Môn đệ đích thật của Chúa - ‘Người theo Chúa’ nhiều, nhưng ‘môn đệ Chúa’ lại ít

Môn đệ đích thật của Chúa

Giáo Hội Việt Nam không thể nào không biết ơn công lao to lớn của những bậc Thánh nhân, các nhà truyền giáo xưa kia đã chẳng ngại nhọc nhằn, gian lao, rời bỏ quê hương thịnh vượng, văn minh của họ mà lênh đênh trên đại dương bao tháng trời, để đến vùng viễn xứ, ngõ hầu rao truyền Tin Mừng, thực hiện sứ vụ ‘trở nên môn đệ đích thật của Chúa Ki-tô’. Trong số đó, không thể không nhắc đến Hội truyền giáo Pa-ris (MEP).

Theo Hạnh tích các Thánh, cha Gio-an Cor-nay, một trong vô số linh mục thuộc Hội Truyền giáo Pa-ris (MEP) đã tình nguyện sang Việt Nam truyền giáo. Với quan niệm ngày xưa, đi truyền giáo đồng nghĩa với việc chấp nhận ra đi vĩnh viễn không mong ngày trở về xứ sở bản quốc. Chuyện kể rằng: trong lúc ngài ra ga xe lửa, bạn bè và nhiều người thân quen đưa tiễn, bịn rịn chia tay. Nhưng đặc biệt song thân ngài vì quá thương con, đã nằm ra giữa đường để cản lối, không nỡ để con trai mình ra đi như vậy. Tuy nhiên, cha Cor-nay đã dằn lòng, can đảm “từ bỏ”, nhất quyết bước theo tiếng gọi của Chúa, hầu trở nên môn đệ đích thật của Ngài. Vào ngày 20 tháng 9 năm 1837, ngài được diễm phúc lãnh nhận triều thiên tử đạo tại Sơn Tây và là một trong 118 vị Thánh Tử đạo tại Việt Nam. Thánh Gio-an Cor-nay chính là tấm gương sáng điển hình, đã sống triệt để và thực thi điều Chúa Giê-su khuyến khích mời gọi mỗi người chúng ta hôm nay.

“Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14, 26). Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu động từ ‘dứt bỏ’ không có nghĩa là ‘cắt đứt, đoạn tuyệt, tuyệt tình’, mà là “ít hơn”. Vì chưng trong ngôn ngữ Hy lạp không có thể văn so sánh hơn kém, nên khi cần diễn tả điều này,  người ta dùng lối văn đối ngẫu ‘yêu thương và ghét bỏ’. Vì thế, Thánh sử Mát-thêu đã viết: “Ai yêu cha mẹ hơn Thầy, thì không xứng đáng với Thầy” (x. Mt 10, 37). Quả thật, để trở thành môn đệ đích thật của Thầy Giê-su, chúng ta phải đặt Chúa trước hết mọi sự, trên hết mọi sự, ưu tiên hàng đầu, kể cả hơn cả mối thân tình gia đình, thân bằng quyến thuộc, và thân hữu. Hơn nữa, theo Chúa phải biết từ bỏ bản thân, từ bỏ ý riêng, biết đón nhận hy sinh và trung thành vác thập giá mỗi ngày, vì chưng Ngài khẳng định: “Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14, 27). Như lệ thường, con người chúng ta có xu hướng ‘lảng tránh thập giá’, ‘trốn chạy khỏi gian nan khốn khó’, dẫu biết rằng những vất vả, khổ đau này giúp chúng ta được thông phần vào cuộc khổ nạn của Chúa Giê-su, và sẽ đạt được hạnh phúc viên mãn.

