Con đường nên thánh của Têrêsa Hài Đồng Giêsu

CON ĐƯỜNG NÊN THÁNH CỦA TÊRÊSA HÀI ĐỒNG GIÊSU: CUỘC CÁCH MẠNG CỦA TÌNH YÊU TRONG SỰ NHỎ BÉ

Ngày xưa còn bé, có lẽ nhiều người trong chúng ta, khi lần đầu được trao cho cuốn "Tự Thuật Một Tâm Hồn", đã có cùng một cảm nhận. Đó dường như là một cuốn nhật ký dễ thương của một cô bé được nuông chiều, một thế giới của những trò chơi ngây thơ và những ước muốn có phần lãng mạn. Từ chuyện chui qua bụng con ngựa gỗ, ngắm mãi không chán chiếc kính vạn hoa, đến việc tin rằng các vì sao trên trời kết thành tên mình, hay nhặt một cọng rác cũng "vòi vĩnh" Chúa cứu một linh hồn. Trong con mắt chưa trải đời, đó là những câu chuyện ngọt ngào, nhưng có lẽ còn xa vời với sự khắc nghiệt của đời sống thiêng liêng "người lớn".

Thế nhưng, khi thời gian trôi đi và những trang sách cuộc đời mỗi người lật sang chương mới, ta mới kinh ngạc nhận ra rằng mình đã lầm. Ta ngộ ra rằng, đằng sau những câu chuyện tưởng chừng "mít ướt" ấy là cả một cuộc cách mạng thầm lặng về tâm linh. Ẩn chứa trong đó là trực giác thiên tài của một tâm hồn vĩ đại, là những thao thức cháy bỏng của một tình yêu vô biên, và trên hết, là bóng hình của những cây Thánh Giá được ôm lấy không phải bằng sự cam chịu, mà bằng một niềm đam mê hy vọng. Đó chính là con đường nên thánh của Têrêsa, một con đường đã được Đức Giáo Hoàng Piô X gọi là "con đường chắc chắn nhất, dễ dàng nhất và ngắn nhất để về với Chúa".

Người ta quen gọi đây là "con đường thơ ấu thiêng liêng". Cái tên thật đẹp và thơ. Nhưng để hiểu sự đột phá của nó, ta phải nhìn vào bối cảnh thiêng liêng của thế kỷ 19. Lúc bấy giờ, Giáo Hội tại Pháp vẫn còn chịu ảnh hưởng nặng nề của lạc giáo Jansenism, một chủ thuyết khắc kỷ, nhấn mạnh đến sự nghiêm khắc của Thiên Chúa và sự bại hoại của con người. Thiên Chúa thường được trình bày như một vị thẩm phán công minh đến đáng sợ, và sự thánh thiện dường như là một đỉnh núi quá cao, chỉ dành cho những tâm hồn phi thường với những cuộc hãm mình vĩ đại.

Giữa bối cảnh của sự sợ hãi đó, Têrêsa, qua đời sống của mình, đã tái khám phá lại dung mạo thật của Thiên Chúa trong Tin Mừng: một Người Cha đầy lòng thương xót. Con đường của ngài là một cuộc cách mạng của tình yêu chống lại nỗi sợ.

"Nên như trẻ nhỏ" không phải là trở nên ấu trĩ, mà là sống tâm tình con thảo. Qua "Một tâm hồn", Têrêsa đã cho thấy phong cách độc đáo của mình.

·        Sự lệ thuộc tuyệt đối: Một đứa trẻ biết nó yếu đuối và không thể tự làm gì. Nó hoàn toàn tin tưởng và dựa vào cha mẹ. Têrêsa nhận ra mình quá nhỏ bé để "leo lên chiếc thang dốc của sự trọn lành". Thay vì nản lòng, ngài vui mừng trong sự nhỏ bé đó và tìm ra một "chiếc thang máy": "Lạy Chúa, đôi tay của Chúa chính là chiếc thang máy sẽ nâng con lên tới trời." Chiếc thang máy này chính là Lòng Thương Xót của Chúa, và vé để bước vào chỉ đơn giản là sự nhìn nhận mình yếu đuối và bất lực.

