Chiếc Chìa Khóa

Chiếc Chìa Khóa

            Sau đêm dài ngon giấc vì một ngày mệt nhọc đường xa, tôi choàng tỉnh khi bên ngoài hãy còn tối mịt. Vói tay bấm cell phone để biết giờ, đồng hồ hiện số 5:00am, không quá sớm cho một ngày mới của ngày đầu tiên vào khóa tĩnh tâm. Thức dậy, nhẹ nhàng rời phòng ngủ để đến nhà vệ sinh bên ngoài, tôi cẩn thận mở khóa cửa để không bị locked bên ngoài vì không mang theo chìa khóa. Nhưng khi trở lại thì… hỡi ôi, cánh cửa đóng tự động đã bị khóa từ bên trong vì, có lẽ, tôi không mở hết chốt khóa bên trong !

            5 giờ sáng, chung quanh tôi không một tiếng động, nhà tĩnh tâm vắng ngắt với hành lang thâm u, lạnh lẻo. Nghe cái lạnh bên ngoài đang thấm dần vào cơ thể, tôi chán ngán cho chính mình, thầm trách tôi hời hợt, vô ý vô tứ để bị locked out như thế nầy, biết làm sao ? Tối qua, soeur phụ trách có cho số code để gọi soeur khi có gì bất trắc, tôi viết xuống giấy, nhưng tờ giấy ấy và chiếc chìa khóa tất cả đều để lại bên trong, còn tôi thì bên ngoài với vỏn vẹn bộ pyjama nhàu nát và mớ tóc rối dị hợm! Tôi cần chiếc chìa khóa, tôi cần một ai đó giúp tôi mở cánh cửa đang đóng trước mặt tôi.

            Nhớ là mình đang ở trong một đan viện, các nữ tu ở đây chầu Thánh Thể 24/24, tôi đánh bạo lò vò tìm đường xuống nhà nguyện, mong gặp một ai đó trong giờ nầy để xin giúp. Tới nhà nguyện, tôi gặp một chị trong nhóm đang chầu với vài soeurs, mừng rỡ tôi vội đi đến chị và nói hoàn cảnh của tôi. Chị trở về phòng, tìm giúp tôi lấy số code kêu soeur phụ trách và cho tôi mượn chiếc áo ấm của chị. Cám ơn người bạn giúp tôi đúng lúc, tôi trở lại hành lang trước phòng điện thoại, ngồi đợi thêm nửa tiếng nữa đến 6 giờ sáng mới dám gọi soeur.

            Lúc nầy, chiếc chìa khóa trở lại với tâm trí, tôi nhớ chiếc chìa khóa trong Luca 11, Các người đã cất dấu chìa khóa của sự hiểu biết ( Lc 11, 52 ), là điều tôi đang suy nghĩ cả mấy tuần nay và chiếc chìa khóa đang làm tôi  bận tâm, có liên quan gì nhau ? Lạc mất chìa khóa mới thấy chìa khóa quan trọng và cần thiết biết bao. Đồng thời tôi cũng nhận ra: Người giúp tôi mở được cánh cửa đóng để tìm lại chiếc chìa khóa của mình cũng cần thiết và quan trọng như vậy. Lời nguyện đầu tiên trong giờ kinh sáng hôm đó, tôi dâng lên Chúa nỗi khắc khoải của tâm hồn: Lạy Chúa, xin giúp con tìm được người có chìa khóa mở cho con bước vào được cánh cửa mầu nhiệm của đời sống hôm nay.

