Đấng đầy ân sủng và tiếng "xin vâng" của niềm tin
- T7, 06/12/2025 - 18:57
- Lm Anmai, CSsR
Ngày 08 tháng 12
ĐỨC MẸ VÔ NHIỄM NGUYÊN TỘI
ĐẤNG ĐẦY ÂN SỦNG VÀ TIẾNG "XIN VÂNG" CỦA NIỀM TIN
Tin Mừng
Này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai.
✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.
26 Khi ấy, bà Ê-li-sa-bét có thai được sáu tháng, thì Thiên Chúa sai sứ thần Gáp-ri-en đến một thành miền Ga-li-lê, gọi là Na-da-rét, 27 gặp một trinh nữ đã thành hôn với một người tên là Giu-se, thuộc dòng dõi vua Đa-vít. Trinh nữ ấy tên là Ma-ri-a.
28 Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói : “Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà.” 29 Nghe lời ấy, bà rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì.
30 Sứ thần liền nói : “Thưa bà Ma-ri-a, xin đừng sợ, vì bà được đẹp lòng Thiên Chúa. 31 Này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giê-su. 32 Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao. Đức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng vua Đa-vít, tổ tiên Người. 33 Người sẽ trị vì nhà Gia-cóp đến muôn đời, và triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận.”
34 Bà Ma-ri-a thưa với sứ thần : “Việc ấy sẽ xảy ra thế nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng ?”
35 Sứ thần đáp : “Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ toả bóng trên bà ; vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa. 36 Kìa bà Ê-li-sa-bét, người họ hàng với bà, tuy già rồi, mà cũng đang cưu mang một người con trai : bà ấy vẫn bị mang tiếng là hiếm hoi, mà nay đã có thai được sáu tháng, 37 vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được.”
38 Bấy giờ bà Ma-ri-a nói với sứ thần : “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Người thực hiện cho tôi như lời sứ thần nói.” Rồi sứ thần từ biệt ra đi.
ĐẤNG ĐẦY ÂN SỦNG VÀ TIẾNG "XIN VÂNG" CỦA NIỀM TIN
Anh chị em thân mến, bài Tin Mừng chúng ta vừa nghe là một trong những trang Tin Mừng quen thuộc và đẹp đẽ nhất, một bức tranh tuyệt mỹ được Thánh Sử Lu-ca phác họa bằng ngôn từ đơn sơ nhưng lại chứa đựng một mầu nhiệm vĩ đại, mầu nhiệm đã làm thay đổi toàn bộ lịch sử nhân loại. Đó là biến cố Truyền Tin. Khung cảnh thật đơn sơ: một thành nhỏ miền Ga-li-lê tên là Na-da-rét, một nơi vô danh, không được nhắc đến trong Cựu Ước, một chốn bị người ta khinh khi "từ Na-da-rét, có cái gì hay được đâu?". Và trong cái chốn vô danh ấy, Thiên Chúa lại thực hiện một công trình vĩ đại nhất. Ngài sai sứ thần Gáp-ri-en, vị tổng lãnh thiên thần từng đứng trước nhan Thiên Chúa, đến gặp một "trinh nữ đã thành hôn với một người tên là Giu-se... Trinh nữ ấy tên là Ma-ri-a." Mọi sự bắt đầu trong thinh lặng, trong một ngôi làng nhỏ, với một thiếu nữ trẻ mà không ai biết đến. Đó là cách làm việc của Thiên Chúa. Ngài không chọn những gì là vĩ đại, cao sang, ồn ào theo con mắt người đời; Ngài chọn sự khiêm hạ, đơn sơ, thinh lặng để thực hiện ơn cứu độ của Ngài. Và ngay hôm nay, trong ngày Đại Lễ mừng kính Đức Ma-ri-a Vô Nhiễm Nguyên Tội, Giáo Hội mời gọi chúng ta chiêm ngắm không chỉ biến cố Truyền Tin, mà còn chiêm ngắm chính con người của Trinh Nữ Ma-ri-a, Đấng đã được Thiên Chúa chuẩn bị từ muôn thuở để đón nhận mầu nhiệm này.
