhất ở nước Do Thái, với diện tích là 53 kilo mét vuông, bao gồm 21 km chiều dài và 13 km chiều ngang. Bài Phúc Âm hôm nay cho thấy Chúa Giêsu lần đầu tiên tỏ mình ra cho một thiểu số người trẻ mà Người đã có ý tuyển chọn họ. Tiến trình tỏ mình để tuyển chọn các môn đệ đầu tiên này của Người được Phúc Âm thuật lại như sau:
"Khi ấy, dân chúng chen nhau lại gần Chúa Giêsu để nghe lời Thiên Chúa, lúc đó Người đứng ở bờ hồ Gennesaret. Người trông thấy hai chiếc thuyền đậu gần bờ; những người đánh cá đã ra khỏi thuyền và họ đang giặt lưới. Người xuống một chiếc thuyền, thuyền đó của ông Simon, và Người xin ông đưa ra khỏi bờ một chút. Rồi Người ngồi trên thuyền, giảng dạy dân chúng".
Hình như Chúa Giêsu cứ muốn làm quen với chàng Simon sao ấy. Trong bài Phúc Âm hôm qua, Người đã cố ý vào nhà của chàng, chứ không vào nhà của một ai khác trong một thành phố đông người ở, và trong bài Phúc Âm hôm nay, Người lại cố ý xuống thuyền của chàng, cho dù bấy giờ có "hai chiếc thuyền đậu gần bờ", có thể là hai chiếc thuyền của 2 cặp anh em được Thánh ký Mathêu thuật lại: "Simon được gọi là Phêrô và anh mình là Anrê" và "Giacôbê con của Zêbêđê và em mình là Gioan" (4:18,21).
Chưa hết, việc nhờ chiếc thuyền của chàng Simon để "giảng dạy dân chúng" mới là bước thứ hai trước khi Người tiến sang bước thứ ba cũng là bước quyết liệt, bước Người muốn lợi dụng để tỏ mình ra trước khi kêu gọi và tuyển chọn mấy môn đệ đầu tiên này. Và bước thứ ba được Phúc Âm hôm nay thuật lại đó là: "Vừa giảng xong, Người bảo ông Simon rằng: 'Hãy đẩy thuyền ra chỗ nước sâu và thả lưới bắt cá'".
Đây không phải là một lệnh truyền của Thày đối với các môn đệ của mình, mà chỉ là một lời mời gọi, một thách đố, và là một thách đố đã được chàng Simon thành thực thưa lại và sẵn sàng tuân theo vì lòng cảm phục tự nhiên của mình đối với một Đấng mà chàng không biết làm sao cứ theo đuổi từ thành phố kia ra đến biển hồ này: "Ông Simon thưa Người rằng: 'Thưa Thầy, chúng con đã cực nhọc suốt đêm mà không được gì hết; nhưng vì lời Thầy, con sẽ thả lưới'".
Qua câu đối đáp đầu tiên vô cùng dễ thương này của chàng Simon chân thành trực tính thuộc dân chài lưới chuyên nghiệp thân thưa cùng Chúa Giêsu, chúng ta thấy ngài quả thực xứng đáng được Chúa Giêsu sau này tuyển chọn lãnh đạo tông đồ đoàn và thay Người chăn dắt đàn chiên thuộc Giáo Hội được Người thiết lập trên ngài là tảng đá (xem Gioan 21:15-17; Mathêu 16:18-19). Tại sao?
Tại vì "đức tin tuân phục" (Roma 1:5) của chàng. Ở chỗ, cho dù chàng là một tay chuyên nghiệp đánh cá, đánh cá thâu đêm suốt sáng mà chẳng được gì, thế mà sẵn sàng tin tưởng nghe theo một Giêsu nào đó mới quen, một nhân vật dù sao quá khứ cũng chỉ là con của một bác thợ mộc quèn (xem Marco 6:3) và thậm chí còn hành nghề thợ mộc nữa (xem Mathêu 13:55).
