Đội Vệ Binh Thụy Sĩ Bảo Vệ Đức Giáo Hoàng

MỘT CHÚT VỀ ĐỘI VỆ BINH THỤY SĨ BẢO VỆ ĐỨC GIÁO HOÀNG

Giữa lòng thành quốc Vatican, nơi những bức tường đá cổ kính thấm đẫm lịch sử và đức tin, một đội quân nhỏ bé nhưng đầy uy lực đã đứng vững qua hơn năm thế kỷ, mang trên vai nhiệm vụ thiêng liêng: bảo vệ Đức Giáo hoàng và Tòa Thánh. Đó là Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ, đội quân thường trực nhỏ nhất thế giới, chỉ với khoảng 135 binh sĩ, nhưng cũng là lực lượng cận vệ lâu đời nhất còn tồn tại, ra đời từ năm 1506. Họ không chỉ là những người lính, mà còn là biểu tượng sống động của lòng trung thành, sự tận hiến, và truyền thống bất diệt trong Giáo hội Công giáo.

Nhiệm vụ của Vệ binh Thụy Sĩ bắt nguồn từ một thời kỳ đầy biến động của châu Âu, khi quyền lực tôn giáo và chính trị đan xen, tạo nên những cuộc xung đột khốc liệt. Vào đầu thế kỷ 16, Vatican không chỉ là trung tâm tinh thần mà còn là một thế lực chính trị quan trọng, thu hút cả sự kính trọng lẫn lòng thù địch. Trong bối cảnh ấy, Đức Giáo hoàng Julius II, người được gọi là “Giáo hoàng Chiến binh” vì tham vọng mở rộng ảnh hưởng của Tòa Thánh, nhận ra rằng ngài cần một lực lượng cận vệ đáng tin cậy để bảo vệ mình và Vatican khỏi các mối đe dọa.

Quyết định tuyển mộ binh sĩ từ Thụy Sĩ không phải ngẫu nhiên. Vào thời kỳ Phục Hưng, người Thụy Sĩ đã nổi tiếng khắp châu Âu như những chiến binh thiện chiến, được rèn luyện trong địa hình khắc nghiệt của dãy Alps. Họ không chỉ mạnh mẽ về thể chất, mà còn sở hữu kỷ luật sắt đá và lòng trung thành hiếm có. Các bang Thụy Sĩ, với truyền thống cung cấp lính đánh thuê cho các vương quốc, đã trở thành nguồn cung cấp lý tưởng cho Vatican. Ngày 22 tháng 1 năm 1506, 150 binh sĩ Thụy Sĩ đầu tiên, mang theo giáo dài, kiếm, và lòng quả cảm, đã hành quân từ những thung lũng núi non qua các con đường gồ ghề để đến Rome.

Khi đặt chân đến Vatican, họ được đón tiếp trọng thể tại Cổng Vatican, đánh dấu sự khởi đầu của một mối quan hệ bền vững kéo dài hơn 500 năm. Những người lính này không chỉ mang theo vũ khí, mà còn mang theo một lời thề trung thành bất diệt với Giáo hoàng và Giáo hội. Từ đó, Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ trở thành lá chắn sống, bảo vệ không chỉ thân thể của Đức Giáo hoàng mà còn là biểu tượng của sự ổn định trong một thế giới đầy biến động.

Chỉ hơn hai thập kỷ sau khi thành lập, Vệ binh Thụy Sĩ đã phải đối mặt với thử thách lớn nhất trong lịch sử của mình: vụ Cướp phá Rome năm 1527. Ngày 6 tháng 5 năm đó, quân đội của Hoàng đế Charles V, thuộc Đế quốc La Mã Thần thánh, bao gồm cả những lính đánh thuê nổi loạn, đã tràn vào thành Rome, cướp bóc và tàn phá thành phố. Trong cơn hỗn loạn, Đức Giáo hoàng Clement VII trở thành mục tiêu chính của kẻ thù. Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ, khi đó chỉ có 189 người, đã đứng lên bảo vệ ngài với tất cả lòng quả cảm.

