Bài phát biểu của ĐGH Leo XIV - Giáo Hoàng đầu tiên từ Hoa Kỳ

Image

BÀI PHÁT BIỂU ĐẦU TIÊN CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG LEO XIV: LỜI KÊU GỌI HÒA BÌNH VÀ TÌNH YÊU THƯƠNG TOÀN CẦU

Vào một buổi tối thứ Năm đầy cảm xúc tại Quảng trường Thánh Peter, Đức Giáo hoàng Leo XIV, vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ, đã bước ra ban công của Vương cung thánh đường Thánh Peter để giới thiệu bản thân với thế giới. Với bài diễn văn ngắn gọn nhưng sâu sắc cùng phép lành “Urbi et Orbi” truyền thống, ngài đã mở ra một chương mới trong lịch sử Giáo hội Công giáo, mang theo thông điệp về hòa bình, tình yêu thương và sự đoàn kết. Lời chào đầu tiên của ngài, “Bình an cho tất cả anh chị em,” đã vang vọng trong không khí, chạm đến trái tim của hàng triệu người có mặt tại Quảng trường và hàng tỷ người theo dõi qua các phương tiện truyền thông trên toàn cầu. Với giọng nói trầm ấm, ngài nhấn mạnh: “Tôi hy vọng lời chào hòa bình này sẽ đến được với mọi quốc gia, mọi dân tộc và mọi con người trên trái đất này.”

Một nền hòa bình không vũ trang

Đức Leo XIV đã sử dụng bài phát biểu đầu tiên của mình để gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về hòa bình. Ngài tuyên bố: “Đó là một nền hòa bình không vũ trang và không cần vũ trang.” Lời khẳng định này không chỉ là một lời kêu gọi mà còn là một cam kết của ngài đối với việc xây dựng một thế giới không có chiến tranh, xung đột hay bạo lực. Ngài nhấn mạnh rằng hòa bình thực sự chỉ có thể đạt được thông qua đối thoại, sự thấu hiểu và lòng trắc ẩn. “Chúng ta không thể xây dựng hòa bình bằng vũ khí, mà bằng trái tim rộng mở và đôi tay sẵn sàng giúp đỡ,” ngài nói, khiến đám đông vỡ òa trong tiếng vỗ tay.

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức như chiến tranh, bất bình đẳng và biến đổi khí hậu, thông điệp của Đức Leo XIV mang tính cấp bách hơn bao giờ hết. Ngài kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới, các cộng đồng tôn giáo và mọi cá nhân hãy cùng nhau làm việc vì một tương lai hòa bình. “Hòa bình không phải là một giấc mơ xa vời, mà là một mục tiêu mà chúng ta có thể đạt được nếu chúng ta cùng nhau hành động,” ngài nhấn mạnh. Lời nói của ngài không chỉ là một lời cầu nguyện mà còn là một lời mời gọi hành động cụ thể.

Tiếp nối di sản của người tiền nhiệm

Đức Giáo hoàng Leo XIV đã dành những lời tri ân sâu sắc đến người tiền nhiệm, Đức Giáo hoàng Francis, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng Giáo hội và thế giới với lòng khiêm nhường và sự tận tụy. Ngài nhắc lại giọng nói yếu ớt nhưng đầy sức mạnh của Đức Francis trong buổi ban phước cuối cùng vào Chúa Nhật Phục Sinh, khi vị Giáo hoàng tiền nhiệm nhấn mạnh tình yêu vô điều kiện của Thiên Chúa dành cho nhân loại. “Tôi muốn tiếp tục phước lành này, mang tình yêu của Thiên Chúa đến với mọi người, bất kể họ là ai, đến từ đâu hay đang đối mặt với những khó khăn gì,” Đức Leo nói.

Ngài khẳng định rằng Giáo hội sẽ tiếp tục sứ mệnh của mình như một ngọn đèn soi sáng trong bóng tối, mang hy vọng đến những nơi tuyệt vọng và tình yêu đến những nơi hận thù ngự trị. “Thiên Chúa yêu thương tất cả các con,” ngài lặp lại nhiều lần, như một lời nhắc nhở rằng tình yêu của Thiên Chúa là vô điều kiện và không phân biệt. Ngài nhấn mạnh rằng Giáo hội không phải là nơi để phán xét, mà là nơi để chữa lành, để xây dựng những cây cầu nối giữa con người với con người và giữa con người với Thiên Chúa.

Một Giáo hội của đối thoại và đoàn kết

Trong bài phát biểu của mình, Đức Leo XIV đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại và sự đoàn kết. Ngài nói: “Giáo hội được kêu gọi để xây dựng những cây cầu, không phải những bức tường. Chúng ta được kêu gọi để tìm kiếm sự thật qua đối thoại, để lắng nghe và thấu hiểu lẫn nhau.” Ngài kêu gọi Giáo hội trở thành một “Giáo hội công đồng,” nơi mọi người, từ các giám mục đến giáo dân, cùng nhau bước đi trên con đường chung hướng tới hòa bình và công lý.

Ngài cũng nhấn mạnh rằng Giáo hội phải gần gũi với những người đang đau khổ, từ những người nghèo khổ, người tị nạn, đến những người bị gạt ra bên lề xã hội. “Chúng ta không thể thờ ơ trước nỗi đau của người khác,” ngài nói. “Giáo hội phải là một mái nhà cho tất cả, là nơi mà mọi người cảm thấy được chào đón và yêu thương.” Lời kêu gọi này phản ánh tầm nhìn của ngài về một Giáo hội không chỉ tồn tại trong các nghi thức và truyền thống, mà còn hiện diện trong cuộc sống hàng ngày của mọi người.

