Lời mời gọi tỉnh thức trong từng khoảnh khắc

Thứ Bảy Tuần XXXIV - Mùa Thường Niên 

LỜI MỜI GỌI TỈNH THỨC TRONG TỪNG KHOẢNH KHẮC

Tin Mừng

Anh em hãy tỉnh thức, hầu đủ sức thoát khỏi mọi điều sắp xảy đến.

✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.

34 Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng : “Anh em phải đề phòng, chớ để lòng mình ra nặng nề vì chè chén say sưa, lo lắng sự đời, kẻo Ngày ấy như một chiếc lưới bất thần chụp xuống đầu anh em, 35 vì Ngày ấy sẽ ập xuống trên mọi dân cư khắp mặt đất. 36 Vậy anh em hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, hầu đủ sức thoát khỏi mọi điều sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người.”

LỜI MỜI GỌI TỈNH THỨC TRONG TỪNG KHOẢNH KHẮC - Lm. Anmai, CSsR

https://youtu.be/IZKosk_lpEA

Anh chị em thân mến,

Những đoạn Tin Mừng chúng ta nghe vào những ngày cuối cùng của Năm Phụng Vụ luôn mang một âm hưởng đặc biệt. Đó là âm hưởng của sự mong chờ, của sự hoàn tất, nhưng đồng thời cũng là một lời cảnh báo khẩn thiết. Chúa Giê-su, trong bài diễn từ về thời cuối cùng, không có ý định gieo rắc nỗi sợ hãi về ngày tận thế, nhưng Ngài muốn trao cho chúng ta một bí quyết để sống, một kim chỉ nam để đi qua cuộc đời này một cách bình an và ý nghĩa. Và bí quyết đó, thưa anh chị em, được gói trọn trong một mệnh lệnh kép: "Anh em hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn." Hôm nay, chúng ta cùng nhau chiêm ngắm lời mời gọi khẩn thiết này, một lời mời gọi không chỉ cho tương lai xa xôi, mà cho chính giây phút hiện tại chúng ta đang thở, đang sống.

Bản văn Tin Mừng theo thánh Lu-ca mà chúng ta vừa nghe bắt đầu bằng một lời răn đầy tính thực tế: "Anh em phải đề phòng, chớ để lòng mình ra nặng nề..." Chúa Giê-su là một nhà tâm lý bậc thầy. Ngài biết rõ trái tim con người. Ngài biết điều gì làm cho linh hồn chúng ta trở nên trì trệ, mất đi sự nhạy bén thiêng liêng. Ngài chỉ ra hai gánh nặng lớn nhất, hai kẻ thù nguy hiểm nhất của sự tỉnh thức. Đó là "chè chén say sưa" và "lo lắng sự đời". Thoạt nghe, chúng ta có thể thấy hai điều này dường như trái ngược nhau. Một bên là sự buông thả, hưởng thụ; một bên là sự lo âu, căng thẳng. Nhưng kỳ thực, cả hai đều xuất phát từ một gốc rễ chung: đó là một trái tim đã đánh mất Thiên Chúa làm trung tâm.

Chúng ta hãy nhìn vào gánh nặng thứ nhất: "chè chén say sưa". Đây không đơn thuần là việc uống rượu hay ăn nhậu quá đà. "Say sưa" ở đây mang một ý nghĩa rộng lớn hơn nhiều. Đó là trạng thái say mê những lạc thú của trần gian. Đó là cơn say của cải vật chất, say danh vọng, say quyền lực, say những kích thích của công nghệ, say những hình ảnh phù phiếm trên mạng xã hội. Khi một người "say", họ không còn là chính mình. Họ mất đi khả năng phán đoán, mất đi sự tự chủ. Tương tự như vậy, một linh hồn "say sưa" sự đời sẽ mất đi sự nhạy bén trước tiếng Chúa. Trái tim họ trở nên "nặng nề", giống như một người no căng không thể đứng dậy, một người say ngủ không thể thức giấc. Sự "say" này là một liều thuốc mê làm tê liệt đời sống tâm linh. Nó khiến chúng ta tin rằng trần gian này là vĩnh cửu, rằng hạnh phúc chỉ nằm ở những gì ta có thể nắm bắt, có thể tiêu thụ. Nó khiến chúng ta quên đi cùng đích của đời mình, quên đi lời hứa về một sự sống vĩnh cửu. Sự nặng nề này là kẻ thù của ơn cứu độ, bởi vì một trái tim nặng trĩu vì hưởng thụ sẽ không bao giờ có thể bay cao về phía Thiên Chúa.

