NGÀY 07/12: Thánh Am-brô-xi-ô, Giám Mục, Tiến Sĩ Hội Thánh

NGÀY 07/12: THÁNH AM-BRÔ-XI-Ô, GIÁM MỤC, TIẾN SĨ HỘI THÁNH

DẪN NHẬP THÁNH LỄ

Kính thưa cộng đoàn phụng vụ,

Hôm nay, Hội Thánh mừng kính Thánh Ambrôsiô, giám mục, tiến sĩ Hội Thánh – một vị mục tử lỗi lạc, nhà thần học sâu sắc và là một trong bốn Tiến sĩ vĩ đại của Giáo Hội Tây phương.

Thánh Ambrôsiô sinh tại xứ Gaul (nay thuộc nước Pháp), là một nhà trí thức, một chính trị gia tài ba và là người có ảnh hưởng lớn trong đời sống xã hội thời bấy giờ. Nhưng chính sự can đảm và lòng trung thành với chân lý đã đưa ngài đến với thiên chức giám mục trong hoàn cảnh rất đặc biệt. Trên cương vị giám mục Milano, thánh nhân đã sống gương mẫu trong đời sống thiêng liêng, mạnh mẽ bảo vệ đức tin chính thống chống lại bè rối, và hướng dẫn Dân Chúa bằng lời giảng dạy đầy uy tín và đức độ.

Ngài cũng là người có ảnh hưởng lớn trong việc hoán cải Thánh Âu-tinh, một trong những vị thánh vĩ đại của Hội Thánh.

Trong Thánh Lễ hôm nay, chúng ta cùng tạ ơn Chúa vì mẫu gương của Thánh Ambrôsiô – vị mục tử dũng cảm, hiền lành và đầy khôn ngoan. Xin cho các mục tử trong Hội Thánh hôm nay luôn can đảm sống và rao giảng chân lý trong yêu thương, và xin cho mỗi người chúng ta biết lắng nghe, vâng phục và sống đức tin cách trưởng thành trong lòng Hội Thánh.

Giờ đây, kính mời cộng đoàn đứng, cùng bước vào Thánh Lễ và cất cao bài ca nhập lễ trong tâm tình tôn kính và sốt sắng.

LỜI NGUYỆN GIÁO DÂN

Chủ tế:

Anh chị em thân mến, thánh Ambrôsiô là vị Giám mục nổi bật về đức tin vững vàng, khả năng giảng dạy và lòng can đảm bênh vực chân lý. Trong niềm vui mừng kính ngài, chúng ta cùng sốt sắng dâng lên Thiên Chúa những lời nguyện xin thiết tha:

1. Xin cho Hội Thánh luôn trung thành với chân lý Tin Mừng và không ngừng thăng tiến đời sống đức tin của các tín hữu. Nhờ lời chuyển cầu của thánh Ambrôsiô, xin Chúa ban cho Đức Thánh Cha và các Giám mục ơn khôn ngoan, nhiệt thành và can đảm trong sứ vụ hướng dẫn Dân Chúa.

2. Xin cho các nhà thần học, giảng viên, và những người rao giảng Lời Chúa biết noi gương thánh Ambrôsiô, kết hợp đời sống cầu nguyện với việc giảng dạy, để Lời Chúa được công bố với lòng yêu mến và chân lý.

3. Xin cho những ai đang sống xa Chúa, nghi ngờ đức tin, hay lạc hướng trong đời sống tâm linh được Chúa soi sáng trở về với nguồn ơn cứu độ. Xin Chúa ban cho họ gặp được những chứng nhân đức tin chân thành và nâng đỡ.

4. Xin cho cộng đoàn giáo xứ chúng ta biết học hỏi Lời Chúa, sống niềm tin cách trưởng thành và biết chia sẻ đức tin ấy qua lời nói, việc làm và đời sống bác ái hằng ngày.

