Lễ Kính Thánh Gioan Kim Khẩu, Giám Mục, Tiến Sĩ Hội Thánh gieo Lời Chúa trên mảnh đất cuộc đời

Lễ Kính Thánh Gioan Kim Khẩu, Giám Mục, Tiến Sĩ Hội Thánh

gieo Lời Chúa trên mảnh đất cuộc đời

Hôm nay, cùng với toàn thể Giáo Hội, chúng ta hân hoan mừng kính một vị thánh vĩ đại, một cột trụ của đức tin, một nhà giảng thuyết lỗi lạc có một không hai trong lịch sử: Thánh Gioan Kim Khẩu. Danh hiệu "Kim Khẩu" – "Cái miệng bằng vàng" – mà hậu thế ưu ái dành tặng cho ngài đã nói lên tất cả. Đó là cái miệng đã không ngừng gieo vãi Lời Chúa bằng một tài hùng biện phi thường, một sự khôn ngoan sâu sắc và một lòng can đảm không gì lay chuyển.

Trong ngày lễ kính nhớ ngài, bài Tin Mừng theo thánh Máccô mà chúng ta vừa nghe (Mc 4,1-20) thật phù hợp một cách lạ lùng. Chúa Giêsu đã dùng dụ ngôn "Người Gieo Giống" để nói về việc đón nhận Lời Chúa. Dụ ngôn này không chỉ là một bài học cho dân chúng ven bờ hồ Galilê năm xưa, mà còn là một tấm gương soi chiếu vào cuộc đời của mỗi chúng ta, và đặc biệt, nó phác họa một cách sống động chân dung của người mục tử vĩ đại mà chúng ta mừng kính hôm nay.

Cuộc đời của Thánh Gioan Kim Khẩu chính là một minh chứng hùng hồn cho dụ ngôn này. Nơi ngài, chúng ta thấy được hình ảnh của một người gieo giống không biết mệt mỏi, và đồng thời, chúng ta cũng chiêm ngắm được hình ảnh một mảnh đất tốt đã đón nhận hạt giống Lời Chúa và trổ sinh hoa trái gấp trăm lần.

Chúng ta hãy cùng nhau, qua tấm gương của Thánh Gioan Kim Khẩu, suy ngẫm về hành trình gieo và nhận Lời Chúa trong cuộc đời mình. Chúng ta được mời gọi tự vấn: Tôi là loại đất nào trong cánh đồng của Thiên Chúa? Và tôi đang làm gì để trở thành mảnh đất tốt, nơi Lời Chúa có thể đâm rễ, lớn lên và sinh hoa kết quả dồi dào?

Hành trình chiêm ngắm cuộc đời thánh nhân và lắng nghe Lời Chúa hôm nay sẽ là một cuộc phiêu lưu vào chính sâu thẳm tâm hồn của mỗi người chúng ta. Xin Chúa Thánh Thần, Đấng đã khơi nguồn cảm hứng cho Thánh Gioan, cũng soi sáng cho chúng ta trong giờ phút này.

Trước hết, chúng ta hãy cùng nhìn lại dụ ngôn. Chúa Giêsu phác họa một hình ảnh rất đỗi quen thuộc với người dân Do Thái thời bấy giờ: một người nông phu đi ra đồng để gieo lúa. Người gieo giống này rất quảng đại, ông vãi hạt giống đi khắp nơi, không tính toán, không phân biệt: vệ đường, sỏi đá, bụi gai, và cả đất tốt.

Chúa Giêsu giải thích rõ: “Người gieo giống đây là người gieo Lời” (Mc 4,14). Hạt giống chính là Lời của Thiên Chúa, là Tin Mừng cứu độ. Còn người gieo giống, trước hết chính là Chúa Giêsu, Ngôi Lời đã đến trần gian để gieo vãi chân lý Nước Trời. Sau này, người gieo giống cũng là Hội Thánh, là các Tông Đồ, các mục tử, và là mỗi người Kitô hữu chúng ta, những người được mời gọi loan báo Tin Mừng.