Một khoảnh khắc ứng biến đầy cảm xúc

Một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong bài phát biểu của Đức Leo XIV là khi ngài bất ngờ chuyển từ tiếng Ý sang tiếng Tây Ban Nha để gửi lời chào đến giáo phận cũ của mình, Chiclayo, ở Peru. Ngài từng là giám mục tại quốc gia Nam Mỹ này từ năm 2014 đến năm 2023, và những năm tháng ấy đã để lại trong ngài những kỷ niệm sâu sắc về tình đoàn kết và đức tin của người dân nơi đây. “Tôi mang theo trong trái tim mình tình yêu và lòng trung thành của các con,” ngài nói bằng tiếng Tây Ban Nha, khiến nhiều người trong đám đông bật khóc vì xúc động.

Quay lại tiếng Ý, ngài tiếp tục chia sẻ tầm nhìn của mình về một Giáo hội gần gũi và đồng hành. “Chúng tôi muốn trở thành một Giáo hội công đồng trên con đường này, một Giáo hội không sợ hãi, không khép kín, mà mở rộng vòng tay để ôm lấy tất cả những ai đang đau khổ,” ngài nhấn mạnh. Lời nói của ngài không chỉ là một lời hứa, mà còn là một lời mời gọi mọi người cùng tham gia vào sứ mệnh này.

Hình ảnh một vị Giáo hoàng gần gũi

Không giống như người tiền nhiệm, Đức Leo XIV đã chọn đeo khăn choàng màu đỏ truyền thống, một biểu tượng của sự liên kết với các vị Giáo hoàng trong lịch sử. Cùng với bốn nhà truyền giáo, ngài bước lên bục ban phước loggia với một thần thái vừa trang nghiêm vừa gần gũi. Ngài liên tục mỉm cười, vẫy tay và đáp lại tiếng reo hò của đám đông, cho thấy một phong cách lãnh đạo cởi mở và ấm áp.

Những khoảnh khắc ngài dừng lại để nhìn xuống Quảng trường Thánh Peter, nơi hàng chục nghìn người đang tụ tập, cho thấy ngài thực sự xúc động trước tình cảm của mọi người. “Tôi không ở đây một mình,” ngài nói. “Tôi ở đây cùng với tất cả các con, và chúng ta sẽ cùng nhau bước đi trên con đường này.” Lời nói ấy không chỉ là một lời cam kết, mà còn là một lời khẳng định rằng ngài sẽ là một vị Giáo hoàng của mọi người, không chỉ của riêng Giáo hội Công giáo.

Một khởi đầu đầy hy vọng

Bài phát biểu đầu tiên của Đức Giáo hoàng Leo XIV không chỉ là một lời giới thiệu, mà còn là một tuyên ngôn về những giá trị mà ngài sẽ theo đuổi trong triều đại của mình: hòa bình, tình yêu thương, đối thoại và đoàn kết. Với phong cách gần gũi, lời nói chân thành và tầm nhìn sâu rộng, ngài đã chinh phục trái tim của hàng triệu người trên khắp thế giới. “Cái ác sẽ không chiến thắng,” ngài nhấn mạnh, như một lời nhắc nhở rằng hy vọng và tình yêu luôn mạnh mẽ hơn hận thù và chia rẽ.

Trong những ngày tới, thế giới sẽ tiếp tục dõi theo Đức Leo XIV khi ngài bắt đầu sứ mệnh của mình. Nhưng ngay từ khoảnh khắc đầu tiên này, ngài đã cho thấy rằng mình không chỉ là một vị Giáo hoàng, mà còn là một người lãnh đạo tinh thần, một người truyền cảm hứng và một người mang hy vọng cho một thế giới đang rất cần những điều ấy. Với lời kêu gọi “cùng nhau bước đi,” ngài đã mở ra một con đường mới, nơi mọi người, bất kể tôn giáo, quốc tịch hay hoàn cảnh, đều có thể cùng nhau xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp

++++++++++++

HỒNG Y PREVOST TRỞ THÀNH LEO XIV, GIÁO HOÀNG ĐẦU TIÊN ĐẾN TỪ HOA KỲ

Vào tối ngày 7 tháng 5 năm 2025, Hồng y đoàn đã bầu Đức Hồng y Robert Francis Prevost, dòng Augustinô, người gốc Chicago, lên kế nhiệm Đức Giáo hoàng Phanxicô, người đã qua đời vào tháng trước. Với sự kiện này, Prevost trở thành vị giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ, một cột mốc lịch sử đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong lãnh đạo của Giáo hội Công giáo. Lấy danh hiệu Leo XIV, ngài mang đến một di sản phong phú về hoạt động truyền giáo, học thuật, và quản trị giáo hội, cùng với tầm nhìn mục vụ toàn cầu.

Sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Chicago, Illinois, Đức Giáo hoàng Leo XIV, tên khai sinh là Robert Francis Prevost, đã dành cả cuộc đời mình cho việc phục vụ Giáo hội. Từ những ngày đầu là một tập sinh của Dòng Thánh Augustinô đến vai trò Tổng trưởng Bộ Giám mục tại Vatican, hành trình của ngài là minh chứng cho sự cống hiến không ngừng nghỉ cho đức tin và sứ mệnh của Giáo hội.

