Dấu ấn bảy lần Thập giá – 100 năm ơn cứu chuộc dư tràn trên đất Việt

DẤU ẤN BẢY LẦN THẬP GIÁ – 100 NĂM ƠN CỨU CHUỘC DƯ TRÀN TRÊN ĐẤT VIỆT (1925-2025): LỜI HỨA CỦA CHÚA GIÊSU – ĐẤNG CỨU THẾ VÀ LỜI AN ỦI CỦA MẸ HẰNG CỨU GIÚP

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Gio-an (Ga 19, 25-27)

25 Đứng gần thập giá Đức Giê-su, có thân mẫu Người, chị của thân mẫu, bà Ma-ri-a vợ ông Cơ-lô-pát, và Ma-ri-a Mác-đa-la.

26 Khi thấy thân mẫu và môn đệ mình thương mến đứng bên cạnh, Đức Giê-su nói với thân mẫu rằng: “Thưa Bà, đây là con của Bà.”

27 Rồi Người nói với môn đệ: “Đây là mẹ của anh.” Kể từ giờ đó, người môn đệ rước bà về nhà mình.

Đó là Lời Chúa.

Hôm nay, chúng ta không chỉ cử hành một lễ kỷ niệm; chúng ta đang hòa mình vào một Đại Mầu Nhiệm Tạ Ơn, một sự kiện mà Thiên Chúa đã khắc ghi dấu ấn tình yêu của Ngài trên mảnh đất hình chữ S suốt một trăm năm tròn. Từ năm 1925 đến năm 2025, Dòng Chúa Cứu Thế đã hiện diện và phục vụ tại Việt Nam. Một trăm năm, đó là chiều dài của bốn thế hệ, chứng kiến biết bao dâu bể, nhưng niềm tin vào Ơn Cứu Chuộc Dư Tràn (Copiosa Redemptio) – Tình Yêu Vô Biên của Thiên Chúa – thì vẫn mãi mãi là ngọn lửa thiêng không hề tắt.

Chúng ta vừa lắng nghe Lời Chúa một lần nữa, lời trăn trối đầy mầu nhiệm và ý nghĩa sâu xa của Đức Giêsu trên Thập Giá, qua đoạn Tin Mừng thánh Gio-an (Ga 19, 25-27), đoạn Tin Mừng này chính là căn cốt thần học cho mọi hoạt động và linh đạo của Dòng Chúa Cứu Thế:

Kính thưa cộng đoàn,

LINH ĐẠO CỦA CÁC ĐỨC TIN SĨ: TỪ ANPHONSÔ ĐẾN NHỮNG BƯỚC CHÂN ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM

Mọi hành trình thừa sai đều bắt đầu từ một lời đáp trả trước nhu cầu cấp bách của những người nghèo. Thánh Anphongsô Maria de Liguori, Vị Sáng Lập Dòng, đã nhận thấy một chân lý đơn giản nhưng bị lãng quên vào thế kỷ 18: Tin Mừng Cứu Độ không chỉ dành cho giới trí thức hay tầng lớp quý tộc, mà phải được mang đến tận hang cùng ngõ hẻm, nơi những người chăn chiên, những nông dân thất học đang sống trong tăm tối. Khác với chủ trương "ơn cứu độ giới hạn" (Jansenism) đang thịnh hành lúc bấy giờ, Thánh Anphongsô đã dũng cảm khẳng định một thần học về Lòng Thương Xót vô biên, về Ơn Cứu Chuộc Dư Tràn. $Copiosa$ $Redemptio$ không phải là một khẩu hiệu, mà là một lời tuyên tín: Lòng Thương Xót của Thiên Chúa luôn lớn hơn mọi tội lỗi, mọi thất bại, và mọi sự nghèo nàn của con người.

Năm 1925, khi  nhà thừa sai tiên phong và là vị Giám Tỉnh đầu tiên của DCCT Việt Nam, cùng các cộng sự đặt chân đến Huế, họ đã mang theo chính thần học của sự dư tràn này. Việt Nam lúc bấy giờ là một đất nước bị chia cắt, đói nghèo, và đang trong cơn chuyển mình của lịch sử. Các nhà thừa sai đã chọn Huế, nơi vừa là trung tâm văn hóa vừa có sự hiện diện của giới nghèo và trí thức, làm điểm xuất phát. Hành trình của họ là một chuỗi hành trình về "nghèo khó" (đặc sủng):

• Nghèo khó Mục vụ: Đến với những vùng đất chưa từng được nghe Lời Chúa, hoặc những người Kitô hữu đã lâu không được chăm sóc mục vụ.
• Nghèo khó Xã hội: Dấn thân vào những khu ổ chuột, những vùng dịch bệnh, những nơi bị chính quyền và xã hội bỏ quên.