Chủ tế:

Lạy Thiên Chúa là Cha giàu lòng từ bi, Chúa đã ban cho Hội Thánh thánh Ambrôsiô như một vị mục tử đầy khôn ngoan và thánh thiện, xin cho chúng con biết noi gương ngài mà sống trung tín, can đảm và nhiệt thành phụng sự Chúa trong mọi hoàn cảnh cuộc sống. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con. Amen.

Ca nhập lễ

Chúa đã cho người lên tiếng ở giữa giáo đoàn. Và ban cho người đầy tinh thần khôn ngoan và minh mẫn; Chúa mặc cho người áo vinh quang

Lời nguyện nhập lễ

Lạy Chúa, Chúa đã làm cho thánh Am-rô-xi-ô giám mục trở nên một bậc thầy giảng dạy đức tin công giáo, và một tông đồ trung kiên mẫu mực. Xin cho Hội Thánh ngày nay được thêm nhiều mục tử vừa ý Chúa, biết khôn ngoan và dũng cảm chăm sóc đoàn chiên. Chúng con cầu xin…

Ca nhập lễ

Chúa đã ban cho dân Người một mục tử theo lòng Chúa, để nuôi dưỡng họ bằng sự hiểu biết và chân lý.

Bài đọc I

Ep 3,8-12

“Tôi được ơn rao giảng cho dân ngoại thấy sự phong phú khôn dò của Đức Kitô.”

Bài trích thư thánh Phaolô tông đồ gửi tín hữu Êphêsô.

Anh em thân mến, tôi là người rốt hết trong toàn thể dân thánh, đã được ban ân sủng này:

là loan báo cho dân ngoại Tin Mừng về sự phong phú khôn dò của Đức Kitô,
và soi sáng cho mọi người thấy kế hoạch mầu nhiệm đã được giữ kín từ muôn thuở trong Thiên Chúa, Đấng tạo dựng vạn vật.
Như thế, giờ đây, các bậc quyền thần trên trời được biết sự khôn ngoan phong phú của Thiên Chúa, nhờ Hội Thánh.
Đó là ý định đời đời mà Thiên Chúa đã thực hiện trong Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta.
Nhờ Đức Kitô, với lòng tin nơi Người, chúng ta được mạnh dạn và tin tưởng đến gần Thiên Chúa.

Đó là lời Chúa. – Tạ ơn Chúa.

Đáp ca

Tv 88,2-3.4-5.21-22.25 và 27

Đáp: Suốt đời con, con sẽ ca ngợi tình thương của Chúa.

Suốt đời con, con sẽ ca ngợi tình thương của Chúa, qua muôn thế hệ miệng con loan báo lòng thành tín của Ngài.
Vì Chúa phán: “Tình thương Ta xây dựng đến muôn đời, lòng thành tín của Ta thiết lập vững bền trên trời.”

“Ta đã giao ước với người Ta tuyển chọn, đã thề cùng Đavít, tôi tớ Ta rằng:
Ta sẽ cho dòng dõi ngươi tồn tại đến muôn đời, và thiết lập ngôi báu ngươi qua muôn thế hệ.”

“Ta đã tìm được Đavít, tôi tớ Ta, đã xức dầu thánh tấn phong người.
Tay Ta sẽ luôn nâng đỡ, cánh tay Ta sẽ làm cho người vững mạnh.”

“Ta sẽ giữ tình thương của Ta với người mãi mãi, và giao ước với người sẽ bền vững.
Ta sẽ đặt người làm trưởng tử, cao cả hơn vua chúa trần gian.”

Tung hô Tin Mừng

Alleluia. Alleluia.

Lạy Chúa, xin dạy con đường lối của Chúa, để con bước đi trong chân lý của Ngài.

Alleluia.

Tin Mừng

Ga 10,11-16

“Mục tử nhân lành hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên.”

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Gioan.

