Đức Ma-ri-a và con đường hòa bình không vũ trang

Đức Ma-ri-a và con đường hòa bình không vũ trang

(Lễ Đức Ma-ri-a – Mẹ Thiên Chúa)

Ngày đầu năm dương lịch, Hội Thánh không khởi đi từ những lo âu của thời cuộc hay từ nỗi sợ hãi trước chiến tranh và bạo lực đang lan rộng, nhưng đặt trước mắt chúng ta một lời chúc và một khuôn mặt: lời chúc bình an và khuôn mặt của Đức Ma-ri-a, Mẹ Thiên Chúa, Đấng đã cưu mang và trao ban cho nhân loại Hoàng Tử Bình An (x. Is 9,5). Đồng thời, trong ngày lễ này, Hội Thánh cũng mời gọi toàn thể Dân Chúa hiệp thông cầu nguyện cho hòa bình thế giới.

Chính từ ý hướng ấy, Hội Thánh định hướng cho chúng ta cách bước vào năm mới không bằng nỗi sợ, nhưng bằng đức tin; không bằng sự đối đầu, nhưng bằng niềm hy vọng được đặt nền trên Thiên Chúa.

Trong ánh sáng Lời Chúa của ngày đầu năm, Hội Thánh giúp chúng ta nhận ra rằng hòa bình không chỉ là một khát vọng nhân loại, nhưng trước hết là một hồng ân đến từ Thiên Chúa, được trao ban trong Đức Ki-tô và được đón nhận, gìn giữ rồi lan tỏa nhờ mẫu gương đức tin của Đức Ma-ri-a. Chính trong chiều hướng ấy, Sứ điệp Ngày Hòa Bình Thế Giới năm 2026 mời gọi toàn thể nhân loại bước đi trên con đường hướng tới một nền hòa bình “không vũ trang và giải giới”, khởi đi từ sự hoán cải của con tim.

Để làm sáng tỏ nền tảng ấy, Phụng vụ Lời Chúa trước hết đưa chúng ta trở về nguồn mạch của bình an qua lời chúc lành tư tế trong sách Dân Số: “Xin Chúa tỏ nhan thánh Chúa cho con… xin Chúa ghé mặt lại cùng con và ban bằng yên cho con” (x. Ds 6,22–27). Như vậy, bình an không phải là kết quả của sự khôn khéo chính trị hay những thỏa hiệp mong manh giữa con người, nhưng phát xuất từ việc Thiên Chúa tỏ nhan thánh Người và ghé mặt lại với dân Người. Nói cách khác, hòa bình nảy sinh khi con người sống đúng tương quan với Thiên Chúa.

Từ đó, Thánh vịnh đáp ca mở rộng chiều kích phổ quát của phúc lành khi cầu xin Thiên Chúa chúc lành “để muôn dân nhận biết đường lối của Ngài” (Tv 66,2). Điều này cho thấy: hòa bình luôn gắn liền với “đường lối” của Thiên Chúa, tức là con đường của công bình, chân lý, lòng thương xót và sự tôn trọng phẩm giá con người (x. Tv 85,11).

Bài đọc II giúp chúng ta tiến thêm một bước quyết định khi mặc khải rằng hòa bình không chỉ là một ý niệm hay một giá trị luân lý, nhưng có một khuôn mặt cụ thể: Đức Giêsu Ki-tô. Thánh Phao-lô khẳng định: “Khi thời gian tới hồi viên mãn, Thiên Chúa đã sai Con Ngài, sinh hạ bởi người phụ nữ” (Gl 4,4). Con Thiên Chúa đi vào lịch sử không bằng sức mạnh vũ trang hay quyền lực áp chế, nhưng bằng sự mong manh của thân phận con người, khởi đi từ một Hài Nhi. Chính sự mong manh ấy lại mang trong mình một sức mạnh đặc biệt: sức mạnh giải giới nội tâm, phá vỡ logic bạo lực vốn chi phối thế gian. Vì thế, bình an Ki-tô giáo là một bình an “không theo kiểu thế gian” (x. Ga 14,27), không xây dựng trên bạo lực hay trả đũa, nhưng trên sự thật, công bình và lòng thương xót (x. Rm 12,17–21).

Trên nền tảng ấy, Tin Mừng hôm nay hướng chúng ta chiêm ngắm Đức Ma-ri-a như con đường cụ thể của hòa bình không vũ trang. Thánh Lu-ca kể rằng các mục tử đến Bê-lem và “gặp thấy Ma-ri-a, Giu-se và Hài Nhi”; còn Ma-ri-a thì “ghi nhớ tất cả những việc đó và suy niệm trong lòng” (Lc 2,16–21).

Trước hết, Đức Ma-ri-a bước vào con đường hòa bình bằng đức tin. Hòa bình không khởi đi từ một dự án hay chiến lược nhân loại, nhưng từ một Con Người, và Con Người ấy đã đi vào lịch sử qua lời “xin vâng” của Mẹ (x. Lc 1,38). Khi Thiên Chúa được đặt vào trung tâm, nỗi sợ hãi không còn là động lực chi phối, và từ đó bạo lực dần bị tháo gỡ ngay từ nội tâm.

