Bài học về sự vô thường và nỗi ân hận muộn màn

HIẾU KÍNH KHÔNG THỂ ĐỢI: BÀI HỌC VỀ SỰ VÔ THƯỜNG VÀ NỖI ÂN HẬN MUỘN MÀNG

Trong guồng quay hối hả của cuộc đời, con người ta mải miết chạy theo danh vọng, tiền tài, và những mục tiêu xa vời mà đôi khi quên mất điều quý giá và gần gũi nhất: ân dưỡng sinh thành. Chúng ta tự huyễn hoặc mình bằng những lời hứa hẹn về một tương lai tươi sáng, một ngày nào đó rảnh rỗi, dư dả hơn để hiếu kính với cha mẹ. "Ngày mai", "tháng sau", "khi con thành công"... Những từ ngữ trì hoãn ấy như một thứ mật ngọt ru ngủ lương tâm, khiến ta tin rằng thời gian là vô tận, rằng cha mẹ sẽ mãi mãi ở đó chờ đợi. Nhưng cuộc đời vốn vô thường, không có một công thức nào cho sự chờ đợi, và sợi dây sinh mệnh thì mỏng manh như sương khói buổi sớm. Bài học khắc nghiệt nhất mà mỗi người con đều phải đối diện là sự thật đau lòng: Hiếu kính không thể đợi, bởi vì cha mẹ mất rồi, muốn hiếu kính cũng chẳng còn cơ hội nữa.

Nghĩ mà xem, cha mẹ đã dành trọn cả cuộc đời mình để dệt nên tấm áo yêu thương vô bờ bến cho chúng ta. Từ thuở ta còn ấu thơ, tiếng ru à ơi, vòng tay ôm ấp, những đêm thức trắng lo lắng khi ta ốm đau, những bước đi chập chững đầu tiên được đỡ nâng... Tất cả đều là những nét vẽ đầu tiên của tình yêu vô điều kiện. Khi ta lớn lên, họ trở thành người thầy đầu tiên dạy ta đạo lý, người bạn đồng hành thầm lặng chứng kiến mọi bước ngoặt. Gánh nặng áo cơm, sự lo toan cho tương lai con cái đè nặng lên đôi vai gầy của cha mẹ, nhưng họ chưa bao giờ than vãn. Họ cam chịu những vất vả, dầm mưa dãi nắng, chấp nhận mọi sự hy sinh, chỉ mong sao con cái được đủ đầy, bằng bạn bằng bè, và quan trọng nhất là được sống một cuộc đời hạnh phúc hơn họ. Họ không đòi hỏi gì ngoài sự trưởng thành và an yên của con. Thế nhưng, khi ta bắt đầu có khả năng báo đáp, khi ta bắt đầu có những đồng tiền đầu tiên, có chút thành tựu nhỏ nhoi, cũng là lúc ta viện cớ "bận rộn" để lãng quên đi nhu cầu giản dị của đấng sinh thành.

Ta cho rằng hiếu kính là những thứ vật chất to lớn, phải là một ngôi nhà khang trang, một chuyến du lịch đắt tiền, hay những món quà xa xỉ được đặt trong hộp quà lộng lẫy. Ta chăm chỉ làm việc ngày đêm, dồn hết tâm trí vào sự nghiệp, để dành dụm cho những "dự định hiếu thảo" vĩ đại ấy. Ta nghĩ rằng chỉ khi đạt đến một ngưỡng thành công nhất định, ta mới xứng đáng để báo đáp. Nhưng ta lại quên mất rằng, điều mà cha mẹ cần nhất không phải là của cải vật chất, mà là thời gian và sự hiện diện của ta. Họ cần một bữa cơm gia đình ấm cúng, một cuộc điện thoại hỏi thăm giản dị, một cái nắm tay thật chặt khi đi dạo. Họ muốn được nghe ta kể về những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, muốn nhìn thấy nụ cười và ánh mắt hạnh phúc của con cái. Họ mong muốn được cảm nhận sự ấm áp của tình thân trong những năm tháng tuổi xế chiều, khi cơ thể dần yếu đi và thế giới xung quanh dường như thu hẹp lại. Những điều tưởng chừng nhỏ bé, tầm thường ấy lại là những món quà vô giá, là dưỡng chất tinh thần giúp họ thấy cuộc đời này vẫn còn ý nghĩa và ấm áp, là nguồn năng lượng để họ đối diện với sự cô đơn và bệnh tật của tuổi già.

