Phân tích vai trò lãnh đạo mới của nữ Tổng Giám Mục Sarah Mullally

LẦN ĐẦU TIÊN TRONG LỊCH SỬ: PHÂN TÍCH VAI TRÒ LÃNH ĐẠO MỚI CỦA NỮ TỔNG GIÁM MỤC SARAH MULLALLY

Sự kiện được công bố vào ngày 3 tháng 10 năm 2025 đã đánh dấu một cột mốc không chỉ mang tính biểu tượng mà còn có ý nghĩa sâu sắc đối với Liên hiệp Anh giáo trên toàn thế giới: Nữ Giám mục Anh giáo Sarah Mullally đã được bổ nhiệm làm Tổng giám mục Canterbury thứ 106. Đây là lần đầu tiên một phụ nữ trong lịch sử đảm nhận vai trò lãnh đạo tối cao của Giáo hội Anh giáo và toàn thể Liên hiệp Anh giáo, một cộng đồng tôn giáo lớn với khoảng 85 triệu tín hữu trên toàn cầu.

Tổng giám mục Canterbury không chỉ là nhà lãnh đạo tinh thần của Giáo hội Anh giáo ở Anh mà còn là người đứng đầu biểu tượng của Liên hiệp Anh giáo quốc tế, một vai trò đòi hỏi sự phân định, khả năng ngoại giao, và tầm nhìn hiệp nhất giữa các giáo tỉnh đa dạng. Việc bổ nhiệm một phụ nữ vào vị trí này – một vị trí vốn được coi là thành trì của truyền thống nam giới suốt nhiều thế kỷ – cho thấy những thay đổi đáng kể trong cấu trúc và tinh thần của Giáo hội Anh giáo trong thế kỷ 21.

Quyết định này là kết quả của một tiến trình tham khảo ý kiến và phân định kéo dài do Ủy ban Bổ nhiệm Hoàng gia thực hiện, cho thấy sự cân nhắc kỹ lưỡng và thận trọng trong việc lựa chọn người kế vị. Cuối cùng, sự lựa chọn đã rơi vào Nữ Giám mục Sarah Mullally, người đang giữ chức Giám mục London vào thời điểm bổ nhiệm.

Sự phê chuẩn chính thức của Vua Charles III đối với quyết định của Ủy ban Bổ nhiệm Hoàng gia đã hợp thức hóa việc bổ nhiệm này, khẳng định tính hợp pháp và tính chất vương quyền của cơ cấu lãnh đạo Giáo hội Anh giáo.

Việc bổ nhiệm Tổng giám mục Canterbury là một quá trình phức tạp, kết hợp giữa yếu tố tôn giáo (sự phân định) và yếu tố nhà nước (sự phê chuẩn của Hoàng gia), được thực hiện bởi Ủy ban Bổ nhiệm Hoàng gia (Crown Nominations Commission). Bản tin nhấn mạnh rằng đây là một tiến trình tham khảo ý kiến và phân định kéo dài, ngụ ý về sự cẩn trọng và có lẽ là cả những cuộc tranh luận nội bộ về việc lựa chọn người lãnh đạo mang tính lịch sử này.

Bối cảnh Kế nhiệm

Sự kiện này diễn ra sau khi Đức Tổng giám mục tiền nhiệm, Justin Welby, đã từ chức vào tháng 11 năm 2024. Khoảng thời gian từ tháng 11/2024 đến ngày công bố quyết định 3/10/2025 là một khoảng thời gian đáng kể, cho thấy sự nghiêm túc và tầm quan trọng của việc tìm kiếm người kế vị phù hợp cho vị trí thứ 106.

Nữ Giám mục Mullally được chọn dựa trên hồ sơ cá nhân độc đáo và kinh nghiệm lãnh đạo. Việc bà hiện đang là Giám mục London – một trong những giáo phận quan trọng và ảnh hưởng nhất của Giáo hội Anh giáo – đã tạo tiền đề vững chắc cho sự thăng tiến này. Vị trí Giám mục London thường được xem là bước đệm hoặc là vai trò thử thách cuối cùng trước khi tiến tới Canterbury.