Hành động gieo giống thật hào phóng. Thiên Chúa không bao giờ keo kiệt Lời của Ngài. Ngài ban Lời qua Kinh Thánh, qua các Bí tích, qua lời giảng dạy của Hội Thánh, qua những biến cố của cuộc sống, qua tiếng lương tâm… Lời Chúa được gieo vãi liên tục và rộng rãi trên mọi mảnh đất tâm hồn, không trừ một ai. Thiên Chúa không nhìn vào bề ngoài của mảnh đất, Ngài không phán xét trước xem đất nào tốt, đất nào xấu. Ngài chỉ đơn giản là gieo, với một niềm hy vọng vô biên rằng hạt giống sẽ gặp được nơi phù hợp để nảy mầm.

Và khi nhìn vào cuộc đời của Thánh Gioan Kim Khẩu, chúng ta thấy rõ hình ảnh của một "người gieo giống" đầy nhiệt huyết, một người kế tục sứ mạng của Thầy Chí Thánh Giêsu.

Thánh Gioan sinh vào khoảng năm 347 tại Antiôkia, một thành phố lớn và là trung tâm văn hóa của Đế quốc Rôma thời bấy giờ. Ngay từ trẻ, ngài đã được hấp thụ một nền giáo dục xuất sắc, đặc biệt là về thuật hùng biện dưới sự hướng dẫn của nhà hùng biện nổi tiếng Libanius. Tài năng của ngài sớm nở rộ, hứa hẹn một tương lai rực rỡ trong ngành luật. Thế nhưng, hạt giống Lời Chúa đã được gieo vào tâm hồn ngài từ người mẹ thánh thiện, bà Anthusa.

Sau khi thụ thai, thay vì đi theo con đường danh vọng trần thế, Gioan đã chọn con đường dấn thân triệt để cho Chúa. Ngài bắt đầu cuộc đời tu khổ hạnh trong sa mạc, sống đời cầu nguyện và chiêm niệm, để cho Lời Chúa thấm đẫm tâm hồn mình. Chính trong giai đoạn này, mảnh đất tâm hồn Gioan đã được cày xới, chuẩn bị để trở nên màu mỡ.

Khi trở về thành Antiôkia và được thụ phong linh mục, tài năng "gieo Lời" của ngài mới thực sự bộc phát. Suốt 12 năm làm linh mục tại đây, ngài đã giảng hàng ngàn bài giảng, giải thích gần như toàn bộ Kinh Thánh cho dân chúng. Nhà thờ luôn chật ních người nghe. Họ đến không chỉ để thưởng thức tài hùng biện của ngài, mà quan trọng hơn, để được nghe Lời Chúa được giải thích một cách rõ ràng, sống động và áp dụng vào thực tế cuộc sống.

Ngài không chỉ là một nhà hùng biện, ngài là một người "gieo giống" đích thực.

• Ngài gieo bằng tất cả đam mê: Các bài giảng của ngài rực lửa, đầy sức sống. Ngài tin tưởng tuyệt đối vào sức mạnh biến đổi của Lời Chúa. Ngài không giảng một cách khô khan, lý thuyết, mà giảng bằng cả con tim và khối óc, làm cho Lời Chúa trở nên gần gũi, chạm đến tâm can người nghe.
• Ngài gieo một cách can đảm: Ngài không ngần ngại lên án những thói hư tật xấu trong xã hội, từ những bất công của giới cầm quyền, sự xa hoa lãng phí của giới nhà giàu, cho đến sự lười biếng, nguội lạnh của các Kitô hữu. Ngài gieo Lời Chúa như một lưỡi gươm hai lưỡi, cắt tỉa những gì xấu xa, mời gọi sự hoán cải.
• Ngài gieo không phân biệt: Dù sau này trở thành Thượng Phụ thành Constantinôpôli, thủ đô của Đế quốc, ngài vẫn dành sự quan tâm đặc biệt cho người nghèo, người bị áp bức. Lời của ngài vừa là niềm an ủi cho những tâm hồn đau khổ, vừa là lời cảnh tỉnh cho những người quyền thế. Ngài gieo cho cả hoàng hậu Eudoxia lẫn người ăn mày ngoài đường phố.

