Ngợi khen và hoan hỷ - Một khoảng lặng cần thiêt

NGỢI KHEN VÀ HOAN HỶ

 Một khoảng lặng cần thiết

“Linh hồn tôi ngợi khen Chúa,

Thần trí tôi hoan hỷ trong Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi”.

Kính thưa Anh Chị em,

Nếu câu hỏi xa xưa, “Cái nào có trước, con gà hay quả trứng?” mà chỉ mình Thiên Chúa mới có câu trả lời về cách thức Người tạo dựng thế giới và muôn loài trong đó, thì một câu hỏi lý thú khác với kinh Magnificat là, “Cái nào có trước, linh hồn tôi ngợi khen Chúa hay thần trí tôi hoan hỷ trong Chúa?”. Có lẽ chưa bao giờ đặt cho mình câu hỏi đó, một câu hỏi sẽ dẫn chúng ta đi sâu vào tâm tình ‘ngợi khen và hoan hỷ’ của người con trước một Thiên Chúa luôn yêu thương.

Câu đầu tiên của Magnificat xác định hai hành động xảy ra nơi Đức Mẹ, Mẹ ‘ngợi khen và hoan hỷ’. Hãy suy nghĩ về hai trải nghiệm nội tâm này. Sẽ dễ hiểu hơn khi nói, ‘Có phải vì đã công bố sự vĩ đại của Thiên Chúa nên Mẹ tràn đầy niềm vui? Hay Mẹ tràn đầy niềm vui vì đã công bố sự vĩ đại của Người?’. Phần nào đó, câu trả lời sẽ là cả hai; nhưng rõ ràng, thứ tự trong Magnificat ngụ ý Đức Mẹ công bố sự vĩ đại của Thiên Chúa trước, và kết quả là Mẹ ngập tràn niềm vui.

Đây không chỉ là một suy tư triết học hay một suy tư thuần lý; đúng hơn, một điều gì đó rất thực tế vốn sẽ cho chúng ta một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống hàng ngày của mình. Thông thường trong cuộc sống, chúng ta đợi cho có ‘bằng chứng’ trước, rồi mới ngợi khen và cảm tạ; trường hợp bà Anna trong bài đọc thứ nhất hôm nay là một điển hình, bà tạ ơn Chúa vì Người đã ban cho bà cậu bé Samuel; bà nói, “Chúa đã cho tôi được như tôi xin”. Cũng thế, chúng ta thường chờ cho đến khi Thiên Chúa ‘chạm đến’, đáp lời; hoặc ít nhiều, trải nghiệm nỗi hân hoan của mình, sau đó, mới nghĩ đến việc đáp trả Người với lòng biết ơn. Điều này là tốt, nhưng tại sao lại phải đợi đến lúc đó mới ‘ngợi khen và hoan hỷ’ để cao rao sự vĩ đại và tình yêu của Người?

Công bố vĩ nghiệp của Thiên Chúa là một hành động thường xuyên của tình yêu cần được thực hiện mỗi ngày trong mọi hoàn cảnh, không thành vấn đề điều gì xảy ra. Chúng ta công bố sự vĩ đại của Người, trước hết, vì Người là Thiên Chúa; là Thiên Chúa, Người xứng đáng với tất cả những lời ngợi khen; nguyên chỉ chân lý đó cũng đáng cho chúng ta ‘ngợi khen và hoan hỷ’. Lời đáp ca hôm nay nói lên tâm tình thường xuyên đó, “Lòng tôi nhảy mừng trong Chúa cứu độ tôi”.

Vậy mà, kỳ diệu thay! Một thú vị đến bất ngờ là ai công bố sự vĩ đại của Thiên Chúa khi an lành hay cả lúc khó khăn thì trong cả hai trường hợp, họ thường có một trải nghiệm vui mừng trong tâm hồn. Đó cũng là điều thường xuyên xảy ra nơi Đức Mẹ, vì lẽ, Mẹ thường xuyên sống trong tình trạng ân sủng của Thiên Chúa, nên Mẹ thường xuyên ca khen vĩ nghiệp Người; bằng chứng là Mẹ đã kiên cường ‘đứng thẳng’ dưới chân thập giá. Vì thế, trong bối cảnh gặp gỡ người chị họ, hai người mẹ vui mừng, hai đứa con nhảy mừng… thì Magnificat chỉ là sự vỡ oà tất yếu của một niềm vui ‘ngợi khen và hoan hỷ’ vốn đã ắp đầy từ bao ngày nơi tâm hồn Đức Mẹ mà chúng ta tưởng như lần đầu tiên Mẹ công bố sự vĩ đại của Thiên Chúa và thần trí Mẹ nhảy mừng.

