Đức Mẹ Mân Côi

Đức Mẹ Mân Côi

Kính thưa quý ông bà và anh chị em, Hôm nay, trong một tâm tình hân hoan và sốt mến, toàn thể Giáo hội long trọng mừng kính Đức Maria qua tước hiệu Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi. Nhìn lên Mẹ, tay ôm con trẻ Giêsu, tay trao tràng chuỗi Mân Côi cho Thánh Đaminh, chúng ta được mời gọi chiêm ngắm lại một trong những lời kinh quen thuộc, bình dị nhưng lại chứa đựng một sức mạnh thiêng liêng và một chiều sâu thần học vô cùng vĩ đại.

Đối với nhiều người trong chúng ta, tràng chuỗi Mân Côi là một người bạn thân thiết. Nó nằm gọn trong túi áo, treo trên đầu giường, hay lặng lẽ lăn trên những ngón tay chai sần của bà, của mẹ. Nó là lời kinh đầu đời ta học, là lời nguyện cầu cuối cùng ta dâng trước khi chìm vào giấc ngủ. Có thể đôi khi, vì quá quen thuộc, chúng ta có nguy cơ đọc kinh Mân Côi một cách máy móc, như một thói quen vô hồn. Nhưng, thưa anh chị em, lễ Mân Côi hôm nay là một cơ hội quý báu để chúng ta cùng nhau khám phá lại vẻ đẹp và sự phong phú của lời kinh tuyệt vời này.

Và không có cách nào tốt hơn để tái khám phá kinh Mân Côi cho bằng việc trở về với cội nguồn của nó, trở về với Mầu nhiệm khởi nguyên đã khai mở toàn bộ lịch sử cứu độ. Đó chính là mầu nhiệm mà chúng ta vừa nghe công bố trong bài Tin Mừng theo thánh Luca: Mầu nhiệm Truyền Tin. Chính trong căn phòng nhỏ bé tại làng Nazareth, chính trong cuộc đối thoại giữa Sứ thần Gabriel và Trinh nữ Maria, hạt giống của mọi mầu nhiệm Mân Côi đã được gieo xuống. Lời “Xin Vâng” khiêm hạ của Mẹ đã trở thành nốt nhạc đầu tiên cho bản trường ca cứu độ, một bản trường ca mà chúng ta được hân hạnh chiêm ngắm từng chương, từng đoạn qua mỗi chục kinh Mân Côi.

Hôm nay, chúng ta hãy cùng nhau, trong ngôi trường của Mẹ Maria, học lại bài học về kinh Mân Côi, bắt đầu từ chính bài học vỡ lòng của biến cố Truyền Tin.

Kinh Mân Côi – Lịch sử của một lời kinh quyền năng

Trước khi đi sâu vào bài Tin Mừng, chúng ta hãy dành ít phút để nhìn lại lịch sử đầy ơn phúc của kinh Mân Côi, để hiểu tại sao Giáo hội lại dành riêng một ngày lễ trọng thể để tôn vinh lời kinh này.

Truyền thống kể lại rằng, vào thế kỷ XIII, khi Giáo hội đang phải đối mặt với bè rối Albigensian lan tràn ở miền nam nước Pháp, một bè rối chối bỏ mầu nhiệm Nhập thể và các chân lý đức tin căn bản, chính Đức Mẹ đã hiện ra với Thánh Đaminh và trao cho ngài tràng chuỗi Mân Côi. Mẹ đã dạy ngài rằng, đây là một vũ khí thiêng liêng, một phương thế hữu hiệu để rao giảng Tin Mừng và chống lại các sai lạc.

Tại sao kinh Mân Côi lại hữu hiệu như vậy? Thưa, vì nó không phải là một công thức ma thuật. Nó là một bản tóm lược Tin Mừng. Trong một thời đại mà đa số dân chúng không biết chữ và không thể đọc Kinh Thánh, kinh Mân Côi đã trở thành một cuốn “Tân Ước của người nghèo”. Bằng việc lặp lại những lời kinh đơn sơ (Kinh Lạy Cha, Kinh Kính Mừng, Kinh Sáng Danh) và suy niệm về các mầu nhiệm (Vui, Sáng, Thương, Mừng), người tín hữu có thể ghi nhớ, học hỏi và sống lại toàn bộ cuộc đời của Chúa Giêsu, từ lúc Ngài nhập thể trong lòng Trinh Nữ Maria cho đến lúc Ngài lên trời vinh hiển và gửi Chúa Thánh Thần đến. Nó là một phương pháp sư phạm tuyệt vời của Thiên Chúa, dùng sự đơn sơ để diễn tả những mầu nhiệm cao cả.

