Của cải trần gian - Tiền của

Của cải trần gian và sự giàu có trước mặt Thiên Chúa

Hôm nay, Lời Chúa từ Tin Mừng theo Thánh Luca mời gọi chúng ta suy tư sâu sắc về mối tương quan giữa chúng ta với của cải vật chất. Đoạn Tin Mừng (Lc 12:13-21) là một lời cảnh báo và mời gọi chúng ta nhìn lại những giá trị đang theo đuổi, để nhận ra đâu mới là kho tàng đích thực, là sự giàu có vĩnh cửu.

Cuộc sống hằng ngày của chúng ta luôn xoay quanh những lo toan về vật chất. Những ước muốn có cuộc sống đầy đủ tự bản chất không xấu, vì Thiên Chúa muốn chúng ta sống tốt đẹp. Tuy nhiên, vấn đề nảy sinh khi những lo toan đó vượt quá giới hạn, trở thành sự tham lam, mục đích tối thượng của cuộc đời, khiến chúng ta đánh mất những giá trị cao quý hơn, làm nên phẩm giá con người và mối tương quan với Thiên Chúa.

Câu chuyện bắt đầu với một người trong đám đông đến thưa với Chúa Giêsu về việc chia gia tài. Đây là một yêu cầu rất đời thường, liên quan đến quyền lợi vật chất. Tuy nhiên, Chúa Giêsu đã từ chối can thiệp, Người đáp: “Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh?” Câu trả lời này cho thấy sứ mạng của Người cao cả hơn: rao giảng Nước Thiên Chúa, giải thoát con người khỏi tội lỗi, và mời gọi sống một cuộc sống hướng về giá trị vĩnh cửu.

Ngay sau đó, Chúa Giêsu đưa ra lời cảnh báo mạnh mẽ: “Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu.” Đây là trọng tâm lời dạy của Người. Chúa Giêsu chỉ ra căn nguyên vấn đề là sự tham lam.

Tham lam không chỉ là ước muốn sở hữu nhiều của cải, mà còn là sự bám víu, biến của cải thành thần tượng. Tham lam có nhiều hình thái: tiền bạc, quyền lực, danh vọng, lạc thú. Khi trở thành mục đích tối thượng, chúng có thể biến chúng ta thành nô lệ, làm lu mờ lương tri và đẩy chúng ta xa rời Thiên Chúa.

Lời Chúa Giêsu nhắc nhở một sự thật thường bị lãng quên: của cải không thể mua được mạng sống, sức khỏe, bình an nội tâm hay ơn cứu độ. Mạng sống là hồng ân của Thiên Chúa, và chỉ có Người mới là Đấng bảo đảm cho mạng sống chúng ta.

Để làm rõ hơn lời cảnh báo về tham lam, Chúa Giêsu kể dụ ngôn về người phú hộ ngu ngốc.

Người phú hộ may mắn có ruộng nương sinh nhiều hoa lợi. Tuy nhiên, cách ông ta phản ứng lại là vấn đề. Ông ta chỉ suy tính cho bản thân: “Mình phải làm gì đây?… Mình sẽ làm thế này: phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó. Lúc ấy ta sẽ nhủ lòng: hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã!”

Trong toàn bộ suy tính này, ông ta hoàn toàn tập trung vào bản thân, không một lời nào nhắc đến Thiên Chúa, không một suy nghĩ nào về việc chia sẻ hay phục vụ tha nhân. Ông ta chìm đắm trong sự tự mãn và ích kỷ, tin rằng của cải là do mình làm ra và có toàn quyền sử dụng cho riêng mình.

Người phú hộ đã mắc sai lầm nghiêm trọng: ông ta đồng hóa giá trị bản thân với của cải, tin rằng sự an toàn, hạnh phúc được đảm bảo bởi vật chất. Ông ta lên kế hoạch cho tương lai dài hạn dựa trên của cải, quên mất cuộc đời là hữu hạn và mọi kế hoạch có thể bị đảo lộn bất cứ lúc nào.

Và rồi, Thiên Chúa phán với ông ta: “Đồ ngốc! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?” Lời phán này vạch trần sự ngu xuẩn của người phú hộ. Ông ta đã tính toán mọi thứ, trừ cái chết. Tất cả những gì ông ta vất vả tích lũy đều trở nên vô nghĩa, không thể theo ông ta xuống mồ.