Khi ấy, Đức Giêsu nói rằng:
“Tôi chính là Mục Tử nhân lành.
Mục Tử nhân lành hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên.
Kẻ làm thuê, vì không phải là mục tử và vì chiên không thuộc về anh ta, nên khi thấy sói đến, anh ta bỏ chiên mà chạy – sói vồ lấy chiên và làm cho chiên tán loạn,
vì anh ta là kẻ làm thuê, không thiết gì đến chiên.
Tôi chính là Mục Tử nhân lành.
Tôi biết chiên của tôi, và chiên của tôi biết tôi, như Chúa Cha biết tôi, và tôi biết Chúa Cha.
Và tôi hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên.
Tôi còn có những chiên khác không thuộc ràn này. Tôi cũng phải đưa chúng về.
Chúng sẽ nghe tiếng tôi, và sẽ chỉ có một đoàn chiên và một mục tử.”

Đó là lời Chúa. – Lạy Chúa Kitô, ngợi khen Chúa.

Lời nguyện tiến lễ

Lạy Chúa, chúng con dân lên Chúa của lễ này, xin Chúa thương chấp nhận. Nguyện xin Thánh Thần Chúa tuôn đổ ánh sáng đức tin vào lòng chúng con như xưa Người vẫn soi sáng thánh Am-rô-xi-ô để thánh nhân loan truyền vinh quang Chúa. Chúng con cầu xin…

Ca hiệp lễ

Này là đầy tớ trung thành và khôn ngoan, mà Chúa đã đặt lên coi sóc gia nhân mình, để đúng giờ phân phát lúa thóc cho họ.

Lời nguyện hiệp lễ

Lạy Chúa, Chúa đã cho chúng con tìm được sức mạnh nhờ hiệp thông với bàn tiệc Thánh Thể. Xin ban cho chúng con biết nghe lời giáo huấn của thánh Am-rô-xi-ô để dồn mọi cố gắng đi theo con đường Chúa muốn chúng con đi và nhờ đó được vui mừng hưởng bàn tiệc thiên quốc. Chúng con cầu xin…

MỤC TỬ NHÂN LÀNH HY SINH MẠNG SỐNG MÌNH CHO ĐOÀN CHIÊN

Hôm nay, ngày 7 tháng 12, chúng ta cùng nhau cử hành lễ kính thánh Am-brô-xi-ô, Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh, một trong những vị thánh vĩ đại đã sống trọn vẹn hình ảnh “Mục Tử nhân lành” mà Chúa Giêsu mô tả trong Tin Mừng Thánh Gioan mà chúng ta vừa nghe: “Tôi chính là Mục Tử nhân lành. Mục Tử nhân lành hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên”. Tin Mừng hôm nay không chỉ là lời tuyên bố về vai trò của Chúa Giêsu như vị Mục Tử tối cao, mà còn là một lời mời gọi cho tất cả những ai được Người sai đi làm mục tử trong Giáo hội của Người. Thánh Am-brô-xi-ô, qua cuộc đời đầy nhiệt thành và những đóng góp lớn lao cho Giáo hội, đã trở thành một hiện thân sống động của lời Chúa Giêsu. Ngài không chỉ chăm sóc đoàn chiên bằng lời giảng dạy khôn ngoan, mà còn hy sinh chính mình để bảo vệ đức tin và dẫn dắt các tín hữu đến với Chúa. Khi mừng lễ thánh Am-brô-xi-ô, chúng ta được mời gọi chiêm ngắm gương sáng của ngài, học hỏi cách sống như những mục tử nhân lành trong cuộc đời mình, và tin tưởng vào tình yêu của Chúa Giêsu, Đấng luôn chăm sóc đoàn chiên của Người.