Tuy nhiên, cũng không ít người dám sống Lời Chúa cách triệt để, từ bỏ tận căn ngõ hầu được trở nên môn đệ đích thật của Thầy Giê-su. Chẳng hạn chuyện Thánh Phan-xi-cô Át-si-zi. Khi còn thanh niên, ngài chơi bời lêu lổng, thường hay đi lễ Chúa Nhật muộn. Một lần nọ, khi vừa đến cửa nhà thờ, ngài nghe rõ linh mục chủ tế công bố Tin Mừng, trong đó có đoạn: “Nếu con muốn nên hoàn thiện thì hãy về bán hết gia sản, bố thí cho kẻ nghèo, rồi đến đây theo Ta”. Phan-xi-cô tin thật Chúa đang nói lời ấy với chính mình, bèn chạy về và thực hành đúng như lời mời gọi ấy: đem tơ lụa, vải vóc trong cửa hàng bề thế của gia đình đi phân phát cho người nghèo, sau đó tiến bước theo Chúa và trung thành sống khó nghèo suốt cả cuộc đời dương thế. Đến nỗi bố ngài làm khó, đòi lại những tài sản đã cho ngài bấy lâu, ngài đã trả hết, thậm chí rủ cả chiếc áo thế giá trên mình, mà dứt khoát sống trọn vẹn sứ vụ người môn đệ thực sự của Thầy Giê-su.

Tương tự, Thánh Béc-na khi đến tuổi trưởng thành, ngài sớm nhận ra rằng: khó mà được rỗi linh hồn nếu sống ở thế gian, nên ngài đã quyết định từ bỏ, xin đi tu và còn kéo theo bốn người em nữa. Trước khi lên đường, năm anh em đã nói với người em út Ni-va: “Vĩnh biệt em, các anh đi đây. Các anh để lại tất cả đất đai, nhà cửa và của cải cho em”. Ni-va bèn trả lời: “Các anh khôn quá à, các anh chọn trời và để lại đất cho em, em không bằng lòng đâu!”. Vì thế, sau này Ni-va cũng theo các anh vào tu viện, từ bỏ đất để chọn trời, từ bỏ thế gian để chọn Nước Chúa.

Còn rất rất nhiều người dám từ bỏ, theo chân Chúa đến cùng. Một cha Thánh Đa-mi-en bỏ mọi sự để hoà chung cuộc sống với những người phong cùi tại hòn đảo Mô-lô-kai. Một vị Thánh sống Ma-xi-mi-la-nô Kol-bê dám chấp nhận chết thay cho một anh bạn tử tù trong trại tập trung Đức Quốc Xã Au-schwitz trên lãnh thổ Ba-lan bị chiếm đóng thời Thế chiến II. Gần gũi chúng ta hơn hết có lẽ phải nói đến những vị Thánh Tử đạo Việt Nam, trong số đó, Thánh Mi-ca-e Nguyễn Huy Mỹ (quê quán: Ninh Bình, tử đạo: 12/8) trước tòa án Nam Định, các quan dùng tình nghĩa vợ chồng, con cái để làm lung lạc đức tin - tình yêu ngài, nhưng vị tử đạo dõng dạc đáp: “Vợ con tôi, tôi yêu thật, song tôi còn hy vọng sum họp với gia đình thân yêu trên thiên đàng!” Đúng như Lời Chúa Giê-su dạy: “Cũng vậy, ai trong anh em không từ bỏ hết những gì mình có, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14, 33).

Thế nhưng, làm sao chúng ta biết được ý định của Thiên Chúa, làm sao hiểu được Chúa muốn điều chi, như tác giả sách Khôn Ngoan thốt lên trong bài đọc I. Bởi lẽ, “chúng con vốn là loài phải chết, tư tưởng không sâu, lý luận không vững. Thân xác dễ hư nát này khiến linh hồn ra nặng, cái vỏ bằng đất này làm tinh thần trĩu xuống vì lo nghĩ trăm bề” (Kn 9, 14-15). Nhờ Đức Khôn Ngoan chính là Thần Khí Chúa soi dẫn, mà chúng ta nhận biết đường lối công chính, biết từ bỏ để trở nên môn đệ đích thật của Chúa Giê-su, dám từ dấn thân theo Chúa đến cùng, vì “ý định của Chúa, nào ai biết được, nếu tự chốn cao vời, chính Ngài chẳng ban Đức Khôn Ngoan, chẳng gửi Thần Khí Thánh?” (Kn 9, 17)

Noi gương những bậc Thánh nhân

Can đảm từ bỏ, dấn thân theo Thầy.

Sống sao cao đẹp quý thay

Nhờ Thần Khí Chúa, vững tay con thuyền…Amen!