Cuộc đời của Thánh Gioan Kim Khẩu là một bài ca về lòng nhiệt thành gieo vãi Lời Chúa. Ngài đã sống trọn vẹn vai trò của người gieo giống, không quản ngại khó khăn, không sợ hãi quyền lực, chỉ với một mục đích duy nhất là làm cho hạt giống Lời Chúa được gieo đi khắp nơi.

Nhưng dụ ngôn không chỉ nói về người gieo giống, mà còn tập trung vào các loại đất, tức là thái độ của con người khi đón nhận Lời Chúa. Và chính qua cuộc đời và sứ vụ của Thánh Gioan, chúng ta càng thấy rõ hơn sự thật về bốn loại đất này.

Chúa Giêsu đã vạch ra bốn thái độ, bốn loại tâm hồn khi đối diện với Lời Chúa. Thánh Gioan Kim Khẩu, trong suốt cuộc đời mục tử của mình, chắc chắn đã gặp gỡ và đối diện với cả bốn loại người này.

“Những kẻ ở bên vệ đường, nơi Lời đã gieo xuống, là những kẻ vừa nghe thì Xa-tan liền đến cất đi Lời đã gieo nơi họ.”

Đất vệ đường là loại đất cứng, bị người ta đi lại nhiều đến nỗi chai đi, không còn khả năng tiếp nhận hạt giống. Đây là hình ảnh của những tâm hồn đã đóng kín. Họ có thể nghe Lời Chúa, nhưng Lời ấy không thể thấm vào bên trong. Nó chỉ nằm trên bề mặt và ma quỷ (chim trời) dễ dàng đến cướp đi.

Trong xã hội của Thánh Gioan ở Antiôkia và Constantinôpôli, có biết bao tâm hồn như thế. Đó là những người theo ngoại giáo đã quen với lối sống buông thả, những triết gia kiêu ngạo chỉ tin vào lý trí của mình, những người Do Thái cứng lòng không chấp nhận Chúa Giêsu. Và ngay cả trong cộng đoàn Kitô hữu, cũng có những người đã trở nên chai đá vì thói quen phạm tội, vì sự nguội lạnh, thờ ơ. Họ đến nhà thờ, nghe giảng, nhưng lòng họ lại để ở nơi khác. Lời Chúa đối với họ chỉ như "nước đổ lá khoai".

Thánh Gioan đã không ngừng nỗ lực để cày xới những mảnh đất chai lì này. Bằng những lời giảng mạnh mẽ, ngài cố gắng phá vỡ sự thờ ơ của họ, lay động lương tâm họ, chỉ cho họ thấy sự nguy hiểm của một tâm hồn đã đóng kín trước ân sủng. Ngài biết rằng, chỉ có sức mạnh của Lời Chúa mới có thể làm mềm lại những tâm hồn chai đá nhất.

Và chúng ta hãy tự hỏi: Tâm hồn tôi có bao giờ trở thành vệ đường không? Có những thành kiến, những thói quen xấu nào đang làm tâm hồn tôi ra chai đá, khiến Lời Chúa không thể thấm nhập?

“Những kẻ được gieo trên nơi sỏi đá là những kẻ khi nghe Lời thì liền vui vẻ đón nhận, nhưng họ không đâm rễ... khi gặp gian nan hay bị ngược đãi vì Lời, họ vấp ngã ngay.”

Đất sỏi đá có một lớp đất mỏng bên trên. Hạt giống nảy mầm rất nhanh, nhưng không thể bám rễ sâu. Khi nắng hè gay gắt nổi lên, cây non liền chết khô. Đây là hình ảnh của những Kitô hữu nông cạn, hời hợt. Họ đón nhận Lời Chúa một cách đầy cảm tính, hào hứng ban đầu. Họ thích những bài giảng hay, những nghi lễ sốt sắng. Nhưng đức tin của họ không có nền tảng vững chắc.

Khi cuộc sống bình yên, họ là những Kitô hữu tốt. Nhưng khi thử thách, gian nan, bắt bớ ập đến "vì Lời", họ lập tức bỏ cuộc. Sự hào hứng ban đầu biến mất, thay vào đó là sợ hãi, chối từ.

