Linh mục và việc cử hành bí tích

LINH MỤC VÀ VIỆC CỬ HÀNH BÍ TÍCH: VAI TRÒ TRUNG GIAN VÀ LÀ "NGƯỜI CỦA CHÚA" (ALTER CHRISTUS)

Ơn gọi linh mục trong Giáo hội Công giáo không chỉ là một chức năng phục vụ mà còn là một căn tính được biến đổi tận căn, được đóng ấn bằng một ấn tín thiêng liêng không thể tẩy xóa. Căn tính này định hình linh mục như là cầu nối sống động, là hiện thân bí nhiệm và hữu hình của Chúa Kitô giữa cộng đoàn dân Chúa, đặc biệt khi ngài cử hành các Bí tích. Khái niệm “Người của Chúa” (Alter Christus) không phải là một danh hiệu kiêu hãnh dành cho cá nhân, nhưng là một sự thật thần học sâu sắc, khẳng định rằng linh mục hoạt động in persona Christi Capitis (trong ngôi vị của Chúa Kitô là Đầu), qua đó thực hiện vai trò trung gian duy nhất, giúp ân sủng từ Thiên Chúa chảy tràn đến con người. Vai trò trung gian và căn tính Alter Christus là hai mặt của cùng một mầu nhiệm chức tư tế, làm nên sự cao cả và trọng yếu của sứ vụ linh mục trong đời sống Giáo hội.

Mầu nhiệm Alter Christus bắt nguồn từ việc thông dự vào chức tư tế duy nhất của Chúa Kitô. Trong Cựu Ước, chức tư tế là một vai trò huyết thống, mang tính nghi lễ, có nhiệm vụ dâng lễ vật và làm hòa giải. Nhưng chức tư tế của Chúa Kitô, được thiết lập trên thập giá, là chức tư tế vĩnh cửu, hoàn hảo và trọn vẹn. Ngài vừa là Thượng Tế, vừa là lễ vật. Qua Bí tích Truyền Chức Thánh, linh mục được tham dự vào chức tư tế này một cách có bản chất, không chỉ là ủy thác chức năng. Điều này có nghĩa là khi linh mục hành động, đặc biệt trong Bí tích Thánh Thể và Giải Tội, chính Chúa Kitô đang hành động. Tay của linh mục là tay của Chúa Kitô, lời của linh mục là lời của Chúa Kitô. Chính sự hoán đổi căn tính thần học này đã cho phép linh mục trở thành khí cụ hoàn hảo và công cụ trung gian hiệu quả nhất của ân sủng.

Sự biểu hiện rõ ràng nhất của căn tính Alter Christus chính là trong việc cử hành Thánh Lễ, Bí tích Thánh Thể. Khi linh mục lặp lại lời truyền phép: "Này là Mình Thầy… Này là Máu Thầy…", ngài không chỉ thuật lại một sự kiện lịch sử, mà ngài đang làm cho sự hy sinh của Chúa Kitô trên đồi Canvê trở nên hiện tại, tại ngay bàn thờ đó. Khoảnh khắc ấy, linh mục hoàn toàn trở nên một với Chúa Kitô Thượng Tế, người duy nhất có quyền năng biến đổi bánh và rượu thành Mình và Máu Thánh Người. Nếu linh mục không hoạt động trong ngôi vị Chúa Kitô, phép biến thể này sẽ không xảy ra, và Bí tích sẽ không thành sự. Do đó, linh mục là cầu nối cần thiết và bất khả thay thế, nơi mầu nhiệm Thiên Chúa gặp gỡ và thánh hóa nhân loại qua hy tế cứu độ.

Nếu trong Bí tích Thánh Thể, linh mục là trung gian dâng lễ vật của Chúa Kitô, thì trong Bí tích Giải Tội, ngài là trung gian của lòng thương xót. Lời giải tội: "Ta tha tội cho con nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần" không phải là sự tuyên bố từ một người có thẩm quyền nhân loại, mà là lời công bố từ chính Chúa Kitô, Đấng đã ban quyền tha tội cho các Tông đồ. Đây là một vai trò trung gian vô cùng tế nhị và cao cả, vì nó đòi hỏi linh mục phải lắng nghe, thấu hiểu, và rồi nhân danh Thiên Chúa Tình Yêu mà xóa bỏ mọi lỗi lầm, phục hồi mối quan hệ đã bị rạn nứt giữa con người và Thiên Chúa. Trong khoảnh khắc đó, chiếc ghế tòa giải tội trở thành nơi Chúa Kitô ngồi, và linh mục chỉ là đôi tai, là lời nói của Đấng Cứu Độ.

