Phân Định… Để Gia Đình Lung Linh Hạnh Phúc

Phân Định… Để Gia Đình Lung Linh Hạnh Phúc

(Mt 10, 24-33)

Tầm quan trọng việc phân định trong cuộc sống.

Vấn đề phân định, nhất là trong xã hội tục hóa như hôm nay là một trong những vấn đề lớn được Đức cố Thánh Cha Fanxico quan tâm, vẫn thường thấy Ngài nói đến; Đặc biệt Mừng Năm Thánh 2025, Đức Thánh Cha chọn tháng Bảy làm ý cầu nguyện theo Đức Thánh Cha- Cầu nguyện cho việc huấn luyện phân định.

Phân định có vai trò quan trọng cho việc sống ở đời, nhất là cho đời sống Kitô giáo để cuộc sống có giá trị, có ý nghĩa nhờ đó cuộc sống mình tìm được niềm an vui, hạnh phúc.

Phân định biết đúng-sai, tốt-xấu, có thể nói nhà Phật gọi là Giác Ngộ, tức biết Sự Thật, biết Chân Lý. Sự Thật – Chân Lý ấy chính là Chúa Giêsu, Ngôi Lời Nhập Thể Là- làm người, Đấng từng tuyên bố: ‘Ta là Đường- là Sự Thật- và là Sự Sống'; Chúa Thánh Thần chính là Thần Chân Lý…

Nhờ biết Chân Lý ta biết phân định và sống theo phân định để cuộc sống mình có ý nghĩa, có giá trị- lại nói theo ngôn ngữ nhà Phật được Giải thoát, nói theo ngôn ngữ Kitô giáo được Tin Mừng Cứu Độ, không chỉ đời sau mà ngay đời này. Người có Tin Mừng Cứu Độ, Gia đình có Tin Mừng Cứu Độ là biết chọn Chúa, biết sống theo Lời Chúa…

Bài Tin Mừng theo lịch Phụng vụ vừa công bố, cũng giúp ta rất tốt cho việc phân định, biết SỢ gì, quan trọng hơn 'biết Sợ' bởi thấy được phẩm giá cao quý thiêng thánh của Con Người.
Chúa Giêsu nói: 'Các con đừng sợ kẻ giết được thân xác, nhưng không thể giết được linh hồn. Các con hãy sợ Đấng có thể ném cả xác lẫn hồn xuống địa ngục.... Vậy các con đừng sợ: các con còn đáng giá hơn chim sẻ bội phần’.

Chúa Giêsu chỉ cho ta biết cần sợ thứ gì, thứ gì mới đáng sợ… nhưng thực chất là muốn giải phóng ta khỏi sợ hãi khi ta khám phá phẩm giá đích thực của Con người, là Con cái Chúa, sống trong sự Quan Phòng đầy yêu thương của Ngài: ‘Vậy các con đừng sợ: các con còn đáng giá hơn chim sẻ bội phần’.

Xin trở về câu truyện Tạo Dựng, trong đó con người được dựng nên như một Thụ Tạo ưu tuyển, trong tư cách là con cái Thiên Chúa khi được Cha Trời dựng nên Giống hình ảnh Thiên Chúa.

Nói cách khác, Cha Trời dựng Con người là để hạnh phúc, là- làm Chủ, hưởng Tự do của con cái Chúa chứ không phải làm nô lệ sợ hãi.

Quả thế, ngay từ đầu, Nguyên tổ Adam- Eva còn sống theo Thánh Ý Chúa thì tương quan thân thiết với Cha Trời, hài hòa với Vũ trụ, mật thiết nên một với người khác… Một Cuộc sống an vui, hạnh phúc trong tư cách Tự do của con cái Thiên Chúa, thay mặt Chúa làm chủ vũ trụ.

Nhưng sợ hãi, bất an, làm náo loạn thậm chí đảo lộn các tương quan tốt đẹp với Chúa- với Tha nhân- với Vũ trụ khi con người phạm tội, bất tuân Lời Chúa. Hình ảnh Nguyên tổ ăn Trái Cấm phản ánh con người chối bỏ Tình Chúa- ý Chúa; dùng tự do sai trái.

Phạm tội điều đó cho thấy con người lạm dụng tự do, phân định sai, chọn lựa sai và đưa đến hậu quả đau khổ… Tội lỗi làm ta mờ dần lý trí- lương tâm, mất dần ý chí…thế là sống trong u mê, sai lầm, tội lỗi, đau khổ tràn về…

Nhưng, nhờ Lời Chúa mạc khải, tội lỗi dù làm băng hoại lương tri, gây bao đau khổ cho chúng sinh, cuộc đời thành bể thảm… song đấy không phải là vấn đề. Thiên Chúa Tình Yêu vượt trên sự bội phản Con người… Ngay khi Nguyên Tổ phạm Tội, Thiên Chúa đã hứa Ban Đấng Cứu Độ chúng sinh. Đấng ấy chính là Chúa Giêsu Kitô. Chúa Giêsu là Đấng Cứu Thế, là Tin Mừng Cứu Độ.