·        Tình yêu trong những việc nhỏ bé: Ai cũng biết tình yêu là điều đáng giá nhất, và người ta thường cố làm những việc lớn lao để chứng tỏ tình yêu. Nhưng Têrêsa, với trực giác của một vị thánh, đã hiểu ra rằng: giá trị của một hành động không nằm ở sự vĩ đại bên ngoài, mà ở tình yêu bên trong. Ngài viết: "Có những việc làm rạng ngời như ánh sáng, nhưng nếu không có tình yêu của Chúa Giêsu, chúng chỉ là bóng tối." Ngài đã chứng minh điều này bằng những hành động cụ thể: một nụ cười dành cho người chị em khó tính, kiên nhẫn chịu đựng tiếng lách cách khó chịu của một nữ tu khác trong giờ cầu nguyện, hay gấp lại chiếc áo choàng bị bỏ quên của một người chị... Tất cả những việc đó, nếu làm với tình yêu lớn lao, đều có giá trị cứu rỗi và làm đẹp lòng Chúa vô cùng. Đó chính là nét đầu tiên, nét nền tảng của con đường thơ ấu, biến nó thành một "freeway" – xa lộ miễn phí mở ra cho tất cả mọi người, từ vị giám mục uyên bác đến người giáo dân bình dị nhất.

Nếu sự nhỏ bé là điểm khởi đầu, thì động lực thúc đẩy Têrêsa trên con đường ấy lại là những ước mơ vĩ đại, những khát vọng "rất trẻ trung và táo bạo". Sống trong một đan viện "kín cổng cao tường", nhưng tâm hồn Têrêsa lại du hành đến tận cùng thế giới và ôm trọn cả lịch sử Giáo Hội.

·        Những ước mơ "cao hơn, xa hơn, nhanh hơn": Ngài không chỉ muốn nên thánh, ngài muốn trở thành một vị thánh vĩ đại. Ngài không chỉ muốn yêu Chúa, ngài "muốn yêu Chúa thật nhiều như chưa bao giờ Chúa được yêu như thế". Ngài khao khát được trở thành một chiến binh, một linh mục, một tông đồ, một nhà truyền giáo, một vị tử đạo. Ngài muốn thực hiện mọi công việc anh hùng của các thánh trong mọi thời đại. Những ước mơ này dường như mâu thuẫn với "con đường nhỏ", nhưng thực chất, chúng chính là ngọn lửa nung nấu tình yêu trong những hành động nhỏ bé của ngài.

·        Khám phá vĩ đại - Trái Tim của Hội Thánh: Đứng trước những ước mơ vô hạn và sự bất lực hữu hạn của mình, Têrêsa đã trải qua một cuộc khủng hoảng. Nhưng rồi, dưới ánh sáng của Lời Chúa trong thư thứ nhất gửi tín hữu Côrintô chương 12 và 13, ngài đã tìm thấy câu trả lời. Sau khi đọc về các chi thể khác nhau trong Thân Mình Mầu Nhiệm của Chúa Kitô, ngài vẫn chưa thấy mình ở đâu. Nhưng khi đọc đến chương 13 về Đức Mến, ngài đã reo lên trong một trong những đoạn văn xúc động nhất của Kitô giáo:

"Con đã hiểu rằng Tình Yêu bao gồm tất cả mọi ơn gọi... rằng Tình Yêu là tất cả... Ôi Giêsu, Tình Yêu của con... cuối cùng con đã tìm thấy ơn gọi của mình! Ơn gọi của con, đó là Tình Yêu!... Vâng, con đã tìm thấy vị trí của con trong lòng Hội Thánh... Trong trái tim của Hội Thánh, Mẹ của con, con sẽ là Tình Yêu. Như thế, con sẽ là tất cả..."