Chúng ta hãy dừng lại thật lâu nơi lời chào của sứ thần. Đây không phải là một lời chào xã giao thông thường. Sứ thần không nói "Chào cô Ma-ri-a," hay "Chúc cô một ngày tốt lành." Sứ thần nói: "Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà." "Mừng vui lên!" – đó là lời loan báo niềm vui của thời đại cứu độ. Niềm vui mà các ngôn sứ đã loan báo từ ngàn xưa nay đã đến. Và lý do của niềm vui ấy được tìm thấy trong chính danh xưng mà sứ thần gọi Mẹ: "hỡi Đấng đầy ân sủng" (tiếng Hy Lạp là Kê-kha-ri-tô-mê-nê). Đây không chỉ là một tính từ mô tả, mà là một tên gọi mới, một danh xưng định nghĩa trọn vẹn con người Ma-ri-a. Mẹ là Đấng đã được và đang được đổ đầy ân sủng. Đó là một hành động đã xảy ra trong quá khứ và kết quả của nó vẫn còn tiếp tục viên mãn cho đến hiện tại. Mẹ được "đầy" ân sủng, nghĩa là không còn một chỗ trống nào cho bất cứ điều gì khác ngoài ân sủng. Nơi Mẹ, không có một vết gợn, không có một bóng mờ của tội lỗi, dù là tội nguyên tổ hay tội riêng. Lời chào này của sứ thần chính là lời mạc khải rõ ràng nhất trong Kinh Thánh về đặc ân Vô Nhiễm Nguyên Tội mà hôm nay chúng ta long trọng tuyên xưng. Mẹ "đầy ân sủng" bởi vì "Đức Chúa ở cùng bà." Nơi nào Thiên Chúa ngự trị cách tuyệt đối, nơi đó không thể có bóng dáng của sự dữ và tội lỗi.
Mầu nhiệm Vô Nhiễm Nguyên Tội là một kiệt tác của Thiên Chúa. Đó là bình minh của ơn cứu độ. Khi tổ tông loài người sa ngã, nhân loại đã chìm trong bóng tối của tội lỗi. Mọi người sinh ra đều mang trong mình vết nhơ của tội nguyên tổ, một sự thiếu hụt ân sủng, một khuynh hướng nghiêng chiều về sự dữ. Nhưng Thiên Chúa, trong kế hoạch yêu thương của Ngài, đã không để con người chìm đắm mãi trong tuyệt vọng. Ngài đã hứa ban một Đấng Cứu Thế, và để chuẩn bị cho Đấng Cứu Thế ấy ngự đến, Ngài cần một cung lòng tinh tuyền, một "hòm bia Thiên Chúa" mới, một "đền thờ" xứng đáng cho Con Một của Ngài. Nếu Hòm Bia Giao Ước Cựu Ước, chỉ chứa đựng những biểu tượng của sự hiện diện của Chúa (bia đá Lề Luật, bình Manna, cây gậy của A-ha-ron) mà còn phải được làm bằng những vật liệu quý giá nhất và được coi là thánh thiêng, thì huống hồ gì cung lòng sẽ cưu mang chính Ngôi Lời, Đấng là "Thiên Chúa thật bởi Thiên Chúa thật," Đấng là nguồn mạch mọi sự thánh thiện? Vì thế, Thiên Chúa đã dùng chính công nghiệp cứu chuộc của Đức Giê-su Ki-tô, Con Mẹ, để gìn giữ Mẹ khỏi vương nhiễm tội nguyên tổ ngay từ lúc Mẹ được thụ thai trong lòng thân mẫu là Thánh An-na. Đây là một ơn cứu chuộc đi trước, một ơn "gìn giữ" chứ không phải ơn "chữa lành" như chúng ta. Chúng ta được cứu chuộc khỏi tội lỗi qua Bí tích Rửa Tội sau khi đã mắc tội. Còn Mẹ Ma-ri-a, nhờ công nghiệp của Con mình, được gìn giữ để khỏi mắc tội ngay từ đầu. Mẹ là hoa trái đầu mùa tuyệt hảo nhất của công trình cứu chuộc.