Một trong những giai thoại của kiệt tác ‘Bữa Tối Cuối Cùng’, của Leonardo Da Vinci, nói đến đôi tay trống trơn của Chúa Giêsu. Sau ba năm lao động miệt mài, trước khi ra mắt bức hoạ, ông xin một người bạn rất uy tín góp ý. Bạn ông khen ngợi hết lời; tuy nhiên, người ấy nói, “Chiếc cốc trong tay Chúa Giêsu tuyệt đẹp”. Thất vọng vô cùng, Da Vinci quyết định vẽ lại Chúa Giêsu với một đôi tay trống trơn. Kinh ngạc, bạn ông yêu cầu một lời giải thích; danh hoạ Da Vinci nói, “Đôi tay trống trơn như muốn nói rằng, không gì có thể phân tâm việc chiêm ngắm Chúa Giêsu; phải tập trung vào Ngài; đôi tay trống trơn đang chúc phúc, đồng thời, mời gọi con người cao rao vĩ nghiệp của Thiên Chúa cả khi không còn gì để mất”.

Anh Chị em,

Thời bà Anna, không ai biết điều gì sẽ xảy ra khi Samuel chào đời; cũng không ai biết điều gì sẽ xảy ra khi Đức Mẹ đầu thai. Cũng thế, hôm nay, trước bao biến cố mà chúng ta mù tịt, rối bời, chúng ta vẫn xác tín một điều là, Thiên Chúa đang tiếp tục công cuộc cứu độ của Người; Người cứu độ qua những gì tầm thường nhất, nhỏ bé nhất. Việc của chúng ta là tin nhận Người yêu thương, quyền năng và cứu độ. Vì thế, ‘ngợi khen và hoan hỷ’ mãi trong Người là tâm tình đúng đắn nhất của một người con; ngợi khen vĩ nghiệp Người cả khi tay trống trơn, cả khi hơi thở tàn.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, ước gì đời con thuộc trọn về Chúa, để dù ngày con an vui hay ngày con u sầu, con vẫn liên lỉ ‘ngợi khen và hoan hỷ’ Danh Người như Đức Mẹ, “Linh hồn tôi ngợi khen Chúa, thần trí tôi hoan hỷ trong Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi”, Amen.

(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)

*******************

MỘT KHOẢNG LẶNG CẦN THIẾT

“Bỗng chốc lưỡi ông mở ra, và ông liền chúc tụng Chúa”.

Kính thưa Anh Chị em,

Thật bất ngờ, Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta trầm mình vào ‘một khoảng lặng cần thiết’ khi chỉ còn hơn một ngày, Giáo Hội và thế giới đón mừng đại lễ Giáng Sinh. Malakia nói Êlia sẽ đến trước, chuẩn bị dân Chúa đón Người; Luca nói về ngày chào đời của Gioan, một Êlia mới.

Qua Malakia, Thiên Chúa phán, “Này Ta sai ngôn sứ Êlia đến cùng các ngươi. Người sẽ hoán cải lòng cha ông về lại với con cháu, và lòng con cháu trở về cùng cha ông”; đó là ‘một khoảng lặng cần thiết’ để dân Chúa hồi tâm. Gioan Tẩy Giả sẽ mặc lấy thần khí của Êlia để làm công việc chuẩn bị này. Thú vị thay, người được chuẩn bị trước nhất lại chính là cha của vị tiền hô, Zacaria, vốn đã phải câm vì không tin việc con mình chào đời. Nhưng đó là sự thật, Gioan ra đời và ngày đặt tên cho nó, Zacaria được tháo cởi, “Bỗng chốc lưỡi ông mở ra, và ông liền chúc tụng Chúa”. Những lời này tiết lộ hậu kết vui mừng cho sự thất bại ban đầu của Zacaria. Chín tháng trước, khi đang hoàn thành nghĩa vụ trong thánh điện, ông được sứ thần hiện ra, báo cho một tin vui rằng, vợ ông sẽ thụ thai và đứa trẻ sẽ là người dọn đường cho vị Cứu Chúa. Một đặc ân đáng kinh ngạc! Vậy mà Zacaria không tin. Kết quả là Tổng lãnh thiên thần đã đánh ông câm lặng trong chín tháng, ‘một khoảng lặng cần thiết’, cũng là khoảng thời gian vợ ông trải qua thai kỳ.