Thế nhưng, cũng chính nhờ "đức tin tuân phục" của chàng, tức nhờ quyền năng của Đấng mà chàng tin tưởng tuân phục, mà việc chàng làm đã đạt được thành quả ngoài sức tượng tượng của chàng, vượt sức tự nhiên của chàng, như Phúc Âm hôm nay thuật lại: "Các ông đã thả lưới và bắt được rất nhiều cá; lưới các ông hầu như bị rách. Bấy giờ các ông làm hiệu cho các bạn đồng nghiệp ở thuyền bên cạnh đến giúp đỡ các ông. Những người này tới, họ đổ cá đầy hai chiếc thuyền, đến nỗi những thuyền chở nặng gần chìm".
Cho đến lúc ấy, đến lúc thấy được mẻ cá vô cùng lạ lùng như vậy, nghĩa là sau khi cả đêm thất bại theo sức tự nhiên chuyên nghiệp của mình và sau khi chỉ cần nghe lời của một tay chuyên nghề thợ mộc, tất cả mọi người trong cuộc, đặc biệt nhất là chàng Simon, mới bàng hoàng trước Đấng Tối Cao, đến độ chàng cảm thấy mình vô cùng bất xứng mới thành thực thưa với Người rằng:
"Thấy thế, ông Simon sụp lạy dưới chân Chúa Giêsu và thưa Người rằng: 'Lạy Chúa, xin Chúa hãy tránh xa con, vì con là người tội lỗi'. Ông kinh ngạc và tất cả mọi người ở đó với ông cũng kinh ngạc trước mẻ cá mà các ông vừa mới bắt được; cả ông Giacôbê và Gioan, con ông Giêbêđê, bạn đồng nghiệp với ông Simon cũng thế".
Đạt được mục đích của mình là làm cho đối tượng kinh ngạc và vô cùng cảm phục, Chúa Giêsu mới chính thức công khai tuyển chọn họ để họ có thể làm một cái nghề còn cao cả hơn nghề đánh cá bấy giờ của họ nữa, còn quan trọng hơn nữa, còn khẩn thiết hơn nữa: "Nhưng Chúa Giêsu phán bảo ông Simon rằng: 'Đừng sợ hãi: từ đây con sẽ là kẻ chinh phục người ta'. Bấy giờ các ông đưa thuyền vào bờ, và đã từ bỏ mọi sự mà đi theo Người".
Hôm nay, Bài Đọc 1 cho năm lẻ không còn được trích từ Thư 1 gửi Giáo đoàn Thessalonica nữa mà là Thư gửi Giáo đoàn Côlôsê, trong đó Vị Tông Đồ Dân Ngoại Phaolô bày tỏ lời nguyện cầu cho Kitô hữu ở địa phương này "được đầy sự hiểu biết thánh ý Chúa, với tất cả sự khôn ngoan và sự thông hiểu thiêng liêng, để anh em ăn ở xứng đáng đẹp lòng Thiên Chúa trong mọi sự, và sinh hoa kết quả trong mọi việc lành, cùng phát triển trong sự nhận biết Thiên Chúa. Được củng cố bằng một sức mạnh dồi dào, chiếu theo quyền năng cả sáng của Người, anh em nhẫn nại và vui mừng khoan dung trong mọi sự. Anh em cảm tạ Chúa Cha, Đấng đã làm cho anh em xứng đáng lãnh phần gia nghiệp các thánh trong ánh sáng. Người đã cứu chúng ta thoát khỏi quyền lực u tối, đem chúng ta về nước Con yêu dấu của Người, trong Ngài chúng ta được ơn cứu rỗi nhờ máu Ngài, và được ơn tha tội".
Những gì Thánh Phaolô nói với Kitô hữu Côlôsê ở đây hoàn toàn phản ảnh nơi trường hợp của chàng Simon trong bài Phúc Âm hôm nay: "đầy sự hiểu biết thánh ý Chúa" (bằng việc dễ dạy), "ăn ở xứng đáng đẹp lòng Thiên Chúa trong mọi sự" (bằng việc tuân phục), "sinh hoa kết quả trong mọi việc lành" (nơi mẻ cá lạ), "cùng phát triển trong sự nhận biết Thiên Chúa" ("xin xa con ra vì con là kẻ tội lỗi"), "trong Ngài chúng ta được ơn cứu rỗi nhờ máu Ngài, và được ơn tha tội" ("Đừng sợ hãi: từ đây con sẽ là kẻ chinh phục người ta").