Khi "nghe lời ấy, bà rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì." Phản ứng của Mẹ Ma-ri-a thật đáng cho chúng ta suy gẫm. Mẹ bối rối không phải vì sợ hãi thiên thần, nhưng vì khiêm nhường. Mẹ "đầy ân sủng" nhưng Mẹ không hề nhận ra sự vĩ đại của mình. Mẹ sống trong ân sủng một cách tự nhiên đến nỗi Mẹ không coi đó là một đặc quyền để tự mãn. Sự khiêm nhường thẳm sâu của Mẹ chính là bằng chứng rõ ràng nhất cho sự thánh thiện vô song ấy. Người càng thánh thiện, càng gần Chúa, thì càng thấy mình bé nhỏ, bất xứng. Mẹ Ma-ri-a, Đấng Tinh Tuyền Vô Nhiễm, chỉ thấy mình là một nữ tỳ hèn mọn. Sự bối rối của Mẹ là sự bối rối của một tâm hồn trong suốt, không chút vẩn đục, khi đứng trước một mạc khải quá lớn lao về chính mình, một mạc khải đến từ Thiên Chúa. Mẹ không hiểu tại sao mình, một thiếu nữ đơn sơ ở Na-da-rét, lại được đón nhận một lời chào trọng thể như vậy.
Và sứ thần đã trấn an Mẹ: "Thưa bà Ma-ri-a, xin đừng sợ, vì bà được đẹp lòng Thiên Chúa." Mẹ "đẹp lòng Thiên Chúa" (hay "đã tìm thấy ân sủng nơi Thiên Chúa"). Chính vì Mẹ đã được tiền định để "đầy ân sủng," nên Mẹ đã "tìm thấy ân sủng," tức là Mẹ sống trọn vẹn trong tình trạng được Thiên Chúa yêu thương, tuyển chọn. Và rồi sứ thần loan báo một tin trọng đại: "Này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giê-su." Sứ thần không chỉ loan báo việc sinh con, mà còn nói rõ về căn tính và sứ mạng của Người Con ấy: "Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao... Người sẽ trị vì nhà Gia-cóp đến muôn đời, và triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận." Đây chính là Đấng Mê-si-a mà dân tộc Ít-ra-en mong chờ, nhưng còn hơn thế nữa, Người là "Con Đấng Tối Cao," là chính Thiên Chúa. Mầu nhiệm Nhập Thể đang được ngỏ lời, và Thiên Chúa đang chờ đợi sự ưng thuận của một thụ tạo.
Câu hỏi của Mẹ Ma-ri-a: "Việc ấy sẽ xảy ra thế nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng?" không phải là một câu hỏi của sự nghi ngờ. Nó hoàn toàn khác với câu hỏi của ông Da-ca-ri-a trong đền thờ ("Dựa vào đâu mà tôi biết được điều đó?"). Ông Da-ca-ri-a đòi một dấu hiệu vì nghi ngờ. Còn Mẹ Ma-ri-a, Mẹ tin vào sứ điệp, nhưng Mẹ hỏi "thế nào?" để biết Mẹ phải cộng tác ra sao. Đây là câu hỏi của một trinh nữ đã quyết tâm sống đời khiết tịnh để thuộc trọn về Chúa. Mẹ đang hỏi: làm sao Mẹ có thể vừa làm Mẹ Đấng Mê-si-a, vừa giữ trọn lời khấn trinh khiết của mình? Câu hỏi của Mẹ không đóng lại, mà là mở ra để đón nhận ý định của Thiên Chúa. Đó là câu hỏi của một tâm hồn trong sạch, một tâm hồn đã thuộc trọn về Chúa và giờ đây chỉ tìm cách thực hiện thánh ý Ngài một cách tốt đẹp nhất.