Robert Francis Prevost lớn lên trong một gia đình Công giáo sùng đạo ở Chicago. Từ nhỏ, ngài đã bộc lộ sự quan tâm sâu sắc đến đời sống tôn giáo. Sau khi hoàn thành bậc trung học, ngài gia nhập tiểu chủng viện của Dòng Thánh Augustinô tại St. Louis, nơi ngài bắt đầu hành trình tu tập. Tài năng học thuật của ngài sớm được công nhận, dẫn đến việc ngài theo học tại Đại học Villanova ở Philadelphia, một trường thuộc Dòng Thánh Augustinô. Tại đây, ngài tốt nghiệp với bằng cử nhân toán học, một nền tảng cho thấy sự tư duy logic và có hệ thống của ngài.

Sau đó, Prevost tiếp tục học thần học, nhận bằng thạc sĩ thần học tại Liên đoàn Thần học Công giáo Chicago vào năm 1982. Không dừng lại ở đó, ngài đến Rome để theo đuổi bằng tiến sĩ luật giáo hội, một lĩnh vực đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các quy tắc và truyền thống của Giáo hội. Khả năng thông thạo nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý và tiếng Latinh, đã giúp ngài hòa nhập vào các môi trường đa văn hóa trong suốt sự nghiệp.

Sứ mệnh truyền giáo tại Peru

Năm 1985, Prevost được Dòng Thánh Augustinô gửi đến Peru để thực hiện công việc truyền giáo. Trong suốt một thập kỷ tại quốc gia Nam Mỹ này, ngài làm việc tại các cộng đồng nghèo khó, hỗ trợ xây dựng các chương trình giáo dục và chăm sóc mục vụ. Kinh nghiệm này đã định hình sâu sắc tư duy của ngài, khiến ngài đặc biệt chú trọng đến những gì Đức Phanxicô gọi là “vùng ngoại vi” – những khu vực và con người bị lãng quên bởi xã hội và đôi khi cả Giáo hội.

Tại Peru, ngài không chỉ là một nhà truyền giáo mà còn là một nhà lãnh đạo. Sự nhạy bén trong việc xây dựng mối quan hệ với cộng đồng địa phương và khả năng điều phối các hoạt động phức tạp đã khiến ngài được kính trọng rộng rãi. Năm 1999, ngài trở về Chicago để đảm nhận vai trò bề trên tỉnh dòng Augustinô ở vùng Trung Tây Hoa Kỳ, nhưng tình yêu của ngài dành cho Peru chưa bao giờ phai nhạt.

Sau khi trở về Hoa Kỳ, Prevost nhanh chóng khẳng định mình là một nhà lãnh đạo trong Dòng Thánh Augustinô. Với vai trò bề trên tỉnh dòng, ngài đã giám sát các hoạt động của dòng ở khu vực Trung Tây, đảm bảo rằng các tu sĩ được đào tạo tốt và các sứ mệnh của dòng được thực hiện hiệu quả. Sự lãnh đạo của ngài được đánh giá là vừa kiên quyết vừa nhân ái, một sự kết hợp hiếm có.

Năm 2001, ngài được bầu làm bề trên tổng quyền của Dòng Thánh Augustinô trên toàn thế giới, một vị trí đưa ngài đến Rome và giúp ngài tiếp xúc với các vấn đề toàn cầu của Giáo hội. Trong vai trò này, ngài đã đi khắp thế giới, từ châu Phi đến châu Á, để hỗ trợ các cộng đồng Augustinô và thúc đẩy tinh thần hợp tác giữa các khu vực.

Năm 2014, Đức Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm Prevost làm giám quản tông tòa của Giáo phận Chiclayo ở miền bắc Peru. Vai trò này đòi hỏi ngài phải quản lý một giáo phận trong giai đoạn chuyển tiếp, một nhiệm vụ không hề dễ dàng trong bối cảnh các thách thức kinh tế và xã hội của khu vực. Tuy nhiên, Prevost đã chứng tỏ khả năng lãnh đạo vượt trội, củng cố các cấu trúc giáo phận và tăng cường sự hiện diện của Giáo hội trong cộng đồng.

Năm 2023, Đức Phanxicô tiếp tục thể hiện sự tin tưởng vào Prevost bằng cách bổ nhiệm ngài làm Tổng trưởng Bộ Giám mục, một trong những vị trí quyền lực nhất tại Vatican. Bộ này chịu trách nhiệm tư vấn cho giáo hoàng về việc bổ nhiệm các giám mục trên toàn thế giới, một quá trình ảnh hưởng sâu sắc đến tương lai của Giáo hội. Cùng năm đó, Prevost được tấn phong hồng y, một dấu hiệu rõ ràng rằng ngài được xem là một trong những nhân vật chủ chốt trong Giáo hội.

Ngoài ra, Prevost còn giữ vai trò chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Châu Mỹ Latinh, nơi ngài thúc đẩy các sáng kiến nhằm tăng cường sự hiện diện của Giáo hội ở khu vực này. Kinh nghiệm sâu rộng tại Peru và sự hiểu biết về các vấn đề khu vực đã khiến ngài trở thành một tiếng nói quan trọng trong các cuộc thảo luận về Châu Mỹ Latinh tại Vatican.