Bài Đáp Ca hôm nay bày tỏ một nhận thức thần linh về ơn cứu độ của Thiên Chúa cho muôn dân bằng đức công chính của Ngài (câu 1), nhờ đó làm cho khắp mọi trên trái đất nơi hân hoan vui sướng (câu 2), nhất là loài người lại càng phải chúc tụng ngợi khen Ngài (câu 3).
1) Chúa đã công bố ơn cứu độ của Người, trước mặt chư dân Người tỏ rõ đức công minh. Người nhớ lại lòng nhân hậu và trung thành để sủng ái nhà Israel.
2) Khắp nơi bờ cõi địa cầu đã nhìn thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa chúng ta. Toàn thể địa cầu hãy reo mừng Chúa, hãy hoan hỉ, mừng vui và đàn ca.
3) Hãy ca mừng Chúa với cây đàn cầm, với cây đàn cầm với điệu nhạc du dương, cùng với tiếng kèn râm ran, tiếng tù và rúc, hãy hoan hô trước thiên nhan Chúa là Vua.
Ngày 03: Thánh Grêgôriô cả, Giáo Hoàng Tiến Sĩ Hội Thánh [2]
Thánh Grêgoriô xuất thân từ một gia đình danh giá và đạo đức ở La Mã. Thuở thiếu thời, Ngài đã tỏ ra là một đứa trẻ rất đặc biệt về trí thông minh và lòng đạo đức. Ðến tuổi trưởng thành, Ngài đã lần lượt bước lên những bậc thang cao nhất của danh vọng trần tục, dù vậy tâm hồn Ngài vẫn chưa thỏa mãn và luôn xao xuyến như chưa làm được điều gì lợi ích cho Giáo Hội Chúa. Vì thế, một ngày kia, Ngài đã quyết định từ bỏ mọi vinh hoa trần thế, bán hết gia sản phân phát cho người nghèo rồi vào ẩn mình trong một tu viện (575). Sau đó, Ngài lãnh chức phó tế và được gửi đi thi hành sứ vụ tại Constantinople (580-585). Rồi Ngài được triệu hồi về Rôma để kiêm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng, và cuối cùng, vào năm 590, Thiên Chúa lại cất nhắc Ngài lên làm đấng chăn chiên kế vị Thánh Phêrô.
Trong suốt 14 năm lèo lái con thuyền Giáo Hội, Ðức Grêgoriô đã nỗ lực xây dựng Hội Thánh trong nhiều lãnh vực: Chú giải thánh kinh, phục hưng bình ca và phụng vụ, Ngài cũng đặc biệt lưu tâm đến những vấn đề xã hội và những tiến bộ khoa học. Thực vậy, khi nghiên cứu về đời sống và hoàn cảnh xã hội dưới thời Ðức Grêgoriô cả, nhiều sử gia đã không ngần ngại hạ bút kết luận bằng 4 chữ: "hoàng kim thời đại".
Trong cuộc sống thường nhật, Ngài cũng tỏ ra một lòng ưu ái đặc biệt đối với những người nghèo và một tinh thần khiêm tốn. Ngài vẫn tự xưng mình là đầy tớ của các đầy tớ Chúa.
Ngài qua đời năm 604. Năm 1298 Ðức Giáo Hoàng Bonifaciô VIII đã tôn phong Ngài lên bậc tiến sĩ Hội Thánh.
Thứ Sáu
sự sống ngon hơn
Bài Đọc I: (Năm I) Cl 1, 15-20
Đáp Ca: Tv 99, 2. 3. 4. 5
Phúc Âm: Lc 5, 33-39
Bài Phúc Âm cho Thứ Sáu Tuần XXII Thường Niên hôm nay không liên tục với bài Phúc Âm hôm qua. Bài Phúc Âm hôm qua bao gồm 11 câu đầu của Đoạn 5, liên quan đến việc Chúa Giêsu tuyển chọn các môn đệ tiên khởi, còn bài Phúc Âm hôm nay bao gồm 6 câu cuối cùng của Đoạn 5, liên quan đến lần đối đầu lần thứ ba giữa Người với "những người biệt phái và luật sĩ".