Sức mạnh của kinh Mân Côi còn được chứng minh một cách hùng hồn qua một biến cố lịch sử đã khai sinh ra ngày lễ hôm nay. Đó là trận chiến vịnh Lepanto vào ngày 7 tháng 10 năm 1571. Khi đó, toàn thể Kitô giáo châu Âu đang đứng trước nguy cơ bị hạm đội hùng mạnh của đế quốc Ottoman Hồi giáo xâm chiếm. Trước tình thế ngàn cân treo sợi tóc, Đức Giáo hoàng Piô V đã không đặt trọn niềm tin vào sức mạnh quân sự. Ngài đã kêu gọi toàn thể các tín hữu hãy cầm lấy tràng chuỗi Mân Côi và tha thiết cầu nguyện, xin Đức Mẹ phù trợ. Và một phép lạ đã xảy ra. Hạm đội Kitô giáo, dù yếu thế hơn rất nhiều, đã giành được một chiến thắng không thể tưởng tượng nổi.

Để ghi nhớ biến cố trọng đại này và để tôn vinh sức mạnh lời chuyển cầu của Đức Mẹ qua kinh Mân Côi, Đức Thánh Cha Piô V đã thiết lập Lễ Đức Mẹ Thắng Trận, sau này được đổi tên thành Lễ Đức Mẹ Rất Thánh Mân Côi.

Bài học lịch sử này không chỉ là một câu chuyện của quá khứ. Nó nói với chúng ta hôm nay rằng, trong những “trận chiến Lepanto” của cuộc đời mỗi người – những trận chiến chống lại tội lỗi, sự dữ, tuyệt vọng, bệnh tật, và những thách đố của thời đại – chúng ta có một vũ khí thiêng liêng, một pháo đài vững chắc, đó là tràng chuỗi Mân Côi. Đó là lời kinh của sự tín thác, của sự can thiệp kỳ diệu từ trời cao, khi con người nhận ra sự yếu đuối của mình và hoàn toàn cậy trông vào quyền năng Thiên Chúa và lời chuyển cầu của Mẹ Maria.

Tin Mừng Truyền Tin – Mầu Nhiệm Mân Côi khởi nguyên

Giờ đây, chúng ta hãy trở về với trình thuật Tin Mừng của thánh Luca, để thấy rằng toàn bộ lịch sử ơn phúc của kinh Mân Côi đều được bắt nguồn từ chính nơi đây, trong cuộc đối thoại thánh thiêng này.

Lời chào mở đầu và mầu nhiệm của ân sủng (Lc 1, 28-29) Sứ thần Gabriel vào nhà và nói: “Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà.” Thưa anh chị em, chúng ta đã đọc câu này hàng ngàn lần trong kinh Kính Mừng. Nhưng hôm nay, chúng ta hãy nghe lại nó như thể lần đầu tiên. Đây không phải là một lời chào xã giao. Đây là một lời mặc khải. Sứ thần không gọi Mẹ bằng cái tên Maria, mà bằng một tước hiệu mới: “Đấng đầy ân sủng” (Kecharitomene). Tước hiệu này mặc khải căn tính sâu xa nhất của Mẹ: một con người được Thiên Chúa tuyển chọn và ban cho đầy tràn ân sủng một cách trọn vẹn, được gìn giữ tinh tuyền khỏi mọi vết nhơ tội lỗi để xứng đáng làm Mẹ Thiên Chúa. Lời chào “Đức Chúa ở cùng bà” không chỉ là một lời chúc, mà là một sự khẳng định: Thiên Chúa đang hiện diện cách đặc biệt nơi Mẹ.