Sự bành trướng nhanh chóng của Dòng đến Hà Nội và Sài Gòn chỉ trong vòng 5 năm là minh chứng cho sự khao khát Lời Cứu Chuộc của người dân Việt Nam, và sự nhiệt huyết không mệt mỏi của các thừa sai. Những "Tuần Đại Phúc" do DCCT tổ chức đã trở thành một nét văn hóa thiêng liêng, là cơ hội để hàng ngàn người được tái sinh trong ân sủng, được hòa giải với Chúa và với nhau.

BÀI CA BÊN THẬP GIÁ: ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP VÀ NHÂN PHẨM CON NGƯỜI

Mối liên hệ giữa Dòng Chúa Cứu Thế và Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp (ĐMHCG) mang tính thần học và mục vụ sâu sắc, được minh chứng rõ ràng qua đoạn Tin Mừng hôm nay. Đức Giêsu đã thực hiện một hành vi lập Mẹ ngay tại Thập Giá: “Đây là Mẹ của anh.” Hành vi này chính là nền tảng thần học cho tước hiệu "Đấng Hằng Cứu Giúp."

Tại Việt Nam, DCCT đã không chỉ phổ biến Linh ảnh, mà còn làm cho lòng sùng kính Đức Mẹ trở nên sống động, gần gũi và mang tính xã hội. Các Đền Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp (Huế, Hà Nội, Sài Gòn, đặc biệt là Sài Gòn) không chỉ là nơi cầu nguyện, mà còn là Trung tâm Hậu cần của Hy Vọng:

Nơi Nương Tựa của người nghèo: Trong mọi biến cố lịch sử, nhất là trong các cuộc chiến tranh, đói kém, hay khủng hoảng chính trị, Đền Đức Mẹ luôn là nơi người nghèo đến cầu xin và được đón nhận sự trợ giúp vật chất và tinh thần.

Nơi Biểu Tượng của Công Lý: Dưới chân Mẹ Hằng Cứu Giúp, những người bị oan ức, những người đấu tranh cho nhân quyền và công lý đã tìm thấy sức mạnh và sự đoàn kết. Sự dấn thân của Dòng trong sứ vụ Công Lý và Hòa Bình đã trở thành một dấu ấn không thể xóa nhòa của DCCT Việt Nam. Các Cha, các Thầy đã dám lên tiếng bảo vệ đất đai, bảo vệ người dân bị áp bức, làm cho Tin Mừng trở nên hữu hình trong việc đấu tranh cho nhân phẩm – một sự tiếp nối của sự can đảm mà Mẹ Maria đã thể hiện khi đứng vững dưới chân Thập Giá.

Linh ảnh Mẹ Hằng Cứu Giúp, với ánh mắt nhìn thẳng vào người xem, tiếp tục là lời nhắc nhở cho người tu sĩ DCCT: "Hãy nhìn vào nỗi đau của con cái Mẹ, và hãy can thiệp."

100 NĂM CỦA "BẢY LẦN THẬP GIÁ" VÀ SỰ SỐNG LẠI

100 năm của Tỉnh Dòng Việt Nam là một chuỗi lịch sử trải qua nhiều “Thập Giá” lớn. Nếu như Chúa Giêsu mang Thập Giá lên Đồi Canvê, thì Tỉnh Dòng đã mang Thập Giá trong suốt một thế kỷ qua:

• Thập giá chiến tranh (1945-1975): Các tu sĩ chịu cảnh chia cắt, di cư, và phải làm mục vụ trong bom đạn, đói khổ. Sự hiện diện của các Cha DCCT tại những vùng chiến sự nóng bỏng là minh chứng hùng hồn cho $Copiosa$ $Redemptio$ – ơn cứu chuộc hiện diện cả trong cái chết.
• Thập giá chia cách và thử thách (Sau 1975): Dòng chịu sự giới hạn về hoạt động mục vụ, nhiều cơ sở bị ảnh hưởng, và sự mất mát của các cộng đoàn. Tuy nhiên, chính trong sự "nghèo khó" và giới hạn đó, Tỉnh Dòng lại phát sinh một sức sống mới: ơn gọi tăng trưởng mạnh mẽ, các tu sĩ đào sâu tri thức thần học và dấn thân vào các sứ vụ thầm lặng, từ thiện.
• Thập giá lên tiếng vì công lý: Sự hy sinh cá nhân của các Cha, các Thầy khi dám lên tiếng vì công bằng xã hội đã khiến họ phải đối diện với nhiều thử thách, thậm chí là sự hiểu lầm và chống đối. Nhưng đó là sự hy sinh cần thiết để Lời Chúa được sống động và sắc bén.