Trong những năm gần đây, các nhà quan sát Vatican đã coi Prevost là một trong những ứng viên hàng đầu từ Hoa Kỳ cho vị trí giáo hoàng. Khuynh hướng mục vụ của ngài, kết hợp với tầm nhìn toàn cầu và khả năng điều hành bộ máy quan liêu của Vatican, đã khiến ngài được đánh giá cao. Tờ báo Ý La Repubblica từng mô tả ngài là “người ít mang tính Mỹ nhất trong số những người Mỹ”, ám chỉ phong cách nói chuyện nhẹ nhàng, khiêm tốn và sự nhạy bén trong giao tiếp đa văn hóa.

Nền tảng vững chắc của ngài về luật giáo luật cũng là một yếu tố quan trọng. Trong bối cảnh Giáo hội phải đối mặt với các thách thức về thần học và quản trị, các hồng y bảo thủ đánh giá cao sự tập trung của Prevost vào các nguyên tắc cốt lõi của đức tin. Đồng thời, những người tiến bộ hơn lại ủng hộ ngài vì cam kết của ngài đối với công lý xã hội và sự chăm lo cho người nghèo.

Sau sự qua đời của Đức Phanxicô vào tháng 4 năm 2025, Hồng y đoàn đã triệu tập tại Vatican để bầu chọn vị giáo hoàng mới. Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh Giáo hội đang đối mặt với nhiều thách thức, từ sự suy giảm số lượng tín hữu ở một số khu vực đến các vấn đề về quản trị nội bộ. Trong các phiên họp kín, Prevost nhanh chóng nổi lên như một ứng viên được đồng thuận, nhờ vào sự kết hợp giữa kinh nghiệm, sự ôn hòa và tầm nhìn rõ ràng.

Vào tối ngày 7 tháng 5, khói trắng bay lên từ Nhà nguyện Sistine, báo hiệu rằng một vị giáo hoàng mới đã được chọn. Khi Hồng y Robert Francis Prevost xuất hiện trên ban công của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô với danh hiệu Leo XIV, đám đông tụ tập tại Quảng trường Thánh Phêrô đã vỡ òa trong niềm vui. Trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách giáo hoàng, ngài kêu gọi sự hiệp nhất và tái khẳng định cam kết của Giáo hội đối với việc rao giảng Phúc Âm trong một thế giới đang thay đổi.

Đức Leo XIV đã bày tỏ sự tôn kính sâu sắc đối với người tiền nhiệm của mình, Đức Phanxicô, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trên Giáo hội với sự nhấn mạnh vào lòng thương xót, công lý xã hội và cải cách. Trong một cuộc phỏng vấn với Vatican News ngay sau cái chết của Đức Phanxicô, Prevost nhấn mạnh rằng “vẫn còn rất nhiều việc phải làm” để tiếp tục sứ mệnh của Giáo hội.

“Chúng ta không thể dừng lại, chúng ta không thể quay lại,” ngài nói. “Chúng ta phải xem Chúa Thánh Thần muốn Giáo hội như thế nào hôm nay và ngày mai, bởi vì thế giới ngày nay, nơi Giáo hội đang sống, không giống như thế giới của mười hay 20 năm trước.”

Ngài cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải thích nghi với những thay đổi của thời đại mà không làm mất đi cốt lõi của thông điệp Kitô giáo. “Thông điệp luôn giống nhau: rao giảng Chúa Giêsu Kitô, rao giảng Phúc Âm,” ngài nói. “Nhưng cách tiếp cận con người ngày nay, những người trẻ, người nghèo, các chính trị gia, thì khác.”

Những ưu tiên của triều đại giáo hoàng

Dựa trên hồ sơ và các tuyên bố của mình, có thể dự đoán rằng triều đại của Đức Leo XIV sẽ tập trung vào một số ưu tiên chính:

Tăng cường sự hiện diện của Giáo hội ở các vùng ngoại vi: Kinh nghiệm truyền giáo của ngài tại Peru sẽ định hình cách tiếp cận của ngài đối với các cộng đồng bị thiệt thòi trên toàn thế giới. Ngài có thể sẽ thúc đẩy các sáng kiến nhằm hỗ trợ người nghèo, người di cư và các nhóm bị gạt ra bên lề xã hội.

Cải cách quản trị Vatican: Với kinh nghiệm trong Bộ Giám mục, Đức Leo XIV có khả năng sẽ tiếp tục các nỗ lực cải cách bộ máy quan liêu của Vatican, đảm bảo rằng Giáo hội hoạt động hiệu quả và minh bạch hơn.

Đối thoại liên tôn và đa văn hóa: Là một người thông thạo nhiều ngôn ngữ và có kinh nghiệm làm việc ở nhiều khu vực khác nhau, ngài có thể sẽ thúc đẩy đối thoại với các tôn giáo khác và các nền văn hóa đa dạng.

Chú trọng đến giới trẻ: Đức Leo XIV đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thu hút giới trẻ vào đời sống Giáo hội. Ngài có thể sẽ khởi xướng các chương trình nhằm kết nối với thế hệ trẻ trong bối cảnh thế tục hóa ngày càng tăng.

Củng cố thần học và luật giáo hội: Với nền tảng vững chắc về luật giáo luật, ngài có thể sẽ tìm cách làm rõ một số vấn đề thần học đang gây tranh cãi, đồng thời đảm bảo rằng Giáo hội duy trì sự thống nhất trong các giáo lý cốt lõi.