Cơ chế Phê chuẩn Hoàng gia

Sự phê chuẩn chính thức của Vua Charles III vào ngày 3/10/2025 là một chi tiết quan trọng, khẳng định vai trò của Vương quyền trong Giáo hội Anh giáo. Mặc dù Ủy ban Bổ nhiệm Hoàng gia đã thực hiện việc lựa chọn và đề cử, sự phê chuẩn cuối cùng của Quốc vương là cần thiết để hoàn tất quá trình, duy trì mối liên kết truyền thống giữa Vương quyền và Giáo hội.

Sự kiện này, diễn ra vào cuối năm 2025 và chính thức hóa lễ nhậm chức vào đầu năm 2026, mở ra một giai đoạn mới, trong đó vai trò của phụ nữ trong Giáo hội Anh giáo không chỉ được thừa nhận mà còn được đặt vào vị trí lãnh đạo cao nhất.

Sau khi nhận tin bổ nhiệm, Nữ Tổng giám mục tương lai Sarah Mullally đã chia sẻ những suy nghĩ của mình, qua đó tiết lộ triết lý lãnh đạo và tinh thần sứ vụ mà bà sẽ mang đến vai trò mới.

Tinh thần Phục vụ và Nguồn gốc Lời mời gọi

Bà Mullally nhấn mạnh rằng bà đáp lại lời mời gọi này với “cùng một tinh thần phục vụ Thiên Chúa và tha nhân đã thúc đẩy tôi từ khi còn là một thiếu nữ tin vào Chúa.” Chi tiết này cực kỳ quan trọng vì nó cho thấy:

1.    Tính Nhất quán Tôn giáo: Sứ vụ hiện tại không phải là sự thay đổi đột ngột mà là sự tiếp nối, sự phát triển hữu cơ của một lời mời gọi đã có từ thời thanh thiếu niên. Điều này củng cố tính xác thực và chiều sâu của đức tin cá nhân bà.

2.    Định hướng Phục vụ (Service Orientation): Khẳng định sứ vụ của bà đặt trọng tâm vào phục vụ Thiên Chúa và tha nhân, phù hợp với tinh thần của Tin Mừng và vai trò của người chăn chiên.

Bài học từ Hành trình Cá nhân

Trong lời chia sẻ, bà Mullally đã liên kết hai lĩnh vực sự nghiệp chính của mình: “trên suốt hành trình, từ nghề điều dưỡng cho đến thừa tác vụ Kitô giáo.” Bà rút ra một bài học cốt lõi: “tôi đã học lắng nghe sâu sắc con người và sự hướng dẫn của Thiên Chúa.”

Khái niệm “lắng nghe sâu sắc” này có ý nghĩa lớn đối với một nhà lãnh đạo của Liên hiệp Anh giáo toàn cầu, một cộng đồng nổi tiếng với sự đa dạng về quan điểm thần học, văn hóa và xã hội. Việc lắng nghe sâu sắc đòi hỏi sự đồng cảm, sự kiên nhẫn và khả năng đặt mình vào vị trí của người khác, những kỹ năng có thể được mài giũa từ cả kinh nghiệm y tế (điều dưỡng) lẫn kinh nghiệm mục vụ.

Khái niệm “lắng nghe sâu sắc” mà bà Mullally đề cập không chỉ là một kỹ năng giao tiếp mà là một phương pháp tiếp cận lãnh đạo. Trong bối cảnh Giáo hội, nó gợi lên tinh thần hiệp hành – cùng nhau bước đi và lắng nghe mọi thành phần trong cộng đồng.

