Giữa bóng tối, hãy tỉnh thức

Giữa bóng tối, hãy tỉnh thức

Suy Niệm Mùa Vọng 2025

Mùa Vọng trở lại như một tiếng chuông, nhằm nhắc nhở, làm cho thấm và thúc giục biến đổi. Đó là tiếng gọi của Tình Yêu, mời ta mở mắt nhìn rõ hơn những chuyển mình của thế giới, những rạn vỡ trong đời sống nhân loại, và cả những vùng tối âm thầm đang lan vào tâm hồn ta mà có khi ta không hay biết.

Những vùng tối có khi rất dày. Nó dày đến mức, lắm lúc khiến người ta không còn phân biệt được đâu là đường, đâu là vực.

Nhưng cũng chính trong bóng tối, chỉ cần một ánh lửa le lói thôi cũng đủ để giữ một con người không tuyệt vọng. Nội dung của mùa Vọng chính là ánh lửa ấy, nhắc nhở chúng ta: Bóng tối chưa bao giờ là tất cả.

Bóng tối có thể bao trùm, có thể làm ta sợ hãi, có thể khiến nhiều tâm hồn như hụt hơi trước những biến động bất ngờ…, nhưng chỉ cần giữ lấy một chút tỉnh thức, một chút bền lòng, một chút cảnh giác thiêng liêng, người Kitô hữu sẽ không bị cuốn vào dòng xoáy của bóng tối.

Chúa Giêsu nói: "Anh em hãy tỉnh thức, vì anh em không biết ngày nào Chúa của anh em đến" (Mt 24, 42). Mùa Vọng là mùa của chờ đợi, nhưng không phải chờ đợi trong mụ mị; là mùa của hy vọng, nhưng không phải hy vọng thụ động. Giữa những biến động của thời đại, chiến tranh lan rộng, thiên tai cực đoan, dịch bệnh dồn dập, sự hỗn loạn các giá trị đạo đức, lời mời gọi "tỉnh thức" của Chúa trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.

Bóng tối vẫn có. Nó vẫn có thể đe dọa đời sống thiêng liêng của từng người. Nhưng nếu biết tỉnh thức, ta sẽ không bao giờ để bóng tối trở thành bóng tối trong chính mình.

Khởi đi từ những phạm trù: bóng tối - mùa Vọng - tỉnh thức, bài suy niệm này được hình thành như một hành trình nhỏ: Qua những thực tại đầy biến động của thời đại, đến lời mời gọi tỉnh thức của Tin Mừng, rồi dẫn ta trở lại chính đời mình để củng cố ngọn đèn của lòng ta trước khi Con Chúa đến.

1. SỐNG LÀ CHỜ ĐỢI VÀ CHỜ ĐỢI LUÔN CẦN TỈNH THỨC.

Sống là một hành trình của những chờ đợi. Từ những điều rất nhỏ: một buổi hẹn, một tin nhắn, một món hàng, đến những điều hệ trọng: tương lai con cái, sự bình yên của gia đình, sự trưởng thành thiêng liêng, và sau hết là cuộc gặp gỡ vĩnh cửu với Thiên Chúa.

Chờ đợi có khi mệt mỏi, có khi háo hức, nhưng luôn ẩn chứa hy vọng. Không ai chờ đợi điều mình tuyệt vọng; người ta chỉ chờ khi người ta tin. Và Kitô hữu là những người sống nhờ niềm tin ấy: Tin rằng Chúa đồng hành, tin rằng ơn Chúa nâng đỡ, tin rằng ngày gặp lại Chúa sẽ là ngày viên mãn.

Nhưng để hy vọng không bị đánh cắp, để chờ đợi không trở nên vô nghĩa, Chúa Giêsu dạy ta một điều duy nhất nhưng quyết định: "Hãy tỉnh thức".