            Đời sống nầy, đối với tôi, là một mầu nhiệm vì nơi đó tôi đón nhận được cả đời sống tự nhiên và siêu nhiên. Thế giới quanh tôi luôn ồn ào, làm tôi bận rộn, nếu không có dịp dừng lại để lắng nghe, tôi không nghĩ mình có thể tìm gặp điều gì khác hơn là đời sống tự nhiên như bao người. Tĩnh tâm là thời gian dừng lại của tôi, mà mỗi một lúc giúp tôi khám phá thêm chiều sâu của chiều kích siêu nhiên trong đời sống. Lần nầy, cha linh hướng mời gọi chúng tôi dừng lại với đoạn Xuất Hành 3: 1-2 ngắn, đưa tôi vào thẳng lối nhiệm mầu. Một bước dừng ở đời thường, để bước một bước đi tới trong con đường thiêng liêng cho tôi nhận ra nơi mình đang đứng là Đất Thánh. Chúa ơi, lời cầu nguyện đầu giờ xuất phát tự đáy lòng, Chúa đã nghe. Giờ đây xin Chúa dắt con đi bất cứ nơi nào Chúa muốn, con mở lòng lắng nghe và sẳn sàng bước theo.

            Quả thật nơi tôi đang ở là nơi thánh vì ngay giờ cầu nguyện đầu tiên, tôi vào nhà nguyện chầu Mình Thánh Chúa với hai nữ tu đang trầm lắng trước Thánh Thể. Khung cảnh đối với tôi lạ mà quen vì trước Mình Thánh Chúa, tâm tình tiếp nối như bao lần tôi vào nhà chầu cách đây hàng trăm cây số ngàn. Nhà nguyện của đan viện trang trí đơn sơ, nhưng nhìn cung cách của các nữ tu chiêm niệm, tôi nhận ra sự hiện diện uy linh thầm lặng của Chúa Giêsu Thánh Thể, cho tôi hiểu Chúa cũng đang hiện diện cho tôi, vì tôi. Tôi nhìn vị nữ tu già, không ngồi thẳng được nữa nhưng vẫn còng lưng còm cỏi ngồi thinh lặng trên ghế chầu Chúa, ngày qua ngày, đã bao nhiêu năm tháng rồi. Hình ảnh trung kiên bền đỗ đẹp quá làm tôi buộc miệng, thầm thỉ với Chúa: Lạy Chúa Giêsu, con cám ơn Chúa cho con đến đây, được ở lại trong bầu khí thánh thiện với những người con yêu của Chúa. Con chỉ là đứa con mọn hèn, tội lỗi chắc chắn Chúa thương các soeurs nầy hơn con phải không ? Nhưng hình như nghe Chúa đáp: “ Không phải đâu con, Ta thương các con như nhau” Vì Tình Thầy khôn sánh, vô điều kiện, con quên rồi sao ? Một đồng cho kẻ đến sớm nhất, cũng bằng với một đồng cho kẻ cuối ngày, sao con lại so đo. Ơ! Ơ! Nhưng mà Chúa nói “như nhau” phải không, thì với thân phận kẻ tội lỗi cũng được thương bằng với người thánh thiện thì ai hơn ai, Chúa biết rồi. Tôi cười thầm cho cái so bì trẻ con của mình. Mẫu đối thoại ngắn đầu tiên cho lần trở về bên Chúa, đem đến tâm hồn tôi niềm vui trầm lắng. Tình Chúa nhiệm mầu vượt quá trí hiểu của con người, chỉ biết cảm nếm và tạ ơn.

            Cha linh hướng lần lượt trình bày các đề tài trong giờ huấn đức chung quanh đề tài Tình Yêu Thiên Chúa, một đề tài cũ với các câu chuyện cũ nhưng sao, đối với tôi, như mới mẻ cho thêm một lần khám phá. Ngày nay, trong thế giới nầy, người ta nói quá nhiều về tình yêu, tình yêu bị lạm phát, tình yêu bị lạm dụng. Bởi thế, nhân loại vẫn còn khổ đau cho dù, xem chừng, người ta không thiếu tình yêu. Tất cả tình yêu đều xuầt phát từ Tình Yêu Thiên Chúa, nhưng cách nào đó, đã có những sai lệch thành vị kỷ, sai trái, thay vì làm nhân loại hạnh phúc lại gieo thêm sầu khổ, gây thêm những vết thương rạn nứt tâm hồn.  