Trận chiến diễn ra tại Cầu Sant’Angelo và các hành lang dẫn đến Lâu đài Sant’Angelo, nơi Giáo hoàng tìm nơi trú ẩn. Dưới cơn mưa đạn và lưỡi kiếm, 147 vệ binh đã ngã xuống, hy sinh để cầm chân quân địch và tạo cơ hội cho Giáo hoàng thoát hiểm. Chỉ 42 người sống sót, nhưng lòng trung thành của họ đã trở thành huyền thoại. Sự hy sinh này không chỉ cứu mạng Đức Giáo hoàng mà còn củng cố danh tiếng của Vệ binh Thụy Sĩ như những người lính sẵn sàng đánh đổi mạng sống vì đức tin và danh dự.

Từ sự kiện đẫm máu ấy, ngày 6 tháng 5 trở thành ngày tuyên thệ truyền thống của các tân binh Vệ binh Thụy Sĩ. Mỗi năm, tại Sân San Damaso trong Vatican, các tân binh đặt tay lên lá cờ của lực lượng, thề trung thành với Giáo hoàng, dù cái giá phải trả là tính mạng. Buổi lễ này không chỉ là một nghi thức, mà còn là khoảnh khắc thiêng liêng, nơi quá khứ và hiện tại giao thoa, nơi tinh thần của những người lính năm xưa sống lại trong thế hệ mới.

Qua hơn năm thế kỷ, Vệ binh Thụy Sĩ đã chứng kiến vô số biến động lịch sử, từ các cuộc chiến tranh tôn giáo đến những cuộc cách mạng rung chuyển châu Âu. Họ bảo vệ Giáo hoàng qua Cách mạng Pháp, khi làn sóng chống giáo sĩ lan rộng, và cả trong Chiến tranh thế giới thứ hai, khi Vatican giữ vai trò trung lập giữa lằn ranh của các cường quốc. Dù thời chiến hay thời bình, họ luôn là tấm khiên vững chắc, không bao giờ dao động trước bất kỳ mối đe dọa nào.

Ngày nay, Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ duy trì quân số khoảng 135 người, tất cả đều là nam giới, mang quốc tịch Thụy Sĩ và theo Công giáo Rôma. Tiêu chí tuyển chọn của lực lượng này nghiêm ngặt đến mức gần như huyền thoại. Các ứng viên phải trong độ tuổi từ 19 đến 30, cao ít nhất 1m74 để đảm bảo sự đồng đều trong đội hình nghi lễ, và phải độc thân khi gia nhập. Họ cũng cần hoàn thành nghĩa vụ quân sự bắt buộc tại Thụy Sĩ, có lý lịch trong sạch, và sở hữu sức khỏe thể chất lẫn tinh thần hoàn hảo.

Quá trình huấn luyện của Vệ binh Thụy Sĩ là sự kết hợp độc đáo giữa truyền thống và hiện đại. Họ được đào tạo về cận chiến, sử dụng các vũ khí hiện đại như súng ngắn SIG Sauer P220 và súng trường SIG SG 550, đồng thời thành thạo các chiến thuật an ninh tiên tiến. Song song đó, họ học cách sử dụng các vũ khí truyền thống như giáo dài, kiếm, và dao găm, những thứ không chỉ mang tính biểu tượng mà còn là cầu nối với quá khứ. Các bài tập nghi lễ, từ cách di chuyển đồng bộ đến cách đứng gác nghiêm trang, cũng chiếm một phần quan trọng trong chương trình huấn luyện.

Một khía cạnh ít được biết đến là yêu cầu học ngôn ngữ Ý, ngôn ngữ chính thức tại Vatican. Nhiều vệ binh đến từ các bang nói tiếng Đức, Pháp, hoặc Romansh của Thụy Sĩ, nên việc thành thạo tiếng Ý giúp họ giao tiếp hiệu quả trong môi trường đa văn hóa của Tòa Thánh. Ngoài ra, họ còn được giáo dục về lịch sử Vatican, các nghi thức phụng vụ, và vai trò của Giáo hội, để hiểu rõ hơn ý nghĩa thiêng liêng của nhiệm vụ mình đảm nhận.

Nhiệm vụ hàng ngày của Vệ binh Thụy Sĩ vô cùng đa dạng, từ an ninh đến nghi lễ. Họ canh gác tại các cổng chính của Vatican, như Cổng Thánh Anna và Cổng Đồng, đứng bất động hàng giờ với tư thế nghiêm trang, bất chấp thời tiết khắc nghiệt. Họ tháp tùng Đức Giáo hoàng trong các buổi tiếp kiến chung, các nghi lễ tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, và cả trong các chuyến công du quốc tế, nơi họ phối hợp với lực lượng an ninh địa phương để đảm bảo an toàn.

