Không còn thấy cần thiết phải phản ứng trước mọi điều làm mình tổn thương

ĐẾN MỘT NGÀY, BẠN KHÔNG CÒN THẤY CẦN THIẾT PHẢI PHẢN ỨNG TRƯỚC MỌI ĐIỀU LÀM MÌNH TỔN THƯƠNG

Đến một ngày, bạn không còn thấy cần thiết phải phản ứng trước mọi điều làm mình tổn thương. Đó là khoảnh khắc kỳ diệu khi tâm hồn chạm đến ngưỡng cửa của sự trưởng thành thực sự, nơi mà bản ngã (ego) không còn là vị thuyền trưởng độc đoán chèo lái mọi hành động. Con người ta thường mất rất nhiều năm tháng để hiểu rằng, phản ứng lại nỗi đau không phải là cách chữa lành, mà là hành động nhân đôi sự đau đớn, kéo dài chuỗi xiềng xích của sự giận hờn và cố chấp. Cuộc đời là một dòng chảy không ngừng của những lời nói, hành động vô tình hay cố ý từ người khác, và nếu ta chọn làm một miếng bọt biển hút lấy tất cả những điều tiêu cực ấy, ta sẽ sớm trở nên nặng nề và kiệt quệ.

Sự thôi thúc phải phản ứng, phải lên tiếng, phải làm rõ mọi chuyện vốn bắt nguồn từ nỗi sợ hãi: sợ bị hiểu lầm, sợ bị đánh giá sai, sợ mất đi sự kiểm soát đối với hình ảnh của chính mình trong mắt người khác. Ta sợ hãi rằng nếu ta im lặng, điều đó đồng nghĩa với việc ta thừa nhận sự yếu đuối hay sự sai trái. Tuy nhiên, khi đạt đến ngưỡng trưởng thành đó, ta nhận ra rằng, những gì người khác nghĩ về ta hoàn toàn không nằm trong phạm vi kiểm soát của ta, và giá trị đích thực của bản thân không thể bị định đoạt bởi những lời phán xét bên ngoài.

Khi nội tâm đã vững vàng, ta không còn giải thích cho ai hiểu, không còn cố chứng minh mình đúng. Cuộc chiến chứng minh bản thân là một cuộc chiến dai dẳng và vô ích nhất mà một người có thể tham gia. Nó tiêu hao năng lượng, bào mòn lòng tự trọng, và gần như không bao giờ mang lại chiến thắng thực sự. Bởi lẽ, người đã có định kiến sẽ không thay đổi chỉ vì lời giải thích của ta, và người thực sự yêu thương, tin tưởng ta thì không cần ta phải giải thích. Việc ta rút lui khỏi trận chiến của lời nói không phải là thất bại, mà là sự xác nhận rằng ta đã tìm thấy nơi trú ẩn an toàn nhất: sự tự chấp nhận của chính mình.

Đây là sự im lặng của sức mạnh, không phải sự câm nín của bất lực. Đó là im lặng được lựa chọn, là sự khẳng định rằng sự bình yên nội tại quan trọng hơn sự thỏa mãn nhất thời của việc thắng một cuộc tranh cãi. Chỉ đơn giản là im lặng và bước đi. Bước đi không phải là chạy trốn, mà là hành động quyết đoán của người biết đâu là ranh giới giữa cái mình có thể thay đổi và cái mình phải chấp nhận. Ta rời đi để bảo toàn sự trong sạch của tâm trí, để không để những năng lượng độc hại làm vẩn đục dòng suối của sự sống.

Bạn chọn rời xa những cuộc tranh luận vô nghĩa, những mối quan hệ độc hại. Cuộc sống của một con người là tổng hòa của những lựa chọn, và một trong những lựa chọn quan trọng nhất là việc ta cho phép những gì được tồn tại trong không gian tâm hồn ta. Cuộc tranh luận vô nghĩa là cái bẫy trí tuệ, nơi mà hai bên đều khăng khăng bảo vệ quan điểm của mình mà không hướng tới một sự thật chung hay một giải pháp xây dựng nào. Rời xa nó là bảo vệ thời gian, bảo vệ sự tập trung và mục đích sống của bản thân. Ta nhận ra rằng, không phải mọi cánh cửa đều đáng để ta gõ, không phải mọi lời mời gọi đều đáng để ta tham gia.