         Từ Agape, Tình Yêu Thiên Chúa, thánh thiện, bác ái, vị tha, trong sáng của Tình Yêu thật, đã chuyển thành Filial, tình nhân loại; rồi Eros, tình yêu đôi lứa và cuối cùng thu hẹp trong tình vị kỷ, chiếm hữu, lạm dụng qui chiếu vì chính mình, tìm thỏa mãn dục vọng, làm biến thể Tình Yêu. Thế nên, Đấng là Tình Yêu đã giáng trần để chỉ cho con người con đường trở về với Tình Yêu Thật, với tâm tình của chính Đức Kitô Giêsu, tôi gặp trong Pl 2: 1-11, cha linh hướng đề nghị làm đề tài cầu nguyện cá nhân. Từ narcissism của khuôn mặt tình yêu dị dạng self-love, con người biết đường trở về Tình Yêu tối cao Agape, để tìm thấy Thiên Chúa qua Tình Yêu nơi Thánh Giá Đức Kitô. Ôi Thập Giá của cái chết đau đớn nhục nhằn, cho tôi thấy chốn tận cùng sâu thẳm của nghiệt ngã con người vẫn gặp gỡ Thiên Chúa nơi Đức Kitô. Và cũng từ Thánh Giá Chúa Kitô, con người tìm lại Tình Yêu Thiên Chúa, đưa họ lên cao, qua khỏi những khốn khó ngăn cách mà gặp lại Người Cha nhân từ, là Thiên Chúa tối cao vẫn hằng yêu thương họ, chờ đợi họ như người con dấu ái của Ngài. Chúa nơi chốn cao xanh, Chúa xuống tận vực sâu, Chúa bảo bọc tôi cả sau lẫn trước; tôi đang bơi lội, ngụp lặn trong Tình Yêu Thiên Chúa từ bấy lâu nay mà không nhận ra tôi là người hạnh phúc vì là kẻ được Chúa thương. Con cá nhỏ đang tự do vùng vẫy trong đại dương bao la là nguồn nước mang sự sống của nó. Tôi phận hèn đang tự do hít thở không khí từ Tình Yêu Thiên Chúa, là sự sống của tôi. Từng bước, từng bước một, cha linh hướng dẫn chúng tôi về Tình Yêu Thiên Chúa, là vẻ đẹp vừa cổ kính vừa luôn mới mẻ cho tôi thêm yêu mến Chúa Giêsu, Đấng là Tình Yêu của Thiên Chúa.