Lắng nghe Con người và Lắng nghe Thiên Chúa

Bà Mullally phân biệt rõ hai chiều kích của sự lắng nghe:

1.    Lắng nghe con người: Là sự đồng cảm và thấu hiểu nhu cầu, nỗi đau, và hy vọng của giáo dân. Đây là điều đặc biệt quan trọng đối với một nhà lãnh đạo toàn cầu, người phải đối mặt với các vấn đề đa dạng như biến đổi khí hậu, nghèo đói, xung đột văn hóa và phân biệt giới tính trong các giáo tỉnh khác nhau. Kinh nghiệm điều dưỡng chắc chắn đã cung cấp cho bà một lăng kính thực tế về nỗi đau và nhu cầu của con người.

2.    Lắng nghe sự hướng dẫn của Thiên Chúa: Là chiều kích thần học và tâm linh, đòi hỏi sự phân định và sự khiêm nhường trước Thánh Ý. Đây là cơ sở để đưa ra những quyết định mục vụ và thần học quan trọng mà không bị chi phối hoàn toàn bởi áp lực chính trị hoặc xã hội.

Mục tiêu: Quy tụ, Hy vọng và Chữa lành

Kết quả của sự lắng nghe sâu sắc là việc “tìm cách quy tụ họ trong niềm hy vọng và sự chữa lành.”

·        Quy tụ: Chức năng chính của Tổng giám mục Canterbury là duy trì sự thống nhất (hiệp nhất) trong Liên hiệp Anh giáo, vốn đang phải đối mặt với sự chia rẽ về các vấn đề như vai trò của phụ nữ, giới tính và hôn nhân đồng tính. Khả năng quy tụ là tối quan trọng.

·        Niềm hy vọng và sự chữa lành: Hai từ này phản ánh kinh nghiệm mục vụ và y tế của bà. Chữa lành (Healing) gợi nhớ đến nền tảng điều dưỡng, trong khi Niềm hy vọng (Hope) là bản chất của thông điệp Kitô giáo. Việc kết hợp cả hai yếu tố này cho thấy một cam kết về lãnh đạo không chỉ mang tính cơ cấu mà còn mang tính mục vụ và chữa lành.

Tiểu sử của Nữ Giám mục Sarah Mullally là một minh chứng rõ ràng cho sự đa dạng trong ơn gọi và vai trò lãnh đạo.

Sự nghiệp Y tế Nổi bật

Sinh năm 1962 tại Woking, hạt Surrey, bà Mullally là một Kitô hữu từ năm 16 tuổi. Tuy nhiên, trước khi bước vào thừa tác vụ linh mục, bà đã có một sự nghiệp nổi bật trong ngành y tá thuộc Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS). Chi tiết này có ý nghĩa to lớn, vì nó:

1.    Tạo ra nền tảng Thực tế: Điều dưỡng là một nghề nghiệp đòi hỏi sự hy sinh cá nhân, sự chăm sóc trực tiếp, và khả năng ra quyết định dưới áp lực. Những kinh nghiệm này khác biệt hoàn toàn với môi trường học thuật hay quản trị tôn giáo thuần túy.

2.    Cung cấp Nền tảng Mục vụ độc đáo: Kinh nghiệm trong ngành y tế cung cấp cho bà một sự nhạy cảm sâu sắc đối với các vấn đề về sự sống, cái chết, bệnh tật và nhu cầu của người dễ bị tổn thương, làm phong phú thêm cách tiếp cận mục vụ của bà.

Các Cột mốc Thừa tác vụ

Bà Mullally chịu chức linh mục vào năm 2001. Sự kiện này diễn ra sau khi bà đã có một sự nghiệp y tế vững chắc, cho thấy một sự chuyển đổi ơn gọi có ý thức và chín chắn.

Sau đó, hành trình thăng tiến Giám mục của bà diễn ra nhanh chóng:

·        Năm 2015: Được bổ nhiệm làm Giám mục phụ tá Crediton.

·        Năm 2018: Trở thành Giám mục London.

Việc trở thành Giám mục London vào năm 2018 đã đặt bà vào một trong những vai trò quan trọng và có tầm nhìn cao nhất trong Giáo hội Anh giáo, chuẩn bị cho việc lãnh đạo toàn bộ Liên hiệp Anh giáo sau này.