Kế đến, Đức Ma-ri-a gìn giữ hòa bình bằng thinh lặng và cầu nguyện. Việc “ghi nhớ” và “suy niệm” không phải là thái độ khép kín, nhưng là một sự mở lòng sâu xa để Lời Chúa chiếm hữu và hướng dẫn. Trong một thế giới dễ phản ứng vội vàng, thinh lặng nội tâm trở thành không gian nơi hòa bình được thai nghén.

Ngoài ra, từ việc đón nhận và gìn giữ, Đức Ma-ri-a lan tỏa hòa bình bằng sự hiện diện hiền mẫu của mình. Mẹ không dùng diễn từ hay áp đặt, nhưng bằng sự dịu dàng, âm thầm dẫn con người đến với Đức Giê-su, Đấng là nguồn mạch của bình an đích thực.

Từ mẫu gương của Đức Ma-ri-a, Hội Thánh mời gọi các tín hữu chuyển hóa hòa bình Tin Mừng thành một lối sống cụ thể.

Lối sống ấy trước hết khởi đi từ việc giải giới trong lời nói. Thánh Phao-lô khuyên nhủ: “Hãy nói sự thật trong tình yêu” (Ep 4,15). Đây không chỉ là một nguyên tắc luân lý, nhưng là một định hướng mục vụ nền tảng. Trong đời sống cá nhân cũng như cộng đoàn, lời nói thường là khởi điểm của xung đột; vì thế, giải giới trong lời nói không phải là né tránh sự thật, nhưng là diễn tả sự thật theo cách thức xây dựng, hướng tới chữa lành và hiệp thông. Một cộng đoàn biết tiết chế lời nói, biết lắng nghe trước khi phản ứng, và biết chọn ngôn ngữ tôn trọng và bác ái, chính là một cộng đoàn đang bước đi trên con đường hòa bình không vũ trang.

Tiếp theo, hòa bình không vũ trang cần được ươm mầm và nuôi dưỡng trong gia đình, vốn được Hội Thánh gọi là “Hội Thánh tại gia”. Gia đình là không gian đầu tiên nơi con người học cách đối thoại, tha thứ và chung sống với khác biệt. Nhiều bất ổn xã hội bắt nguồn từ những gia đình thiếu vắng đối thoại; trái lại, trong những gia đình biết dành thời gian cho nhau, biết xin lỗi, biết tha thứ và cùng nhau cầu nguyện, hòa bình được kiến tạo âm thầm nhưng bền vững. Vì thế, việc cầu nguyện chung trong gia đình không chỉ mang chiều kích đạo đức, nhưng còn có chiều kích xã hội, vì góp phần hình thành những con người có khả năng đối thoại và xây dựng hòa bình.

Đồng thời, con đường hòa bình không vũ trang đòi hỏi mỗi tín hữu kiên trì chọn điều thiện trong những việc rất nhỏ của đời sống hằng ngày. Thánh Phao-lô khẳng định: “Đừng để sự dữ thắng được anh em, nhưng hãy lấy điều thiện mà thắng sự dữ” (Rm 12,21). Chính sự kiên trì trong những lựa chọn nhỏ bé ấy góp phần bào mòn bạo lực và hình thành một nền văn hóa hòa bình, bắt đầu từ cá nhân rồi lan tỏa ra cộng đoàn và xã hội.

Sau cùng, tất cả những nỗ lực ấy chỉ có thể được duy trì và sinh hoa trái khi được nâng đỡ bởi đời sống cầu nguyện và sự phó thác của Đức Ma-ri-a, Mẹ của Hoàng Tử Bình An. Khi tín hữu chạy đến với Đức Ma-ri-a trong cầu nguyện, họ không chỉ xin Mẹ cầu bầu cho hòa bình thế giới, nhưng còn xin ơn được biến đổi chính mình thành khí cụ của hòa bình. Như Đức Ma-ri-a đã đón nhận, gìn giữ và lan tỏa bình an của Thiên Chúa trong âm thầm và khiêm nhường, người tín hữu hôm nay cũng được mời gọi bước theo con đường ấy, để hòa bình “không vũ trang và giải giới” của Đức Ki-tô có thể bén rễ trong đời sống cá nhân, gia đình và cộng đoàn.

Tóm lại, ngày đầu năm, Hội Thánh không chỉ chúc lành bình an, nhưng còn trao phó cho mỗi tín hữu một sứ mạng: “Phúc cho ai xây dựng hòa bình” (x. Mt 5,9). Xin Đức Ma-ri-a dạy chúng ta biết bước đi trên con đường hòa bình không vũ trang, đó là con đường của đức tin, thinh lặng, khiêm nhường và lòng thương xót, để từ những con tim được đổi mới, hòa bình của Đức Ki-tô có thể âm thầm lan tỏa giữa thế giới hôm nay. Amen.

Lm. Anthony Trung Thành