Mối quan hệ độc hại, dù được ngụy trang dưới bất kỳ hình thức nào, cũng giống như một cái van rò rỉ liên tục hút cạn sinh lực. Nó có thể là một người bạn luôn chỉ trích, một đồng nghiệp hay ghen tị, hay một người thân không ngừng đổ lỗi. Điều làm cho sự dứt khoát này trở nên cao quý là nó được thực hiện không giận, cũng chẳng ghét. Sự buông bỏ này đã vượt qua cảm xúc thù hận hay cay đắng. Hận thù vẫn là một sợi dây vô hình ràng buộc ta với đối phương, còn sự thanh thản này là sự cắt đứt hoàn toàn. Ta nhìn nhận mọi chuyện với sự khách quan, thấu hiểu rằng hành động của người khác là kết quả của nội tâm, kinh nghiệm, và nỗi đau của chính họ, không liên quan đến giá trị của ta.

Ta không ghét bỏ họ, ta chỉ đơn thuần thấy rằng chẳng còn lý do gì để tiếp tục. Cái “lý do” đã biến mất chính là sự kỳ vọng, là niềm tin rằng ta có thể thay đổi họ, rằng họ có thể nhận ra và đối xử tốt hơn. Khi nhận thức rõ ràng rằng sự thay đổi ấy không xảy ra, và sự tồn tại của mối quan hệ chỉ còn là nguồn cơn của sự mệt mỏi, việc chấm dứt trở thành một tất yếu logic và cảm xúc. Đó là một sự giải thoát lẫn nhau: ta giải thoát bản thân khỏi trách nhiệm phải chịu đựng, và giải thoát họ khỏi gánh nặng của sự kỳ vọng từ ta.

Và sự dứt khoát ấy không phải là mất mát, mà chính là bạn đang bảo vệ sự bình yên của mình bằng mọi giá mà thôi. Sự dứt khoát là một nghệ thuật, một dạng trí tuệ cảm xúc đã được rèn luyện. Nó là khả năng nói "không" với sự hỗn loạn và "có" với sự tĩnh lặng. Nó là khả năng xác định rõ ràng đâu là những điều đáng để ta hy sinh sự bình yên, và câu trả lời thường là "không có gì".

Việc bảo vệ sự bình yên bằng mọi giá không phải là sự ích kỷ, mà là trách nhiệm tối thượng đối với tinh thần. Một người có tâm hồn yên ổn mới có thể mang lại lợi ích thực sự cho thế giới và những người mình yêu thương. Ta không thể đổ đầy ly cho người khác khi ly của mình đã cạn. Sự bình yên là nguồn tài nguyên quý giá nhất, là nền tảng cho lòng từ bi, sự sáng tạo và khả năng chịu đựng. Khi ta giữ gìn nó, ta đang xây dựng một pháo đài vững chắc mà những mũi tên của sự chỉ trích, hiểu lầm hay tiêu cực không thể xuyên thủng.

Sự dứt khoát này là đỉnh cao của lòng dũng cảm. Dũng cảm để chấp nhận sự thật, dũng cảm để chọn con đường cô đơn hơn nhưng chân thật hơn, và dũng cảm để đối diện với sự trống rỗng, cô độc ban đầu mà sự buông bỏ mang lại. Nó là sự chuyển đổi từ việc tìm kiếm sự xác nhận bên ngoài sang việc khai phá và tin tưởng vào nguồn sức mạnh nội tại. Cuối cùng, đó là sự tự trao quyền cho chính mình, tuyên bố rằng ta là người duy nhất có thẩm quyền định đoạt giá trị cảm xúc của bản thân. Đó là ngày ta trở thành chủ nhân thực sự của cuộc đời mình, sống bằng sự yên tĩnh thâm sâu của một trái tim đã được giải phóng.

Lm. Anmai, CSsR.