Thánh Am-brô-xi-ô sinh ngày 7 tháng 12 năm 339 hoặc 340 tại Trier, thuộc tỉnh Gaul, nay là nước Đức, trong một gia đình quý tộc La Mã theo đạo Công giáo. Cha ngài là một quan tổng trấn cao cấp của đế quốc, còn mẹ ngài là một người phụ nữ đạo đức, đã nuôi dưỡng ngài cùng hai anh chị em – thánh Marcellina và thánh Satyrus – trong đức tin Kitô giáo. Truyền thuyết kể rằng khi ngài còn nằm trong nôi, một đàn ong bay đến đậu trên miệng ngài, để lại mật ong mà không làm ngài tổn thương. Gia đình coi đó là dấu chỉ rằng ngài sẽ trở thành một nhà hùng biện xuất sắc, với lời nói ngọt ngào như mật ong. Sau khi cha qua đời, gia đình chuyển về Rôma, nơi Am-brô-xi-ô nhận được một nền giáo dục ưu tú về văn chương, luật học, và hùng biện – những kỹ năng sau này trở thành công cụ mạnh mẽ trong sứ mạng mục tử của ngài. Năm 370, ở tuổi 30, ngài được bổ nhiệm làm tổng trấn tỉnh Aemilia-Liguria, với trụ sở tại Milan, một vị trí quyền lực mà ngài thực thi với sự công bằng và nhân từ, được cả người dân lẫn giới quý tộc kính trọng.

Nhưng Thiên Chúa có một kế hoạch khác cho Am-brô-xi-ô. Năm 374, khi Giám mục Auxentius của Milan qua đời, thành phố rơi vào tình trạng chia rẽ giữa các Kitô hữu chính thống và phe lạc giáo Arian – những người phủ nhận thần tính của Chúa Giêsu. Là tổng trấn, Am-brô-xi-ô đến nhà thờ chính tòa để giữ trật tự trong cuộc bầu chọn giám mục mới. Trong lúc ngài đang diễn thuyết để kêu gọi hòa bình, một tiếng nói từ đám đông – có thể là một đứa trẻ – vang lên: “Am-brô-xi-ô làm giám mục!” Tiếng喊 ấy nhanh chóng được cả cộng đoàn hưởng ứng, dù ngài vẫn chưa được rửa tội, chỉ là một dự tòng. Am-brô-xi-ô ban đầu từ chối, thậm chí trốn khỏi Milan, nhưng cuối cùng, dưới áp lực của dân chúng và sự thúc đẩy của hoàng đế Valentinian I, ngài chấp nhận ơn gọi. Trong vòng một tuần, từ ngày 30 tháng 11 đến 7 tháng 12 năm 374, ngài được rửa tội, phong chức linh mục, và tấn phong giám mục – một hành trình biến đổi thần kỳ, cho thấy bàn tay Chúa đang dẫn dắt ngài trở thành “Mục Tử nhân lành” cho đoàn chiên Milan.

Tin Mừng hôm nay mở ra với lời tuyên bố của Chúa Giêsu: “Tôi chính là Mục Tử nhân lành. Mục Tử nhân lành hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên”. Thánh Am-brô-xi-ô đã sống lời này một cách trọn vẹn trong vai trò giám mục của mình. Ngay sau khi được tấn phong, ngài từ bỏ mọi tài sản cá nhân, phân phát cho người nghèo và Giáo hội, chỉ giữ lại một phần để chu cấp cho chị gái là thánh Marcellina. Ngài sống một đời sống khắc khổ, dành thời gian cầu nguyện, học hỏi Kinh Thánh, và chăm sóc đoàn chiên được giao phó. Ngài không chỉ là một nhà hùng biện xuất sắc, mà còn là một mục tử biết lắng nghe và yêu thương. Ngài giảng dạy Tin Mừng với sự rõ ràng và mạnh mẽ, chống lại lạc giáo Arian bằng những bài giảng đầy lửa, khẳng định thần tính của Chúa Giêsu – điều mà ngài đã học hỏi từ chính lời Tin Mừng hôm nay: “Tôi biết chiên của tôi, và chiên của tôi biết tôi, như Chúa Cha biết tôi, và tôi biết Chúa Cha”. Ngài hiểu rằng làm mục tử không chỉ là cai quản, mà là sống gần gũi với đoàn chiên, biết từng con chiên của mình, và dẫn dắt chúng bằng tình yêu của Chúa Kitô.

