Bước vào hiệp thông
- CN, 26/01/2025 - 08:13
- Lm Phạm Quốc Hưng
Lễ Chúa Ba Ngôi Bước vào hiệp thông Trên huy hiệu Giáo Hoàng của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI có hình một chiếc vỏ sò. Chiếc vỏ sò này là dấu hiệu của lòng mến mộ Đức Thánh Cha dành cho Thánh Giám Mục Tiến Sĩ Hội Thánh và cũng là Vị Giáo Phụ có ảnh hưởng sâu đậm nhất trong các suy tư thần học của Hội Thánh Công Giáo: Thánh Augustinô Giám Mục Hippo (354-430). Với huy hiệu này, một cách nào đó, Đức Thánh Cha cũng muốn suy tôn mầu nhiệm cao cả nhất trong Đạo Công Giáo là mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi, vì chiếc vỏ sò này nhắc người ta nhớ tới giai thoại sau: Một hôm Thánh Augustinô đi bộ dọc theo bờ biển và đắm chìm trong suy tưởng về mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi. Ngài muốn thấu triệt mầu nhiệm cao cả này. Ngài bỗng gặp một em nhỏ đang ngồi dùng một chiếc vỏ sò múc nước biển đổ vào một lỗ cáy. Thánh nhân liền hỏi em: “Em đang làm gì đó?” Em nhỏ liền trả lời: “Tôi muốn tát cạn nước biển bằng chiếc vỏ sò này.” Ngài liền nói: “Đó là điều không thể làm được!” Em nhỏ liền nói: “Điều tôi muốn làm còn dễ hơn điều ông đang muốn thấu hiểu!” Sau này Thánh Augustinô hiểu rằng em nhỏ ấy chính là thiên thần được Chúa sai đến để dạy cho ngài biết mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi cao siêu vượt quá tầm suy tưởng của trí khôn con người. Sau khi đã viết nhiều tác phẩm thần học giá trị, Thánh Augustinô mới viết ra những suy tư về mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi. Điều này như muốn xác định rằng mọi mầu nhiệm trong đạo đều phát xuất từ mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi và phải quy hướng về mầu nhiệm này. Dựa theo cách hoạt động của linh hồn người ta vốn được dựng nên giống hình ảnh Chúa gồm trí khôn và lòng muốn, Thánh Augustinô suy rằng từ đời đời Chúa Cha tự nhận biết thấu triệt chính Mình. Hình ảnh toàn hảo sống động của chính Thiên Chúa và hành vi nhận biết chính Mình của Thiên Chúa ở đây cũng là một ngôi vị: Đó là Chúa Con-Ngôi Hai và cũng là Ngôi Lời Thiên Chúa. Và Chúa Cha và Chúa Con hướng về nhau và yêu mến nhau bằng một tình yêu vô cùng, tình yêu và hành vi yêu mến giữa Chúa Cha và Chúa Con dành cho nhau cũng là một Ngôi Vị: Ngôi Ba Thiên Chúa, là Chúa Thánh Thần. Vì nhận biết sự siêu việt của mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi, Thánh Augustinô thường nói rằng mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi là mầu nhiệm mà ai không chấp nhận thì mất linh hồn, còn ai đòi đem trí khôn để thấu triệt thì mất trí! Mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi là mầu nhiệm cao siêu và quan trọng nhất trong Kitô giáo. Vì mầu nhiệm này mời gọi chúng ta chiêm ngắm chân lý về bản thể của chính Thiên Chúa như Thánh Gioan đã định nghĩa: “Thiên Chúa là Tình Yêu” (1Ga 4:16). Thật vậy, ngay cả trước khi có mạc khải Kitô giáo, các triết gia ngoại đạo nhờ nhìn vào sự huyền diệu của thế giới xung quanh cũng đã suy biết được rằng có một Đấng Tạo Hóa toàn