Cuộc đời của Thánh Gioan Kim Khẩu là một minh chứng hùng hồn cho sự thật này. Khi ngài ở Constantinôpôli, rất nhiều người ngưỡng mộ tài hùng biện của ngài. Họ tung hô ngài. Nhưng khi ngài bắt đầu lên án lối sống xa hoa của hoàng hậu Eudoxia và giới quý tộc, khi ngài bắt đầu phải đối diện với sự ghen ghét và bách hại, thì rất nhiều người trong số những kẻ đã tung hô ngài lại quay lưng bỏ đi. Họ sợ liên lụy, sợ mất đi bổng lộc, sợ quyền thế. Họ là những cây non mọc trên sỏi đá, không chịu nổi sức nóng của thử thách. Chính sự cô đơn và bị bỏ rơi này là một trong những thánh giá nặng nề nhất mà thánh nhân phải gánh chịu.

Và chúng ta hãy tự hỏi: Đức tin của tôi có đủ sâu không? Hay tôi chỉ là một Kitô hữu "theo mùa", vui vẻ khi mọi sự thuận lợi và chán nản, bỏ cuộc khi gặp khó khăn, thử thách? Tôi có sẵn sàng chịu thiệt thòi "vì Lời" không?

“Những kẻ được gieo vào bụi gai: đó là những kẻ đã nghe Lời, nhưng những nỗi lo lắng sự đời, bả vinh hoa phú quý cùng những đam mê khác xâm chiếm lòng họ, bóp nghẹt Lời khiến Lời không sinh hoa kết quả gì.”

Đất bụi gai có thể là đất tốt, nhưng nó đã bị cỏ dại và gai góc chiếm hữu. Hạt giống Lời Chúa vẫn mọc lên, nhưng nó không thể phát triển được vì bị những bụi gai kia cạnh tranh, chèn ép và làm cho chết ngạt.

Đây là loại đất mà Thánh Gioan Kim Khẩu đã chiến đấu chống lại một cách quyết liệt nhất. Bụi gai chính là những lo lắng của thế gian: lo cho công ăn việc làm, tiền bạc, danh vọng. Bụi gai là sự quyến rũ của giàu sang, của cải vật chất. Bụi gai là những đam mê lạc thú, những ham muốn bất chính.

Thủ đô Constantinôpôli thời đó là một trung tâm của sự xa hoa, quyền lực và những đam mê trần thế. Thánh Gioan đã nhìn thấy Lời Chúa bị bóp nghẹt trong tâm hồn của biết bao giáo dân. Họ vẫn đi lễ, vẫn nghe giảng, nhưng tâm trí họ lại bị chiếm hữu bởi việc làm giàu, bởi những cuộc vui chơi, bởi những âm mưu tranh giành quyền lực. Lời Chúa có nảy mầm, nhưng không thể lớn lên và sinh hoa trái, vì không còn "không gian" và "dinh dưỡng" trong tâm hồn họ nữa.

Những bài giảng nảy lửa của ngài chống lại sự giàu sang bất chính, sự ham mê của cải vật chất đã khiến ngài có rất nhiều kẻ thù trong giới quý tộc và cả trong hàng giáo sĩ. Ngài không mệt mỏi cảnh báo rằng, người ta không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của. Ngài kêu gọi mọi người hãy "nhổ đi những bụi gai" đang mọc trong tâm hồn mình, để Lời Chúa có thể tự do phát triển.

Và chúng ta hãy tự hỏi: Những "bụi gai" nào đang mọc um tùm trong tâm hồn tôi? Có phải là nỗi lo lắng thái quá về tương lai? Là sự đam mê tiền bạc, mua sắm? Là sự nghiện ngập các thú vui, internet, mạng xã hội? Những thứ đó có đang làm tôi xao lãng việc lắng nghe và thực hành Lời Chúa không?

Sau khi mô tả ba loại đất xấu, Chúa Giêsu kết luận bằng hình ảnh tuyệt đẹp về mảnh đất lý tưởng.