Thật vậy, Giáo Hội đã không chọn đọc những câu giữa của Đoạn 5 này, bao gồm 3 biến cố: 1- Chúa Giêsu chữa một người phong cùi (5:12-16), một biến cố đã được Phúc Âm Thánh Mathêu thuật lại trong bài Phúc Âm cho Thứ Sáu Tuần XII Thường Niên; 2- Chúa Giêsu chữa một người bất toại được thòng xuống từ mái nhà (5:17-26), một biến cố cũng đã Thánh ký Mathêu thuật lại trong Phúc Âm cho Thứ Tư Tuần XIII Thường Niên, và 3- Chúa Giêsu kêu gọi chàng thu thuế Levi là tông đồ Mathêu (6:27-32), một sự kiện cũng đã được Thánh ký Mathêu thuật lại trong bài Phúc Âm cho Thứ Năm Tuần XIII Thường Niên.
Trong bài Phúc Âm hôm nay, như đã nói, Chúa Giêsu đã đụng độ với thành phần luật sĩ và biệt phái là loại thông luật kiêm thày dạy trong dân. Lần thứ nhất về quyền tha tội của Người khi Người chữa lành một người bất toại được thòng xuống từ trần nhà (xem Luca 5:21), và lần thứ hai về việc Người giao du với thành phần thu thuế và tội lỗi trong nhà của tên thu thuế Levi được Người kêu gọi (xem Luca 5:33).
Lần đụng độ thứ ba là lần đụng độ liên quan đến vấn đề được họ đặt ra với Chúa Giêsu là: "Tại sao môn đồ của Gioan năng ăn chay và cầu nguyện, cả môn đồ của những người biệt phái cũng vậy, còn môn đệ của Thầy lại cứ tha hồ ăn uống?". Biến cố đụng độ lần này thật ra đã được Giáo Hội cho đọc theo bài Phúc Âm của Thánh ký Mathêu cho Thứ Bảy Tuần XIII Thường Niên rồi.
Tuy nhiên, so sánh hai bài Phúc Âm về cùng một sự kiện đối chất này, chúng ta thấy có 3 chi tiết khác nhau như sau:
1- Ở Phúc Âm Thánh ký Mathêu thì vấn đề được đặt ra bởi các môn đệ của Tiền hô Gioan Tẩy Giả, còn ở Phúc Âm của Thánh ký Luca hôm nay thành phần đặt vấn đề là luật sĩ và biệt phái;
2- Ở Phúc Âm Thánh ký Luca hôm nay, trong câu chất vấn của những người luật sĩ và biệt phái dài hơn một chút, không phải chỉ vắn gọn "còn môn đệ của Thày thì không (tức là chẳng kiêng cữ gì hết)?" như ở Phúc Âm Thánh Mathêu, mà còn thòng thêm một mệnh đề phụ: "còn môn đệ của Thầy lại cứ tha hồ mà ăn uống";
3- Ở Phúc Âm Thánh ký Luca hôm nay, trong câu trả lời của Chúa Giêsu còn thêm câu cuối cùng như sau: "Không ai đang uống rượu cũ lại thèm rượu mới. Họ cho rằng: 'Rượu cũ ngon hơn'".
Những chi tiết khác đã được suy diễn và chia sẻ ở Thứ Bảy Tuần XIII Thường Niên: Phụng Vụ Lời Chúa - Tuần XIII Thường Niê [3]n. Ở đây chúng ta chỉ tập trung vào chi tiết thứ 3, một chi tiết hơi liên quan đến chi tiết thứ 1 mà thôi. Vậy vấn đề được đặt ra ở đây là "rượu cũ" đây nghĩa là gì và "ai đang uống rượu cũ" đây ám chỉ thành phần nào?? Câu trả lời rất đơn giản. Ở chỗ, Chúa Giêsu đang đối đáp với thành phần nào trong bài Phúc Âm hôm nay vậy?