Nghe lời ấy, Mẹ “rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì.” Sự bối rối của Mẹ không phải là sự sợ hãi của tội nhân trước Đấng Thánh, mà là sự khiêm tốn của một thụ tạo trước sự cao cả vô biên của Thiên Chúa. Mẹ không vội vàng chấp nhận lời tung hô, nhưng Mẹ “tự hỏi”, Mẹ suy đi nghĩ lại trong lòng.

Đây chính là tâm tình đầu tiên mà kinh Mân Côi mời gọi chúng ta. Khi bắt đầu lần chuỗi, chúng ta cũng được mời gọi bước vào sự thinh lặng nội tâm, gác lại những lo toan, và “tự hỏi” về những mầu nhiệm mà chúng ta sắp suy gẫm. Cầu nguyện không phải là nói nhiều, mà trước hết là lắng nghe và suy niệm trong lòng, giống như Mẹ.

Sứ điệp cứu độ và mầu nhiệm vui thứ Nhất (Lc 1, 30-33) Sứ thần liền trấn an Mẹ và loan báo sứ điệp trọng đại: “Này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giê-su… Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao…” Đây chính là Mầu nhiệm Vui thứ nhất mà chúng ta suy gẫm: Thứ nhất thì ngắm: Thiên thần truyền tin cho Đức Bà chịu thai. Mầu nhiệm này là tâm điểm của lịch sử. Ngôi Lời vĩnh cửu, Đấng mà “triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận”, đã hạ mình xuống để nhận lấy một thân xác phàm nhân trong cung lòng của một người nữ trinh khiêm hạ. Thiên Chúa đã quyết định bước vào lịch sử loài người một cách cụ thể, hữu hình, để ở với chúng ta và cứu độ chúng ta.

Mỗi khi chúng ta chiêm ngắm mầu nhiệm này, chúng ta được mời gọi tin vào một tình yêu không thể tưởng tượng nổi của Thiên Chúa. Một Thiên Chúa không ở xa trên trời cao, nhưng đã trở nên gần gũi, đã trở nên một người trong chúng ta. Chiêm ngắm mầu nhiệm này cũng là chiêm ngắm phẩm giá cao quý của con người, khi mà chính Con Thiên Chúa cũng đã muốn chia sẻ thân phận làm người với chúng ta.

Câu Hỏi của đức tin và quyền năng của Chúa Thánh Thần (Lc 1, 34-37) Trước một sứ điệp vĩ đại như vậy, Mẹ Maria thưa: “Việc ấy sẽ xảy ra thế nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng?” Câu hỏi của Mẹ không phải là một lời hoài nghi. Đó là một câu hỏi của một đức tin trong sáng và chân thành. Mẹ đã khấn giữ mình đồng trinh, và giờ đây Mẹ được báo sẽ làm mẹ. Mẹ không nghi ngờ lời hứa của Chúa, nhưng Mẹ muốn biết Mẹ phải cộng tác vào kế hoạch của Chúa như thế nào. Đây là một mẫu mực cho đời sống cầu nguyện của chúng ta. Chúng ta được phép thưa chuyện với Chúa, được phép hỏi Chúa về những điều chúng ta chưa hiểu trong cuộc sống, không phải để thách thức Ngài, mà để tìm kiếm thánh ý Ngài và biết cách thi hành.

Và câu trả lời của Sứ thần đã mặc khải một mầu nhiệm còn lớn lao hơn: “Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ toả bóng trên bà.” Việc Nhập thể không phải là công trình của con người, mà là công trình của Chúa Thánh Thần. Mẹ Maria đã trở thành một “hòm bia giao ước mới”, được “bóng” của Thiên Chúa bao phủ, để cưu mang trong mình chính sự Hiện diện sống động của Thiên Chúa.

Để củng cố đức tin cho Mẹ, Sứ thần đưa ra một dấu chỉ: người chị họ Elizabeth đã thụ thai trong lúc tuổi già. Và Sứ thần kết luận bằng một câu nói đã trở thành nền tảng cho niềm hy vọng của mọi Kitô hữu: “Vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được.” Câu nói này là linh hồn của kinh Mân Côi. Mỗi khi chúng ta lần chuỗi, đặc biệt trong những lúc gian nan, thử thách, tuyệt vọng, chúng ta đang lặp lại niềm xác tín này. Chúng ta tin rằng, với quyền năng của Thiên Chúa, những sa mạc khô cằn trong cuộc đời chúng ta có thể nở hoa, những cánh cửa đóng kín có thể mở ra, và những điều tưởng chừng như không thể đều có thể trở thành hiện thực.