Trong các sự kiện lớn như Lễ Phục Sinh, Giáng Sinh, hoặc các buổi lễ đón tiếp nguyên thủ quốc gia, Vệ binh Thụy Sĩ đóng vai trò trung tâm, vừa bảo vệ an ninh vừa tham gia các nghi thức trang trọng. Họ phối hợp chặt chẽ với Cảnh sát Vatican, một lực lượng hiện đại hơn, để đối phó với các mối đe dọa tiềm tàng, từ các cuộc biểu tình đến những âm mưu ám sát. Dù công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ, họ luôn giữ được vẻ ngoài điềm tĩnh, như những bức tượng sống giữa lòng Vatican.

Đồng phục của Vệ binh Thụy Sĩ là một trong những biểu tượng dễ nhận biết nhất của Vatican, và có lẽ là một trong những bộ trang phục quân sự nổi tiếng nhất thế giới. Với ba màu truyền thống – xanh lam, đỏ, và vàng – bộ lễ phục gợi nhớ đến thời kỳ Phục Hưng, thời đại của nghệ thuật, văn hóa, và đức tin. Thiết kế hiện tại được hoàn thiện vào năm 1914 bởi Chỉ huy trưởng Jules Repond, lấy cảm hứng từ các bức tranh của Raphael và các họa sĩ Phục Hưng khác, mang đậm dấu ấn của sự tinh tế và lịch sử.

Mỗi bộ lễ phục là một tác phẩm nghệ thuật, được may thủ công tại xưởng may trong Vatican, mất khoảng 30 giờ để hoàn thiện. Áo chẽn và quần ống rộng, với các sọc màu xen kẽ, được làm từ vải lanh và len, vừa thoải mái vừa trang nghiêm. Binh sĩ đội mũ beret đen hoặc mũ lông vũ đen, trong khi sĩ quan đội mũ sắt gắn lông vũ đỏ, tạo nên sự phân biệt rõ ràng trong đội hình. Găng tay trắng, giày da bóng, và tất dài hoàn thiện vẻ ngoài, mang lại cảm giác vừa cổ điển vừa uy nghiêm.

Ngoài đồng phục lễ phục, Vệ binh Thụy Sĩ còn có đồng phục thực địa, bao gồm áo khoác xanh đậm, mũ beret đen, và các thiết bị an ninh hiện đại. Trong các nhiệm vụ hàng ngày, họ mang theo súng ngắn, súng trường, và thiết bị liên lạc, sẵn sàng đối phó với bất kỳ tình huống nào. Tuy nhiên, trong các nghi lễ, họ vẫn sử dụng giáo dài, kiếm, và dao găm, những vũ khí truyền thống đã đồng hành cùng lực lượng từ thế kỷ 16.

Ý nghĩa của đồng phục không chỉ nằm ở vẻ đẹp thị giác. Màu sắc xanh, đỏ, vàng được cho là lấy cảm hứng từ gia huy của Gia đình Medici, những người bảo trợ nghệ thuật và tôn giáo trong thời Phục Hưng. Mỗi chi tiết, từ lông vũ trên mũ đến nút áo thêu tay, đều mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa, biến đồng phục thành một phần không thể tách rời của bản sắc Vệ binh Thụy Sĩ.

Cuộc sống của một vệ binh Thụy Sĩ không chỉ có kỷ luật và nghi lễ. Họ sống trong khu doanh trại tại Vatican, nơi có nhà ăn, phòng tập thể dục, và một nhà nguyện nhỏ. Ngoài giờ làm việc, họ tham gia các hoạt động đời thường như chơi bóng đá, nghe nhạc, hoặc tham gia các câu lạc bộ văn hóa. Tuy nhiên, cuộc sống của họ không hề dễ dàng. Các ca gác dài, áp lực từ nhiệm vụ bảo vệ Giáo hoàng, và yêu cầu tuân thủ kỷ luật nghiêm ngặt đòi hỏi sự hy sinh lớn.

Dù mang danh là những người lính danh dự, các vệ binh cũng đối mặt với những thử thách hiện đại. Họ phải thích nghi với các mối đe dọa an ninh mới, từ khủng bố đến các cuộc tấn công mạng, trong khi vẫn duy trì hình ảnh truyền thống của mình. Việc cân bằng giữa vai trò biểu tượng và trách nhiệm thực tế là một bài toán không đơn giản, nhưng họ đã chứng minh khả năng thích nghi qua hàng thế kỷ.