Nếu không phải là "những người biệt phái và luật sĩ", thành phần mà, căn cứ vào những lần đụng độ với Chúa Giêsu, phải nói là thành phần "đang uống rượu cũ", ám chỉ khuynh hướng duy luật của họ, họ say sưa với thứ "rượu cũ" lề luật, và họ cảm thấy "ngon hơn" thứ "rượu mới" được Chúa Kitô cống hiến cho họ là "lòng nhân lành" (Mathêu 9:13), là niềm cảm thương, những gì họ vì không có hay chưa có hoặc không muốn chấp nhận hay không thể nào hiểu được, nên họ cứ lẩn quẩn đặt hết vấn đề này vấn đề kia với Chúa Giêsu, kiểu lảm nhảm của kẻ say rượu "rượu cũ" được họ thưởng thức và say sưa không còn đủ tỉnh táo để biết mình, do đó sống một đời "giả hình".
Các tông đồ trong Ngày Lễ Ngũ Tuần ở Giêrusalem sau khi Chúa Giêsu Thăng Thiên về cùng Cha của Người cũng đã trở thành những kẻ "đầy rượu" (Tông Vụ 2:13) nhờ các vị ngay trước đó mới được "đầy Thánh Linh" (Tông Vụ 2:4), nhưng là một tình trạng "đầy rượu" có sức thu hút và chinh phục lòng người (xem Tông Vụ 2:6,7,12) chứ không phải kiểu lảm nhảm của thành phần biệt phát và luật sĩ cứ say sưa với thứ "rượu cũ ngon hơn" của họ.
Chỉ có duy một mình Chúa Giêsu Kitô Vượt Qua và Thăng Thiên mới có thể tuôn đổ Thánh Thần xuống trên các tông đồ và Giáo Hội trần gian của Người mà thôi, bởi vì, như Thánh Phaolô đã xác tín và tuyên xưng trong Bài Đọc 1 cho năm lẻ hôm nay:
"Đức Giêsu Kitô là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử mọi tạo vật, vì trong Người, muôn loài trên trời dưới đất đã được tác thành, mọi vật hữu hình và vô hình, dù là các Bệ thần hay Quản thần, dù là Chủ thần hay Quyền thần: Mọi vật đã được tạo thành nhờ Người và trong Người. Và Người có trước mọi loài, và mọi loài tồn tại trong Người. Người là đầu thân thể, tức là Hội thánh, là nguyên th và là trưởng tử giữa kẻ chết, để Người làm bá chủ mọi loài. Vì chưng, Thiên Chúa đã muốn đặt tất cả viên mãn nơi Người, và Thiên Chúa đã giao hoà vạn vật nhờ Người và vì Người; nhờ máu Người đổ ra trên thập giá, Thiên Chúa ban hoà bình trên trời dưới đất".
Bài Đáp Ca hôm nay vẫn tiếp tục chiều hướng của các Bài Đáp Ca trước đây trong tuần kêu gọi ngợi khen chúc tụng Thiên Chúa là Mục Tử từ bi nhân hậu đã tỏ ra chăm sóc thụ tạo của Ngài và đàn chiên của Ngài, qua Con của Ngài, một Người Con được Thánh Phaolô cảm nhận trong Bài Đọc 1 hôm nay:
1) Toàn thể địa cầu, hãy reo mừng Thiên Chúa, hãy phụng sự Thiên Chúa với niềm vui vẻ! Hãy vào trước thiên nhan với lòng hân hoan khoái trá.
2) Hãy biết rằng Chúa là Thiên Chúa, chính Người đã tạo tác thân ta, và ta thuộc quyền sở hữu của Người, ta là dân tộc, là đoàn chiên Chúa chăn nuôi.
3) Hãy vào trụ quan nhà Người với lời khen ngợi, vào hành lang với khúc ca vui, hãy tán dương, hãy chúc tụng danh Người.
4) Vì Thiên Chúa, Người thiện hảo, lòng từ bi Người tồn tại muôn đời, và lòng trung tín Người còn tới muôn muôn thế hệ.