Thực tế, nhờ Lương tâm- Lý trí của thụ tạo được dựng nên giống hình ảnh Thiên Chúa , nhất là nhờ Lời Chúa ta dễ ràng Giác ngộ, biết rõ điều đúng điều sai... Như vậy việc phân định- giác ngộ không phải là vấn đề… Giác Ngộ rồi, nhưng tại sao Con người vẫn lạm dụng tự do để chọn cái sai, cái xấu, để rồi làm cho cuộc sống đầy bất an, lo lắng, sợ hãi, đau khổ ?… Điều này cho thấy, Giác Ngộ, biết Sự Thật chưa hẳn đem đến sự Giải Thoát.

Nói cách khác, nhờ Lời Chúa không chỉ cho biết: vũ trụ- con người ai sinh ra, sống ở đời này để làm gì và chết sẽ đi về đâu; Tại sao con người đau khổ và làm cách nào diệt khổ, giải thoát để tự do hạnh phúc đích thực.

Một điều quan trọng, Lời Chúa cho thấy rõ thân phận con người được dựng nên từ bụi đất, tự chất con người mỏng dòn yếu đuối… Do đó việc phân định trong Ánh Sáng của Lời Chúa còn cho ta biết đâu mới là Điểm Tựa đúng giúp ta sống được điều mình giác ngộ, giúp ta vượt thắng Sự dữ- đau khổ lộng hành, bủa vây.

Như thế, Lời Chúa không chỉ giúp ta biết Thiên Chúa thật mà còn giúp cho ta biết Con người thật của chính mình, nói như hiền triết Socratte hơn 2500 trước, mà là điều chính yếu ông dạy môn sinh: 'Hãy biết mình’. Nhưng Biết mình mà không Biết Chúa dễ làm ta bế tắc, rồi chán nản, rồi buông tay… rồi chìm vào vũng lầy nước mắt chúng sinh. Nói cách khác Biết mình mà không Biết Chúa thì làm sao có Giải Thoát.

Thánh giáo phụ Augustino từng khẩn nguyện: ‘Lạy Chúa xin cho con Biết Chúa, xin cho con biết con’.

Biết mình- Biết Chúa trong phân định- chọn lựa của ta không phải một lần là xong. Đấy là cả một hành trình thanh luyện, nên thánh. Nói như Chúa Giêsu: Sám hối và Tin vào Tin Mừng hoặc bỏ mình vác thập giá mình theo Chúa mỗi ngày. Lưu ý hai yếu tố thiết yếu: ‘Tin vào Tin Mừng’ và ‘theo Chúa’. Sám hối đổi mới cuộc sống chỉ có giá trị khi ta tin vào Tin Mừng- Chúa Giêsu Kitô; Thập giá biểu tượng đau khổ, gánh nặng cuộc sống sẽ thành Thánh giá Tin Mừng Cứu Độ khi ta biết theo Chúa Giêsu. Đau khổ sẽ là án phạt, bế tắc khi không biết theo Chúa.

Nhớ biết mình bất túc, hạn chế, do đó ta cần phải có ơn Chúa, luôn cộng tác với ơn Chúa, ngay cả với chúng ta- Kitô hữu đã được Giải thoát- được Tin Mừng Cứu Độ khi lãnh nhận Bí Tích Thánh Tẩy vẫn cần ơn Chúa, không ngừng cộng tác với ơn Chúa, để hạt giống Tin Mừng Cứu Độ ngày càng phát triển, tăng triển, sinh hoa kết quả dồi dào.

Thánh Giáo phụ Âugustino quả quyết: Thiên Chúa dựng nên tôi không cần tôi, nhưng để Cứu độ tôi Ngài cần tôi cộng tác. Chính Thanh Tông đồ Giacobe quả quyết: Đức Tin không có việc làm thì Đức Tin Chết...

Chúa Giêsu lấy hình ảnh nhà nông Cây Nho- Cành nho diễn tả sinh động hơn: Thầy là cây nho, anh em là cành. Ai ở lại trong Thầy và Thầy ở lại trong người ấy, thì người ấy sinh nhiều hoa trái, vì không có Thầy, anh em chẳng làm gì được. Ai không ở lại trong Thầy, thì bị quăng ra ngoài như cành nho và sẽ khô héo. Người ta nhặt lấy, quăng vào lửa cho nó cháy đi. Nếu anh em ở lại trong Thầy và lời Thầy ở lại trong anh em, thì muốn gì, anh em cứ xin, anh em sẽ được như ý. Điều làm Chúa Cha được tôn vinh là: Anh em sinh nhiều hoa trái và trở thành môn đệ của Thầy’ (x. Ga 15)

Một phân định khác liên quan đến đời sống Gia đình.