Tỉnh thức là thái độ khôn ngoan của người đang chờ điều quan trọng nhất đời mình. Tỉnh thức không phải là giật mình hay căng thẳng, mà là giữ cho tâm hồn trong sáng, cho lương tri không ngủ mê, cho đức tin không bị bóng tối nuốt dần từng chút một.

Mùa Vọng không chỉ nhắc ta rằng Chúa đã đến, nhưng còn nhắc Chúa sẽ đến. Để không bị bất ngờ, Kitô hữu phải tỉnh thức giữa những nguy hiểm đang dày đặc trong thời đại hôm nay.

2. NHỮNG BÓNG TỐI CỦA THỜI ĐẠI VÀ TIẾNG CẢNH BÁO CỦA MÙA VỌNG.

Nhìn vào thế giới hôm nay, không khó để nhận ra những nguy cơ ngày càng lớn, ngày càng tinh vi, ngày càng ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống thiêng liêng:

• Những bóng tối của thiên tai và biến đổi khí hậu.

Các cơn bão cực đoan, hạn hán, lở đất, lũ quét, cháy rừng… diễn ra dồn dập hơn bao giờ hết. Hàng ngàn người mất nhà cửa, mất người thân chỉ sau một đêm. Đức Thánh Cha Phanxicô trong Laudato Si’ cảnh báo rằng trái đất đang "kêu khóc", và sự thờ ơ của con người đang góp phần làm bóng tối dày hơn.

• Những bóng tối của bệnh tật và sự mong manh của phận người.

Đại dịch Covid-19 đã qua nhưng dư âm của nó còn đó: sự bấp bênh, sự sợ hãi, sự mất mát, nhất là sự nhận ra con người thật mong manh. Dịch bệnh mới tiếp tục xuất hiện, nhiều loại ung thư tăng nhanh, đột quỵ xuất hiện ngày càng nhiều và càng lúc càng có xu hướng trẻ hóa, sức khỏe tinh thần suy sụp... Mỗi cơn bệnh nhắc ta: không ai biết được "giờ nào" của mình.

• Những bóng tối của xã hội và luân lý.

Tham nhũng, bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em, trụy lạc, nghiện ngập, cờ bạc, lừa đảo công nghệ cao… lan rộng đến mức nhiều điều sai trái trở thành "bình thường mới".

Nhiều gia đình rạn nứt. Nhiều người trẻ mất phương hướng. Nhiều người lớn "đánh rơi" lương tâm mà không hay biết.

• Những bóng tối tinh vi của chủ nghĩa cá nhân.

Đức Thánh Cha Phanxicô gọi đây là "căn bệnh của thời đại": Chỉ sống cho mình; không còn quan tâm đến người khác; coi thường sự thật; biện minh cái sai bằng sự tự do lệch lạc...

Khi lương tâm bị bào mòn dần, người ta không còn thấy tội là tội.

• Những bóng tối của chiến tranh và hận thù.

Từ Trung Đông đến Ukraina, từ châu Phi đến biển Đông, từ bán đảo Triều Tiên đến Caribe…, chiến tranh, đổ máu, thù hận tiếp tục lan rộng. Người vô tội vẫn chết. Người nghèo vẫn khổ. Cả thế giới như sống trong một đêm dài bất an.

3. MÙA VỌNG: LỜI MỜI GỌI TỈNH THỨC ĐỂ KHÔNG TRỞ THÀNH "NGƯỜI CỦA BÓNG TỐI".

Giữa những bóng tối ấy, Chúa không bảo ta sợ hãi. Chúa chỉ nói: "Anh em hãy coi chừng, hãy tỉnh thức và cầu nguyện" (Mc 13, 33).

Tỉnh thức là giữ cho ngọn đèn lòng luôn sáng dầu. Tỉnh thức là nhìn rõ những nguy cơ đang lặng lẽ gặm mòn linh hồn. Tỉnh thức là không để sự tối tăm của thời đại dần dần len vào mình. Tỉnh thức là nhìn thẳng vào đời mình, để chỉnh đốn mình, và để Chúa có chỗ mà đến.

