HỒNG KÔNG: Các nhà lãnh đạo Giáo hội Á châu quy tụ để phân định tác động mục vụ của AI
HỒNG KÔNG: Các nhà lãnh đạo Giáo hội Á châu quy tụ để phân định tác động mục vụ của AI
Các giám mục, lãnh đạo truyền thông và chuyên gia truyền thông Á châu đã khai mạc Hội nghị Giám mục năm 2025 tại Hồng Kông với lời kêu gọi đón nhận trí tuệ nhân tạo (TTNT) một cách có trách nhiệm, đặt nền tảng cho những tiến bộ công nghệ trên phẩm giá con người, sự phân định đạo đức và sứ mệnh của Giáo hội.
Hội nghị kéo dài ba ngày (10-12 tháng Mười Hai), do Văn phòng Truyền thông Xã hội của Liên đoàn Hội đồng Giám mục Á châu (FABC-OSC) tổ chức, đang diễn ra tại Đại học Thánh Phanxicô và quy tụ hơn 30 tham dự viên từ khắp lục địa.
Đức Hồng y Châu Chưởng: TTNT như một món quà cho lợi ích chung
Trong Thánh lễ Khai mạc, Đức Hồng y Stephen Châu Chưởng, Giám mục Hồng Kông, đã mời gọi các nhà truyền thông Á châu coi TTNT như một “món quà từ Thiên Chúa” mà việc sử dụng phải luôn hướng đến lợi ích của nhân loại và việc chăm sóc tạo vật.
Tiến sỹ Ruffini: Giữ vững bản chất con người trong thời đại TTNT
Phát biểu trước hội nghị ngày 10 tháng Mười Hai, Tiến sỹ Paolo Ruffini, Bộ trưởng Bộ Truyền thông, đã đưa ra những suy tư sâu rộng về những hứa hẹn và rủi ro của TTNT đối với Giáo hội và xã hội.
Ông cảnh báo về những công nghệ giả mạo (deepfake), những nguồn tin không thể kiểm chứng, việc lọc thông tin bằng thuật toán và logic mập mờ mà nền tảng kỹ thuật số sử dụng để định hình dòng chảy thông tin. Ông cho rằng những động lực này có thể nhốt người dùng trong “bong bóng lọc thông tin” được thúc đẩy bởi lợi ích thương mại hoặc ý thức hệ hơn là sự thật.
Tiến sỹ Ruffini lưu ý rằng những mô hình TTNT thống trị thường ưu tiên tốc độ và sự chú ý hơn là chiều sâu và độ chính xác, gây nguy hiểm cho tự do tư tưởng và làm sai lệch diễn ngôn công cộng.
Lặp lại thông điệp từ Đức Giáo hoàng Phanxicô và Đức Thánh Cha Leo XIV, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục và khả năng hiểu biết về truyền thông như những biện pháp bảo vệ tự do của con người. Ông nói rằng tư duy phản biện, khả năng phân định và khả năng đánh giá thông tin là điều thiết yếu để ngăn chặn “chính trái tim con người” trở nên nhân tạo.
“TTNT không bao giờ được thay thế chúng ta,” ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng Giáo hội phải giúp các tín hữu giữ vững bản chất con người trong kỷ nguyên kỹ thuật số có thể định hình tư duy, ký ức và hành vi.
Trích dẫn Romano Guardini, ông kêu gọi một thái độ mới tương xứng với sức mạnh của công nghệ—một thái độ bắt nguồn từ lương tâm, trách nhiệm và chân lý.
“Trí tuệ không thể là nhân tạo.”
Suy nghĩ rộng hơn về TTNT và Giáo hội, Ông Ruffini khẳng định rằng cái thường được gọi là “trí tuệ nhân tạo” vẫn chỉ là một hình thức tính toán—mạnh mẽ nhưng có giới hạn.
“Sự khôn ngoan thực sự không thể đến từ máy móc và thuật toán,” ông nói. Tin rằng TTNT có thể mang lại kiến thức toàn diện, ông cảnh báo, sẽ dẫn đến nguy cơ lặp lại cám dỗ “muốn trở nên giống như Thiên Chúa.”
Ông nhấn mạnh rằng những rủi ro thực sự của TTNT xuất phát từ những quyết định của con người: “từ những người sở hữu chúng, những người lập trình chúng và những người sử dụng chúng.” Ông nói thêm rằng sự giám sát về mặt đạo đức là cần thiết để bảo đảm công nghệ trở thành cơ hội chứ không phải là mối đe dọa.
Ông Ruffini cũng phản ảnh về nhu cầu gặp gỡ chân thành giữa con người. Ông nói rằng, những văn bản, hình ảnh hoặc âm nhạc do TTNT tạo ra có thể làm giảm giá trị tương quan của sự sáng tạo của con người nếu không được sử dụng một cách có trách nhiệm. Ông khuyến khích những người tham dự dành thời gian cho việc suy tư, đối thoại và các mối quan hệ chân thành.
Đại biểu và những phiên họp
Bảy giám mục và hơn 15 linh mục đang tham gia cuộc họp, cùng với những chuyên gia giáo dân có chuyên môn về truyền thông kỹ thuật số, kiểm chứng thông tin và phát triển TTNT. Tòa Thánh được đại diện bởi hai quan chức cấp cao từ Bộ Truyền thông.
Những phiên họp bao gồm “TTNT và Tác động của nó đối với Nhân loại”; “TTNT và Giáo hội”; “Đóng góp của TTNT cho truyền thông Công giáo”; “Công cụ tìm kiếm ngữ nghĩa Kinh thánh và những tài liệu của Giáo hội”; “Các phương pháp tiếp cận mới để xác minh trực tuyến”; “Nguyên tắc sử dụng TTNT trong việc truyền giáo”.
Những cuộc thảo luận này nhằm mục đích giúp Giáo hội ở Á châu đánh giá những tác động mục vụ của sự chuyển đổi kỹ thuật số trong khi vẫn duy trì tính toàn vẹn trong những mối quan hệ vốn là cốt lõi của truyền thông Kitô giáo.
TTNT trong việc truyền giáo ở Á châu
Trong bài phát biểu với Đài phát thanh Veritas Asia, Cha... John Mi Shen, Thư ký điều hành của FABC-OSC và Giám đốc chương trình của RVA, mô tả TTNT như một công cụ đã và đang hỗ trợ sứ mệnh đa ngôn ngữ của Giáo hội thông qua dịch thuật, phiên âm và tổ chức nội dung.
“TTNT chỉ là một công cụ. Cốt lõi của giao tiếp vẫn là con người,” ngài nói. “Những mối quan hệ, sự phân định và tính chân thực không thể tự động hóa.”
Những chủ đề được nêu ra ở Hồng Kông lặp lại những suy ngẫm từ Cuộc hành hương Hy vọng vĩ đại tháng trước ở Penang, nơi chuyên gia truyền thông Nicholas Lim khuyến khích các giáo phận xây dựng cơ sở kiến thức Công giáo đáng tin cậy và cảnh báo về những hạn chế của TTNT, gồm cả việc thiếu sự đồng cảm và chiều sâu tâm linh.
Hướng tới những hướng dẫn mục vụ cho Á châu
Vào ngày 12 tháng Mười Hai, các giám mục sẽ họp để xem xét các báo cáo quốc gia và hợp tác soạn thảo Hướng dẫn Mục vụ về TTNT ở Á châu, nhằm hỗ trợ các giáo phận ứng phó với những thách thức công nghệ mới nổi.
Nguyễn Minh Sơn