Gánh nặng thứ hai mà Chúa Giê-su đề cập đến, có lẽ còn phổ biến và tinh vi hơn, đó là "lo lắng sự đời". Nếu "say sưa" là sự buông thả, thì "lo lắng" là sự bám víu trong sợ hãi. Đây là gánh nặng của "cơm, áo, gạo, tiền", của công việc, của sức khỏe, của tương lai con cái, của các mối quan hệ. Chúa Giê-su không hề dạy chúng ta vô trách nhiệm. Ngài đã từng làm việc vất vả với đôi tay của một người thợ mộc. Nhưng Ngài cảnh báo về "sự lo lắng" – một trạng thái tâm trí bị ám ảnh, bị bóp nghẹt bởi những mối bận tâm trần thế. Khi chúng ta "lo lắng sự đời", chúng ta đang vô tình đặt niềm tin của mình vào chính bản thân, vào khả năng xoay xở của mình, chứ không phải vào sự quan phòng của Thiên Chúa. Sự lo lắng này cũng làm cho trái tim ra "nặng nề". Nó là một tảng đá đè nặng lên tâm hồn, khiến chúng ta không thể ngẩng đầu lên nhìn trời. Người say sưa thì quên mất Chúa vì mải mê hưởng thụ; còn người lo lắng thì quên mất Chúa vì mải mê sợ hãi. Cả hai đều không "tỉnh thức". Cả hai đều đang sống như thể Thiên Chúa không tồn tại, hoặc nếu có, thì Ngài cũng không đủ quyền năng hay đủ yêu thương để chăm lo cho cuộc đời họ.

Và đây chính là mối nguy mà Chúa Giê-su cảnh báo. Tại sao phải đề phòng những gánh nặng đó? "Kẻo Ngày ấy như một chiếc lưới bất thần chụp xuống đầu anh em." Hình ảnh "chiếc lưới" (hay "chiếc bẫy") thật mạnh mẽ. Một chiếc bẫy sập xuống khi con mồi không hề hay biết. Nó bị thu hút bởi miếng mồi ngon (chè chén say sưa), hoặc nó đang mải mê tìm kiếm (lo lắng sự đời), và rồi, trong một khoảnh khắc bất ngờ, mọi thứ kết thúc. "Ngày ấy" chính là ngày của Chúa, ngày chúng ta đối diện với sự thật về cuộc đời mình. Đó có thể là ngày tận cùng của lịch sử, nhưng gần gũi hơn, đó là ngày tận cùng của cuộc đời mỗi người chúng ta. Cái chết đến không báo trước. Giây phút chúng ta nhắm mắt lìa đời, đó chính là "Ngày ấy". Và Chúa nói rõ, "Ngày ấy sẽ ập xuống trên mọi dân cư khắp mặt đất." Không một ai trong chúng ta, dù giàu hay nghèo, dù thánh thiện hay tội lỗi, có thể trốn thoát khỏi khoảnh khắc gặp gỡ định mệnh này. Sự khác biệt duy nhất là: chúng ta sẽ bị "sập bẫy" trong hoảng loạn, hay chúng ta sẽ "đứng vững" trong bình an?

Câu trả lời của Chúa Giê-su, cũng là giải pháp Ngài ban cho, thật rõ ràng và trực tiếp: "Vậy anh em hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn". Đây là hai hành động song song, nâng đỡ và nuôi dưỡng lẫn nhau. "Tỉnh thức" là gì? Thưa, "tỉnh thức" (vigilare) có nghĩa là "canh thức", "mở mắt". Đó là trạng thái của người lính gác trong đêm, của người đầy tớ đợi chủ về. Người tỉnh thức là người sống trong hiện tại một cách trọn vẹn, nhưng luôn ý thức về tương lai vĩnh cửu. Họ không "say". Họ "tỉnh". Họ "tỉnh táo" để nhận ra giá trị thực sự của mọi sự. Họ biết phân biệt đâu là chính, đâu là phụ; đâu là vĩnh cửu, đâu là tạm bợ. Người tỉnh thức vẫn ăn, vẫn uống, vẫn làm việc, vẫn lo toan, nhưng trái tim họ không bị dính mắc vào những điều đó. Họ sử dụng của cải đời này, nhưng không để chúng "sử dụng" lại mình. Họ vui với những niềm vui Chúa ban, nhưng không biến chúng thành thần tượng. Họ lo cho những trách nhiệm của mình, nhưng không để nỗi lo đó cướp đi sự bình an và niềm phó thác. Tỉnh thức là giữ cho ngọn đèn tâm hồn luôn cháy sáng, ngọn đèn của đức tin, của lý trí, của lương tâm.