Dụ ngôn kết thúc với lời kết luận của Chúa Giêsu: “Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó.” Đây là chìa khóa để hiểu ý nghĩa sâu xa của đoạn Tin Mừng.

Chúa Giêsu không lên án việc có của cải hay làm giàu. Vấn đề nằm ở thái độ và cách chúng ta sử dụng của cải. Vấn đề là chúng ta có “làm giàu trước mặt Thiên Chúa” hay không.

Làm giàu trước mặt Thiên Chúa là tích lũy những kho tàng không hư nát, những giá trị vĩnh cửu:

Sống Đức Tin và Cậy Trông vào Thiên Chúa: Nhận ra mọi sự là hồng ân từ Chúa, đặt sự cậy trông tuyệt đối vào tình yêu và sự quan phòng của Người. Khi tin tưởng Chúa, chúng ta sẽ tìm thấy bình an đích thực.

Thực Thi Bác Ái và Chia Sẻ: Sử dụng của cải để phục vụ tha nhân, đặc biệt là người nghèo khổ. Mỗi hành động bác ái, sẻ chia là tích lũy công phúc trên trời.

Đầu Tư Vào Các Giá Trị Nước Trời: Đầu tư vào tình yêu thương, công lý, tha thứ, lòng trắc ẩn, khiêm nhường, và phục vụ. Những giá trị này tồn tại mãi mãi.

Sử Dụng Tài Năng và Thời Gian Để Làm Vinh Danh Chúa: Sử dụng thời gian, sức khỏe, tài năng, và cơ hội để phục vụ Chúa và tha nhân, loan báo Tin Mừng, xây dựng một thế giới công bằng, yêu thương.

Lời Chúa hôm nay là lời mời gọi thiết thực cho cuộc sống của mỗi người chúng ta trong xã hội hiện đại, nơi chủ nghĩa vật chất và tiêu thụ đang lên ngôi.

Chúng ta cần tự hỏi mình:

Đâu là ưu tiên hàng đầu trong cuộc đời tôi?

Tôi có đang bị của cải vật chất chi phối quá mức không?

Tôi có đang sử dụng của cải mà Chúa ban cho một cách khôn ngoan và quảng đại không?

Tôi có nhớ rằng cuộc đời này là hữu hạn, và cái chết có thể đến bất cứ lúc nào không?

Lời Chúa không lên án người giàu có hay bảo chúng ta từ bỏ mọi của cải. Điều Chúa muốn là chúng ta có thái độ đúng đắn: của cải là phương tiện, không phải mục đích. Chúng ta là người quản lý của cải mà Thiên Chúa trao phó, phải sử dụng để làm vinh danh Chúa và phục vụ tha nhân, chứ không phải để thỏa mãn lòng tham lam.

Để “làm giàu trước mặt Thiên Chúa,” chúng ta cần có tinh thần từ bỏ và cậy trông.

Tinh thần từ bỏ là không bám víu vào của cải, sẵn sàng buông bỏ và chia sẻ. Khi không bám víu, chúng ta sẽ tự do hơn, nhẹ nhàng hơn, và tập trung vào những giá trị cao cả hơn.

Tinh thần cậy trông vào Thiên Chúa là tin tưởng rằng Chúa sẽ luôn quan phòng và chăm sóc chúng ta. Khi đặt niềm tin vào Chúa, chúng ta sẽ không lo lắng thái quá về tương lai. Chúa Giêsu đã dạy: “Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho” (Mt 6:33).

Cuộc đời chúng ta là một hành trình ngắn ngủi. Kho tàng đích thực không nằm ở những gì tích lũy trên đất này, mà ở những gì chúng ta đã làm để làm vinh danh Chúa và phục vụ tha nhân. Khi ra đi, chúng ta sẽ không mang theo được gì ngoài những công việc lành phúc đức và tình yêu đã trao ban.

Lời Chúa hôm nay là lời mời gọi chúng ta sống một cuộc đời ý nghĩa hơn, không bị của cải vật chất trói buộc, mà được tự do để yêu mến Chúa và phục vụ anh chị em.

Hãy nhìn vào cuộc đời của các Thánh. Các ngài đã không tích lũy của cải cho mình, nhưng đã sống một cuộc đời quảng đại, phục vụ, và yêu thương. Các ngài đã làm giàu trước mặt Thiên Chúa bằng đức tin, đức cậy, đức mến, và bằng những việc làm bác ái. Giờ đây, các ngài đang hưởng vinh quang vĩnh cửu trên trời.