Và câu trả lời của sứ thần đã vén mở một mầu nhiệm còn lớn lao hơn: "Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ toả bóng trên bà." Đây không phải là một cuộc thụ thai thông thường theo lẽ tự nhiên, mà là một cuộc thụ thai do quyền năng của Chúa Thánh Thần. Động từ "toả bóng" (episkiazein) gợi lại đám mây vinh quang của Thiên Chúa (Shekinah) bao phủ Hòm Bia Giao Ước trong Cựu Ước. Giờ đây, Mẹ Ma-ri-a chính là Hòm Bia Giao Ước mới, là Đền Thờ sống động, nơi quyền năng và vinh quang của Thiên Chúa ngự trị cách cụ thể. Chúa Thánh Thần, Đấng đã "bay lượn trên mặt nước" lúc khởi đầu công trình sáng tạo, thì nay, Ngài cũng "ngự xuống" trên Mẹ Ma-ri-a để bắt đầu công trình tái tạo, công trình Cứu Độ. "Vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa." Chính vì được thụ thai bởi Thánh Thần, nên Hài Nhi trong lòng Mẹ là "Đấng Thánh," là "Con Thiên Chúa." Sự thánh thiện của Hài Nhi đòi hỏi một cung lòng thánh thiện. Đặc ân Vô Nhiễm Nguyên Tội của Mẹ Ma-ri-a chính là sự chuẩn bị hoàn hảo nhất của Thiên Chúa cho mầu nhiệm Nhập Thể này. Một Thiên Chúa Ba Lần Thánh không thể ngự trong một cung lòng vướng bận tội lỗi.
Để bảo chứng cho lời hứa lạ lùng này, sứ thần đưa ra một dấu chỉ: "Kìa bà Ê-li-sa-bét... tuy già rồi, mà cũng đang cưu mang một người con trai... vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được." Dấu chỉ này không phải để thuyết phục Mẹ Ma-ri-a (vì Mẹ đã tin), nhưng là để củng cố niềm tin của Mẹ và cho thấy rằng: Thiên Chúa đang can thiệp vào lịch sử. Việc một bà già son sẻ thụ thai là một phép lạ, nhưng việc một trinh nữ thụ thai còn là một phép lạ vĩ đại hơn. Cả hai đều minh chứng một sự thật: quyền năng của Thiên Chúa vượt trên mọi quy luật tự nhiên. Khi Thiên Chúa đã muốn, thì không gì là không thể.
Và rồi, giây phút trọng đại nhất của lịch sử đã đến. Cả thiên đàng và trần gian đang nín thở chờ đợi câu trả lời của một thiếu nữ đơn sơ. Mẹ Ma-ri-a đã thốt lên lời "Xin Vâng" vĩ đại: "Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Người thực hiện cho tôi như lời sứ thần nói." Tiếng "Vâng" này là kết quả tất yếu của một tâm hồn "đầy ân sủng." Bởi vì Mẹ Vô Nhiễm, bởi vì ý chí của Mẹ hoàn toàn tự do khỏi mọi ràng buộc của tội lỗi, nên Mẹ đã có thể đáp lại tiếng gọi của Thiên Chúa một cách trọn vẹn, không do dự, không tính toán, không một chút mảy may nghiêng về bản thân. Mẹ tự xưng mình là "nữ tỳ" (doule), là nữ nô lệ của Chúa, hoàn toàn tùy thuộc vào Chúa, hoàn toàn phó thác cho ý định của Ngài. Tiếng "Vâng" của Mẹ đã tháo gỡ nút thắt của tội bất tuân phục mà bà E-và xưa đã gây ra. Nếu E-và xưa, trong vườn địa đàng, đã nghe lời con rắn và nói "Không" với Thiên Chúa, thì Mẹ Ma-ri-a, trong ngôi làng Na-da-rét, đã nghe lời Sứ Thần và nói "Vâng" với Thiên Chúa. Nhờ tiếng "Vâng" đó, Ngôi Lời đã mặc lấy xác phàm. Trời đã nối lại với đất. Thiên Chúa đã ở giữa chúng ta.