. Tuy nhiên, thời điểm Nữ Tổng giám mục Mullally chính thức nhậm chức sẽ là một nghi lễ quan trọng, được ấn định vào ngày 25 tháng 3 năm 2026 tại Nhà thờ chính tòa Canterbury.

Ý nghĩa của Lễ Nhậm chức

Lễ nhậm chức tại Nhà thờ chính tòa Canterbury không chỉ là một nghi lễ hành chính mà là một sự kiện phụng vụ và lịch sử. Ngày 25/3 có thể rơi vào Tuần Thánh hoặc mùa Chay, tùy thuộc vào lịch Phụng vụ của năm 2026, một thời điểm mang ý nghĩa về sự hy sinh và phục sinh. Việc nhậm chức vào một ngày cụ thể như vậy đánh dấu sự khởi đầu chính thức của sứ vụ lãnh đạo, nơi bà sẽ nhận được các biểu tượng quyền lực của Tổng giám mục.

Việc Giáo hội Anh giáo, qua việc bổ nhiệm này, công khai cam kết với sự lãnh đạo của phụ nữ đã phát đi một tín hiệu mạnh mẽ đến 85 triệu tín hữu toàn cầu. Điều này có thể gây ra những thách thức về thần học và truyền thống ở một số giáo tỉnh bảo thủ hơn trong Liên hiệp Anh giáo, nhưng đồng thời cũng là nguồn cảm hứng cho các tín hữu nữ trên khắp thế giới.

Hỗ trợ từ Gia đình

Bản tin cung cấp một chi tiết quan trọng về cuộc sống cá nhân của bà Mullally: “Bà là vợ một kiến trúc sư và là mẹ của hai người con.”

·        Chi tiết này củng cố hình ảnh một nhà lãnh đạo có cuộc sống trọn vẹn, không chỉ trong lĩnh vực tôn giáo mà còn trong đời sống gia đình.

·        Sự hỗ trợ từ người chồng (một kiến trúc sư, một nghề nghiệp đòi hỏi sự sáng tạo và cấu trúc) và từ hai người con là nền tảng cá nhân vững chắc để bà có thể đảm đương một trách nhiệm lớn lao và đòi hỏi khắt khe như vai trò Tổng giám mục.

·        Việc một nữ Tổng giám mục là vợ và là mẹ cũng mang đến một góc nhìn mới về sự lãnh đạo, nhấn mạnh tính nhân bản và sự cân bằng giữa trách nhiệm mục vụ và gia đình.

Việc bổ nhiệm Nữ Tổng giám mục Mullally đã ngay lập tức thu hút sự chú ý của các cộng đồng Kitô giáo khác, đặc biệt là Giáo hội Công giáo Rôma, thể hiện qua thư chúc mừng của Đức Hồng y Kurt Koch, Tổng trưởng Bộ Cổ võ sự Hiệp nhất Kitô hữu.

Nền tảng Đối thoại Sáu Mươi Năm

Trong thư chúc mừng, Đức Hồng y Koch nhấn mạnh rằng Giáo hội Công giáo và Liên hiệp Anh giáo đã đối thoại thần học chính thức gần 60 năm. Chi tiết này đặt sự kiện bổ nhiệm vào một bối cảnh lịch sử lâu dài, vượt ra ngoài các vấn đề đương đại về giới tính. Khoảng thời gian 60 năm đối thoại (từ giữa thế kỷ 20) cho thấy sự cam kết bền bỉ của cả hai Giáo hội trong việc tìm kiếm sự hiểu biết lẫn nhau, bất chấp những khác biệt về giáo lý và cơ cấu.

Đức Hồng y Koch ghi nhận rằng 60 năm đối thoại đã “đạt được nhiều bước tiến trong hiểu biết lẫn nhau.” Điều này cho thấy mặc dù việc phong chức cho phụ nữ (vốn là rào cản lớn trong đối thoại Công giáo - Anh giáo) vẫn tồn tại, nhưng tiến trình hiệp nhất vẫn được duy trì và tiến triển ở các khía cạnh thần học và mục vụ khác.