Chúa Giêsu tiếp tục nói: “Kẻ làm thuê, vì không phải là mục tử và vì chiên không thuộc về anh ta, nên khi thấy sói đến, anh ta bỏ chiên mà chạy”. Thánh Am-brô-xi-ô không phải là một kẻ làm thuê, mà là một mục tử chân chính, sẵn sàng đối diện với “sói” – những mối đe dọa từ lạc giáo, quyền lực trần thế, và sự suy thoái đạo đức. Năm 385, khi hoàng hậu Justina, một người theo lạc giáo Arian, yêu cầu ngài giao một nhà thờ ở Milan cho phe Arian sử dụng, ngài kiên quyết từ chối. Hoàng hậu gửi lính đến bao vây nhà thờ, nhưng ngài cùng các tín hữu ở lại trong thánh đường, cầu nguyện và hát thánh ca suốt nhiều ngày. Sự can đảm của ngài đã khiến quân lính phải rút lui, và nhà thờ được giữ lại cho đức tin chính thống. Ngài viết: “Tôi không giao nộp nhà thờ, vì đó là tài sản của Chúa Kitô, không phải của hoàng đế”. Hành động này cho thấy ngài không bỏ chạy khi “sói đến”, mà đứng vững để bảo vệ đoàn chiên, đúng như lời Chúa Giêsu mô tả về Mục Tử nhân lành.

Thánh Am-brô-xi-ô cũng là một mục tử biết “hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên”. Dù không chịu tử đạo bằng máu, ngài đã hy sinh sức khỏe, thời gian, và sự an nhàn của mình để phục vụ Giáo hội. Ngài thường xuyên thức khuya để viết các bài giảng, soạn thánh ca, và trả lời thư tín từ các tín hữu trên khắp đế quốc. Ngài là người đầu tiên đưa việc hát thánh ca vào phụng vụ ở phương Tây, một truyền thống vẫn còn sống động trong Giáo hội ngày nay. Ngài cũng dành nhiều công sức để đào tạo các linh mục, cải tổ đời sống tu trì, và chăm sóc người nghèo. Một trong những câu chuyện nổi tiếng về lòng bác ái của ngài là khi ngài phá vỡ các bình thánh bằng vàng của Giáo hội để chuộc tự do cho những người bị bắt làm nô lệ trong cuộc chiến tranh Goth. Khi bị chỉ trích, ngài đáp: “Chúa không cần vàng bạc, nhưng cần những linh hồn được cứu chuộc”. Đây chính là tinh thần của Mục Tử nhân lành, người không tiếc gì để bảo vệ và cứu vớt đoàn chiên của mình.

Tin Mừng hôm nay còn cho thấy tầm nhìn rộng lớn của Chúa Giêsu: “Tôi còn có những chiên khác không thuộc ràn này. Tôi cũng phải đưa chúng về”. Thánh Am-brô-xi-ô đã sống tinh thần này qua việc dẫn dắt nhiều người – kể cả những người ngoài Giáo hội – đến với Chúa Kitô. Ngài nổi tiếng với vai trò cảm hóa thánh Augustinô, người sau này trở thành một trong những tiến sĩ vĩ đại nhất của Giáo hội. Khi Augustinô đến Milan vào năm 384 với tư cách là một nhà hùng biện theo lạc giáo Manikê, ngài bị cuốn hút bởi những bài giảng của thánh Am-brô-xi-ô. Qua sự kiên nhẫn, khôn ngoan, và tình yêu của vị giám mục, Augustinô dần dần từ bỏ lạc giáo, được rửa tội vào đêm Phục Sinh năm 387, và trở thành một chứng nhân sống động của Tin Mừng. Thánh Am-brô-xi-ô không chỉ chăm sóc “ràn chiên” Milan, mà còn đưa những “chiên khác” như Augustinô về với Chúa, để tất cả “chỉ có một đoàn chiên và một mục tử”.