Lời “Xin Vâng” Mở Ra Kỷ Nguyên Mới (Lc 1, 38) Cuối cùng, sau khi đã lắng nghe, suy niệm và được soi sáng, Mẹ Maria đã đáp lại bằng một lời nói đã làm thay đổi vận mệnh của cả nhân loại: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Người thực hiện cho tôi như lời sứ thần nói.” Tiếng “Vâng” (Fiat) này là một hành vi của sự tự do tuyệt đối và sự vâng phục trọn vẹn. Mẹ đã dùng sự tự do của mình để hoàn toàn tuân phục thánh ý Thiên Chúa. Mẹ đã đặt toàn bộ con người, cuộc đời và tương lai của mình trong tay Chúa, với một niềm tín thác vô biên. Lời “Xin Vâng” khiêm hạ này đã gỡ bỏ nút thắt của sự bất tuân mà Evà xưa đã gây ra trong vườn Địa đàng, và đã mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của ân sủng và cứu độ.

Đây chính là tột đỉnh của bài học mà kinh Mân Côi dạy chúng ta. Mỗi hạt kinh Kính Mừng mà chúng ta đọc, chúng ta không chỉ đang lặp lại lời chào của Sứ thần, mà chúng ta còn đang hiệp thông với lời “Xin Vâng” của Mẹ. Chúng ta mượn lời của Mẹ, mượn trái tim của Mẹ để thưa với Chúa: “Lạy Chúa, con cũng là tôi tớ của Chúa. Xin hãy thực hiện nơi con thánh ý của Ngài.” Kinh Mân Côi trở thành một lời cầu nguyện giúp chúng ta hoán cải, giúp chúng ta từ bỏ ý riêng để đi theo ý Chúa trong từng giây phút của cuộc đời.

Kinh Mân Côi – Ngôi trường chiêm ngắm và sống mầu nhiệm cứu độ

Từ mầu nhiệm Truyền Tin nền tảng này, toàn bộ các mầu nhiệm của kinh Mân Côi được ξεδιπλώνονται như một dòng sông ân sủng. Kinh Mân Côi thực sự là một ngôi trường, nơi Mẹ Maria là cô giáo, và Chúa Giêsu là nội dung của mọi bài học.

Nhiều người, kể cả một số Kitô hữu, cho rằng kinh Mân Côi là một lời kinh lặp đi lặp lại một cách nhàm chán. Nhưng họ đã lầm. Sự lặp lại của kinh Kính Mừng giống như nhịp đập của trái tim, hay giống như lời thủ thỉ yêu thương của đôi tình nhân. Chính cái nhịp điệu đều đặn và êm ái đó lại giúp cho tâm trí chúng ta được giải thoát khỏi những chia trí bên ngoài, để có thể tập trung vào điều cốt yếu: đó là chiêm ngắm các mầu nhiệm trong cuộc đời Chúa Giêsu. Thân xác ta lần chuỗi, môi miệng ta đọc kinh, nhưng linh hồn ta thì cùng với Mẹ Maria, chiêm ngắm những hoạt cảnh sống động của Tin Mừng.

·        Chúng ta chiêm ngắm Mùa Vui, bắt đầu từ lời “Xin Vâng” của Mẹ, rồi cùng Mẹ vội vã lên đường thăm viếng người chị họ, cùng Mẹ hân hoan khi Chúa Giêsu giáng sinh trong cảnh khó nghèo, cùng Mẹ dâng Con trong đền thờ, và cùng Mẹ lo lắng tìm lại được con trẻ Giêsu. Mùa Vui dạy chúng ta bài học về sự khiêm tốn, lòng bác ái và niềm vui phục vụ.