Kỳ vọng về Mối quan hệ Tiếp nối

Đức Hồng y bày tỏ hy vọng rằng mối quan hệ gần gũi này sẽ tiếp tục “trong những năm tới, khi chúng ta cùng nhau bước đi trên hành trình chung.” Lời chúc mừng này mang tính ngoại giao cao, xác nhận rằng việc bổ nhiệm Nữ Tổng giám mục sẽ không làm đình trệ đối thoại, mà sẽ được chấp nhận như một thực tế mới trong mối quan hệ giữa hai Giáo hội.

Thông điệp từ Vatican nhấn mạnh sự cần thiết của việc "bước đi trên hành trình chung", cho thấy sự hiệp nhất được hiểu là một tiến trình, một sự dấn thân liên tục, chứ không phải là một đích đến tức thời. Sự lãnh đạo của bà Mullally sẽ được đánh giá dựa trên khả năng của bà trong việc duy trì và tăng cường mối quan hệ đối thoại này.

Minh chứng Tình hiệp thông Gần gũi

Một chi tiết đáng chú ý được Đức Hồng y Koch nhắc đến là sự kiện “nhiều giám mục Anh giáo tham dự Thánh lễ an táng tại Vatican” sau khi Đức Giáo hoàng Phanxicô qua đời. Đây là một minh chứng cụ thể và mạnh mẽ cho tình hiệp thông hiện có giữa hai Giáo hội.

Việc các giám mục Anh giáo tham dự nghi lễ Công giáo Rôma cao nhất thể hiện:

1.    Sự Tôn trọng Cấp độ Cao: Đây là sự công nhận và tôn trọng cấp độ cao nhất đối với vị trí của Giáo hoàng và Giáo hội Công giáo.

2.    Sự Gần gũi cá nhân và mục vụ: Nó vượt qua các rào cản thần học chính thức để thể hiện sự gần gũi trong tinh thần Kitô giáo và trong sự đau buồn chung.

Việc Đức Hồng y Koch chọn nêu bật sự kiện này trong thư chúc mừng gửi tới Nữ Tổng giám mục Mullally là một thông điệp rõ ràng: Bất kể những khác biệt về cấu trúc nội bộ (như việc phong chức cho phụ nữ), tình huynh đệ và đối thoại sẽ tiếp tục là ưu tiên hàng đầu.

Ý nghĩa Kết luận của Sự Bổ nhiệm

Sự bổ nhiệm Nữ Tổng giám mục Sarah Mullally vào ngày 3/10/2025 và lễ nhậm chức sắp tới vào ngày 25/3/2026 không chỉ là sự kiện quan trọng đối với Giáo hội Anh giáo, mà còn là một dấu hiệu cho thấy sự thay đổi không thể đảo ngược về vai trò của phụ nữ trong các định chế tôn giáo.

Tóm lại, sự lãnh đạo của bà Mullally được xây dựng trên:

·        Kinh nghiệm Điều dưỡng: Mang đến tinh thần chữa lành và sự chăm sóc thực tế.

·        Đức tin Sâu sắc: Nền tảng từ lời mời gọi thời niên thiếu và tinh thần phục vụ.

·        Triết lý Lắng nghe: Phương pháp để quy tụ một Liên hiệp toàn cầu đa dạng.

Với tư cách là người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo Giáo hội Anh giáo, Nữ Tổng giám mục Sarah Mullally không chỉ kế thừa một truyền thống 1400 năm mà còn khởi xướng một chương mới, cam kết hướng tới sự hiệp nhất, hy vọng và sự chữa lành trong thế kỷ mới. Mọi ánh mắt giờ đây đều đổ dồn về Nhà thờ chính tòa Canterbury, chờ đợi vai trò lãnh đạo mới này sẽ định hình tương lai của 85 triệu tín hữu như thế nào.

Lm. Anmai, CSsR