Túi Khôn Nhân Loại

TÚI KHÔN NHÂN LOẠI

(Mt 13:44-52)

Thứ tư vừa qua, linh mục Robert Sirico cho thông tấn xã Zenit biết : “Ngày Giới Trẻ Thế Giới là một mẫu gương tuyệt hảo để trình bày đức tin cho thế gian một cách đầy tin tưởng và quả quyết. Chúng ta cần trình bày, chứ không áp đặt, chân lý đức tin.cho dân chúng thuộc đủ mọi nếp sống và niềm tin khác nhau.”[i]

ÐGH Bênêđictô đã từng thách đố giới trẻ chọn Chúa Kitô và can đảm làm người Kitô hữu trong thế giới đang bị tục hóa ngày nay. Người từng nói: “Đức tin vào Chúa Kitô là một cuộc mạo hiểm, mỗi Kitô-hữu thật sự theo Chúa Kitô và sống theo Tin Mừng đều chấp nhận mạo hiểm, chấp nhận những rủi ro, những bất trắc và rất nhiều hy sinh đau khổ chắc chắn sẽ xảy đến trên con đương thập giá đã chọn, chỉ để đổi lấy lời hứa sự sống vĩnh cửu mai sau.” Có lẽ đó là điều Chúa Giêsu muốn nói đến trong ba dụ ngôn hôm nay. Chúng ta thử tìm hiểu ý nghĩa sâu xa và tìm ra một thái độ thích ứng cho cuộc sống dấn thân hôm nay.

VÔ GIÁ

Chúa Giêsu trình bày bí nhiệm Nước Trời qua ba dụ ngôn. Dụ ngôn nào cũng cho thấy nét tươi đẹp và giá trị của cuộc sống. Kho báu, ngọc trai hay cá tốt đều là những tài sản ai cũng mơ ước. Nhưng tất cả đều lệ thuộc vào sự nhận biết của con người.

Nếu không biết kho báu giấu trong ruộng, ngàn năm nó vẫn nằm im đó và chẳng sinh ích cho ai. Nếu không khám phá và đánh giá đúng ngọc quý, làm sao thương gia có thể hy sinh tất cả ? Kéo lưới lên bờ, nếu không có con mắt nhà nghề, làm sao ngư dân biết lựa ra những cá tốt ? Ðó là lý do tại sao Chúa lấy ba dụ ngôn để diễn tả giá trị cao cả của Nước Trời. Tự bản chất, Nước Trời có giá trị tuyệt đối. Nếu không, người ta đã không bán tất cả để mua kho báu và ngọc quý đó. Không thấy được giá trị đó, người khác cho họ là dại dột. Nhưng thực tế, họ là người khôn ngoan.

Giá trị Nước Trời không lệ thuộc vào cái nhìn của con người. Nhưng giá trị đó không lộ liễu như nhiều người lầm tưởng. Bởi vậy, phải có thiện chí và nỗ lực khám phá, con người mới thấy tất cả giá trị Nước Trời và hy sinh tất cả để đổi lấy giá trị đó.

Thực tế, nếu giá trị Nước Trời là sự công chính, con người không dễ tìm sự công chính trong cuộc đời ô trọc này. Người công chính quý như viên ngọc đẹp hay kho tàng giấu kín trong cánh đồng trần gian. Ðúng hơn, trong tâm hồn người công chính, người ta thấy cả một giá trị tuyệt vời của Nước Trời. Họ là những người hiếm hoi trong xã hội hôm nay. Nhưng xã hội này còn tồn tại vì có những tâm hồn chân chính như thế

Chính họ là những người xây dựng nên Nước Trời cùng với Chúa Giêsu. Ðúng hơn, vì nỗ lực khám phá, họ hiểu Nước Trời là giá trị cao cả nhất. Bởi đó, họ hy sinh bất cứ cái gì để chiếm cho bằng được Nước Trời. Hy sinh đó cần phải có động lực lớn nhất và sẽ phát sinh niềm vui lớn lao nhất cho con người.

Khi nghĩ đến kho báu và viên ngọc quý sắp chiếm được, người ta sẽ không thể giấu được niềm vui trước một tương lai huy hoàng. Cả anh ngư phủ cũng thế. Còn gì thú vị hơn khi lựa những mớ cá tốt vào giỏ ? Ðó là tất cả nguồn sống của gia đình. Cũng như nông dân vui ngày mùa mới, anh ngư dân cũng sung sướng khi kéo lưới. Niềm vui đó có thể so sánh phần nào với “hoan lạc trong Thánh Thần” của Nước Thiên Chúa.