Vai trò trung gian của linh mục không chỉ giới hạn trong Thánh Thể và Giải Tội mà còn trải dài trên tất cả các Bí tích khác. Trong Bí tích Rửa Tội, ngài là người đưa con người vào đời sống mới trong Chúa Kitô. Trong Bí tích Hôn Phối, ngài là chứng nhân nhân danh Giáo hội, chúc lành cho giao ước tình yêu giữa đôi vợ chồng. Trong Bí tích Xức Dầu Bệnh Nhân, ngài là trung gian mang đến sự chữa lành thể xác và tâm hồn, củng cố đức tin cho người hấp hối. Mỗi Bí tích là một kênh ân sủng cụ thể, và linh mục là người mở khóa, đảm bảo rằng hiệu năng của Bí tích (ex opere operato) được thực hiện một cách chính đáng và hợp lệ. Không có sự trung gian của linh mục, dòng chảy ân sủng hữu hình này sẽ bị gián đoạn, và các Bí tích sẽ mất đi tính khách quan thần học của chúng.

Tuy nhiên, căn tính Alter Christus và vai trò trung gian không làm triệt tiêu tính nhân loại của linh mục. Ngược lại, nó đặt ra một yêu cầu khắt khe về đời sống thánh thiện cá nhân. Linh mục vẫn là một con người yếu đuối, dễ vấp ngã, cần được chữa lành và sám hối. Chính vì thế, Giáo hội dạy rằng dù hiệu năng của Bí tích đến từ hành động của Chúa Kitô (hiệu lực khách quan), thì sự phong phú của hoa trái ân sủng lại tùy thuộc phần nào vào sự thánh thiện và lòng nhiệt thành của thừa tác viên (hiệu lực chủ quan). Một linh mục sống đúng với căn tính Alter Christus của mình, bằng đời sống cầu nguyện sâu sắc, sự tận tâm mục vụ và đức khiêm nhường, sẽ trở thành một máng chuyển ân sủng trong suốt và mạnh mẽ hơn, giúp các Bí tích mang lại nhiều lợi ích thiêng liêng hơn cho cộng đoàn.

Sống vai trò Alter Christus là một hành trình hoán cải liên lỉ, một cuộc chiến đấu không ngừng để mặc lấy tâm tình của Chúa Kitô. Điều này có nghĩa là linh mục phải luôn đặt lợi ích của đoàn chiên lên trên lợi ích cá nhân, phải sẵn sàng hy sinh và phục vụ như Người Mục Tử Nhân Lành. Ngài không chỉ là người làm việc cho Chúa, mà còn là người được Chúa chiếm hữu hoàn toàn. Sự trung gian của linh mục không phải là sự can thiệp từ bên ngoài, mà là sự đồng hóa chính mình vào sự tự hiến của Chúa Kitô. Khi cử hành các Bí tích, linh mục không phải là nhân vật chính; ngài chỉ là tấm màn trong suốt để Chúa Kitô có thể chiếu tỏa quyền năng và tình yêu của Ngài.

Vai trò trung gian của linh mục còn mang ý nghĩa là người kiến tạo sự hiệp nhất trong cộng đồng. Qua các Bí tích, ngài gắn kết cá nhân với Thiên Chúa, và đồng thời gắn kết cá nhân với nhau trong thân thể mầu nhiệm của Chúa Kitô là Giáo hội. Bí tích Thánh Thể là đỉnh cao của sự hiệp nhất này, nơi mọi tín hữu cùng nhau chia sẻ một tấm Bánh và một Chén Thánh, vượt qua mọi rào cản xã hội và cá nhân. Linh mục, với tư cách là người chủ trì, đảm bảo rằng bàn tiệc này luôn được mở ra cho tất cả những ai tin và khao khát ơn cứu độ. Ngài là người mang lửa xuống trần gian, sưởi ấm đức tin và thắp lên hy vọng cho đoàn chiên.

Tóm lại, chức tư tế thừa tác của linh mục là một mầu nhiệm phong phú, được xây dựng trên nền tảng căn tính Alter Christus. Chính việc được xức dầu và được đóng ấn thánh chức đã ban cho linh mục quyền năng và thẩm quyền hành động thay mặt Chúa Kitô là Đầu. Quyền năng này cho phép ngài thực hiện vai trò trung gian cần thiết, hữu hình hóa ân sủng của Thiên Chúa qua bảy Bí tích, làm cho công trình cứu chuộc tiếp tục hiện diện và có hiệu lực trong lịch sử nhân loại. Từ việc biến đổi của Thánh Thể đến sự tha thứ của Giải Tội, linh mục là chiếc cầu thiêng liêng, là quà tặng vô giá mà Chúa Kitô đã trao ban cho Giáo hội để nuôi dưỡng và thánh hóa con cái Người. Sự cao cả của chức vụ này không nằm ở phẩm chất cá nhân, mà nằm ở chính Đấng đã ủy thác và hành động qua ngài.

Lm. Anmai, CSsR.