Chúng ta cũng được mời gọi bước theo con đường đó. Mỗi ngày, chúng ta có cơ hội lựa chọn: sống cho bản thân và của cải, hoặc sống cho Thiên Chúa và tha nhân. Mỗi khi chia sẻ của cải, thời gian, hoặc tài năng, chúng ta đang tích lũy kho tàng trên trời. Mỗi khi từ bỏ tham lam, ích kỷ, chúng ta đang trở nên giàu có hơn trong mắt Thiên Chúa.

Hãy nhớ lời Chúa Giêsu: “Đồ ngốc! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?” Lời này là một lời cảnh tỉnh đầy yêu thương. Chúa muốn chúng ta thức tỉnh, nhận ra sự phù du của mọi sự trần thế, để không lãng phí cuộc đời vào những điều vô nghĩa, mà tập trung vào những gì thực sự có giá trị vĩnh cửu.

Đoạn Tin Mừng hôm nay là lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự phù du của của cải vật chất và tầm quan trọng của việc làm giàu trước mặt Thiên Chúa. Cuộc sống của chúng ta không được đo bằng số tài sản sở hữu, mà bằng cách chúng ta sống, yêu thương, và phục vụ.

Xin cho mỗi người chúng ta biết lắng nghe lời Chúa, biết từ bỏ mọi thứ tham lam, và biết sử dụng của cải một cách khôn ngoan và quảng đại. Xin cho chúng ta biết đặt niềm tin và hy vọng vào Thiên Chúa, Đấng là nguồn mạch của mọi sự tốt lành, và là kho tàng vĩnh cửu của chúng ta.

Ước gì, khi kết thúc cuộc đời này, chúng ta không phải là những “người phú hộ ngu ngốc” chỉ biết tích trữ cho mình, mà là những người đã biết “làm giàu trước mặt Thiên Chúa,” để rồi được Chúa đón vào Nước Trời, nơi chúng ta sẽ được hưởng hạnh phúc vĩnh cửu bên Người.

Lm. Anmai, CSsR

+++++++++

Tiền của: Một ân sủng hay một gánh nặng?

Phụng vụ Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta dừng lại và suy tư về một khía cạnh rất đời thường nhưng cũng vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi người: đó là tiền bạc và của cải vật chất. Đây không chỉ là một chủ đề kinh tế hay xã hội, mà còn là một vấn đề sâu sắc về tâm linh, về cách chúng ta nhìn nhận, sử dụng và đặt để những gì mình có. Đặc biệt, tôi muốn chúng ta cùng nhau suy nghĩ về một thái độ, một thói quen mà đôi khi chúng ta vô tình mắc phải, đó là sự phung phí.

Sự phung phí, một hiện tượng đã có từ ngàn xưa, vẫn hiện diện và có lẽ sẽ còn mãi mãi chừng nào con người còn hiện diện trên trái đất này. Nó là một thực tế phổ quát, nhưng lại xuất hiện dưới muôn hình vạn trạng và thường được che đậy khéo léo bằng những danh nghĩa, nếu không tốt đẹp thì ít ra cũng có vẻ vô hại. Ít ai trong chúng ta thực sự ý thức rằng mình đang phung phí tiền bạc, nhưng kỳ lạ thay, chúng ta luôn có đủ mọi lý do để biện minh cho việc tiêu xài hoang phí, đôi khi là bừa bãi. Điều đáng nói là không phải chỉ những người dư dả tiền bạc mới có thói quen phung phí, mà ngược lại, những người nghèo khó, những người phải đổ mồ hôi nước mắt mới kiếm được đồng tiền, lại thường là những người phung phí nhiều nhất.

Người ta vẫn thường kể lại câu chuyện về một người đồng bào sắc tộc trên miền thượng, sau khi trúng số độc đắc, anh ta đã dùng cả mấy chục triệu bạc đó để tổ chức nhậu nhẹt cho cả làng, ăn cho đến khi hết sạch thì thôi. Nghe câu chuyện ấy, chắc hẳn nhiều người trong chúng ta sẽ tặc lưỡi tiếc thầm: “Giá mà mình trúng số thì hay biết mấy!” Chúng ta có biết bao nhiêu dự định, biết bao nhiêu ước mơ với cái “giá mà” ấy. Nhưng điều kỳ lạ là, chúng ta lại ít khi biết cách sử dụng một cách đúng đắn, hợp lý những đồng tiền không phải “của trời cho” mà là do công lao khó nhọc, mồ hôi nước mắt của chính mình mà có. Chẳng hạn, hiện tượng ăn Tết hay những hội hè đình đám, những lễ nghi ma chay, cưới hỏi, nhiều khi đã đẩy các gia đình đến chỗ kiệt quệ, hay ít ra cũng lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Dĩ nhiên, việc ăn Tết, tổ chức ma chay cưới hỏi là những phong tục đẹp đẽ và cần thiết trong đời sống văn hóa của chúng ta.