Thứ Bảy
sự sống hòa giải
Bài Đọc I: (Năm I) Cl 1, 21-23
Đáp Ca: Tv 53, 3-4. 6 và 8
Phúc Âm: Lc 6:1-5
Thứ Sáu Tuần XV Thường Niên Giáo Hội đã chọn đọc bài Phúc Âm của Thánh ký Mathêu có nội dung như bài Phúc Âm của Thánh ký Luca cho ngày hôm nay, Thứ Bảy Tuần XXII Thường Niên, về lời đốt chất giữa "mấy người biệt phái" và Chúa Giêsu liên quan đến sự kiện "trong một ngày Sabbat, khi Chúa Giêsu đi qua đồng lúa, thì các môn đệ bứt bông lúa miến, vò xát trong tay, rồi ăn".
Theo Phúc Âm của Thánh ký Luca thì đây là lần đụng độ thứ 4 xẩy ra hầu như liên tục giữa thành phần thông luật này với Chúa Giêsu, vào lúc Người mới xuất thân rao giảng và tỏ mình ra (như các bài Phúc Âm trong tuần này cho thấy). So sánh với bài Phúc Âm về cùng sự kiện này được Thánh ký Mathêu thuật lại thì có mấy chi tiết khác nhau nhưng lại là những chi tiết cần để bổ túc cho nhau như sau:
1- Các môn đệ sở dĩ "bứt bông lúa miến, vò xát trong tay, rồi ăn", như trong bài Phúc Âm của Thánh ký Luca hôm nay cho biết là bởi "vì cảm thấy đói" (Mathêu 12:1), nên trong câu trả lời của mình, cũng trong Phúc Âm Thánh Mathêu, Chúa Giêsu đã việc chứng trường hợp Vua Đavít và đoàn tùy tùng của vua cũng chỉ vì "đói" mà ăn thứ bánh tiến trong đền thờ họ không được phép ăn (12:3), trong khi Thánh ký Luca không hề bao gồm chi tiết "đói" này trong câu trả lời của Chúa Giêsu.
2- Thành phần biệt phái trong bài Phúc Âm của thánh ký Luca hôm nay đặt vấn đề với chính các môn đệ của Người, thành phần bị họ coi là phạm nhân "ai làm người ấy chịu" trách nhiệm: "Có mấy người biệt phái nói với các ông rằng: 'Tại sao các ông làm điều không được phép làm trong ngày Sabbat?'", còn trong Phúc Âm Thánh Mathêu thì vấn đề được đặt ra với chính Chúa Giêsu là Thày của các môn đệ như thể "tội qui vu trưởng" - tại sao ông là thày mà không biết dạy cho các môn đệ của ông làm điều đúng, điều ngay, điều phải chứ.
3- Trong câu trả lời của Chúa Giêsu, cả Phúc Âm Thánh ký Luca hôm nay và Thánh ký Mathêu đều giống ghi lại giống nhau lời tuyên bố khẳng định của Người rằng: "Con Người làm chủ cả ngày Sabbat" (xem Mathêu 12:8; Luca 6:5). Tuy nhiên, Thánh Mathêu còn ghi lại 2 chi tiết nữa ở cuối câu trả lời của Chúa Giêsu vừa liên quan đến uy thế của Người lại vừa liên quan đến lòng nhân hậu Người mong muốn:
3.1- Trước hết, về uy thế của Người, Thánh ký Mathêu ghi lại thế này: "Các ông chưa đọc trong sách Luật rằng ngày sa-bát, các tư tế trong Đền Thờ vi phạm luật sabat mà không mắc tội đó sao? Tôi nói cho các ông hay: ở đây còn lớn hơn Đền Thờ nữa".
3.2- Sau nữa, về lòng nhân hậu được Người mong muốn, Thánh ký Mathêu còn ghi thêm như sau: "Nếu các ông hiểu được ý nghĩa của câu này: Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế, ắt các ông đã chẳng lên án kẻ vô tội".
Vấn đề được đặt ra ở đây là tại sao Giáo Hội lại chọn đọc lại bài Phúc Âm có nội dung giống nhau như vậy, như hôm qua, Thứ Năm Tuần XXII cũng thế. Phải chăng là vì Bài Phúc Âm có nội dung chính yếu tương tự như nhau này có liên hệ với Bài Đọc 1 cho năm lẻ của từng ngày? Chẳng hạn Bài Phúc Âm của Thánh ký Mathêu trước đây có liên hệ với Bài Đọc 1 cho năm lẻ bấy giờ được trích từ Sách Xuất Hành thuộc bộ Thánh Kinh Cựu Ước, trong khi Bài Phúc Âm của Thánh ký Luca hôm qua và hôm nay có liên hệ với Bài Đọc 1 cho năm lẻ là bài đọc được trích từ Thư Thánh Phaolô thuộc Bộ Thánh Kinh Tân Ước.