Cuộc đời thánh Am-brô-xi-ô kết thúc trong sự thánh thiện và bình an. Ngài qua đời ngày 4 tháng 4 năm 397 tại Milan, sau hơn 22 năm làm giám mục. Trước khi chết, ngài nằm trên giường với hai tay giang rộng như hình thánh giá, cầu nguyện và chúc lành cho đoàn chiên của mình. Ngài được chôn cất trong Vương cung thánh đường mang tên ngài tại Milan, bên cạnh hài cốt của hai thánh tử đạo Gervasius và Protasius mà ngài đã tìm thấy và tôn kính. Ngài được phong thánh ngay sau khi qua đời nhờ lòng sùng kính của dân chúng, và năm 1298, ngài được Đức Giáo hoàng Boniface VIII tuyên phong là Tiến sĩ Hội Thánh, cùng với thánh Augustinô, thánh Grêgôriô Cả, và thánh Giêrônimô – bốn tiến sĩ đầu tiên của Giáo hội Tây phương. Các bài giảng, thư tín, và thánh ca của ngài vẫn là nguồn cảm hứng cho các tín hữu qua nhiều thế kỷ, minh chứng cho vai trò của ngài như một “Mục Tử nhân lành” không chỉ trong thời đại của mình, mà cho mọi thời đại.

Hôm nay, khi chiêm ngắm thánh Am-brô-xi-ô qua Tin Mừng, chúng ta được mời gọi sống như ngài trong đời sống đức tin của mình. Ngài không chỉ là một giám mục tài giỏi, mà là một mục tử biết hy sinh vì đoàn chiên, biết đứng vững trước “sói” của lạc giáo và quyền lực trần thế, và biết dẫn dắt những linh hồn lạc lối về với Chúa. Chúng ta có thể không được gọi làm giám mục như ngài, nhưng mỗi người chúng ta đều được mời gọi làm “mục tử” trong gia đình, cộng đoàn, hay môi trường sống của mình. Chúng ta có sẵn sàng “hy sinh mạng sống” – thời gian, sức lực, sự an nhàn – để yêu thương và phục vụ người khác không? Chúng ta có dám đứng lên bảo vệ sự thật của Tin Mừng, dù phải đối diện với sự thù ghét hay hiểu lầm không? Thánh Am-brô-xi-ô nhắc nhở chúng ta rằng làm mục tử không phải là tìm kiếm vinh quang cho mình, mà là sống vì Chúa và vì đoàn chiên, để tất cả cùng nghe tiếng Người và trở nên một đoàn chiên duy nhất dưới sự dẫn dắt của Người.

Thánh Am-brô-xi-ô là một gương sáng cho chúng ta trong thế giới đầy thử thách hôm nay. Xã hội hiện đại với những “con sói” của vật chất, ích kỷ, và vô thần đang đe dọa đoàn chiên của Chúa. Chúng ta được mời gọi noi gương ngài, không bỏ chạy như “kẻ làm thuê”, mà đứng vững với lòng can đảm và tình yêu để bảo vệ đức tin và chăm sóc những người xung quanh. Ngài đã sống lời Chúa Giêsu: “Tôi hy sinh mạng sống mình cho đoàn chiên”, và ngài mời gọi chúng ta sống tinh thần ấy qua những hy sinh nhỏ bé hằng ngày: một lời khuyên chân thành cho người đang lạc lối, một sự giúp đỡ cho người nghèo, một lời cầu nguyện cho người đau khổ. Qua đó, chúng ta không chỉ cứu lấy linh hồn mình, mà còn sinh hoa trái cho Nước Trời, như thánh Am-brô-xi-ô đã làm.

Hãy xin thánh Am-brô-xi-ô, Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh, cầu bầu cho chúng ta, để chúng ta biết sống như những mục tử nhân lành trong cuộc đời mình. Xin ngài giúp chúng ta yêu mến Chúa Giêsu, Mục Tử tối cao, hơn mọi sự, và biết hy sinh vì đoàn chiên mà Chúa giao phó cho chúng ta – dù đó là gia đình, bạn bè, hay cộng đoàn của mình. Xin Chúa Giêsu, qua lời chuyển cầu của thánh Am-brô-xi-ô, ban cho chúng ta ơn can đảm, lòng nhiệt thành, và tình yêu hy sinh, để chúng ta biết lắng nghe tiếng Người, bước theo Người, và trở nên những chứng nhân sống động của Tin Mừng trong thế giới hôm nay. Amen.

Lm. Anmai, CSsR