năng dựng nên và điều hành tất cả. Nhưng phải nhờ Chúa Kitô mạc khải, chúng ta mới được biết Thiên Chúa toàn năng duy nhất cũng là Thiên Chúa toàn ái. Vì mỗi khi nói đến tình yêu, người ta phải nói đến: Ai yêu, yêu ai, và tình yêu đó như thế nào? Nhờ Chúa Kitô mạc khải, chúng ta biết được Thiên Chúa tuy là Một bản thể duy nhất nhưng gồm Ba Ngôi riêng biệt, để Người có thể vừa duy nhất vừa phong phú, vừa toàn năng vừa toàn ái, vừa yêu vừa được yêu. Thật thú vị khi thấy Thông Điệp đầu tiên trong triều đại Giáo Hoàng của Đức Thánh Cha Bênêđictô lại là Thông Điệp Thiên Chúa là Tình Yêu. Theo cách nói của các nhà thần học, mọi việc Thiên Chúa làm cho chúng ta và mọi thụ tạo Người đều thực hiện với tính cách là Thiên Chúa duy nhất, nhưng mỗi ngôi vị đều góp phần theo cách của riêng biệt của mình dù cả ba ngôi đều có chung một bản thể, một quyền năng. Vậy nên, mọi việc Thiên Chúa làm Thiên Chúa đều làm bởi Chúa Cha, nhờ Chúa Con và trong Chúa Thánh Thần. Sự Sống-Sự Thật-và Tình Yêu có thể được coi là ba khái niệm gắn liền với thực tại Thiên Chúa. Đó cũng là những gì cao quý mà chỉ có Thiên Chúa mới có thể thông ban cho chúng ta. Trong thần học, theo cách nói biệt quy, nghĩa là việc gì ám hợp với Ngôi nào thì người ta hay nói là do Ngôi ấy thực hiện. Vậy nên, trong Sách Giáo Lý Công Giáo dùng cho các trẻ em chuẩn bị Rước Lễ Lần Đầu ngày trứơc có câu: “Hỏi: Ba Ngôi làm gì cho ta? Thưa: Chúa Cha đã tạo nên ta, Chúa Con đã cứu chuộc ta và Chúa Thánh Thần thánh hóa ta.” Lời Chúa trong Phụng Vụ hôm nay cũng giúp chúng ta chiêm ngắm mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi và cảm nhận niềm vui vì nhận biết rằng chúng ta chính là đối tượng của tình yêu Chúa Ba Ngôi. Thật vậy, ngay trong bài đọc một trích sách Đệ Nhị Luật, Môsê đã mời gọi dân chúng nhìn vào sự kỳ diệu của vũ trụ cũng như suy ngắm lại những biến cố mà Thiên Chúa đã làm cho họ để xác định niềm tin vào Thiên Chúa là Đấng Tạo Hóa toàn năng duy nhất và tuân giữ lề luật của Người để được hạnh phúc thật: “Vậy hôm nay các ngươi hãy nhận biết và suy niệm trong lòng rằng:Trên trời dưới đất, chính Chúa là Thiên Chúa, chớ không còn Chúa nào khác. Hãy tuân giữ các lề luật và giới răn mà hôm nay chính ta truyền dạy cho các ngươi, hầu cho các ngươi và con cháu mai sau được hạnh phúc và tồn tại trên phần đất mà Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho các ngươi” (Đnl 4:39-40). Ở đây, cùng với Dân Chúa trong Cựu Ước chúng ta nhận biết Thiên Chúa duy nhất là Đấng tạo thành vũ trụ và điều khiển vạn vật, và chúng ta phải có lòng kính tôn thần phục Người. Tương quan giữa con người với Thiên Chúa ở đây vẫn còn là tương quan giữa Chúa Tể và thụ tạo, giữa Thượng Đế và thần dân. Trong bài đọc hai trích Thư Thánh Phaolô Tông Đồ gửi tín hữu Rôma, chúng ta học bíêt rằng nhờ công nghiệp của Chúa Kitô và nhờ được Người ban tặng cho ta Chúa Thánh Thần, chúng ta được diễm phúc trở thành nghĩa tử của Thiên Chúa. Như vậy, cũng có nghĩa là chúng ta được chia sẻ cùng bản tính, sự sống và niềm vui hiệp thông trong Gia