Hai Lá Phổi Của Giáo Hội: khát vọng đoàn kết Đông – Tây

"HAI LÁ PHỔI CỦA GIÁO HỘI: KHÁT VỌNG ĐOÀN KẾT ĐÔNG – TÂY VÀ TIỀM NĂNG BIẾN ĐỔI THẾ GIỚI"

Bức ảnh lịch sử, ghi lại khoảnh khắc Hồng y Kurt Koch – Chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Hiệp nhất các Kitô hữu, đại diện cho Giáo hội Công giáo La Mã – đứng trang trọng bên cạnh Thượng phụ Đại kết Bartholomew I của Constantinople, nhà lãnh đạo tinh thần của Chính thống giáo Đông phương, không chỉ là một hình ảnh đơn thuần. Nó là một biểu tượng hùng hồn, một lời tuyên bố mạnh mẽ về khát vọng hòa giải và hiệp nhất đang cháy bỏng trong lòng Kitô giáo toàn cầu. Bối cảnh linh thiêng của một nhà thờ cổ kính, với ánh sáng rạng rỡ từ họa tiết tôn giáo phía trên, càng làm tăng thêm ý nghĩa thiêng liêng và tính thời sự của cuộc gặp gỡ này.

Vết Nứt Lịch Sử và Nỗ Lực Hàn Gắn

Lịch sử Kitô giáo, trải dài hơn hai thiên niên kỷ, là một bản trường ca đầy những thăng trầm, với những giai đoạn huy hoàng của đức tin và những khoảnh khắc bi thương của chia ly. Một trong những vết thương sâu sắc nhất chính là cuộc Đại Ly giáo năm 1054, khi Giáo hội Kitô giáo bị chia cắt thành hai nhánh chính: Công giáo La Mã ở phương Tây và Chính thống giáo ở phương Đông. Sự chia ly này không chỉ là sự khác biệt về giáo lý hay phụng vụ, mà còn là kết quả của những căng thẳng chính trị, văn hóa và ngôn ngữ tích tụ qua nhiều thế kỷ.

Kể từ đó, hai "lá phổi" này đã phát triển theo những con đường riêng biệt, tạo nên những truyền thống phong phú, độc đáo nhưng cũng đầy khoảng cách. Công giáo La Mã, dưới sự lãnh đạo của Giáo hoàng, đã phát triển một cấu trúc giáo quyền tập trung và một nền thần học nhấn mạnh đến lý trí và luật pháp. Trong khi đó, Chính thống giáo, với tính chất phân quyền hơn và tôn trọng các Thượng phụ độc lập, lại chú trọng sâu sắc đến thần bí, biểu tượng và sự kế thừa tông truyền liên tục từ các Thánh Tông đồ. Cả hai đều là những kho tàng vô giá của Kitô giáo, nhưng sự chia ly đã làm suy yếu tiếng nói chung và sức ảnh hưởng của Kitô giáo trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, thế kỷ XX và XXI đã chứng kiến một làn sóng mới của phong trào đại kết, với những nỗ lực không ngừng nhằm bắc cầu qua vực sâu của lịch sử. Các cuộc gặp gỡ giữa các Giáo hoàng và Thượng phụ Đại kết, những tuyên bố chung và các ủy ban đối thoại thần học đã dần dần xoa dịu những vết thương cũ và mở ra những cánh cửa mới cho sự hiểu biết lẫn nhau. Bức ảnh của Hồng y Koch và Thượng phụ Bartholomew chính là một minh chứng sống động cho sự tiếp nối và làm sâu sắc thêm nỗ lực đó. Nó không chỉ là một cuộc gặp gỡ xã giao, mà là một biểu hiện cụ thể của khát vọng chung về hiệp nhất, dựa trên tình yêu thương và sự tôn trọng.

"Hai Lá Phổi": Tầm Nhìn Biến Đổi Thế Giới

Câu nói "Nhà thờ có thể biến đổi thế giới nếu nó thở bằng cả hai lá phổi! Đông và Tây! Chúng ta hãy đoàn kết!", thường được gán cho Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, không chỉ là một khẩu hiệu. Đó là một tầm nhìn thần học sâu sắc, một lời tiên tri về tiềm năng phục sinh của một Giáo hội thống nhất. Phép ẩn dụ "hai lá phổi" diễn tả một sự thật sinh học đơn giản: một cơ thể không thể sống trọn vẹn, không thể đạt đến tiềm năng tối đa, nếu chỉ thở bằng một lá phổi. Tương tự, Giáo hội Kitô giáo, dù đã tồn tại và phát triển mạnh mẽ dưới hai hình thức, sẽ chỉ thực sự phát huy hết sức mạnh biến đổi của mình khi hai truyền thống Đông và Tây hòa quyện, bổ sung và làm phong phú lẫn nhau.

Khi "hai lá phổi" này cùng thở, điều gì sẽ xảy ra?

1. Một Chứng Tá Mạnh Mẽ Hơn: Trong một thế giới ngày càng đa nguyên và thường xuyên hoài nghi về các giá trị đức tin, một Kitô giáo đoàn kết sẽ gửi đi một thông điệp mạnh mẽ hơn về tình yêu, hòa bình và hy vọng. Sự hiệp nhất không chỉ là sự tổng hợp của hai phần, mà là một sức mạnh tổng hợp vượt trội, một lời chứng sống động về khả năng vượt qua chia rẽ để tìm thấy sự hòa hợp trong Đấng Kitô.
2. Sự Phong Phú Thần Học và Tâm Linh: Sự kết hợp giữa thần học lý trí, hệ thống của phương Tây với chiều sâu thần bí, phụng vụ biểu tượng của phương Đông sẽ tạo nên một nền thần học Kitô giáo toàn diện và phong phú hơn bao giờ hết. Các tín hữu sẽ được thừa hưởng một di sản tâm linh đồ sộ, học hỏi từ những cách thức cầu nguyện, chiêm niệm và thực hành đức tin đa dạng.
3. Tăng Cường Nỗ Lực Bác Ái và Công Lý: Khi cùng nhau hành động, Giáo hội thống nhất sẽ có khả năng lớn hơn để đối phó với những thách thức toàn cầu như nghèo đói, bất công xã hội, biến đổi khí hậu và xung đột. Sức mạnh tổng hợp của hàng tỷ tín hữu, với các nguồn lực và tầm ảnh hưởng của họ, có thể tạo ra sự thay đổi tích cực trên quy mô lớn hơn nhiều.
4. Sức Hút Đối Với Thế Giới Bên Ngoài: Một Giáo hội đoàn kết sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với những người đang tìm kiếm ý nghĩa và mục đích trong cuộc sống. Sự hiệp nhất không phải là sự đồng nhất, mà là sự hòa hợp trong đa dạng, một mô hình về cách thức mà con người có thể sống cùng nhau trong hòa bình và tôn trọng, bất chấp những khác biệt.

Con Đường Phía Trước: Kiên Trì và Cầu Nguyện

Mặc dù con đường dẫn đến hiệp nhất trọn vẹn vẫn còn dài và đầy thách thức, nhưng những khoảnh khắc như bức ảnh này là những tia sáng hy vọng. Nó nhắc nhở chúng ta rằng đoàn kết không phải là một giấc mơ viển vông, mà là một mục tiêu khả thi, đòi hỏi sự kiên trì trong đối thoại, sự khiêm tốn trong học hỏi lẫn nhau và trên hết là sự cầu nguyện không ngừng.

Hồng y Koch và Thượng phụ Bartholomew, bằng sự hiện diện của mình, không chỉ đại diện cho hai truyền thống. Họ là hiện thân của một ước mơ chung: rằng Giáo hội Kitô giáo một lần nữa có thể trở thành một ánh sáng duy nhất rực rỡ, chiếu rọi vào mọi ngóc ngách của thế giới, mang đến thông điệp về tình yêu của Chúa Kitô một cách trọn vẹn và mạnh mẽ nhất. Để điều đó xảy ra, mỗi Kitô hữu, dù thuộc nhánh Đông hay Tây, đều được mời gọi sống theo tinh thần của câu nói "Chúng ta hãy đoàn kết!", không chỉ bằng lời nói mà còn bằng hành động, bằng tấm lòng rộng mở và bằng tình yêu thương đối với tất cả anh chị em cùng đức tin.

Chỉ khi đó, với cả hai lá phổi cùng thở một nhịp, Giáo hội mới có thể thực sự biến đổi thế giới, trở thành một lực lượng không thể ngăn cản cho hòa bình, công lý và tình yêu thương mà Đấng Sáng Lập đã truyền dạy.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp