3 điều cần biết về 2 Vương cung Thánh đường dành riêng cho Thánh Phêrô và Thánh Phaolô tại Roma
3 điều cần biết về 2 Vương cung Thánh đường dành riêng cho Thánh Phêrô và Thánh Phaolô tại Roma
Ngày 18 tháng Mười Một được Giáo hội Công giáo cử hành là ngày lễ Cung hiến Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô và Thánh Phaolô. Dưới đây là ba điều cần biết về ý nghĩa lịch sử, kiến trúc và tâm linh của hai Vương cung Thánh đường này:
1. Ý nghĩa lịch sử của ngày lễ 18 tháng Mười Một
Vào thế kỷ thứ tư, hoàng đế La Mã theo Kitô giáo đầu tiên trên thế giới, Constantine, đã ra lệnh xây dựng hai Vương cung thánh đường riêng biệt trên khu vực chôn cất của Thánh Phêrô và Thánh Phaolô để công chúng có thể tôn kính hai vị tông đồ vĩ đại, các vị tử đạo và nhà truyền giáo của Roma.
Sau khi Kitô giáo được hợp pháp hóa tại Đế chế La Mã theo Sắc lệnh Milan do Constantine ban hành năm 313, việc xây dựng Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô đầu tiên bắt đầu vào năm 319 và được Đức Giáo hoàng Sylvester thánh hiến vào ngày 18 tháng Mười Một năm 326. Các ghi chép lịch sử cho thấy Sylvester đã thánh hiến Vương cung thánh đường đầu tiên do Constantine xây dựng, dành riêng cho thánh tông đồ Phaolô vào ngày 19 tháng Mười Một, khoảng năm 330.
Đông đảo khách hành hương đến cầu nguyện tại lăng mộ của “Hoàng tử các Tông đồ” và “Tông đồ của Dân ngoại” đòi hỏi phải liên tục sửa chữa, trùng tu và mở rộng hai Vương cung thánh đường do Constantine xây dựng.
Năm 1506, Đức Giáo hoàng Julius II ra lệnh phá hủy Vương cung thánh đường ban đầu dành riêng cho Thánh Phêrô để xây dựng Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô thứ hai, vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. 120 năm sau, vào ngày 18 tháng Mười Một năm 1626, Đức Giáo hoàng Urban VIII đã long trọng thánh hiến Vương cung thánh đường Thánh Phêrô nguy nga tráng lệ.
Qua nhiều thế kỷ, Vương cung thánh đường dành riêng cho Thánh Phaolô đã trải qua nhiều lần trùng tu và hai lần đại tu. Vương cung Thánh đường Thánh Phaolô Ngoại Thành hiện nay là vương cung thánh đường thứ ba được xây dựng bên trên khu vực an táng của vị tông đồ. Năm 1854 — sau trận hỏa hoạn lớn năm 1823 và hơn 30 năm xây dựng — Đức Giáo hoàng Piô IX đã thánh hiến vương cung thánh đường mới xây dựng và ấn định ngày 18 tháng Mười Một là ngày tưởng niệm.
2. Ý nghĩa kiến trúc của hai Vương cung thánh đường
Với lịch sử kéo dài gần hai thiên niên kỷ, cả Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô và Vương cung Thánh đường Thánh Phaolô Ngoại Thành đều mang dấu ấn của những thay đổi về thiết kế kiến trúc, có niên đại từ thời kỳ Kitô giáo cổ cho đến ngày nay.
Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô nổi tiếng thế giới từ thế kỷ 16, được hàng triệu du khách và khách hành hương ghé thăm hàng năm, mất hơn 100 năm để xây dựng và chịu ảnh hưởng sâu sắc từ phong cách nghệ thuật Tây phương thời Phục Hưng và Baroque.
Được thiết kế bởi kiến trúc sư kiêm nhà điêu khắc người Ý Gian Lorenzo Bernini, mái vòm bằng đồng cao 94 feet, được gọi là baldacchino, là một kiệt tác Baroque, cao hơn bàn thờ trung tâm và nằm ngay phía trên mộ của Thánh Phêrô. Để nhấn mạnh vị trí tối cao của Thánh Phêrô trong số các tông đồ, baldacchino có những tác phẩm điêu khắc hình thiên thần cầm vương miện của giáo hoàng cũng như “chìa khóa Nước Trời” mà Chúa Giêsu đã giao phó cho Thánh Phêrô và những người kế vị. Bernini cũng thiết kế hình dạng lỗ khóa của Công trường Thánh Phêrô.
Trong suốt lịch sử của mình, Vương cung Thánh đường La Mã dành riêng cho Thánh Phaolô là minh chứng cho quá khứ xa xưa của Giáo hội Công giáo. Trước vụ hỏa hoạn năm 1823, vương cung thánh đường là nơi lưu giữ những tác phẩm nghệ thuật và hiện vật lịch sử từ thời kỳ Paleo-Christian, Byzantine, Phục Hưng và Baroque.
Được xây dựng lại giống hệt với Vương cung thánh đường đã bị hỏa hoạn thiêu rụi, nghệ thuật và kiến trúc của Vương cung Thánh đường Thánh Phaolô Ngoại Thành lấy cảm hứng từ nhiều phong cách kiến trúc khác nhau có từ thế kỷ 11 đến những thiết kế đương đại của thế kỷ 21.
Cửa Thánh của Vương cung thánh đường lớn này được thiết kế bởi Enrico Manfrini để chuẩn bị cho Năm Thánh 2000. Bên trong cánh cửa này là cánh cửa Byzantine, được tạo ra vào năm 1070, khắc họa những cảnh đời của Đức Kitô và những Kitô hữu đầu tiên.
3. Ý nghĩa tâm linh của hai Vương cung thánh đường
Nơi an nghỉ của hai vị thánh bổn mạng của Roma vẫn là những địa điểm hành hương quan trọng của các Kitô hữu.
Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô và Vương cung Thánh đường Thánh Phaolô Ngoại Thành, hai trong số bốn Vương cung thánh đường của Giáo hoàng tại Roma, được hàng triệu du khách ghé thăm vì tầm quan trọng về mặt lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật. Đối với những khachy1 hành hương Kitô giáo, hai Đại Vương cung thánh đường này mang một ý nghĩa tâm linh to lớn hơn, gắn kết đức tin của họ vào Chúa Giêsu và Giáo hội của Người với hai trong số những tông đồ trung thành nhất, những người đã dẫn đường cho các Kitô hữu qua những thời đại bằng lời dạy và chứng tá của mình.
Vào ngày 29 tháng Sáu năm 2024, lễ trọng kính hai Thánh Phêrô và Phaolô, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã mời gọi tất cả các tín hữu Công giáo noi gương các ngài và “mở rộng cánh cửa” của Giáo hội trong Năm Thánh Hy Vọng 2025.
“Năm Thánh sẽ là thời gian ân sủng, trong đó chúng ta sẽ mở Cửa Thánh để mọi người có thể bước qua ngưỡng cửa của ‘đền thánh sinh động’ là Chúa Giêsu,” Đức Giáo hoàng nói trong bài giảng.
Cửa Thánh tại Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô mở vào đêm Giáng sinh năm 2024 để khai mạc Năm Thánh và Cửa Thánh tại Vương cung Thánh đường Thánh Phaolô Ngoại thành mở vào ngày 5 tháng Một năm 2025. Cửa trước sẽ đóng vào ngày 6 tháng Một năm 2026 và Cửa sau sẽ đóng vào ngày 28 tháng Mười Hai năm 2025.
Nguyễn Minh Sơn