Nhưng làm thế nào để có thể "tỉnh thức" giữa một thế gian đầy cám dỗ và lo toan, một thế gian luôn tìm cách ru ngủ chúng ta, làm chúng ta say mê hoặc làm chúng ta sợ hãi? Chúa Giê-su ban cho chúng ta phương thế: "và cầu nguyện luôn". Tỉnh thức là cái đích, và cầu nguyện là con đường. Tỉnh thức là trạng thái, và cầu nguyện là hành động duy trì trạng thái đó. "Cầu nguyện luôn" không có nghĩa là chúng ta phải quỳ gối đọc kinh 24/7. "Cầu nguyện luôn", như thánh Phao-lô nói, là sống trong sự hiện diện của Chúa, là biến mọi giây phút của cuộc đời thành một cuộc đối thoại không ngừng với Ngài. Đó là dâng lên Chúa công việc buổi sáng, là thầm thĩ một lời tạ ơn khi ăn, là cầu xin ơn khôn ngoan trước một quyết định, là trao gửi nỗi lo âu cho Ngài khi lòng ta nặng trĩu, là xin tha thứ ngay khi vừa vấp ngã. Cầu nguyện là hơi thở của linh hồn. Nếu không cầu nguyện, linh hồn sẽ ngạt thở, sẽ yếu đi, và sẽ dễ dàng bị những gánh nặng của "say sưa" và "lo lắng" đè bẹp. Cầu nguyện chính là hành động khiêm tốn thừa nhận rằng: "Lạy Chúa, con không thể tự mình tỉnh thức. Con cần ơn Chúa. Con cần sức mạnh của Ngài để giữ cho trái tim con được nhẹ nhàng, thanh thoát." Cầu nguyện là sợi dây kết nối chúng ta với Nguồn Sống, là dòng ân sủng giữ cho ngọn đèn đức tin của chúng ta luôn rực sáng.

Khi chúng ta kết hợp được cả hai, khi chúng ta nỗ lực "tỉnh thức" bằng việc "cầu nguyện luôn", thì kết quả thật tuyệt vời. Chúa Giê-su hứa: "...hầu đủ sức thoát khỏi mọi điều sắp xảy đến". "Đủ sức" – đó là ân sủng. Chúng ta không thoát khỏi bằng sức riêng, nhưng bằng sức mạnh của Chúa ban qua cầu nguyện. "Thoát khỏi" điều gì? Thoát khỏi cái bẫy của sự chết bất ngờ, thoát khỏi sự phán xét nghiêm khắc, thoát khỏi sự hối tiếc muộn màng. Nhưng còn hơn thế nữa, chúng ta "thoát khỏi" ngay trong cuộc sống này. Chúng ta thoát khỏi sự nô lệ của vật chất, thoát khỏi sự giày vò của lo âu, thoát khỏi sự nặng nề của một trái tim không có Chúa. Chúng ta tìm thấy tự do đích thực.

Và mục đích cuối cùng, đẹp đẽ nhất, là để chúng ta có thể "đứng vững trước mặt Con Người". Thật là một hình ảnh đầy hy vọng! Trong ngày phán xét, nhiều người sẽ run rẩy, hổ thẹn, sụp đổ, muốn trốn chạy khỏi ánh nhìn của vị Thẩm Phán. Nhưng những ai đã sống tỉnh thức và cầu nguyện, họ sẽ "đứng vững". "Đứng vững" ở đây không phải là thái độ tự mãn, kiêu ngạo, mà là tư thế của người con tin tưởng. Đó là tư thế của người đã sẵn sàng, của người tôi tớ trung thành đang chờ đợi để được chủ ôm vào lòng. "Đứng vững" là kết quả của một trái tim "nhẹ nhàng", một trái tim đã được giải thoát khỏi gánh nặng của tội lỗi, của say sưa, của lo lắng. Đó là tư thế của sự bình an, của niềm vui được gặp gỡ Đấng mình hằng yêu mến và mong chờ.

Anh chị em thân mến, mùa Vọng đang đến rất gần. Đây là mùa của tỉnh thức, mùa của mong chờ. Lời Chúa hôm nay không phải là một lời đe dọa, mà là một lời mời gọi đầy yêu thương. Chúa mời gọi chúng ta hãy kiểm tra lại gánh nặng trong trái tim mình. Điều gì đang làm tôi "nặng nề"? Có phải là một đam mê tội lỗi, một thú vui bất chính đang ru ngủ tôi không? Hay đó là những nỗi lo lắng triền miên về tiền bạc, về tương lai, đến mức tôi không còn giờ, không còn tâm trí cho Chúa?

Ngày hôm nay, Chúa muốn cất đi những gánh nặng đó khỏi chúng ta. Ngài muốn ban cho chúng ta một trái tim "nhẹ nhàng", "tỉnh táo" và "tự do". Nhưng Ngài cần sự cộng tác của chúng ta. Ngài cần chúng ta quyết tâm dứt bỏ những cơn "say" đang làm mờ mắt, và can đảm trao phó những "nỗi lo" đang bóp nghẹt tim ta.

Chúng ta hãy bắt đầu lại, ngay hôm nay, bằng việc cầu nguyện. Dành ra năm, mười phút thinh lặng mỗi ngày để lắng nghe tiếng Chúa, để Ngài sắp xếp lại những ưu tiên trong đời ta. Hãy tập "tỉnh thức" trong từng việc nhỏ, nhận ra sự hiện diện của Chúa trong mọi biến cố. Để rồi, dù "Ngày ấy" đến vào lúc nào, dù là đêm khuya hay rạng sáng, dù hôm nay hay nhiều năm nữa, chúng ta cũng không bị chiếc lưới bất thần chụp lấy. Thay vào đó, chúng ta sẽ sẵn sàng, với ngọn đèn sáng trong tay, với một trái tim nhẹ nhàng và bình an, để "đứng vững" và vui mừng đón rước Con Người, là Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta.

Lm. Anmai, CSsR