Sống giữa cuộc đời ngổn ngang mọi giá trị tốt xấu hôm nay, làm sao con người có thể phân biệt và lựa chọn giá trị cao cả nhất để sống hạnh phúc ? Không sáng suốt khôn ngoan, không thể tìm thấy giá trị đó. May thay cả một kho tàng khôn ngoan đang chôn giấu trong Kinh Thánh Tân Cựu Ước. Mức thập toàn chỉ tìm thấy nơi Chúa Giêsu Kitô. Ðức Kitô là kho báu và viên ngọc quý Chúa Cha ban tặng trần gian. Ðó là mầu nhiệm Chúa đã giấu kín từ muôn đời. Thiên Chúa “đã muốn cho họ được biết mầu nhiệm này phong phú và hiển hách biết bao giữa các dân ngoại: đó là chính Đức Ki-tô đang ở giữa anh em, Đấng ban cho chúng ta niềm hy vọng đạt tới vinh quang.” (Cl 1: 27)

Vì thế, trong Tân Ước, Chúa Kitô đã chiếm chỗ nhất ! Quả thật, Người là “quyền năng và sự khôn ngoan Thiên Chúa.” (1 Cr 1:24) Phải bỏ tất cả của cải mới có thể bắt gặp và chiếm đoạt kho tàng độc nhất là Chúa Kitô. Chính Chúa quả quyết : “Ai không bỏ mọi sự không thể làm môn đệ Thày.” Ðó là một thái độ khôn ngoan.

Muốn sống theo sự khôn ngoan của Thiên Chúa, ngay từ bây giờ, phải noi gương Chúa Kitô, để thực hiện kế hoạch Thiên Chúa, Ðấng “đã tiền định cho chúng ta đồng hình đồng dạng với Con của Người.” (Rm 8:29) Nói khác, Thiên Chúa muốn chúng ta nỗ lực trở nên công chính như Chúa. Muốn trở nên công chính, con người phải từ bỏ biết bao những hạnh phúc bất chính. Nhìn vào cuộc sống thực tế, chúng ta thấy rõ những người sống theo công lý là những kẻ luôn bị thiệt thòi. Nhưng nếu đầy bất công, làm sao xã hội có thể tiến bộ thực sự ?

TIẾN VỀ PHÍA TRƯỚC

Tiến bộ thực sự không thể chỉ căn cứ vào khoa học kỹ thuật, khoa học, kinh tế. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, con người vẫn là yếu tố chính yếu về mọi phương diện. Vấn đề quan trọng nhất vẫn là làm sao cho con người có sự khôn ngoan đích thực vì họ nắm vai quyết định trong mọi vấn đề.

Vậy tìm đâu ra sự khôn ngoan cần thiết để chọn lựa cho đúng ? Nhìn lên Mẹ Maria, chúng ta có thể có một giải đáp. Ðức Mẹ được tôn xưng là “Tòa Ðấng Khôn Ngoan,” chỉ vì Mẹ đã thưa “xin vâng” trước kế hoạch tình yêu Thiên Chúa (x. Lc 1:38). “Trong kinh Magnificat, Mẹ công bố Huyền nhiệm Cứu độ sắp đến : ‘Ðấng Thiên sai của người nghèo’ đang đến (x. Is 11:4; 61:1) để hạ bệ những người quyền thế khỏi ngai vàng và nâng cao những người hèn mọn, cho người đói khát được no đầy và đuổi về tay trắng những người giàu có (x. Lc 1:50-53).”[ii]

Ðức Maria đã cho thấy con đường tiến đến phía trước của Giáo Hội, con đường dẫn tới những người nghèo khó và hèn mọn. Nếu muốn trung thành với sứ mệnh của Chúa, Giáo Hội không thể làm ngơ trước những bất công. Quả thực, “khi đã hoàn thành trong Chúa Kitô qua hồng ân Thánh Linh, con người hoàn thiện dần trong lịch sử và nhờ những tương quan nhân bản với người khác, những mối tương quan đạt tới hoàn hảo nhờ cam kết thăng tiến thế giới trong công lý và hòa bình.”[iii] Như vậy, muốn thực thi sứ mệnh cốt yếu của mình, Giáo Hội phải sống trong tương quan với những người nghèo là những người đói khát công lý và hòa bình hơn ai hết. Không lập được tương quan này, Giáo Hội không thể lớn lên theo chiều kích Chúa Giêsu mong muốn.