Điều kỳ diệu là sau mỗi "Thập Giá," Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam lại trỗi dậy với một Sự Sống Lại mạnh mẽ hơn. Số lượng ơn gọi tu sĩ dồi dào đến mức Tỉnh Dòng Việt Nam không chỉ tự túc, mà còn trở thành Nguồn Cứu Trợ (Nguồn Thừa Sai) cho toàn thể Hội Dòng trên thế giới, cử Cha và Thầy đi đến các nước Châu Phi, Châu Mỹ, Châu Âu, mang theo sự nhiệt huyết và kinh nghiệm mục vụ phong phú của người Việt. Đây chính là hoa trái của Ơn Cứu Chuộc Dư Tràn!

Nhìn lại 100 năm, chúng ta nhận thấy rằng sứ vụ của DCCT tại Việt Nam là sự đan xen hài hòa giữa đức tin, văn hóa, và xã hội. Chúng ta không thể dừng lại ở việc nhìn lại, mà phải tái lập Lời Khấn Vĩnh Viễn cho thế kỷ thứ hai:

• Mở rộng thần học Anphongsô: Ngày nay, Copiosa Redemptio phải được áp dụng vào "những cái nghèo mới": nghèo khó về môi trường (việc bảo vệ công trình sáng tạo), nghèo khó về ý nghĩa cuộc sống (sự lạc lối của người trẻ), và nghèo khó về niềm tin (sự thờ ơ tôn giáo).
• Sứ vụ hiệp hành và hòa Giải: Trong bối cảnh Hội Thánh mời gọi tiến bước trong sự Hiệp Hành, DCCT cần tiếp tục đóng vai trò là người dẫn đường trong việc lắng nghe và đối thoại. Chúng ta phải tiếp tục là cầu nối giữa các nhóm người, chữa lành vết thương của lịch sử và những mâu thuẫn xã hội còn tồn đọng.
• Trở thành người thừa sai kỹ thuật số (Digital Missionary): Việc sử dụng truyền thông hiện đại để loan báo Tin Mừng là một sự dấn thân vào một "vùng ngoại biên" mới. Chúng ta phải mang ánh sáng Cứu Chuộc vào không gian mạng, nơi mà hàng triệu linh hồn đang tìm kiếm sự thật và hy vọng.

Kính thưa cộng đoàn,

Thánh Lễ này là lời tạ ơn sâu sắc nhất dâng lên Thiên Chúa. Chúng ta tri ân các Đức Cha, quý Cha, quý Thầy, quý Sơ, quý Ông Bà Cố đã hy sinh cả cuộc đời. Chúng ta tri ân toàn thể Dân Chúa đã luôn yêu thương và nâng đỡ Dòng.

Và trên hết, chúng ta hãy khắc ghi lời trăn trối cuối cùng của Chúa Giêsu trên Thập Giá: “Đây là Mẹ của anh!” Xin cho mỗi người chúng ta, khi rước lấy Mình và Máu Thánh Chúa Giêsu, được Mẹ Maria dẫn dắt, để chúng ta mãi mãi mang trong mình tinh thần can đảm của Mẹ Hằng Cứu Giúp: “Đứng vững bên Thập Giá đời mình và bên Thập Giá của anh em mình.”

Xin cho thế kỷ thứ hai của Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam tiếp tục là một chứng tá sống động và rực rỡ về Ơn Cứu Chuộc Dư Tràn, mang đến niềm hy vọng và tình yêu thương vô biên của Thiên Chúa cho mọi người dân Việt Nam.

Xin Đức Chúa Giêsu – Đấng Cứu Thế – chúc lành cho chúng ta! Xin Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp che chở và dẫn dắt chúng ta đến với người nghèo! Amen.

Lm. Anmai, CSsR