            Trong thế giới siêu nhiên nếu chỉ có Thiên Chúa thì không còn có vấn đề gì làm bận tâm, vì với Thiên Chúa đầy yêu thương như thế, trước sau gì, tôi cũng không sợ lạc lối gặp gỡ Ngài. Nhưng, với kinh nghiệm thiêng liêng riêng tư, tôi cảm nhận được lực cản rất lớn từ Kẻ Đối Nghịch cùng Thiên Chúa. Tôi đem cảm nghiệm nầy ra bàn thảo với linh hướng, và hai cha con đã có những phút gay gắt thảo luận. Nửa giờ linh hướng riêng cho tôi cả một buỗi chiều sầu khổ, đau đớn vì những kỷ niệm cũ như biến cố đau thương chìm lắng trải qua từ lâu, đột ngột sống lại trong tâm hồn tôi. Chiều tối đó, tôi vào Thánh Lễ với linh hồn lao đao, hụt hẩng trong câm lặng chẳng thể tỏ cùng ai. Đến giờ Hiệp Lễ, cha linh hướng cần một thừa tác viên giúp đem Máu Thánh Chúa cho anh chị em, một soeur trong nhóm tự dưng quay lại gọi đích danh tôi lên giúp. Một chút ngạc nhiên, một chút ngại ngần vì tâm hồn hãy còn xao xuyến, nhưng tôi cũng nhận lời và bước lên đứng cạnh bàn thánh. Khi cha quay lại trao Mình Thánh Chúa cho tôi là người đầu tiên, tôi xúc động thật nhiều đưa tay đón nhận Tấm Bánh Bẻ Ra, như một dấu chỉ quen thuộc cho mỗi lần gặp gỡ Đấng bẻ chính Mình trao ban cho tôi như Lời thì thầm: Chính Thầy đây, Thầy hứa sẽ ở cùng con mọi ngày cho đến ngày con gặp Thầy diện đối diện. Chúa đó, Chúa Giêsu Thánh Thể tôi hằng dấu yêu đã đến gặp tôi vì, hơn ai hết, Ngài là Người hiểu rõ nổi đau của riêng tôi. Chính Ngài là Đấng an ủi tôi, Đấng lau khô giòng lệ thảm bấy lâu nay vì ngoài Ngài ra, không ai hiểu thấu tôi. Tâm hồn tôi run rẩy trong xúc động nghẹn ngào cho niềm vui oà vở trong tâm tư. Ôi nếu người ta gặp được chính Chúa Giêsu, Đấng là Tình Yêu; hiểu được Thiên Chúa ấy không xa xôi nhưng vô cùng gần gũi, Ngài luôn lắng nghe và sẳn sàng đáp trả những tâm hồn tan nát nhưng không ngừng cậy trông nơi Ngài. Bao giờ cũng vậy, Chúa đến thật đúng lúc không sớm hơn, không muộn hơn, cho kẻ tín thác vào Ngài không nguôi hy vọng vào Tình Yêu vô biên, vô điều kiện, là niềm an ủi lớn lao không bao giờ tìm thấy ở bất cứ ai, bất cứ đâu. Đúng thế, tôi tin rằng: cho dầu là sự chết hay sự sống, thiên thần hay ma vương qủy lực, hiện tại hay tương lai, hoặc bất cứ sức mạnh nào, trời cao hay vực thẳm hay bất cứ một loài thọ tạo nào khác, không có gì tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa thể hiện nơi Đức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta. ( Rm 8, 38-39)

            Hôm sau, trong giờ linh hướng riêng, tôi trình bày với cha những cảm nghiệm thiêng liêng mới gặp, và nói rõ với cha những cảm nghiệm khác tôi đã gặp trong thời gian trước cho tôi một xác tín thật vững vàng : Thánh Thể không phải là một biểu tượng như có người nghĩ vậy, nhưng chính Chúa Giêsu ẩn mình trong hình Bánh Rượu đơn sơ. Hình Bánh là nơi Chúa dùng để ở lại với loài người mọi ngày cho đến tận thế như Lời Chúa hứa. Tôi không phải là người chỉ đi tìm dấu chỉ, nhưng vì bản tính con người yếu đuối, dấu chỉ đôi lúc đã trở nên cần thiết giúp khơi mào cho đức tin sống động. Thánh Gioan đã nhìn các dấu chỉ, mà ngài gọi là dấu lạ, cho những cảm nghiệm như những lời chứng xác thực thiêng liêng và vô cùng phong phú nơi ngài.

            Lần nầy, cha linh hướng giải thích cho chúng tôi thật rõ ràng về những an ủi thiêng liêng ( spititual consolations ) và sầu khổ thiêng liêng ( spiritual desolations ). Chữ spirit trong spiritual cha dùng cho tôi hiểu rõ hơn về những phân biệt thần loại theo thánh I-Nhã. Tiếng Việt vẫn quen dùng từ ngữ thần lành để chỉ những an ủi thiêng liêng; hay thần dữ để chỉ những sầu khổ thiêng liêng, làm tôi hiểu sai vấn đề từ bấy lâu nay. Tiếng “thần” trong thần lành hay thần dữ, thêm những hình ảnh minh họa thường vẽ hình thiên thần mặc áo trắng, có cánh, có hào quang trên đầu để chỉ thần lành; và thần dữ là tên quỉ sứ đen thui, có đuôi, có sừng chuyên môn cám dỗ, lừa dối thiên hạ. Thật ra, an ủi thiêng liêng hay sầu khổ thiêng liêng là những trạnh thái tinh thần của mọi người, ai cũng có, chứ không phải là thiên thần hay ác quỉ ẩn núp trong linh hồn người ta, như có người lầm tưởng rồi đem đến xét đoán người nầy bị quỉ ám, bị ma nhập do thần dữ ám hại.