Sự bầu chọn của Đức Leo XIV đã gây ra nhiều phản ứng trên toàn thế giới. Tại Hoa Kỳ, các giám mục và giáo dân Công giáo đã bày tỏ niềm tự hào về việc một người Mỹ lần đầu tiên được bầu làm giáo hoàng. Tổng thống Hoa Kỳ đã gửi lời chúc mừng, gọi sự kiện này là “một khoảnh khắc lịch sử cho người Công giáo Mỹ và toàn thể Giáo hội.”

Tại Peru, nơi Prevost đã phục vụ trong nhiều năm, người dân địa phương đã tổ chức các buổi cầu nguyện và lễ hội để ăn mừng. Một cư dân của Chiclayo nói với một tờ báo địa phương: “Ngài là một người của chúng tôi. Ngài hiểu những khó khăn của chúng tôi và sẽ mang tiếng nói của chúng tôi đến Vatican.”

Tại Châu Âu, các nhà bình luận đã lưu ý rằng sự bầu chọn của Prevost phản ánh mong muốn của Hồng y đoàn trong việc chọn một nhà lãnh đạo có khả năng cân bằng giữa truyền thống và đổi mới. Một bài xã luận trên tờ Le Monde của Pháp nhận xét: “Leo XIV không phải là một nhà cách mạng, nhưng ông cũng không phải là người bảo thủ cứng nhắc. Ông là một nhà xây dựng cầu nối, một phẩm chất cần thiết trong một Giáo hội bị chia rẽ.”

Mặc dù được đánh giá cao, Đức Leo XIV sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức trong triều đại của mình. Giáo hội Công giáo đang phải đối phó với sự suy giảm số lượng tín hữu ở các khu vực như châu Âu và Bắc Mỹ, trong khi các khu vực như châu Phi và châu Á lại đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ. Việc cân bằng các ưu tiên giữa các khu vực này sẽ là một nhiệm vụ phức tạp.

Ngoài ra, các vấn đề nội bộ như cải cách tài chính Vatican, xử lý các vụ bê bối lạm dụng tình dục, và giải quyết các căng thẳng thần học giữa các phe phái tiến bộ và bảo thủ sẽ đòi hỏi sự khéo léo và quyết đoán từ vị giáo hoàng mới.

Cuối cùng, trong một thế giới ngày càng phân cực, Đức Leo XIV sẽ cần phải định vị Giáo hội như một tiếng nói của hòa bình, công lý và đoàn kết. Khả năng giao tiếp hiệu quả và xây dựng mối quan hệ của ngài sẽ đóng vai trò then chốt trong việc đạt được mục tiêu này.

Sự bầu chọn của Đức Giáo hoàng Leo XIV đánh dấu một chương mới trong lịch sử của Giáo hội Công giáo. Là vị giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ, ngài mang đến một góc nhìn độc đáo, kết hợp giữa kinh nghiệm mục vụ ở các vùng ngoại vi, sự am hiểu sâu sắc về thần học và luật giáo hội, và khả năng lãnh đạo đã được chứng minh qua nhiều vai trò quan trọng. Với danh hiệu Leo XIV, ngài bước vào ngai tòa Thánh Phêrô với sứ mệnh dẫn dắt Giáo hội qua những thách thức của thế kỷ 21, đồng thời giữ vững thông điệp vĩnh cửu của Phúc Âm.

Trong những ngày tới, thế giới sẽ dõi theo từng bước đi của Đức Leo XIV khi ngài bắt đầu định hình triều đại của mình. Với sự khiêm tốn, trí tuệ và lòng nhiệt thành, ngài có cơ hội để lại một di sản lâu dài không chỉ cho người Công giáo mà còn cho toàn thể nhân loại.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp

++++++++++++++

ĐỨC LÊÔ XIV - TÂN GIÁO HOÀNG CỦA GIÁO HỘI CÔNG GIÁO RÔMA

“Bình an cho tất cả anh chị em!” — đó là những lời đầu tiên của Đức Giáo hoàng Lêô XIV, vang lên từ ban công Phép lành của Đền thờ Thánh Phêrô, ngay sau khi ngài được Mật nghị Hồng y tuyển chọn làm Giám mục Rôma thứ 267. Trong khoảnh khắc lịch sử này, Quảng trường Thánh Phêrô tràn ngập niềm vui và hy vọng khi Đức Hồng y Trưởng Phó tế Dominique Mamberti long trọng tuyên bố với dân chúng đang chờ đợi: “Habemus Papam!” — Chúng ta đã có Giáo hoàng! Đức Hồng y Robert Francis Prevost, một nhân vật nổi bật trong Giáo hội, đã được chọn và lấy tông hiệu Lêô XIV, mở ra một chương mới cho Giáo hội Công giáo toàn cầu.

Lời Công bố Chính thức tại Quảng trường Thánh Phêrô

Vào một buổi chiều đầy cảm xúc, hàng chục ngàn tín hữu và khách hành hương đã tụ tập tại Quảng trường Thánh Phêrô, hướng mắt về phía ban công Phép lành, chờ đợi tin vui từ Mật nghị Hồng y. Khi khói trắng bay lên từ ống khói của Nhà nguyện Sistine, tiếng chuông của Đền thờ Thánh Phêrô vang lên, báo hiệu rằng Giáo hội đã có vị lãnh đạo mới. Đức Hồng y Dominique Mamberti, với tư cách là Hồng y Trưởng Phó tế, đã bước ra ban công và tuyên bố bằng tiếng Latinh:

“Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam! Eminentissimum ac Reverendissimum Dominum, Dominum Robertum Franciscum Prevost, Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem, qui sibi nomen imposuit Leonem Decimum Quartum.”