Theo Lời Chúa, ý Chúa khi ban Luật Chúa cho Dân Thánh tại núi Si-Nai, ta gọi Mười Điều Răn Đức Chúa Trời, khắc ghi trên hai bia đá. Ở Bia đá thứ hai nói về bổn phận xã hội, giữa người-người, gia đình phải là ưu tiên số 1, chọn lựa số một… Đấy là điều răn thứ Bốn, điều răn đầu tiên trên Bia đá thứ hai. Bởi đó những gì ảnh hưởng đến mái ấm Gia đình, ảnh hưởng tương quan hiếu thảo ta phải bỏ ngay, dứt khoát bỏ ngay, dù đó là đống cơ hội- tiền bạc- tiến thân….

Khi bước vào đời, nhất là khi bước vào gia đình, là lúc ta bước vào hành trình mới, cuộc sống mới, nơi đó biết bao những gập ghềnh, âu lo… nhưng nhờ Lời Chúa mạc khải, nhờ ơn Chúa tuôn đổ dồi dào trong Giáo hội Tông Truyền qua các Bí tích, ta không sợ. Theo Chúa Đấng chiến thắng Tử thần mà còn sợ thì chưa phải là Môn đệ đích thực; được Tin Mừng Cứu Độ mà ta còn sợ hãi thì ta phải kiểm tra lỗ hổng ơn Cứu độ của mình, kiểm tra sự tin yêu tín thác nơi Chúa là Cha đầy yêu thương luôn quan phòng…

Chúa Giêsu biết rõ ta trong cuộc sống của ta có biết bao lo lắng, sợ hãi, hoang mang giữa bao cám dỗ, chọn lựa trần gian… chính vì thế, ngay từ đầu Người đã dạy chúng ta Tín thác vào Thiên Chúa quan phòng: ‘Thầy bảo cho anh em biết: đừng lo cho mạng sống: lấy gì mà ăn; cũng đừng lo cho thân thể: lấy gì mà mặc. Mạng sống chẳng trọng hơn của ăn, và thân thể chẳng trọng hơn áo mặc sao?... Vì thế, anh em đừng lo lắng tự hỏi: ta sẽ ăn gì, uống gì, hay mặc gì đây? Tất cả những thứ đó, dân ngoại vẫn tìm kiếm. Cha anh em trên trời thừa biết anh em cần tất cả những thứ đó. Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho’ (x.Mt 6, 25tt)

‘Trước hết…’. Lần nữa Chúa Giêsu giúp ta phân định điều gì quan trọng, và nhờ sống được phân định ấy ta bớt hoặc hết lắng, sợ hãi.

Và Chúa Giêsu Kitô kêu mời ta Cầu nguyện trong sự Tin yêu Tín thác nơi Thiên Chúa là Cha đầy yêu thương:, "Anh em cứ xin thì sẽ được, cứ tìm thì sẽ thấy, cứ gõ cửa thì sẽ mở ra cho. Vì hễ ai xin thì nhận được, ai tìm thì sẽ thấy, ai gõ cửa thì sẽ mở ra cho. Có người nào trong anh em, khi con mình xin cái bánh, mà lại cho nó hòn đá? Hoặc nó xin con cá, mà lại cho nó con rắn? Vậy nếu anh em vốn là những kẻ xấu mà còn biết cho con cái mình những của tốt lành, phương chi Cha anh em, Đấng ngự trên trời, lại không ban những của tốt lành cho những kẻ kêu xin Người sao?’ (x Mt7,7tt)

Điều hạnh phúc nhất nhờ Lời Chúa mạc khải qua Đức Giêsu Kitô: Ta khám phá Thiên Chúa chính là Tình yêu; ơn gọi của con người chính là ơn gọi Yêu thương, Đâu có tình yêu yêu thương ở đấy có Đức Chúa Trời… Ơn gọi ấy biểu lộ rõ nhất, năng động nhất qua Giao ước hôn nhân.

Khi biết chọn Chúa, chọn yêu thương- yêu như Chúa yêu khởi đi từ gia đình thì gia đình ấy chính là Thiên đàng tại thế.

Việc theo Chúa- có Chúa của mỗi chúng ta đã chiến thắng ngay cả đời này và chắc chắn cả đời sau trong Nhà Cha Trên Trời. Như thế, xét cho cùng, theo ngôn ngữ bình dân, theo Chúa- chọn Chúa ta win-win, được đời này và được đời sau.

Xin chúc đôi Tân hôn được win-win- nhờ lắng nghe và sống Lời Chúa, mà căn cốt Lời Chúa chính là Yêu Thương, xây dựng được gia đình hạnh phúc…

(Lưu ý: Bài viết có bổ sung so với bài Chia sẻ Lễ cưới trong Thánh Lễ)

Lm. Đaminh Hương Quất