            Người ta thường chia con người gồm: Thể Xác, Tâm Trí và Tinh Thần - Body, Mind and Spirit - ba thành phần nầy liên quan mật thiết trong tổng thể con người. Cách đây hơn 10 năm, tôi có dịp làm việc với nhóm phụ nữ chuyên ngành xã hội, họ nhấn mạnh tương quan mật thiết trong tổng thể con người còn gồm cả Body, Mind, Spirit and Beyond. Theo cách nầy, tôi nhìn thấy quan niệm rõ ràng của đạo Công Giáo nhìn nhận tổng thể con người là một tập hợp của Body, Mind, Spirit and Soul, linh hồn. Con người là một kết hợp giữa thân xác hữu cơ và thiêng liêng, body and soul, trong đó Spirit là một thành phần không thể thiếu của tổng thể. Nói dài dòng như vậy để làm rõ nghĩa của an ủi thiêng liêng (spiritual consolation) và sầu khổ thiêng liêng (spiritual desolation) trong tinh thần (spirit), phân biệt với ma quỉ hay quỉ thần (Demon).

            Với kinh nghiệm thiêng liêng, tôi đã phân biệt ma quỉ ( Demon) và bóng tối là hai điều khác nhau, ma quỉ là một hiện hữu, nhưng bóng tối chỉ là sự kiện. Hiện hữu là một điều có thật, không thay đổi được; ma quỉ giả dối và độc ác thì đời đời nó hiện hữu với bản chất đó. Sự kiện là một điều thay đổi được, bóng tối là một sự kiện không có thật vì bóng tối sẽ mất nếu có ánh sáng. Ma quỉ hay Thần Dữ (viết hoa) là một hiện hữu có thật, ở bên ngoài con người. Bóng tối tâm hồn hay sầu khổ thiêng liêng là thần dữ (viết thường) theo cách nói của thánh I-Nhã, là một trạng thái tinh thần có thể thay đổi được, ở bên trong con người. Điều làm người ta khó phân biệt là ma quỉ thường dùng bóng tối để hành động, cũng như Thần Dữ vẫn còn tung hoành trong thế giới ngày nay cũng do tội lỗi tạo sầu khổ thiêng liêng lôi kéo con người rời xa Thiên Chúa. Bóng tối là nơi xuất hiện của tội lỗi. Bóng tối của tâm hồn hay của xã hội loài người dày đặc đến đâu vẫn phải lui bước trước ánh sáng. Nếu chỉ cần một bóng tối dối trá nhỏ của tâm hồn, với sự quỉ quyệt khôn lường ma quỉ sẽ dùng làm thành đòn bẩy để phá vỡ những công trình lớn lao của Thiên Chúa; thì với một điểm chân thật của tâm hồn, Thiên Chúa sẽ dùng làm nơi đổ tràn Ơn Thiêng để cứu độ và biến đổi con người.

            Tôi nói với cha linh hướng về những kinh nghiệm an ủi thiêng liêng tôi có nhờ vào các bí tích trong Giáo Hội. Tôi yêu mến phép Giải Tội cũng như yêu mến phép Mình Thánh Chúa. Tòa Cáo Giải là nơi con người để cho Sự Thật thẳm sâu được xuất hiện, mà Dối Trá phải lui bước; nơi bóng tối bị phá vỡ cho ánh sáng Sự Thật tràn vào, để con người yếu đuối như tôi tìm lại được sức mạnh tinh thần mà vươn dậy trong Ơn Thánh. Chúa đến để giúp con người chiến thắng tội lỗi, chiến thắng ma quỉ, và được Sống nữa. Nói cách khác, Thiên Chúa giải thoát con người khỏi vòng cương toả của tội lỗi dưới ách thống trị của Satan, kẻ hủy diệt, mà đưa con người về Sự Sống. Từ điểm nầy, cha dẫn tôi đến sự công chính của Thiên Chúa, khác với sự công chính theo cách nhìn của con người, là điều tôi phải kiếm tìm.