Bởi thế, để bổ túc thêm những gì đã suy diễn và chia sẻ về bài Phúc Âm ở Thứ Sáu Tuần XV - Phụng Vụ Lời Chúa - Tuần XV Thường Niê [4]n, bài Phúc Âm trùng hợp với thời điểm ấy của Thánh ký Luca hôm nay cần phải được suy diễn theo nội dung của Bài Đọc 1 hôm nay:
"Anh em thân mến, xưa kia anh em là những kẻ xa lạ và thù nghịch trong tư tưởng và trong hành động xấu xa. Nhưng hiện nay, Thiên Chúa đã giao hoà anh em trong xác thịt của Đức Kitô, nhờ cái chết của Người, làm cho anh em nên thánh thiện, tinh tuyền, không có gì đáng trách trước mặt Người, miễn là anh em được xây dựng, kiên trì trong đức tin, bền vững và không lay chuyển khỏi lòng trông cậy vào Tin Mừng, mà anh em đã được nghe biết và đã được loan báo cho mọi tạo vật dưới bầu trời, là Tin Mừng mà chính tôi, Phaolô, là người phục vụ".
Đúng thế, nếu Chúa Giêsu đã tự tuyên bố Người "làm chủ cả ngày Sabbat" thì quả thực Người hoàn toàn vượt trên luật lệ, Đấng "đầy ân sủng và chân lý" (Gioan 1:14), Đấng được Tông Dồ Dân Ngoại Phaolô xác tín trong Bài Đọc 1 hôm nay: "Thiên Chúa đã giao hòa anh em trong xác thịt của Đức Kitô, nhờ cái chết của Người, làm cho anh em nên thánh thiện, tinh tuyền, không có gì đáng trách trước mặt Người", thành phần "xưa kia là những kẻ xa lạ và thù nghịch trong tư tưởng và trong hành động xấu xa", điển hình là những người biệt phái chất vấn Chúa Giêsu một cách thiển cận và lầm lạc được ghi lại trong Bài Phúc Âm hôm nay.
Trong Bài Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu đã nhẫn nại với thành phần biệt phái liên tục theo dõi và bắt bẻ Người cũng như các môn đệ của Người, thậm chí Người còn lợi dụng chính những thắc mắc và chất vấn thật cụ thể nhưng đầy ngây ngô khờ khạo của họ để mở lòng mở trí họ ra, cho họ thấy được những gì là trọng yếu và chính yếu họ cần xác tín và tuân giữ, lại là những gì mà họ chiều theo khuynh hướng lệch lạc của họ đã tỏ ra coi thường, những điều bất khả chấp đến độ chính Người cuối cùng đã phải thậm tệ khiển trách họ ở các Bài Phúc Âm của Thánh Ký Mathêu đoạn 23 3 ngày đầu Tuần XXI Thường Niên vừa rồi.
Thành phần biệt phái hôm nay, nhờ được soi dẫn bởi một Đấng vốn từng là bậc Đại Sư của họ (xem Luca 2:46), trong trường hợp của Bài Phúc Âm hôm nay hay trước đây hoặc sau này, cần phải có tâm tình của bài Đáp Ca hôm nay:
1) Ôi Thiên Chúa, xin cứu sống con nhân danh Ngài, và xin sử dụng uy quyền phán quyết cho con! Ôi Thiên Chúa, xin nghe tiếng con cầu, xin lắng tai nghe lời miệng con xin.
2) Kìa, Thiên Chúa phù trợ tôi, Chúa đang nâng đỡ tâm hồn tôi. Con sẽ tự nguyện hiến dâng lễ vật lên Chúa, lạy Chúa, con sẽ ca tụng danh Ngài, vì danh Ngài thiện hảo.