Có lớn lên theo chiều kích Chúa Kitô mong muốn, Giáo Hội mới trở thành “bí tích của tình yêu Thiên Chúa, và của niềm hy vọng sáng chói nhất để đảm nhiệm và duy trì trách nhiệm và cam kết làm cho nhân loại được giải phóng và tiến bộ.”[iv] Chính khi dấn thân vào việc tranh đấu cho công lý và hòa bình, Giáo Hội cho mọi người thấy một sức mạnh Thánh Linh đang hiện diện với mình. Hơn nữa, khi nhìn vào Giáo Hội, người ta thấy cả một dấu chỉ niềm hy vọng lớn lao đang chiếu sáng lên dung nhan Giáo Hội. Có nỗ lực giành lại công lý cho người nghèo, Giáo Hội mới có thể thi hành sứ mệnh cứu độ. Quả thế, “với tư cách là thừa tác viên của ơn cứu độ, Giáo hội không ở trong một chiều kích trừu tượng hay thuần túy thiêng liêng, nhưng trong hoàn cảnh lịch sử và thế giới con người đang sống”[v] với đầy thách đố và đàn áp bất công. Không thấy Giáo Hội dấn thân hay dấn thân nửa vời vào các cuộc tranh đấu cho công lý, người ta mới dễ dàng thất vọng và không thấy lý do phải tin tưởng vào Thiên Chúa qua những chứng từ của Giáo Hội.

Nhưng nếu trung thành với những cam kết khi lãnh sứ mệnh làm chứng cho Chúa Kitô, Giáo Hội có thể nói cho mọi người biết “Thiên Chúa cho họ có khả năng thực sự chiến thắng sự dữ và đạt tới sự thiện. Ý nghĩa và nền tảng của kết ước Kitô hữu trong thế gian chắc chắn làm cho mọi người tăng thêm niềm hy vọng, mặc dù tội lỗi đã ghi sâu vào lịch sử nhân loại. Lời hứa của Thiên Chúa bảo đảm thế giới không tự đóng kín, nhưng mở ra đón nhận Nước Thiên Chúa.”[vi] Nếu thế, Giáo Hội có thể lạc quan tin tưởng công cuộc Phúc âm hóa thế giới sẽ thành công, vì quyền lực Thánh Linh đang ở với Giáo Hội. Nhưng Phúc âm hóa trong những nước nghèo là gì, nếu không phải là việc chống lại những cơ chế bất công.

Dĩ nhiên, không thể chống lại cơ chế bất công một cách quá lộ liễu và hời hợt. Nhưng nếu quá ngoại giao và khôn ngoan, Giáo Hội cũng không thể dấn thân để đáp ứng lại kỳ vọng cụ thể của người nghèo và dân oan. Bất kể những giàn xếp chính trị và ngoại giao hậu trường như thế nào, Giáo Hội không thể làm ngơ trước những tiếng oán than và đau khổ của những người nghèo đang giẫy chết trong cơn đói khát và khủng bố của những cơ chế đó. Không thể hành động một cách thiếu khôn ngoan. Nhưng nếu khôn ngoan quá, làm sao còn có can đảm lên tiếng và tranh đấu cho công lý ? Chẳng lẽ Giáo Hội không đủ sức mạnh dấn thân như những người can đảm đang hoạt động cho dân chủ, tự do, nhân quyền ?! Khi con người được hưởng quyền làm người, họ sẽ nhận ra bàn tay Thiên Chúa nơi Giáo Hội.

KHÔN HAY DẠI ?

Tại Việt Nam hiện nay, rất nhiều người quá “khôn ngoan” đang tìm mọi cách để phát triển và bảo vệ sự sống cho bản thân mình. Trong khi đó, bất chấp những khó khăn và nguy hiểm cho mạng sống, một số người khác lại dám lên tiếng nói và hành động để tranh đấu cho nhân quyền. Họ là những người khôn hay dại ? Có lẽ đối với những người chỉ biết những hạnh phúc trước mắt, họ là những người dại. Nhưng vì tương lai dân tộc, họ hy sinh tranh đấu cho nhân quyền và tự do của con người. Chính mục đích này đã xác định họ là những người khôn. Những lựa chọn và hành động của họ được quốc tế nhìn nhận là can đảm.