                Sáng ngày thứ năm của khóa, mặt trời ló dạng sau những ngày dấu mặt trong mưa, trời trong hơn, nắng đẹp hơn như mời gọi tôi bước ra ngoài những bước thong dong. Giờ thong dong quyết định kết quả của khóa tĩnh tâm, một linh hướng đã nói vậy. Trong những bước chầm chậm trên lối mòn được sưỡi khô bằng nắng ấm, tôi nhớ lại những ngày tĩnh tâm vừa qua. Thật ra tôi không dự định đi khóa tĩnh tâm nầy, một người bạn ghi danh rồi bỏ chỗ vì có thay đổi trong công việc, tôi thế vào nhưng cũng chưa chắc chắn cho đến giờ chót mới quyết định lên đường. Đến khóa tĩnh tâm như một trốn chạy, escape, tìm một xó để nghỉ ngơi vì quá mệt mỏi trong thời gian gần đây. Nhưng Chúa không để tôi yên, Ngài vực tôi dậy, mang tôi đi theo Ngài trên những lối dịu êm, vừa vỗ về an ủi, vừa băng bó những vết thương đau, đến độ tôi có cảm tưởng Chúa đã sắp xếp, chuẩn bị khóa tĩnh tâm nầy cho riêng tôi. Các bài Phúc Âm cha linh hướng đề nghị đa số tôi đã gặp trong những khóa trước, gặp lại như một kỷ niệm gặp gỡ đã thành dấu ấn trong tâm tư. Câu chuyện gặp Chúa đẹp như cái quay lại khi được Chúa gọi tên thật nhẹ nhàng, thật thân thương : Maria ! Nói với Chúa không chỉ như nói với Thầy, nhưng còn là hàn huyên như bằng hữu, không e dè sợ sệt. Tôi không hiểu vì sao Chúa chuẩn bị cho tôi quá kỷ lưỡng, có phải Ngài có một chương trình nào cho tôi ? Và câu trả lời Ngài dành cho tôi là : Không, tất cả những chuẩn bị nầy dành cho con chỉ vì Thầy thương con, Tình Thương vô điều kiện, như con tự do thong dong cất bước. Tôi đã gặp và hiểu Tình Yêu Thiên Chúa, tôi đã tìm được chìa khóa để mở cánh cửa đóng: Chiếc chìa khóa Tình Thương để bước vào Bình An của Thầy, với Thầy. Tôi ước ao cho người khác, nhiều người khác cũng tìm được chìa khóa của sự hiểu biết như vậy. Tôi mang ao ước nầy vào nhà nguyện, đặt trước Thánh Thể:

            Lạy Chúa Giêsu, con cám ơn thời gian Chúa dành cho con trong những ngày tĩnh tâm ở đây. Cám ơn Chúa luôn quan tâm tới con, an ủi con, dạy dỗ con, bổ sức cho con. Con thật an tâm vì biết có Chúa luôn bên cạnh, cùng đi với con trên mọi nẻo đường gian truân hay êm thắm. Con hạnh phúc vì có Chúa ở trong con, xin đừng bao giờ để con xa Chúa. Con ước ao làm cho nhiều người hiểu biết Chúa hơn để yêu mến Chúa hơn. Đó là một ước nguyện trong tự do của con, như lời đáp trả dành cho Tình Yêu Thiên Chúa. Xin giúp con hoàn thành ước nguyện đó, xin chỉ bảo con, dẫn lối cho con vì không có Chúa, con không làm được điều gì. Tất cả đều được hoàn thành trong Ơn Chúa, với Ơn Chúa thôi. Amen.

Nam Hoa