Vệ binh Thụy Sĩ không chỉ là những người bảo vệ Đức Giáo hoàng, mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết giữa Vatican và Thụy Sĩ. Các bang Thụy Sĩ, từ Lucerne đến Ticino, đều tự hào khi có công dân của mình phục vụ trong lực lượng này. Mỗi năm, các quan chức Thụy Sĩ và đại diện Vatican tổ chức các sự kiện để tôn vinh mối quan hệ đặc biệt này, từ các buổi lễ tại Rome đến các chương trình giao lưu văn hóa tại Thụy Sĩ.

Trong lịch sử, Vệ binh Thụy Sĩ từng đối mặt với nhiều sự cố đáng nhớ. Một trong số đó là vụ ám sát hụt Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào năm 1981 tại Quảng trường Thánh Phêrô. Dù không trực tiếp ngăn chặn vụ tấn công, họ đã đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh sau sự kiện, giúp ổn định tình hình và bảo vệ Giáo hoàng. Những khoảnh khắc như vậy nhắc nhở rằng nhiệm vụ của họ không bao giờ là dễ dàng.

Một câu hỏi thường được đặt ra là liệu phụ nữ có thể gia nhập Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ trong tương lai. Hiện tại, lực lượng chỉ tuyển nam giới, một truyền thống kéo dài hàng thế kỷ. Tuy nhiên, trong bối cảnh Giáo hội Công giáo ngày càng cởi mở với sự bình đẳng giới, đã có những cuộc thảo luận về việc thay đổi quy định này. Một số người cho rằng việc cho phép phụ nữ gia nhập sẽ làm mất đi bản sắc truyền thống, trong khi những người khác tin rằng điều này sẽ phản ánh tinh thần tiến bộ của thời đại.

Về mặt văn hóa, Vệ binh Thụy Sĩ là một trong những điểm thu hút lớn nhất tại Vatican. Hàng triệu du khách mỗi năm đến Quảng trường Thánh Phêrô đều bị mê hoặc bởi đồng phục sặc sỡ và tư thế nghiêm trang của họ. Họ xuất hiện trong vô số bức ảnh, sách báo, và phim tài liệu, trở thành biểu tượng không chỉ của Vatican mà còn của văn hóa châu Âu. Sự hiện diện của họ làm sống động lịch sử, mang đến cảm giác rằng thời kỳ Phục Hưng vẫn còn tồn tại giữa thế giới hiện đại.

Ý nghĩa thiêng liêng của Vệ binh Thụy Sĩ vượt xa vai trò của một lực lượng an ninh. Họ là những người bảo vệ đức tin, gìn giữ sự liên tục của Giáo hội Công giáo trong một thế giới không ngừng thay đổi. Đức Giáo hoàng, với tư cách là lãnh đạo tinh thần của hơn 1,3 tỷ tín hữu, là một trong những nhân vật được chú ý nhất thế giới. Việc bảo vệ ngài đòi hỏi không chỉ kỹ năng quân sự mà còn là sự tận hiến thiêng liêng, điều mà các vệ binh thể hiện qua từng hành động.

Nhìn lại hơn 500 năm lịch sử, Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ là minh chứng cho sức mạnh của lòng trung thành và truyền thống. Từ những ngày chiến đấu khốc liệt trong vụ Cướp phá Rome đến các nghi lễ trang nghiêm ngày nay, họ đã vượt qua thời gian, chiến tranh, và biến động để trở thành biểu tượng bất diệt. Họ không chỉ bảo vệ một con người, mà còn bảo vệ một đức tin, một di sản, và một ý niệm về danh dự không bao giờ phai mờ.

Trong lòng Vatican, giữa tiếng chuông nhà thờ và những bức tường cổ kính, Vệ binh Thụy Sĩ vẫn đứng đó, như những bức tượng sống, bất chấp dòng chảy của thời gian. Họ là lời nhắc nhở rằng đôi khi, những điều nhỏ bé nhất lại mang sức mạnh lớn lao nhất, và rằng lòng trung thành, dù phải trả giá bằng máu, vẫn là giá trị trường tồn.

Lm. Anmai, CSsR