·        Chúng ta chiêm ngắm Mùa Sáng, cùng Mẹ chứng kiến Chúa Giêsu chịu phép rửa tại sông Giođan, dự tiệc cưới Cana nơi Ngài làm phép lạ đầu tiên, nghe Ngài rao giảng về Nước Trời, thấy Ngài biến hình rạng ngời trên núi Tabor, và chiêm ngắm Ngài lập bí tích Thánh Thể, hiến mình làm của ăn nuôi dưỡng chúng ta. Mùa Sáng dạy chúng ta nhận ra Chúa Giêsu là Ánh Sáng thế gian và là trung tâm của đời sống chúng ta.

·        Chúng ta chiêm ngắm Mùa Thương, cùng Mẹ đi trên con đường khổ nạn của Chúa. Chúng ta cảm nhận nỗi thống khổ của Chúa khi Ngài lo buồn đổ mồ hôi máu, khi Ngài chịu đánh đòn, chịu đội mão gai, khi Ngài vác thập giá nặng trĩu, và cuối cùng, chúng ta đứng dưới chân thập giá cùng với Mẹ, chiêm ngắm Chúa trút hơi thở cuối cùng. Trái tim của Mẹ như bị lưỡi gươm đâm thâu. Mùa Thương dạy chúng ta bài học về sự thống hối, lòng can đảm và tình yêu hy sinh đến cùng.

·        Và cuối cùng, chúng ta chiêm ngắm Mùa Mừng, cùng Mẹ vui mừng khôn xiết khi Chúa Giêsu sống lại vinh quang từ cõi chết, khi Ngài lên trời ngự bên hữu Chúa Cha, khi Chúa Thánh Thần hiện xuống trên các Tông đồ và Mẹ, và cuối cùng, chúng ta chiêm ngắm chính Mẹ cũng được đưa về trời cả hồn lẫn xác và được Thiên Chúa tôn vinh làm Nữ Vương trời đất. Mùa Mừng dạy chúng ta bài học về niềm hy vọng Phục sinh, về đức tin vào sự sống đời sau.

Như vậy, trọn vẹn Tin Mừng được gói gọn trong 20 mầu nhiệm. Kinh Mân Côi không phải là lời kinh nói về Mẹ, mà là lời kinh cùng với Mẹ để chiêm ngắm và yêu mến Chúa Giêsu hơn.

Kính thưa quý ông bà và anh chị em, Bài Tin Mừng Truyền Tin và mầu nhiệm Mân Côi không phải là những câu chuyện của quá khứ xa xôi. Nó là một thực tại sống động đang diễn ra trong cuộc đời mỗi chúng ta hôm nay.

Mỗi ngày, qua những biến cố của cuộc sống, Thiên Chúa vẫn đang sai các “sứ thần” của Ngài đến với chúng ta. Đôi khi sứ thần mang khuôn mặt của một người nghèo cần ta giúp đỡ, đôi khi là một thử thách đòi hỏi ta phải kiên nhẫn, đôi khi là một tiếng nói âm thầm trong lương tâm mời gọi ta hoán cải. Và cũng như Mẹ Maria, chúng ta cũng thường “bối rối”, cũng tự hỏi ý Chúa muốn gì nơi chúng ta.

Lễ Mân Côi hôm nay mời gọi chúng ta hãy học lấy tâm tình của Mẹ. Hãy cầm lấy tràng chuỗi Mân Côi, không phải như một lá bùa hộ mệnh, mà như một phương tiện để kết nối với Chúa và Mẹ. Hãy để những lời kinh quen thuộc đưa tâm hồn chúng ta vào sự thinh lặng. Hãy để Mẹ dạy chúng ta cách lắng nghe tiếng Chúa, cách suy niệm Lời Ngài, và quan trọng nhất, cách thưa lên lời “Xin Vâng” trong chính hoàn cảnh cụ thể của chúng ta.

Xin Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi, người đã thưa “Xin Vâng” và cưu mang Đấng Cứu Thế, ban cho mỗi người chúng ta lòng yêu mến kinh Mân Côi. Xin Mẹ dạy chúng ta biết biến mỗi ngày sống thành một chuỗi Mân Côi sống động, với những hạt Vui của lòng biết ơn, những hạt Sáng của việc thực thi bác ái, những hạt Thương của sự kiên trì vác thánh giá mình, và những hạt Mừng của niềm hy vọng vào vinh quang Nước Trời. Amen.

Lm. Anmai, CSsR