“Còn có những người được gieo trên đất tốt: đó là những kẻ nghe Lời và đón nhận, rồi sinh hoa kết quả, kẻ được ba chục, kẻ được sáu chục, kẻ được một trăm.” (Mc 4,20)

Đất tốt là mảnh đất không chai lì như vệ đường, không nông cạn như sỏi đá, và không bị gai góc xâm chiếm. Đó là một tâm hồn rộng mở, sâu sắc và thanh thoát. Một tâm hồn như thế không chỉ "nghe" Lời, mà còn "đón nhận" và "làm cho Lời sinh hoa kết quả". Và không ai khác, chính Thánh Gioan Kim Khẩu là một mẫu gương tuyệt vời của mảnh đất tốt này.

Cuộc đời của Thánh Gioan là một hành trình liên lỉ lắng nghe và đón nhận Lời Chúa.

• Nghe từ gia đình: Ngài đã đón nhận hạt giống đức tin đầu tiên từ người mẹ đạo đức của mình.
• Nghe qua học hỏi: Ngài không chỉ học hùng biện của loài người, mà ngài đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu, suy ngẫm Kinh Thánh. Ngài đào sâu Lời Chúa để hiểu ý Chúa muốn nói, chứ không chỉ tìm kiếm những câu chữ hoa mỹ.
• Nghe trong cầu nguyện và chiêm niệm: Những năm tháng trong sa mạc đã cày xới mảnh đất tâm hồn ngài, giúp ngài lắng nghe được tiếng Chúa một cách sâu thẳm nhất. Sự thinh lặng và cầu nguyện đã làm cho tâm hồn ngài trở nên màu mỡ, sẵn sàng cho hạt giống Lời Chúa.
• Đón nhận trong sự vâng phục: Ngài đã không tìm kiếm chức tước. Ngài được gọi làm linh mục, rồi làm Thượng Phụ Constantinôpôli trái với ý muốn của mình. Nhưng ngài đã vâng phục, coi đó là thánh ý Chúa, và đã đón nhận sứ vụ như một mảnh đất đón nhận hạt giống được gieo vào.

Việc "đón nhận" của ngài không phải là một sự thụ động, mà là một sự đáp trả tích cực bằng cả cuộc sống. Ngài đã để cho Lời Chúa biến đổi con người mình trước khi dùng Lời đó để biến đổi người khác. Ngài sống những gì ngài giảng. Ngài sống đời khó nghèo, giản dị, trong khi giảng về sự nguy hiểm của giàu sang. Ngài can đảm nói sự thật, trong khi giảng về bổn phận của người ngôn sứ.

Mảnh đất tốt Gioan Kim Khẩu đã sinh hoa kết quả một cách phi thường, một vụ mùa bội thu cho Nước Trời.

• Hoa trái của sự thánh thiện: Trước hết, Lời Chúa đã biến đổi chính ngài thành một vị thánh. Dù sống giữa một thế giới đầy cám dỗ, ngài vẫn giữ được một tâm hồn trong sạch, một đời sống khổ hạnh và một tình yêu nồng cháy dành cho Chúa.
• Hoa trái của Lời giảng: Hàng ngàn, hàng vạn người đã được ơn hoán cải nhờ những bài giảng của ngài. Lời Chúa qua miệng lưỡi vàng của ngài đã trở thành ánh sáng cho người mê muội, sức mạnh cho người yếu đuối, niềm an ủi cho người sầu khổ. Di sản của ngài là hàng trăm bài giảng và các tác phẩm chú giải Kinh Thánh vẫn còn giá trị cho đến ngày hôm nay, tiếp tục nuôi dưỡng đức tin cho biết bao thế hệ. Đó chính là hoa trái "một trăm" mà Chúa nói đến.
• Hoa trái của lòng bác ái: Lời Chúa đã thúc đẩy ngài có một tình yêu lớn lao đối với người nghèo. Khi trở thành Thượng Phụ, việc đầu tiên ngài làm là bán đi những của cải xa hoa trong dinh thự để xây dựng bệnh viện, nhà tế bần. Ngài thực hành Lời Chúa dạy về tình yêu thương một cách cụ thể.
• Hoa trái của sự kiên trung trong đau khổ: Đây là hoa trái đẹp nhất và rực rỡ nhất. Khi bị gian nan, bách hại "vì Lời", ngài đã không vấp ngã như cây non trên sỏi đá. Trái lại, đức tin của ngài càng trở nên vững mạnh. Bị đày ải hết nơi này đến nơi khác, chịu bao đau đớn về thể xác và tinh thần, ngài vẫn một lòng tín thác vào Chúa. Những lá thư ngài viết trong thời gian bị lưu đày là những bài ca tuyệt vời về niềm hy vọng và lòng trung thành. Câu nói cuối cùng của ngài trước khi trút hơi thở cuối cùng, "Vinh danh Thiên Chúa về mọi sự!" (Glory to God for all things!), đã tóm kết toàn bộ cuộc đời của một mảnh đất tốt, một cuộc đời đã để cho Lời Chúa bén rễ sâu đến nỗi không một phong ba bão táp nào của trần gian có thể quật ngã.