Dịch sang tiếng Việt, lời công bố này có nghĩa là:

“Tôi báo cho anh chị em một niềm vui lớn lao: CHÚNG TA ĐÃ CÓ GIÁO HOÀNG! Đức Hồng y rất đáng kính Robert Francis Prevost của Giáo hội Rôma thánh thiện, ngài đã chọn cho mình tông hiệu là LÊÔ XIV.”

Tiếng vỗ tay và tiếng reo hò vang dội khắp quảng trường, lan tỏa ra khắp thành Rôma và toàn thế giới thông qua các phương tiện truyền thông. Chỉ ít phút sau, Đức Giáo hoàng Lêô XIV xuất hiện tại ban công, giơ tay chào dân chúng và ban phép lành đầu tiên với tư cách là Giáo hoàng, được gọi là Urbi et Orbi (cho thành Rôma và toàn thế giới). Trong bài phát biểu ngắn gọn nhưng đầy cảm xúc, ngài kêu gọi sự hiệp nhất, hòa bình và lòng thương xót, đồng thời xin dân chúng cầu nguyện cho sứ vụ mới của mình.

Lêô XIV – Vị Giáo hoàng thứ hai đến từ châu Mỹ

Đức Giáo hoàng Lêô XIV, tên thật là Robert Francis Prevost, là vị Giáo hoàng thứ hai trong lịch sử Giáo hội Công giáo xuất thân từ châu Mỹ, sau Đức Giáo hoàng Phanxicô (Jorge Mario Bergoglio) người Argentina. Tuy nhiên, khác với người tiền nhiệm đến từ Nam Mỹ, Đức Lêô XIV, 69 tuổi, là người Bắc Mỹ, sinh ra tại Hoa Kỳ. Ngài cũng là vị Giáo hoàng đầu tiên thuộc Dòng Thánh Augustinô (O.S.A.), một dòng tu có lịch sử lâu đời và ảnh hưởng sâu sắc trong Giáo hội.

Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng, không chỉ vì nguồn gốc châu Mỹ của ngài mà còn vì hành trình phong phú của ngài trong sứ vụ linh mục, giám mục và hồng y. Trước khi trở thành Giáo hoàng, Đức Lêô XIV đã có nhiều năm phục vụ tại Peru, nơi ngài để lại dấu ấn sâu đậm trong công cuộc truyền giáo, giáo dục và mục vụ. Ngài cũng từng đảm nhận vai trò lãnh đạo cao cấp trong Dòng Thánh Augustinô và trong Giáo triều Rôma, với tư cách là Tổng trưởng Bộ Giám mục và Hồng y.

Hành trình cuộc đời và ơn gọi của Đức Lêô XIV

Thời niên thiếu và giáo dục

Robert Francis Prevost sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Chicago, Illinois, Hoa Kỳ, trong một gia đình Công giáo có gốc gác đa dạng: cha là Louis Marius Prevost, mang dòng máu Pháp và Ý, và mẹ là Mildred Martínez, người gốc Tây Ban Nha. Ngài lớn lên cùng hai anh em trai, Louis Martín và John Joseph, trong một môi trường gia đình đậm chất đức tin và văn hóa.

Ngay từ nhỏ, Robert đã bộc lộ sự thông minh và lòng nhiệt thành với đức tin. Ngài theo học tại Tiểu chủng viện Dòng Augustinô, nơi ngài được tiếp xúc với linh đạo của Thánh Augustinô, một trong những vị thánh và nhà thần học vĩ đại nhất của Giáo hội. Sau đó, ngài tiếp tục hành trình học vấn tại Đại học Villanova, bang Pennsylvania, một cơ sở giáo dục danh tiếng do Dòng Augustinô điều hành. Tại đây, ngài tốt nghiệp Cử nhân Toán học vào năm 1977, đồng thời hoàn thành các khóa học về Triết học, chuẩn bị cho con đường tu trì.

Gia nhập Dòng Thánh Augustinô

Ngày 1 tháng 9 năm 1977, Robert Prevost chính thức gia nhập nhà tập của Dòng Thánh Augustinô tại Saint Louis, thuộc Tỉnh dòng Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành (Our Lady of Good Counsel) ở Chicago. Một năm sau, vào ngày 2 tháng 9 năm 1978, ngài tuyên khấn lần đầu, đánh dấu bước đầu tiên trong hành trình dâng hiến. Ngài tiếp tục tuyên khấn trọn đời vào ngày 29 tháng 8 năm 1981, cam kết sống theo ba lời khuyên Phúc Âm: thanh bần, khiết tịnh và vâng phục.

Trong thời gian này, ngài theo học thần học tại Liên hiệp Thần học Công giáo Chicago (CTU), một trong những trung tâm đào tạo thần học hàng đầu tại Hoa Kỳ. Năm 1982, ở tuổi 27, ngài được gửi đến Rôma để tiếp tục học Giáo luật tại Đại học Giáo hoàng Thánh Tôma Aquinô (Angelicum), một cơ sở giáo dục danh giá do Dòng Đa Minh quản lý. Tại đây, ngài không chỉ trau dồi kiến thức thần học và luật Giáo hội mà còn được tiếp xúc với sự phong phú của Giáo hội hoàn vũ.