Anh chị em thân mến, mừng lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội hôm nay không chỉ là để chiêm ngắm một đặc ân cao cả của Mẹ, nhưng còn là một lời mời gọi cho mỗi người chúng ta. Chúng ta không được ơn Vô Nhiễm Nguyên Tội như Mẹ. Chúng ta sinh ra đã mang trong mình vết nhơ của tội lỗi, và trong suốt cuộc đời, chúng ta đã nhiều lần sa ngã yếu đuối. Chúng ta không phải là "Đấng đầy ân sủng," mà nhiều khi là "kẻ đầy tội lỗi." Nhưng mầu nhiệm Vô Nhiễm của Mẹ là một mầu nhiệm của niềm hy vọng cho chúng ta. Nó cho thấy Thiên Chúa yêu thương con người đến mức nào, và Ngài khao khát con người được thánh thiện ra sao. Mẹ Ma-ri-a Vô Nhiễm là hình ảnh của một nhân loại được cứu chuộc, một nhân loại được Thiên Chúa trả lại vẻ đẹp nguyên thủy. Mẹ là bảo chứng cho thấy rằng, với ân sủng của Thiên Chúa, con người có thể chiến thắng tội lỗi.
Nhìn lên Mẹ, chúng ta được mời gọi hãy quý trọng ân sủng mà chúng ta đã lãnh nhận qua Bí tích Rửa Tội. Ngày chúng ta được rửa tội, chúng ta cũng đã được thánh hóa, được tẩy sạch tội nguyên tổ và tội riêng, được trở nên "đền thờ" cho Chúa Thánh Thần. Chúng ta cũng được mời gọi để trở nên "đầy ân sủng." Nhưng chúng ta đã giữ gìn ân sủng ấy như thế nào? Chúng ta có để cho ân sủng của Chúa lấp đầy tâm hồn mình, hay chúng ta đã để cho tội lỗi, cho những đam mê, cho những lo toan của thế gian này chiếm chỗ? Mừng lễ Mẹ Vô Nhiễm là dịp để chúng ta nhìn lại tâm hồn mình, để xin Chúa thanh tẩy chúng ta khỏi mọi vết nhơ của tội lỗi.
Nhìn lên Mẹ, chúng ta cũng học được bài học khiêm nhường và vâng phục. Mẹ "đầy ân sủng" nhưng Mẹ luôn thấy mình là "nữ tỳ của Chúa." Chúng ta thường tự mãn về những gì mình có, những gì mình làm được, mà quên rằng tất cả đều là hồng ân của Chúa. Chúng ta hãy học nơi Mẹ thái độ khiêm tốn, nhận biết sự bé nhỏ của mình trước mặt Thiên Chúa, để Chúa có thể thực hiện những điều vĩ đại trong cuộc đời chúng ta. Và chúng ta hãy học nơi Mẹ tiếng "Xin Vâng." Mỗi ngày, Thiên Chúa cũng "truyền tin" cho chúng ta qua những biến cố, những con người, những bổn phận. Ngài cũng mời gọi chúng ta cộng tác vào chương trình của Ngài. Chúng ta có sẵn sàng thưa "Xin Vâng" như Mẹ không, hay chúng ta thường nói "không," hoặc "vâng, nhưng..."? Tiếng "Xin Vâng" của Mẹ chỉ có thể trọn vẹn vì Mẹ Vô Nhiễm. Tiếng "Xin Vâng" của chúng ta sẽ ngày càng trọn vẹn hơn nếu chúng ta ngày càng chiến đấu để xa lánh tội lỗi và sống trong ân sủng của Chúa.
Trong tâm tình của Mùa Vọng, mùa chờ mong Chúa đến, chúng ta hãy cùng Mẹ Ma-ri-a chuẩn bị tâm hồn mình. Mẹ đã chuẩn bị một cung lòng tinh tuyền cho Con Thiên Chúa. Chúng ta cũng hãy dọn dẹp tâm hồn mình, thanh tẩy nó khỏi mọi rác rưởi của tội lỗi, để xứng đáng đón rước Chúa Giê-su ngự đến trong lễ Giáng Sinh, và nhất là trong Bí tích Thánh Thể mỗi ngày. Xin Mẹ Ma-ri-a, Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội, Đấng Đầy ân sủng, giúp chúng ta biết yêu mến sự trong sạch, biết xa lánh tội lỗi, và biết can đảm thưa "Xin Vâng" với Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh của cuộc đời, để ân sủng của Chúa cũng lấp đầy cuộc đời chúng ta, và để qua chúng ta, Chúa Giê-su cũng được sinh ra cho thế giới hôm nay. Amen.
Lm. Anmai, CSsR