Sống trong hoàn cảnh khó khăn như Việt Nam hôm nay, biết bao sự thật không thể nói lên. Lý do vì “tại Việt Nam, người dân không thể tự do bày tỏ quan điểm, những tiếng nói dũng cảm phải chịu sự đàn áp và sách nhiễu. Điển hình như trường hợp của bác sĩ Phạm Hồng Sơn, một trong 8 người Việt Nam đựơc trao giải năm nay. Ông nguyên là một bác sĩ y khoa, nhưng vì có những bài viết cổ suý dân chủ mà ông bị cầm tù 4 năm. Kể từ khi đựơc trả tự do hồi năm 2006 đến nay, ông ta không thể kiếm đựơc việc làm mặc dù có kinh nghiệm và chuyên môn về ngành y và quản lý kinh doanh.”[vii] Dù khó khăn tới mấy, những con người như thế đã nhìn thấy kho báu và viên ngọc quý là quyền làm người của dân tộc. Họ đã biết phân biệt tốt xấu để can đảm lựa chọn một thái độ phản kháng có lợi cho tương lai đất nước, mặc dù có những bất lợi cho bản thân.

Các khuôn mặt lớn đó đang được thế giới nêu lên như những tấm gương sáng. “Tổ chức bảo vệ nhân quyền Human Rights Watch hôm thứ Ba 22-7 thông báo trao giải thưởng nhân quyền Hellman/Hammett 2008 cho 8 nhân vật tranh đấu cho dân chủ tại Việt Nam.

Ngoài Cha Lý, những nhà dân chủ được giải thưởng vừa nói còn có luật sư Lê Quốc Quân, luật sư Lê Thị Công Nhân, kỹ sư Nguyễn Phương Anh, nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa, nhà khoa học Nguyễn Xuân Tụ, tức Hà Sỹ Phu, bác sĩ Phạm Hồng Sơn và một người nữa chưa tiện công bố danh tánh, vì lý do an ninh cho bản thân người đó tại Việt Nam.

Trong số những nhân vật trong nước được giải thưởng này có Linh mục Nguyễn Văn Lý, từng bị vào tù ra khám trong 30 năm qua vì những bài viết của ông kêu gọi nhân quyền cùng các quyền tự do tôn giáo và ngôn luận tại Việt Nam.

Theo ông Brad Adam, Giám đốc Human Rights Watch đặc trách vùng Á Châu, thì không có hình ảnh nào cho thấy tình trạng tự do ngôn luận tồi tệ tại Việt Nam bằng tấm hình mà công an VN bịt miệng Cha Lý ngay trong phiên xử, và nhiều người trên thế giới hiện không biết những người đấu tranh cho tự do, dân chủ tại Việt Nam bị tù tội chỉ vì bày tỏ ý kiến của mình.”[viii]

Nếu không có quyết định khôn ngoan và lựa chọn đúng, làm sao Cha Nguyễn Văn Lý được quốc tế tôn vinh như thế ? Còn Hàng Giáo phẩm trong Giáo Hội Việt Nam đã đánh giá cha thế nào ? Thật là xấu hổ khi nhắc lại sự kiện này ! Rất mong đây cũng là dịp để GHVN nhìn lại những hoạt động và dấn thân hôm nay. Giữa một xã hội đầy những bất công như thế, các thư chung của các GMVN hầu như không nhắc gì tới công bình xã hội.

Tóm lại, qua ba dụ ngôn hôm nay, Chúa muốn mạc khải kho báu và viên ngọc độc nhất là Chúa Kitô, vì Người là sự khôn ngoan của Thiên Chúa. Trước một giá trị vô cùng tuyệt vời đó, con người khôn ngoan phải hy sinh tất cả để chiếm lấy. Có được sự khôn ngoan của Thiên Chúa, con người mới có những lựa chọn và quyết định đúng giữa bao nhiêu những giá trị khác nhau trong cuộc đời.

Lạy Chúa, xin sai Thánh Linh đến soi sáng cho con nhìn ra Chúa là giá trị cao quý nhất của đời con. Nhờ đó, con biết hy sinh tất cả để chọn một mình Chúa mà thôi. Amen.

đỗ lực 27.07.2008

[i] http://www.zenit.org/article-23326?l=english

[ii] Toát Yếu Học Thuyết Xã Hội Của Giáo Hội 2005:59.

[iii] Ibid., 58.

[iv] Ibid., 60.

[v] Ibid.

[vi] ibid., 578

[vii] http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/interview-with-Elaine-Pearson-de…

[viii] http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/eight-Vietnamese-writers-receive…