Vấn đề chúng ta đặt ra ở đây không phải là để kêu gọi hủy bỏ những tập tục tốt đẹp ấy, mà là để nhìn nhận và cảnh tỉnh về cách tiêu xài phung phí quá mức, vượt quá giới hạn cần thiết. Nhu cầu tổ chức những hội hè đình đám, những ngày lễ là một nhu cầu tự nhiên của con người, muốn thoát ra khỏi cuộc sống tẻ nhạt, thực hiện một thế quân bình tâm lý bằng cách làm giảm bớt hay quên đi những lao nhọc vất vả thường ngày. Thực vậy, cuộc sống thường nhật luôn là một sự tranh đấu để sinh tồn: làm để mà ăn, ăn để mà sống, và sống để mà làm. Nếu cái vòng luẩn quẩn ấy cứ tiếp tục mãi, thì cuộc sống, nếu không phi lý thì cũng buồn tẻ đến mức không đáng sống. Bởi đó, ở mọi nơi và trong mọi lúc, con người luôn tìm cách vượt ra khỏi cái vòng lẩn quẩn kia bằng cách làm những gì không trực tiếp đáp ứng nhu cầu sinh tồn, hơn là chỉ để lấp đầy sự đói khát của dạ dày. Do đó mới có những ngày lễ, những cuộc hội hè đình đám. “Làm” ở đây không còn là làm để có cái ăn nữa, và “ăn” ở đây không còn là để sống, mà là ăn lấy thơm lấy tho, chứ không phải ăn cho no cho béo; làm cho vui, ăn cho sướng.

Ngoài tính cách mua vui, giải tỏa căng thẳng trong những hội hè đình đám, đối với người Việt Nam, đó còn là một dịp để khoe giàu sang, khoe danh vọng. Từ đó xuất phát ra cái tục “ăn khao,” “ăn mừng.” “Vô vọng bất thành quan,” kẻ làm quan, kẻ đỗ đạt phải được trình diện xóm làng để làm vẻ vang cho gia đình, họ hàng. Việc cưới hỏi, ma chay cũng vậy, đó thường là dịp để các gia đình khoe khoang cái danh vọng, cái chữ hiếu của mình, được đánh giá bằng số mâm, số cỗ và những người được mời. Thú ăn chơi cộng với tính khoe khoang đã làm cho nhiều người khánh kiệt, điêu đứng hay ít ra cũng lâm vào cảnh nợ nần: “Kiếm củi ba năm đốt một giờ.” Bao nhiêu tiền bạc dành dụm do mồ hôi nước mắt đổ ra, đổi lấy chút danh tiếng hão huyền, phù phiếm. Tệ hơn nữa, nhiều gia đình thường phải vay mượn để tổ chức ma chay đình đám, rồi sau đó suốt bao nhiêu ngày tháng phải kéo cày trả nợ. Kẻ chết trở thành một gánh nặng mà gia đình phải gánh chịu nhiều năm, và nụ cười trong đám cưới trở thành nếp nhăn hằn sâu trên khuôn mặt cặp vợ chồng trẻ trong một thời gian dài.

Kính thưa cộng đoàn,

Tiền bạc tự nó không phải là xấu, nhưng thái độ của chúng ta đối với tiền bạc mới là điều quan trọng. Chúa Giêsu đã dạy chúng ta: “Không ai có thể làm tôi hai chủ: vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ kia. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi Tiền Của được.” (Mt 6,24). Lời dạy này không có nghĩa là chúng ta phải từ bỏ mọi của cải, sống trong cảnh bần cùng, mà là chúng ta không được để tiền bạc làm chủ mình, chi phối mọi suy nghĩ, hành động và mục đích sống của mình. Tiền bạc, của cải là phương tiện, là công cụ để chúng ta sống, để chúng ta làm việc thiện, chứ không phải là mục đích tối hậu của cuộc đời.