Trong tinh thần ấy, ta có thể sống Mùa Vọng bằng những việc rất đơn sơ:

• Nhìn nhận sự mong manh của đời mình.

Con người chỉ là bụi đất. Nhận ra điều ấy giúp ta khiêm tốn hơn, hiền hòa hơn, và bớt xét đoán hơn.

• Để Chúa làm mới trái tim mình qua bí tích Hòa Giải.

Không có gì tỉnh thức bằng biết trở về với Chúa. Một lần xưng tội chân thành có thể thay đổi cả một Mùa Vọng.

• Giữ lương tâm nhạy bén.

Đừng để mình quen dần với điều xấu, dù nhỏ đến đâu. Sự chai lì luôn bắt đầu bằng những nhượng bộ rất nhỏ.

• Dành thời gian cầu nguyện và đọc Lời Chúa mỗi ngày.

"Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước" (Tv 119, 105). Không có Lời Chúa, tâm hồn sẽ dễ chìm vào bóng tối mà không hay.

• Sống bác ái cách cụ thể.

Mùa Vọng là mùa của sự chia sẻ. Người nghèo đang ở ngay bên ta: góa phụ neo đơn, đứa trẻ nhà lá, gia đình gặp tai nạn… Hãy làm một điều gì đó, dù rất nhỏ. Chính những việc ấy giữ ta ở lại trong ánh sáng.

• Nuôi dưỡng hy vọng.

Thế giới có thể tối, nhưng ta không để bóng tối thắng mình. Hy vọng là một nhân đức. Giữ hy vọng là giữ lấy ánh sáng của Chúa.

4. ĐỪNG ĐỂ BÓNG TỐI LẺN VÀO MÌNH.

Mùa Vọng không chỉ mời ta nhìn về máng cỏ, nhưng còn mời ta chân thành nhìn sâu, nhìn trực diện vào chính đời sống mình.

Bóng tối của thời đại có thể lớn, nhưng bóng tối nguy hiểm nhất lại là thứ âm thầm nhiễm vào lòng ta từng ngày: thói quen bỏ lễ, lạnh nhạt với cầu nguyện, bất cần, ích kỷ, vô cảm, dửng dưng với tội lỗi, quen với gian dối, chọn điều dễ thay vì điều đúng…

Tỉnh thức không chỉ là chờ Chúa đến, mà còn là không để bóng tối "ăn" vào linh hồn mình.

Khi thế giới càng nhiều nhiễu động, người Kitô hữu càng cần vững vàng. Khi thời đại càng nhiều tiếng ồn, ta càng cần giữ sự thinh lặng bên Chúa. Khi bóng tối càng lan đi, ta càng cần trở thành ngọn đèn để chiếu sáng xung quanh.

Xin Chúa cho ta biết chờ Chúa bằng tâm hồn tỉnh thức, biết sống Mùa Vọng bằng ánh sáng của đức tin, và biết gìn giữ trái tim mình khỏi mọi thứ bóng tối đang lặng lẽ bao phủ đời sống hôm nay.

Đó chính là điều mà thánh Phaolô căn dặn: "Anh em là con của ánh sáng… vậy anh em đừng ngủ mê như những kẻ khác, nhưng hãy tỉnh thức và sống tiết độ" (1 Tx 5, 5-6).

Vì thế, mùa Vọng là lúc mỗi người âm thầm xem lại:

- Tôi đang nuôi dưỡng ánh sáng nào trong đời mình?

- Và đang để cho những mảng tối nào chiếm lấy con tim?

- Tôi đang tỉnh thức hay đang lơ là?

- Tôi đang sống trong hy vọng hay để tuyệt vọng len vào từng góc nhỏ của tâm hồn?

Lm JB NGUYỄN MINH HÙNG