Truyền chức linh mục và sứ vụ tại Rôma

Ngày 19 tháng 6 năm 1982, tại Học viện Augustinô Thánh Mônica ở Rôma, Robert Prevost được truyền chức linh mục bởi Đức Cha Jean Jadot, lúc đó là Chủ tịch Ủy ban Tòa Thánh về Đối thoại Liên tôn (nay là Bộ Đối thoại Liên tôn). Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời ngài, khi ngài chính thức trở thành một linh mục thuộc Dòng Thánh Augustinô.

Sau khi được truyền chức, ngài tiếp tục học tập và hoàn thành văn bằng Giáo luật cấp II (Licentiate) vào năm 1984. Ngài bắt đầu chuẩn bị cho luận án tiến sĩ, nhưng hành trình của ngài bị gián đoạn khi ngài được gửi đi truyền giáo tại Chulucanas, Piura, Peru, từ năm 1985 đến 1986. Trải nghiệm này đã mang lại cho ngài cái nhìn sâu sắc về những thách thức và cơ hội trong công cuộc loan báo Tin Mừng tại các vùng nghèo khó.

Năm 1987, ngài trở lại Rôma để hoàn thành luận án tiến sĩ với đề tài: “Vai trò của Bề trên địa phương trong Dòng Thánh Augustinô”. Luận án này không chỉ thể hiện sự am hiểu sâu sắc của ngài về linh đạo và cơ cấu tổ chức của Dòng Augustinô mà còn cho thấy khả năng lãnh đạo và tư duy chiến lược của ngài. Cùng năm đó, ngài được bổ nhiệm làm Giám đốc Ơn gọi và Giám đốc Truyền giáo của Tỉnh dòng Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành tại Olympia Fields, Illinois, Hoa Kỳ.

Sứ vụ truyền giáo tại Peru

Năm 1988, Robert Prevost được gửi trở lại Peru, lần này đến Trujillo, nơi ngài đảm nhận nhiều vai trò quan trọng trong Dòng Thánh Augustinô và Tổng Giáo phận Trujillo. Tại đây, ngài giữ vai trò:

Bề trên cộng đoàn (1988–1992): Quản lý và hướng dẫn các tu sĩ trong cộng đoàn Augustinô.

Giám đốc đào tạo (1988–1998): Phụ trách việc huấn luyện các tập sinh và tu sĩ trẻ.

Huấn luyện viên các tu sĩ khấn trọn (1992–1998): Đồng hành với các tu sĩ trong giai đoạn đào tạo cuối cùng trước khi tuyên khấn trọn đời.

Song song với các trách nhiệm trong dòng, ngài còn đảm nhận các vai trò quan trọng trong Tổng Giáo phận Trujillo, bao gồm:

Đại diện Tư pháp (1989–1998): Phụ trách các vấn đề pháp lý và hành chính trong giáo phận.

Giáo sư tại Đại Chủng viện San Carlos y San Marcelo: Giảng dạy các môn Giáo luật, Giáo phụ học và Thần học luân lý, góp phần đào tạo thế hệ linh mục mới.

Ngoài ra, ngài còn dấn thân vào công tác mục vụ tại các giáo xứ nghèo khó, đặc biệt là giáo xứ Đức Mẹ Mẹ Hội Thánh (sau này trở thành Giáo xứ Thánh Rítạ) từ năm 1988 đến 1999, và giáo xứ Đức Mẹ Monserrat từ năm 1992 đến 1999. Những năm tháng tại Peru không chỉ củng cố lòng nhiệt thành truyền giáo của ngài mà còn giúp ngài hiểu sâu sắc về những khó khăn của người dân ở các khu vực kém phát triển.

Lãnh đạo trong Dòng Thánh Augustinô

Năm 1999, Robert Prevost được bầu làm Bề trên Tỉnh dòng Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành tại Chicago, một vai trò đòi hỏi sự khôn ngoan và khả năng quản lý. Hai năm rưỡi sau, vào năm 2001, ngài được Tổng Tu nghị Dòng Thánh Augustinô bầu làm Bề trên Tổng quyền, trở thành lãnh đạo tối cao của dòng trên toàn thế giới. Ngài được tái cử vào năm 2007, tiếp tục phục vụ thêm một nhiệm kỳ sáu năm.

Trong vai trò Bề trên Tổng quyền, ngài đã dẫn dắt Dòng Thánh Augustinô vượt qua nhiều thách thức, từ việc tái cơ cấu tổ chức đến việc thúc đẩy các sáng kiến truyền giáo và giáo dục. Ngài cũng tăng cường sự hiện diện của dòng tại các khu vực đang phát triển, đặc biệt là ở Mỹ Latinh và châu Phi.

Giám mục Chiclayo, Peru (2015–2023)

Sau khi kết thúc nhiệm kỳ Bề trên Tổng quyền vào năm 2013, Robert Prevost trở về Chicago, nơi ngài đảm nhận vai trò Giám đốc đào tạo tại Tu viện Thánh Augustinô, đồng thời là Cố vấn thứ nhất và Đại diện Tỉnh dòng. Tuy nhiên, sứ vụ của ngài tại Hoa Kỳ không kéo dài lâu. Ngày 3 tháng 11 năm 2014, Đức Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm ngài làm Giám quản Tông tòa Giáo phận Chiclayo, Peru, đồng thời nâng ngài lên hàng Giám mục với hiệu tòa Sufar.