Thiên Chúa ban cho chúng ta khả năng lao động, ban cho chúng ta của cải vật chất để chúng ta quản lý, để chúng ta sử dụng cách khôn ngoan. Đó là một trách nhiệm, một sự tín thác. Chúng ta là những người quản lý, chứ không phải là chủ sở hữu tuyệt đối. Mỗi đồng tiền chúng ta kiếm được đều là hoa trái của ân sủng và sự cần cù. Vì thế, chúng ta có bổn phận phải sử dụng chúng một cách hợp tình, hợp lý, để đảm bảo đời sống vật chất cho gia đình, cho bản thân, và quan trọng hơn cả, là để mua lấy Nước Trời bằng những hành động bác ái, yêu thương.

Sự phung phí không chỉ là việc tiêu xài vô độ, mà còn là một thái độ thiếu trân trọng những gì mình đang có, thiếu ý thức về giá trị của lao động, và thiếu tình liên đới với những người kém may mắn hơn. Khi chúng ta phung phí, chúng ta không chỉ làm hại chính mình, gia đình mình, mà còn gián tiếp làm mất đi cơ hội giúp đỡ những người đang thực sự cần. Mỗi bữa tiệc tùng linh đình, mỗi món đồ xa xỉ không cần thiết, mỗi lần khoe khoang phù phiếm, đều có thể là một cơ hội bị bỏ lỡ để sẻ chia, để xoa dịu nỗi đau, để mang lại hy vọng cho ai đó.

Thánh Phaolô đã nhắc nhở chúng ta: “Anh em đừng mắc nợ ai điều gì, ngoài tình yêu thương nhau, vì ai yêu người thì đã chu toàn Lề Luật.” (Rm 13,8). Tình yêu thương chính là thước đo cho mọi hành động của chúng ta, kể cả cách chúng ta sử dụng tiền bạc. Khi chúng ta dùng tiền bạc để yêu thương, để giúp đỡ người khác, để xây dựng cộng đoàn, đó chính là lúc tiền bạc phát huy giá trị cao quý nhất của nó. Đó là lúc chúng ta biến của cải vật chất thành của cải thiêng liêng, thành kho tàng vĩnh cửu trên trời, nơi mối mọt không thể đục khoét, trộm cắp không thể đào ngạch lấy đi.

Vậy làm thế nào để chúng ta tránh được sự phung phí và sống một đời sống có trách nhiệm với tiền bạc? Trước hết, đó là sự nhận thức. Chúng ta cần tự hỏi mình: Mục đích thực sự của việc tiêu tiền này là gì? Nó có thực sự cần thiết không? Nó có mang lại giá trị bền vững không, hay chỉ là sự thỏa mãn nhất thời? Thứ hai, đó là sự tiết độ và khiêm tốn. Học cách sống giản dị, biết đủ, không chạy theo những giá trị hào nhoáng bên ngoài. Thứ ba, đó là tinh thần bác ái và chia sẻ. Hãy luôn nhớ rằng, những gì chúng ta có không chỉ dành cho riêng mình, mà còn là để phục vụ người khác. Một phần của cải của chúng ta nên được dành cho những người nghèo khổ, những người kém may mắn, cho công việc của Chúa và của Giáo hội.

Chúng ta hãy nhìn vào gương sáng của Chúa Giêsu. Ngài đã sống một cuộc đời nghèo khó, không có nơi gối đầu, nhưng Ngài lại là người giàu có nhất về tình yêu thương và sự quảng đại. Ngài đã dùng cả cuộc đời mình để ban phát ân sủng, để chữa lành, để rao giảng Tin Mừng và để phục vụ con người. Đó chính là cách sử dụng của cải quý giá nhất mà mỗi chúng ta có thể học hỏi và noi theo.

Cuối cùng, chúng ta hãy cầu nguyện xin Chúa ban cho chúng ta sự khôn ngoan để biết quản lý tiền bạc và của cải vật chất một cách hợp lý, không phung phí, không ham hố, nhưng biết dùng chúng để làm vinh danh Chúa và phục vụ tha nhân. Xin cho chúng ta luôn biết đặt tình yêu Chúa và tình yêu thương con người lên trên mọi sự, để tiền bạc không trở thành gánh nặng, mà là phương tiện đưa chúng ta đến gần Nước Trời hơn. Amen.

Lm. Anmai, CSsR