Đình Chúa Ba Ngôi trong vị thế của Chúa Giêsu-Ngôi Lời Nhập Thể. Thánh nhân viết: “Anh em thân mến, ai sống theo Thánh Thần Thiên Chúa, thì là con cái Thiên Chúa. Vì không phải anh em đã nhận tinh thần nô lệ trong sợ hãi nữa, nhưng đã nhận tinh thần nghĩa tử, trong tinh thần ấy, chúng ta kêu lên rằng: Abba-lạy Cha! Vì chính Thánh Thần làm chứng cho tâm trí chúng ta rằng: Chúng ta là con cái Thiên Chúa. Vậy nếu là con cái, thì cũng là những người thừa tự, nghĩa là thừa tự của Thiên Chúa, và đồng thừa tự với Đức Kitô: vì chúng ta đồng chịu đau khổ với Người, để rồi chúng ta cùng hưởng vinh quang với Người” (Rm 8:14-17). Ở đây, tương quan giữa Thiên Chúa và những người tin vào Chúa Kitô đã được nâng lên từ liên hệ giữa Chúa Tể và thụ tạo hay giữa Thượng Đế và thần dân mang đầy nỗi kính tôn sợ hãi thành liên hệ Cha-con chất ngát yêu thương. Như vậy, mầu nhiệm Chúa Kitô luôn được gắn liền với mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi. Tất cả cuộc đời của Chúa Giêsu từ việc nhập thể và giáng sinh cho đến cuộc khổ nạn và phục sinh của Người đều không nhằm mục đích nào khác hơn là bày tỏ cho nhân loại biết về tình yêu thần linh của Ba Ngôi Thiên Chúa và mời gọi họ bước vào sự thông hiệp trong tình yêu với Chúa Ba Ngôi. Vì vậy, sau khi hoàn tất công cuộc cứu độ, trứơc lúc lên trời, Chúa Giêsu truyền cho các môn đệ đi giảng dậy muôn dân và làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Ba Ngôi: “Vậy các con hãy đi giảng dạy muôn dân, làm phép rửa cho họ nhân danh Cha, và Con và Thánh Thần, giảng dạy cho họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho các con. Và đây Thầy ở cùng các con mọi ngày cho đến tận thế” (Mt 28:19-20). Tóm lại, mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi mà chúng ta long trọng mừng kính hôm nay là mầu nhiệm cao vời về Sự Sống, Sự Thật và Tình Yêu của Thiên Chúa. Đồng thời, đó cũng là mầu nhiệm về chính ơn gọi làm người và làm con cái Thiên Chúa của chúng ta. Vì chúng ta được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa, được cứu chuộc bằng giá máu Chúa Kitô và được tặng ban Thánh Thần để trở thành nghĩa tử của Thiên Chúa và Đền Thờ Chúa Ba Ngôi. Như vậy, tin và sống mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi có nghĩa là chúng ta vui mừng đón nhận tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta, để cho tình yêu Chúa trở thành nguyên lý và quy luật hướng dẫn cuộc đời chúng ta, và biến đổi chúng ta thành những chứng nhân cho tình yêu Thiên Chúa trong thế giới hôm nay. “Lạy Thiên Chúa là Cha chúng con, Chúa đã sai Con Một là Lời chân lý và sai Thánh Thần, Đấng thánh hóa muôn loài đến trần gian mặc khải cho chúng con biết mầu nhiệm cao vời của Chúa. Xin cho chúng con hằng tuyên xưng đức tin chân thật là nhận biết và tôn thờ một Thiên Chúa Ba Ngôi uy quyền vinh hiển. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô Con Chúa, là Thiên Chúa và là Chúa chúng con, Người hằng sống và hiển trị cùng Chúa hiệp nhất với Chúa Thánh Thần muôn đời. Amen” (Lời nguyện nhập lễ). Lm Phạm Quốc Hưng