Thế nhưng, hình phạt của Thiên Chúa luôn là quà tặng của ân sủng Người. Zacaria không bị trừng phạt vì bất tuân hoặc vì những lý do mang tính trừng phạt; đúng hơn, hình phạt này được xem như việc đền tội. Ông được trao một việc đền tội khá nhẹ khi phải lặng thinh chín tháng vì một lý do chính đáng. Dường như Thiên Chúa biết, Zacaria cần có ‘một khoảng lặng cần thiết’ để suy gẫm về điều sứ thần đã nói với ông; ông cần chín tháng lặng thinh để suy gẫm việc kỳ diệu Thiên Chúa đã làm khi cho vợ ông mang thai ở tuổi xế chiều; ông cũng cần chín tháng lặng thinh để suy nghĩ về đứa bé và việc Chúa làm trên nó. Và chín tháng lặng thinh đó đã tạo ra một sự khác biệt đáng mong ước, một sự chuyển đổi hoàn toàn của con tim; chín tháng đó cũng đủ cho người đương thời biết phải nín lặng để sau đó, họ mở miệng ca tụng Thiên Chúa như ông.

Đứa trẻ ra đời, ​​theo dự kiến sẽ mang tên của cha là Zacaria; nhưng đó không phải là tên sứ thần đã nói với ông, thay vào đó, nó phải được gọi là Gioan. Vì vậy, ngày thứ tám, khi đứa trẻ chịu cắt bì, Zacaria viết trên tấm bảng, “Tên cháu là Gioan”. Đây là sự mềm mỏng của một con tim hoán cải, một hành động của đức tin và là một dấu hiệu cho thấy, sau ‘một khoảng lặng cần thiết’ chín tháng, nay tâm hồn Zacaria đã hoàn toàn chuyển dịch từ ngờ vực sang tin tưởng, từ coi thường sang trân trọng, từ bất kính đến tôn kính. Hành động đức tin này đã xoá mọi nghi ngờ trước đó.

Tại một buổi lễ trang trọng, nhà thơ Ý, Dante Alighieri, chìm đắm thẳm sâu trong chiêm ngắm đến nỗi ông đã không quỳ gối vào thời điểm thích hợp. Những kẻ ghét ông vội vã đến chỗ giám mục, yêu cầu ngài trừng phạt Dante vì tội phạm thượng. Dante tự bảo vệ mình bằng cách nói, “Nếu những người buộc tội tôi đã có ‘một khoảng lặng cần thiết’ để đôi mắt và tâm trí họ chỉ biết ngắm nhìn và tập trung vào một mình Thiên Chúa như tôi đã làm, họ sẽ không còn nhìn thấy những gì chung quanh, và cũng không cần phải nhìn thấy những gì tôi làm”.

Anh Chị em,

Như Dante nói, dường như tâm trí và đôi mắt của chúng ta chưa tập trung đủ vào chính Thiên Chúa nên chúng ta thất bại trong việc tin và nhìn thấy mọi sự ở một cấp độ sâu sắc nhất. Đó chính là điều đã xảy ra với Zacaria khi ông chỉ nhìn vào bản thân, tài lực, sức khoẻ, tuổi tác của mình mà không quy về Thiên Chúa; chỉ sau ‘một khoảng lặng cần thiết’ một khoảng lặng của ân sủng, ông đã tin và vâng phục. Thiên Chúa cũng đang mong chờ chúng ta có ‘một khoảng lặng cần thiết’ trong tâm hồn để bớt quy về mình mà hướng về Người, vào quyền năng, tình yêu, lòng thương xót của Người hầu cũng có thể hành động trong đức tin. Bởi lẽ Thiên Chúa đang tiếp tục hoạt động, sinh hạ và cứu độ chúng ta. Vấn đề là chúng ta phải biết lặng thinh đủ để nghe Ngài.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, xin cho con ‘một khoảng lặng cần thiết’ cấp bách hơn trong ngày cuối cùng này để ‘khoảng lặng’ ấy được ‘lặng hơn’ khi con thực lòng sám hối và trở nên thanh khiết, hầu có thể đón nhận “Hài Đồng là Lời mà thẳm lặng” vào lòng con; nhờ đó, niềm vui nơi con sẽ vỡ oà như đã oà vỡ nơi Zacaria; đó cũng là sự khác biệt lớn lao như một quà tặng cho con trong mùa Giáng Sinh này”, Amen.

(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)