Đây là đỉnh cao thao thức của Têrêsa. Như "con ốc nhỏ mơ uống cạn đại dương", ngài đã tìm ra cách để thực hiện mọi ước mơ của mình: trở thành trái tim yêu thương, bơm máu sự sống cho mọi chi thể khác của Giáo Hội. Đó là lý do tại sao một nữ tu chưa từng bước ra khỏi bốn bức tường tu viện lại trở thành Thánh Bổn mạng các xứ truyền giáo.

Một con đường đẹp như tuổi thơ, rực lửa như ước mơ, nhưng tuyệt đối không phải là một con đường trải hoa hồng. Têrêsa đã gặp Thánh Giá rất sớm và đã chủ động "gieo mình vào khổ đau với lòng yêu mến."

·        Những Thánh Giá bên ngoài: Chín tháng đầu tiên trong nhà Kín là những thử thách cam go. Đó là nỗi nhớ nhà, nỗi lo cho người cha già yêu dấu đang phải chịu bệnh tật và sự sỉ nhục. Đó là sự cứng nhắc của bề trên, sự ghen tị và hiểu lầm của các chị em. Đó là cái lạnh cắt da của mùa đông, những món ăn đạm bạc và những công việc nhàm chán. Ngài tâm sự rằng trong giai đoạn này, ngài đã gặp "nhiều gai nhọn hơn hoa hồng".

·        Thánh Giá lớn nhất - Đêm tối Đức Tin: Nhưng thử thách khủng khiếp nhất lại đến trong tâm hồn. Mười tám tháng cuối đời, khi căn bệnh lao tàn phá cơ thể, Têrêsa phải trải qua một cuộc thử luyện đức tin kinh hoàng. Bức màn đức tin vén lên, và tâm hồn ngài chìm trong bóng tối dày đặc. Ngài cảm thấy như thể "thiên đàng không có thật" và bị những tư tưởng của những người vô thần thời đó tấn công dữ dội. Thiên Chúa dường như im lặng hoàn toàn. Giữa cơn đau thể xác và sự hoang vắng tinh thần đó, Têrêsa đã không đầu hàng. Ngài đã chọn tin tưởng, không phải bằng cảm giác, mà bằng ý chí. Ngài nói với Chúa: "Con sẽ tin, dù cho đức tin này khiến con phải chịu tử đạo." Chính trong đêm tối này, tình yêu của ngài đã được thanh luyện đến mức tinh tuyền nhất, một tình yêu không tìm kiếm sự an ủi, chỉ tìm cách làm vui lòng Đấng mình yêu. Đó là lúc tâm tình phó thác "muốn những gì Chúa muốn" trở thành lẽ sống của ngài.

Tóm lại, con đường nên thánh của Têrêsa là một kiệt tác của ân sủng, được dệt nên từ ba sợi chỉ vàng: tâm tình con thảo của tuổi thơ, ngọn lửa ước mơ của tuổi trẻ, và tình yêu thanh luyện trong lò bát quái của Thánh Giá.

Nẻo đường ấy, như chiếc "thang máy tình yêu", vẫn rộng mở cho chúng ta hôm nay. Vé vào cửa không phải là những công trạng vĩ đại, mà là sự can đảm nhìn nhận sự yếu đuối, sự nghèo nàn của chính mình. Bước vào chiếc thang máy ấy là chấp nhận để cho tình yêu và lòng thương xót của Chúa nâng mình lên, thay vì cố gắng leo trèo bằng sức riêng.

Cô diễn viên Linsay Younce, sau khi đóng vai Têrêsa và trở lại đạo, đã nói điều hấp dẫn nhất nơi vị thánh này là ngài đã chứng minh rằng: "việc nên thánh ở ngay trong tầm tay của mọi người." Đó không phải là một đỉnh cao xa vời, mà là một lời mời gọi sống tình yêu trong từng khoảnh khắc của đời thường. Câu hỏi cuối cùng mà Têrêsa để lại cho mỗi chúng ta, không phải là "Bạn có thể làm gì cho Chúa?", mà là "Bạn có dám để cho Chúa yêu thương bạn trong sự nhỏ bé của bạn hay không?". Câu trả lời xin dành cho riêng từng người.

Lm. Anmai, CSsR