Cuộc đời của Thánh Gioan Kim Khẩu là một minh chứng sống động rằng khi một tâm hồn thực sự mở ra cho Lời Chúa, thì sức mạnh của Lời ấy có thể tạo nên những điều kỳ diệu, sinh ra những hoa trái trường tồn với thời gian.

Dụ ngôn Người Gieo Giống và cuộc đời Thánh Gioan Kim Khẩu hôm nay là một lời mời gọi khẩn thiết cho mỗi người chúng ta. Thiên Chúa vẫn đang không ngừng gieo vãi hạt giống Lời Ngài vào mảnh đất tâm hồn chúng ta mỗi ngày, qua Thánh Lễ, qua Kinh Thánh, qua những biến cố vui buồn của cuộc sống. Vấn đề không nằm ở người gieo giống hay hạt giống. Vấn đề nằm ở mảnh đất của chúng ta.

Chúng ta hãy can đảm nhìn vào lòng mình và tự hỏi:

• Tôi có đang để cho những thói quen, những thành kiến làm tâm hồn mình ra chai đá như vệ đường không?
• Đức tin của tôi có hời hợt, nông cạn như đất sỏi đá, chỉ hào hứng lúc đầu rồi dễ dàng bỏ cuộc khi gặp thử thách không?
• Những lo lắng về tiền bạc, công việc, những đam mê của cải vật chất, những thú vui trần thế có đang như bụi gai bóp nghẹt Lời Chúa trong tôi không?

Hay tôi đang khao khát và cố gắng để trở thành mảnh đất tốt?

Trở thành đất tốt không phải là một thành quả một sớm một chiều, nhưng là một nỗ lực của cả cuộc đời, với ơn Chúa giúp. Đó là hành trình "dọn đất" mỗi ngày:

• Dọn dẹp vệ đường: Bằng việc xét mình hằng ngày, phá đi những bức tường chai cứng của sự ích kỷ và kiêu ngạo.
• Lượm bỏ sỏi đá: Bằng việc học hỏi giáo lý, đào sâu đức tin, để đức tin không còn nông cạn mà bám rễ sâu trong sự hiểu biết và yêu mến Chúa.
• Nhổ đi gai góc: Bằng việc thực hành sự từ bỏ, sống tiết độ, bớt đi những lo lắng không cần thiết, và dành nhiều thời gian hơn cho Chúa và cho tha nhân.

Và trên hết, là hãy mở lòng ra để "nghe và đón nhận" Lời Chúa với tất cả sự chân thành.

Mừng lễ Thánh Gioan Kim Khẩu hôm nay, chúng ta hãy chiêm ngắm ngài như một người thầy, một người chuyển cầu và một tấm gương sáng ngời. Xin ngài, vị thánh có "Cái Miệng Vàng", cầu cho chúng ta biết yêu mến Lời Chúa như ngài đã yêu mến. Xin ngài, người gieo giống can đảm, ban cho các mục tử trong Hội Thánh lòng nhiệt thành và ơn khôn ngoan để loan báo Tin Mừng. Và xin ngài, mảnh đất tốt đã trổ sinh hoa trái dồi dào, giúp mỗi người chúng ta biết dọn dẹp tâm hồn mình, để xứng đáng đón nhận hạt giống Lời Chúa và sinh hoa kết quả cho Nước Trời. Amen.

Lm. Anmai, CSsR