Ngày 7 tháng 11 năm 2014, ngài chính thức nhận giáo phận Chiclayo, và vào ngày 12 tháng 12 cùng năm, ngài được truyền chức Giám mục tại Nhà thờ chính tòa Thánh Maria, trong một buổi lễ long trọng có sự hiện diện của Khâm sứ Tòa Thánh James Patrick Green. Châm ngôn Giám mục của ngài, “In Illo uno unum” (Dù chúng ta là nhiều, nhưng trong Đức Kitô duy nhất, chúng ta là một), được trích từ bài giảng của Thánh Augustinô về Thánh vịnh 127, phản ánh tầm nhìn của ngài về sự hiệp nhất trong Giáo hội.

Ngày 26 tháng 9 năm 2015, ngài được bổ nhiệm làm Giám mục chính tòa Chiclayo, chính thức trở thành người đứng đầu giáo phận. Trong thời gian này, ngài đã thực hiện nhiều cải cách quan trọng, từ việc nâng cao chất lượng đào tạo linh mục đến việc thúc đẩy các chương trình mục vụ cho người nghèo. Ngài cũng được bầu làm Phó Chủ tịch thứ hai Hội đồng Giám mục Peru vào năm 2018, đồng thời là thành viên Hội đồng Kinh tế và Chủ tịch Ủy ban Văn hóa và Giáo dục.

Vai trò tại Giáo triều Rôma

Ngày 30 tháng 1 năm 2023, Đức Giáo hoàng Phanxicô triệu hồi Robert Prevost về Rôma, bổ nhiệm ngài làm Tổng trưởng Bộ Giám mục và Chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Châu Mỹ Latinh, đồng thời nâng ngài lên hàng Tổng Giám mục. Trong vai trò này, ngài chịu trách nhiệm giám sát việc bổ nhiệm các giám mục trên toàn thế giới, một nhiệm vụ quan trọng trong việc định hình tương lai của Giáo hội.

Ngày 30 tháng 9 năm 2023, ngài được vinh thăng Hồng y trong Công nghị Hồng y, với tước hiệu nhà thờ Thánh Mônica, một sự tôn vinh phù hợp với mối liên hệ của ngài với Dòng Thánh Augustinô. Ngài chính thức nhận nhà thờ hiệu tòa vào ngày 28 tháng 1 năm 2024. Ngày 6 tháng 2 năm 2025, Đức Giáo hoàng Phanxicô tiếp tục nâng ngài lên Hồng y Đẳng Giám mục, trao tước hiệu Giáo phận Ngoại ô Albano, một trong những tước hiệu danh giá nhất trong hàng Hồng y.

Trong vai trò Tổng trưởng Bộ Giám mục, ngài đã đồng hành cùng Đức Giáo hoàng Phanxicô trong nhiều chuyến tông du và tham dự cả hai phiên họp của Thượng Hội đồng Giám mục lần thứ XVI về tính hiệp hành (tháng 10 năm 2023 và tháng 10 năm 2024). Ngài cũng được bổ nhiệm làm thành viên của nhiều bộ trong Giáo triều Rôma, bao gồm Bộ Loan báo Tin Mừng, Bộ Giáo lý Đức tin, Bộ Các Giáo hội Đông phương, Bộ Giáo sĩ, Bộ Tu sĩ, Bộ Văn hóa và Giáo dục, Bộ Văn bản Luật, và Ủy ban Giáo hoàng về Quốc gia Thành Vatican.

Một Giáo hoàng của sự hiệp nhất và lòng thương xót

Sự kiện Đức Hồng y Robert Francis Prevost được tuyển chọn làm Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã mang lại niềm hy vọng lớn lao cho Giáo hội Công giáo toàn cầu. Với hành trình phong phú từ Chicago đến Peru, từ Rôma đến các vùng truyền giáo nghèo khó, ngài mang đến một tầm nhìn độc đáo về sự hiệp nhất, lòng thương xót và sự dấn thân cho người nghèo.

Tông hiệu Lêô XIV gợi nhớ đến Đức Giáo hoàng Lêô XIII (1878–1903), người nổi tiếng với thông điệp Rerum Novarum, đặt nền móng cho học thuyết xã hội của Giáo hội. Nhiều người kỳ vọng rằng Đức Lêô XIV sẽ tiếp tục truyền thống này, đồng thời mang lại những cách tiếp cận mới để đối mặt với các thách thức của thế kỷ 21, từ biến đổi khí hậu đến bất bình đẳng xã hội và sự phân cực trong Giáo hội.

Trong những ngày tới, cả thế giới sẽ hướng về Vatican để lắng nghe những định hướng đầu tiên của Đức Giáo hoàng Lêô XIV. Với lòng nhiệt thành của một nhà truyền giáo, sự khôn ngoan của một nhà lãnh đạo, và linh đạo sâu sắc của Thánh Augustinô, ngài hứa hẹn sẽ dẫn dắt Giáo hội trên con đường của hòa bình, công lý và tình yêu.

Xin Chúa chúc lành cho Đức Giáo hoàng Lêô XIV và sứ vụ của ngài!

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp