Hành trình vượt thoát khỏi cô đơn hiện sinh

Ngày lễ kính hai thánh tông đồ Phi-lip-phê và Gia-cô-bê

Suy niệm

“Thầy là Đường, là Sự thật và là Sự Sống” – Hành trình vượt thoát khỏi cô đơn hiện sinh

Có một nỗi cô đơn rất lạ lùng mà con người thời đại hôm nay đang đối mặt – đó là nỗi cô đơn khi sống giữa đám đông, khi ở bên cạnh nhau nhưng không thực sự biết nhau. Những ánh mắt lướt qua nhau, những câu hỏi thăm xã giao, những cái bắt tay lịch sự… tất cả tưởng như là “ở với nhau”, nhưng kỳ thực lại là những khoảnh khắc lạc lõng, bởi tâm hồn thì vẫn đóng kín, và con người vẫn không thực sự hiện diện cho nhau.

Phí phạm nhất trong cuộc sống này có lẽ không phải là sự thiếu thốn vật chất, mà là khi người ta đi qua đời nhau như những bóng ma – không ai biết ai, không ai chạm vào chiều sâu của ai. Chính trong cái nghịch lý ấy, tiếng nói của Chúa Giêsu trong Tin Mừng Gioan như một hồi chuông tỉnh thức: “Thầy là Đường, là Sự thật và là Sự Sống.”

1. “Thầy là Đường” – Lên đường vượt khỏi cái tôi khép kín

Con người không thể biết người khác nếu không bước ra khỏi chính mình. Không thể yêu nếu không dám đi một bước về phía người kia. Nhưng để lên đường, trước hết phải biết mình đang ở đâu – và khao khát đi đến đâu. Chúa Giêsu không chỉ chỉ ra một lối đi; Ngài chính là Con Đường – nghĩa là, muốn biết Thiên Chúa, muốn biết tha nhân, ta phải bước vào đời sống của Ngài, sống như Ngài sống, yêu như Ngài yêu.

Con đường mà Ngài là – không thênh thang dễ dãi, mà chật hẹp bởi đòi hỏi từ bỏ bản thân, từ bỏ định kiến, từ bỏ thói quen đánh giá người khác bằng cái nhìn thiển cận. Đó là hành trình dấn thân vào một tương quan thật – nơi ta không còn giữ khoảng cách an toàn, nhưng dám bị tổn thương, dám tin tưởng, dám bước cùng người khác đến tận cùng.

2. “Thầy là Sự thật” – Tìm kiếm khuôn mặt thật của nhau

Sự thật mà Chúa Giêsu nói không phải là mớ lý thuyết khô khan hay dữ kiện chính xác, nhưng là một sự thật mang gương mặt của một người – một gương mặt biết yêu thương, biết tha thứ, biết cúi xuống với lòng xót thương.

Triết lý nhân vị trong lời tuyên bố này của Chúa mở ra một cái nhìn mới: biết một người không phải chỉ là biết thông tin về họ, mà là biết họ trong chiều sâu tâm hồn – điều chỉ có thể xảy ra khi có tình yêu. Không ai có thể thật sự “biết” Chúa nếu không yêu Chúa. Cũng vậy, không ai có thể thật sự biết người khác nếu chỉ nhìn họ như một đối tượng, một vai trò, một phương tiện.

Sự thật mà không có tình yêu sẽ thành xét đoán. Nhưng tình yêu mà thiếu sự thật thì là giả tạo. Ở nơi Chúa Giêsu, ta học được sự thật thẳm sâu nhất về con người: mỗi người là một mầu nhiệm, cần được kính trọng, lắng nghe, và bước vào bằng đôi chân khiêm nhường.

3. “Thầy là Sự sống” – Tình yêu là điều duy nhất làm cho sự sống có ý nghĩa

Có sống bên nhau mà không biết nhau thì đó chỉ là sự sống sinh học – như những thực thể cùng tồn tại trong không gian, nhưng không giao thoa. Nhưng khi tình yêu nảy sinh, khi người ta chấp nhận hiện diện cho nhau một cách trọn vẹn, thì sự sống bừng lên trong chiều sâu hiện sinh.

Chúa Giêsu là Sự Sống – không chỉ bởi Ngài là nguồn mạch sự sống, mà còn vì Ngài làm cho sự sống con người có ý nghĩa đích thực. Ngài dạy ta rằng sống không phải chỉ là tồn tại, mà là hiến trao. Không phải chỉ là hấp thụ, mà là cho đi. Khi ta sống bằng và trong tình yêu của Ngài, thì mọi tương quan trở thành thánh thiêng, và mọi hiện hữu đều đáng trân trọng.

Lời kết – Biết nhau bằng trái tim siêu việt

Chúng ta có thể sống chung một nhà, ngồi cạnh nhau nơi bàn tiệc, thậm chí cùng nhau cầu nguyện, mà vẫn không thực sự biết nhau – nếu không có tình yêu. Triết lý nhân học Kitô giáo mời gọi ta vượt lên khỏi cái nhìn vật lý và tâm lý thông thường, để bước vào tương quan siêu việt – nơi biết người khác là một hành vi yêu thương, là chọn để hiện diện, lắng nghe, đón nhận, và nhìn nhau bằng cái nhìn của Thiên Chúa.

Chỉ khi sống “trong” Đường, Sự thật và Sự Sống là chính Đức Kitô, ta mới hóa giải được nghịch lý của thời đại: ở cạnh nhau mà như người xa lạ. Bởi khi biết Ngài, ta mới biết chính mình, và từ đó mới có thể biết và yêu thương người khác như họ là – hình ảnh sống động của Thiên Chúa.