Lm. Xuân Hy Vọng

‘Người theo Chúa’ nhiều, nhưng ‘môn đệ Chúa’ lại ít

Vị vua nọ trên đường vi hành, đến thăm một thiền viện toạ lạc bên vách núi kia. Bước vào trong, nhà vua hỏi vị thiền sư: “Trong thiền viện này có tất cả bao nhiêu người đang theo học?” Thiền sư đáp: “Bẩm hoàng thượng, hơn mười ngàn môn sinh!” Nhà vua rất đỗi ngạc nhiên; nhưng nhà vua càng sửng sốt hơn khi vị thiền sư tiếp lời: “Trong số đó, chỉ có hai hoặc ba người là môn đệ thật của tôi thôi ạ!”

Thật vậy, ‘người đi theo để học hỏi’ (môn sinh) chưa hẳn là ‘môn đệ’, và ‘môn đệ’ có thể nhiều, nhưng ‘môn đệ đích thật’ lại quá ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay. Vì thế, trong đoạn Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su mời gọi và hướng dẫn chúng ta làm sao trở nên người môn đệ thật sự của Ngài: “Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được. Cũng vậy, ai trong anh em không từ bỏ hết những gì mình có, thì không thể làm môn đệ tôi được”. (Lc 14, 27. 33). Từ đó, chúng ta ý thức được điều kiện trở nên môn đệ Thầy Giê-su là: tinh thần dứt khoát, vác thập giá theo Ngài và kiên trì nhẫn nại. Nhưng làm gì để xứng đáng thành người môn đệ của Thầy Giê-su? Xin thưa: chấp nhận từ bỏ mình, chọn nẻo đường Giê-su, và noi gương Ngài từ bỏ bản thân mỗi ngày.

Tuy nhiên, nói đến “từ bỏ” và “ vác thập giá”, đâu đó vẫn còn hồ nghi, hiểu nhầm và bao nhiêu nghi vấn đặt ra, nào là: Tại sao phải từ bỏ khi làm môn đệ Chúa Giê-su? Từ bỏ những gì, và từ bỏ với thái độ nào? Vì sao phải vác thập giá khi muốn bước theo Chúa? v.v…Thử mường tượng việc theo Chúa làm môn đệ Ngài như đi leo núi vậy, chúng ta sẽ thấy: nếu mang nhiều thứ cồng kềnh, nặng nề, vướng bận thì chẳng thể nào leo được, thậm chí có nguy cơ bỏ cuộc. Hơn nữa, chúng ta phải từ bỏ những gì? Chẳng phải bỏ mình, bỏ cái tôi cao ngạo, bỏ ý riêng, bỏ thói quen chưa tốt sao? Trong đoạn Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su xác nhận mạnh mẽ: “Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14, 26), nghĩa là: Chúa không bảo người môn đệ phải bỏ gia đình, mạng sống, những gì thân thiết nhất một cách tiên thiên, nhưng hãy từ bỏ nếu chúng trở nên vướng bận cho việc bước theo Ngài. Gia đình gần gũi tốt lành, còn mạng sống thì vô giá. Gắn bó với gia đình và thiết tha với mạng sống chẳng có gì xấu cả. Tuy nhiên nếu chúng vướng bận hoặc bất kỳ lúc nào Chúa soi sáng cho chúng ta biết như vậy, thì người môn đệ nên can đảm dứt khoát từ bỏ. Ngoài ra, theo Chúa nhất thiết phải vác thập giá, vì thập giá chính là chiếc gậy dùng để leo núi. Nó cần thiết và hữu ích biết bao. Không có gậy dò đường, chống đỡ thì dễ mỏi chân, quỵ ngã và dẫn đến bỏ cuộc. Thứ đến, khi bỏ hết những vướng bận thì chúng ta mới có thể thong dong vác thập giá được. Nhưng từ bỏ với thái độ nào? Xưa nay chúng ta quen tìm kiếm để được nhận thêm chứ ít khi nào chủ động từ bỏ. Thỉnh thoảng từ bỏ vì bị ép buộc, miễn cưỡng và cố chịu thôi. Cũng vậy, từ trước tới giờ, chúng ta chưa hoặc không chủ động vác thánh giá, có chăng ráng vác thôi. Để trở thành môn đệ đích thực của Thầy Giê-su, chúng ta phải luôn chủ động từ bỏ và tích cực vác thập giá mình mà theo Ngài.

Dòng Thừa Sai Bác Ái do Mẹ Thánh Tê-rê-sa Cal-cút-ta sáng lập đã rất nổi tiếng, được mọi người biết đến, nên nhiều thiếu nữ xin gia nhập. Nhưng Mẹ Tê-rê-sa thẳng thắn nói với họ: “Công việc của nữ tu dòng này gian lao vất vả lắm; chúng tôi phải phục vụ những người nghèo, người vô gia cư, cơ nhỡ, người bị bỏ rơi, thậm chí người hấp hối. Chúng tôi phải làm việc suốt 24 giờ đồng hồ mỗi ngày…” Mẹ Tê-rê-sa không vòng vo, không dùng ngôn từ mỹ miều để chiêu mộ ơn gọi dòng; ngược lại, Mẹ thẳng thắn giới thiệu giúp các em nữ ý thức và cân nhắc cẩn thận trước khi gia nhập dòng.

Gia nhập Dòng của Mẹ Thánh Tê-rê-sa Cal-cút-ta đòi hỏi nhiều nỗ lực rồi, nhưng để làm môn đệ đích thật của Thầy Giê-su còn gian truân hơn nhiều. Vì thế Chúa Giê-su cũng khẳng khái nói rõ cho những kẻ đi theo Ngài: “Ai muốn làm môn đệ Thầy phải sẵn sàng từ bỏ tất cả và vác thập giá mỗi ngày mà theo Thầy” (x. Lc 14, 27.33). Vậy, Chúa Giê-su muốn những ai làm môn đệ Ngài đều phải đặt tình yêu Chúa trên hết mọi dạng thức yêu thương; hay nói cách khác tình yêu Chúa phải thấm nhuần và hướng dẫn mọi tình yêu: tình yêu gia đình, bạn bè và ngay cả chính mình. Như thế, người tín hữu khi đã chọn theo Chúa, làm môn đệ của Ngài, họ vẫn phải yêu mến người thân, gia đình, bạn bè; họ vẫn phải yêu mến chính bản thân; họ cũng phải trân quý của cải vật chất như những ơn lành Chúa ban. Nhưng khi cần thì tất cả những tình cảm đó phải hy sinh cho tình yêu Thiên Chúa. Đó chính là bậc thang giá trị mà người môn đệ nào khi theo Chúa cũng phải đặt lại cho mình. Hơn hết, Chúa muốn những kẻ theo Ngài phải trung thành trong tình yêu, và dám sống chết với ơn gọi của mình. Không thể đã “tra tay cầm cày mà còn ngoái lại đàng sau” (x. Lc 9,62), hoặc ‘đứng núi này trông núi nọ’, vì họ thường là những người bỏ cuộc, và ai ‘bắt cá hai tay’ lại thua thiệt hơn cả, như Pierre Charles từng khẳng định: “Nhiều kẻ không leo tới đỉnh núi, mà chỉ ngồi lại ở lưng chừng an hưởng với những tiện nghi tầm thường nhỏ nhoi”.

Sau cùng, làm môn đệ Chúa càng không phải bám theo một nhân vật quyền thế hòng có ô dù che chở hay để chia sẻ danh dự, vinh hoa phú quý, mà cho bằng sống theo gương Ngài, hy sinh tất cả vì yêu thương mọi người, “vì Ta đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ, và hiến dâng mạng sống làm giá chuộc muôn người” (x. Mc 10, 45).

Cầu nguyện:

Lạy Chúa, xin cho chúng con:

Trở nên người môn đệ, chứ không chỉ là người bước theo Chúa

Trở nên người thực thi Thánh ý, chứ không chỉ thưa: “Lạy Chúa, lạy Chúa!”

Trở nên Ki-tô hữu đích thực, chứ không chỉ là người mang danh Ki-tô

Trở nên người sống bác ái cụ thể, chứ không chỉ kêu gọi làm từ thiện…Amen!

Lm. Xuân Hy Vọng