Phó tế là gì và phân biệt họ với linh mục?
Phó tế là gì và phân biệt họ với linh mục?
Mặc dù họ có thể trông giống nhau và chia sẻ nhiều trách nhiệm, nhưng phó tế không phải là linh mục.
Đôi khi việc tham dự Thánh lễ có thể gây nhầm lẫn cho một người Công giáo chưa quen với chức phó tế. Cả hai thành viên giáo sỹ đều mặc lễ phục trong Thánh lễ, và ở một số giáo phận, cả hai thậm chí còn mặc cổ áo La Mã. Để làm cho điều này trở nên khó hiểu hơn, đôi khi linh mục và phó tế mặc áo giáo sỹ cùng màu với cổ áo La Mã đó.
Tuy nhiên, mặc dù phó tế và linh mục đôi khi có vẻ giống nhau về lễ phục, nhưng vai trò của họ trong Giáo hội lại rất khác nhau.
Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ (USCCB) đưa ra một định nghĩa ngắn gọn về phó tế và vai trò cụ thể của họ trong Giáo hội.
“Phó tế là một thừa tác viên được truyền chức của Giáo hội Công giáo. Có ba nhóm, hay ‘hàng ngũ’, thừa tác viên được truyền chức trong Giáo hội: giám mục, linh mục và phó tế. Phó tế được truyền chức như một dấu chỉ bí tích cho Giáo hội và cho thế giới của Chúa Kitô, Đấng đã đến ‘để phục vụ chứ không phải để được phục vụ’. Toàn thể Giáo hội được Chúa Kitô kêu gọi phục vụ, và phó tế, nhờ bí tích truyền chức và qua những thừa tác vụ khác nhau của mình, phải là người phục vụ trong một Giáo hội phục vụ.”
Các phó tế đã hiện diện trong Giáo hội ngay từ những ngày đầu, thường xuyên được nhắc đến trong Tân Ước. Để làm rõ lịch sử này, vài năm trước, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã thành lập một ủy ban để điều tra vai trò của những phó tế trong Giáo hội sơ khai.
Đoạn trích dẫn nổi tiếng nhất về phó tế trong Tân Ước là từ sách Công vụ Tông đồ. Câu này viết: “Nhóm mười hai triệu tập toàn thể môn đệ và nói: ‘Chúng tôi mà bỏ việc rao giảng lời Thiên Chúa để lo việc bàn tiệc thì là điều không phải. Vậy, thưa anh em, hãy chọn trong anh em bảy người được tiếng tốt, đầy Thần Khí và khôn ngoan, rồi chúng tôi sẽ chỉ định họ làm nhiệm vụ này’.” (Công vụ 6:2-3).
Ngay từ đầu, các phó tế đã được biết đến là những người phục vụ và hỗ trợ các linh mục và giám mục trong thừa tác vụ bí tích của họ.
Phó tế có thể làm gì?
Thực tế, các phó tế có thể làm nhiều công việc mà các linh mục tham gia. Các phó tế có thể rửa tội, giảng trong Thánh lễ, cử hành hôn lễ Công giáo, và thậm chí điều hành một giáo xứ (với sự cho phép của giám mục địa phương). Các phó tế cũng có thể chủ sự những buổi lễ hiệp thông, thường trông và có cảm giác giống như một Thánh lễ Công giáo.
Tuy nhiên, các phó tế không được truyền phép Thánh Thể hay giải tội. Họ không được ban các bí tích Thêm Sức hoặc Xức Dầu Bệnh Nhân.
Nói một cách đơn giản, các phó tế được coi là những người phục vụ, hỗ trợ mục tử (và Giáo hội) bằng mọi cách có thể.
Tất cả các linh mục và giám mục đều là phó tế, bởi vì chức phó tế là cấp độ đầu tiên trong ba cấp độ của Truyền Chức Thánh. Các phó tế sau đó được thụ phong linh mục được gọi là phó tế chuyển tiếp. Họ đã tuyên khấn sống độc thân. Những người nam phục vụ trong chức phó tế vĩnh viễn - nghĩa là theo quy định, họ sẽ không được thụ phong linh mục - có thể kết hôn tại thời điểm thụ phong, nhưng không được tái hôn nếu người phối ngẫu của họ qua đời.
Chức phó tế vĩnh viễn là một ơn gọi cụ thể trong Giáo hội, một ơn gọi phụ thuộc vào sự soi sáng của Chúa Thánh Thần. Thiên Chúa là Đấng kêu gọi các phó tế phục vụ trong Giáo hội qua Bí tích Truyền Chức Thánh. Điều quan trọng cần nhớ là đó không phải là điều đạt được bằng cách trải qua những cấp bậc trong Giáo hội, mà là điều được ban tặng (và được lãnh nhận) nhờ ân sủng của Thiên Chúa.