Thời gian khắc nghiệt không chờ đợi một ai, và quy luật sinh lão bệnh tử là điều không thể tránh khỏi. Cuộc sống của cha mẹ như ngọn đèn dầu trước gió, tuổi già và bệnh tật có thể ập đến bất cứ lúc nào, không hề có một lời cảnh báo nào. Khi ta còn đang loay hoay với những kế hoạch "hoành tráng" của mình, còn mải mê đắm chìm trong vòng xoáy công việc không hồi kết, thì sợi dây liên kết vô hình giữa ta và cha mẹ có thể đã bị cắt đứt. Một buổi chiều nào đó, tin dữ ập đến, và tất cả những lời hứa hẹn, những dự định "ngày mai" bỗng trở nên vô nghĩa, tan biến như khói sương. Khoảnh khắc ấy, ta mới bàng hoàng nhận ra sự thật phũ phàng: cơ hội để làm tròn chữ hiếu đã vĩnh viễn không còn nữa.

Sự hối hận lúc này là một liều thuốc độc thấm sâu vào tâm hồn, khiến ta sống trong day dứt, trong nỗi ân hận khôn nguôi vì đã để tuột mất những ngày tháng quý giá. Nỗi đau ấy không chỉ đến từ sự mất mát, mà còn đến từ tiếng gọi cào xé của lương tâm về những điều ta đã không làm. Ta hối hận vì đã không kiên nhẫn hơn với những câu chuyện lặp đi lặp lại của cha mẹ, không đưa họ đi khám bệnh sớm hơn, không chịu bỏ công việc lại để có một bữa cơm đoàn tụ trọn vẹn. Ta nhận ra rằng, dù có cúng dường bao nhiêu lễ vật, tổ chức bao nhiêu nghi lễ hậu sự long trọng, cũng không thể đổi lại được một nụ cười ấm áp, một lời động viên chân thành ta đã tiếc nuối không trao đi lúc sinh thời. Sự trống rỗng trong căn nhà, chỗ ngồi quen thuộc giờ đã lạnh lẽo, hình bóng thân thương vắng mặt trong mọi khoảnh khắc... tất cả đều trở thành những nhát dao vô hình cứa vào tim ta mỗi khi nhớ về. Nỗi hối hận này không phải là thứ có thể cúng dường, cầu siêu mà hết; nó là gánh nặng theo ta suốt cuộc đời. Vật chất lúc này chỉ còn là tro bụi, vì người nhận đã không còn. Ta bỗng thấy bản thân thật đáng trách khi đã để lối sống hiện đại, sự vô cảm hóa của công nghệ và chủ nghĩa vật chất nuốt chửng. Ta có thể nói chuyện với người xa lạ hàng giờ trên mạng xã hội, nhưng lại ngại dành 5 phút gọi điện cho cha mẹ. Ta lấy cớ áp lực cuộc sống để biện minh cho sự thờ ơ của mình.

Vậy nên, thông điệp về chữ hiếu cần phải được cất lên như một lời kêu gọi khẩn thiết: Hiếu kính là hành động ngay lập tức. Hiếu kính không phải là một sự kiện vĩ đại (event) mà là một quá trình chăm sóc, yêu thương diễn ra hàng ngày (process). Nó không nằm ở số tiền ta gửi về, mà nằm ở sự chấp nhận sự khác biệt và kiên nhẫn vô bờ bến với tuổi già và sự thay đổi tính cách của cha mẹ. Hiếu kính là trân trọng những điều giản dị nhất: một lời hỏi han sức khỏe buổi sáng, một bát cháo nóng khi cha mẹ ốm, cùng cha mẹ xem một chương trình TV và nghe họ kể chuyện cũ, hay đơn giản là dành thời gian cùng họ sắp xếp lại căn nhà. Hãy nhớ rằng, thời gian của ta còn dài, nhưng thời gian của cha mẹ đã không còn nhiều. Đầu tư thời gian, sự quan tâm và tình yêu thương cho cha mẹ là khoản đầu tư lãi nhất đời người, là tài sản tinh thần vô giá mà không một thứ tiền bạc nào mua được. Đừng đợi đến khi bó hoa hiếu thảo phải đặt trên nấm mồ lạnh lẽo và vô tri. Hãy hiếu kính khi cha mẹ còn đang sống, còn đang có thể cảm nhận được sự ấm áp từ bàn tay con cái. Ngày mai có thể là quá muộn. Hãy hành động ngay hôm nay, ngay giờ phút này, bằng tất cả những gì ta có thể, để sau này, dù cha mẹ có đi về nơi xa xôi, ta vẫn có thể ngẩng mặt lên và nói rằng: Con đã yêu thương và hiếu thảo hết lòng, con không còn điều gì để hối tiếc.

Lm. Anmai, CSsR