Quý trọng thời gian là quý trọng sự sống

QUÝ TRỌNG THỜI GIAN LÀ QUÝ TRỌNG SỰ SỐNG

Dòng sông thời gian cứ mải miết trôi đi mà không bao giờ ngoảnh đầu nhìn lại, cũng chẳng bao giờ ngừng nghỉ để chờ đợi một ai. Trong cái dòng chảy vô tận và tĩnh lặng ấy, con người hiện diện như một hạt bụi nhỏ bé, nhưng lại mang trong mình khát vọng vươn tới sự vĩnh hằng. Có lẽ, tài sản công bằng nhất mà Đấng Tạo Hóa ban tặng cho mỗi người khi bước vào trần gian này chính là quỹ thời gian. Dù là bậc vương giả quyền uy hay kẻ bần hàn cơ cực, dù là bậc trí giả uyên thâm hay người ít học đơn sơ, mỗi người đều sở hữu hai mươi bốn giờ trong một ngày, không hơn và cũng không kém. Thế nhưng, giá trị cuộc đời lại không nằm ở việc chúng ta có bao nhiêu thời gian, mà nằm ở cách chúng ta sử dụng món quà ấy như thế nào. Một chân lý tuy giản đơn nhưng lại chứa đựng sức nặng ngàn cân mà mỗi chúng ta cần phải khắc cốt ghi tâm: cần tận dụng thời gian, làm những việc có ý nghĩa mới là điều quan trọng nhất, bởi vì quý trọng thời gian, chính là quý trọng tính mạng của chính mình.

Khi chúng ta nói đến thời gian, chúng ta thường nghĩ về nó như một đại lượng vật lý vô hình, đo đếm bằng giây, bằng phút, bằng năm tháng. Nhưng nếu nhìn sâu hơn vào bản thể của sự hiện hữu, thời gian chính là chất liệu dệt nên sự sống. Cuộc đời của một con người thực chất là một khoảng thời gian hữu hạn được giới hạn bởi ngày sinh và ngày tử. Mỗi giây phút trôi qua là một phần của sự sống đã ra đi vĩnh viễn, không thể nào vãn hồi. Khi ta để một giờ trôi qua trong vô vị, lười biếng hay trong những thú vui tầm thường, ta không chỉ đơn thuần là mất đi sáu mươi phút, mà ta đang cắt bỏ đi một phần của sự sống, ta đang phung phí chính huyết mạch của đời mình. Có người đã ví von rất thấm thía rằng, nếu bạn yêu sự sống, thì đừng lãng phí thời gian, vì thời gian là vật liệu làm nên cuộc sống. Giết thời gian, theo một nghĩa nào đó, chính là một hành động tự sát êm ái và chậm rãi mà nhiều người không hề hay biết. Chúng ta thường hốt hoảng khi mất đi tiền bạc, đau khổ khi mất đi danh vọng, nhưng lại dửng dưng khi để ngày tháng trôi qua kẽ tay như những hạt cát vô tình. Đó là một nghịch lý đau lòng của kiếp nhân sinh, khi ta chỉ nhận ra giá trị của những gì mình có khi nó đã sắp cạn kiệt.

Tận dụng thời gian không có nghĩa là chúng ta phải lao vào cuộc sống với một tốc độ chóng mặt, làm việc quần quật như một cỗ máy không hồn, hay lấp đầy lịch trình bằng những bận rộn không tên. Sự bận rộn đôi khi chỉ là một tấm bình phong che đậy sự trống rỗng bên trong tâm hồn. Tận dụng thời gian theo đúng nghĩa của nó là đắm mình vào hiện tại để kiến tạo những giá trị thực sự, là làm những việc có ý nghĩa. Vậy thế nào là việc có ý nghĩa? Đó là những việc làm, dù nhỏ bé hay lớn lao, đều hướng đến Chân, Thiện, Mỹ. Đó là khi ta dùng thời gian để yêu thương, để sẻ chia, để tha thứ và để xây dựng. Một giờ dành để lắng nghe nỗi đau của người khác, một buổi chiều dành để thăm viếng kẻ ốm đau, một khoảnh khắc tĩnh lặng để cầu nguyện và nhìn lại chính mình, hay đơn giản là sự tận tụy, chu toàn bổn phận hằng ngày với một tình yêu lớn... tất cả đều là những việc làm mang lại sức nặng cho thời gian. Khi ấy, thời gian không còn là Chronos – thứ thời gian vô hồn của đồng hồ tích tắc, mà trở thành Kairos – thời gian của ân sủng, của cơ hội và của sự viên mãn. Làm những việc có ý nghĩa là cách chúng ta “đóng dấu” sự hiện diện của mình vào vĩnh cửu, biến những khoảnh khắc hữu hạn thành những giá trị vô hạn.

Thực trạng đáng buồn của con người hiện đại là chúng ta thường xuyên sống trong sự trì hoãn. Chúng ta có thói quen hứa hẹn với tương lai: "Để mai tính", "Khi nào rảnh sẽ làm", "Đợi đến khi về già sẽ lo việc đạo đức". Nhưng có ai trong chúng ta nắm chắc được ngày mai sẽ đến? Tương lai là một khái niệm mơ hồ và bất định, chỉ có hiện tại là món quà duy nhất chúng ta đang nắm giữ. Sự trì hoãn là kẻ cắp thời gian tàn nhẫn nhất. Nó đánh cắp những cơ hội, đánh cắp những nhiệt huyết và cuối cùng để lại cho chúng ta sự hối tiếc muộn màng. Có những lời yêu thương chưa kịp nói thì người đã đi xa; có những lời xin lỗi chưa kịp thốt ra thì mối quan hệ đã đổ vỡ; có những việc thiện nguyện định làm nhưng rồi lại thôi, để rồi cơ hội giúp đỡ người khác vĩnh viễn qua đi. Quý trọng thời gian là sống với tâm thế của một người biết rằng mình có thể không còn cơ hội thứ hai. Nó đòi hỏi sự tỉnh thức cao độ để nhận ra đâu là điều cốt lõi, đâu là phù vân. Trong xã hội tràn ngập thông tin và những trò giải trí hời hợt ngày nay, việc giữ cho mình sự tỉnh thức ấy lại càng khó khăn hơn bao giờ hết. Chúng ta dễ dàng đốt hàng giờ đồng hồ vào những trang mạng xã hội, vào những cuộc tranh luận vô bổ, vào những thị phi không đâu, để rồi giật mình nhận ra mình đã già đi mà chưa kịp trưởng thành, đã sống lâu mà chưa sống sâu.

Hơn thế nữa, quý trọng thời gian còn là thái độ trân trọng ân ban của Thượng Đế. Dưới cái nhìn của đức tin, thời gian không thuộc quyền sở hữu tuyệt đối của con người, mà là một nén bạc Chúa trao để chúng ta sinh lời. Mỗi ngày mới thức dậy là một trang giấy trắng Chúa đặt vào tay ta, và ta viết gì lên đó – là những nét vẽ nguệch ngoạc của sự lười biếng hay những dòng chữ nắn nót của tình yêu – đó là câu trả lời của ta trước Đấng Tối Cao. Sẽ đến một ngày, khi hoàng hôn của cuộc đời buông xuống, chúng ta sẽ phải trả lẽ về cách mình sử dụng quỹ thời gian ấy. Lúc đó, thước đo của cuộc đời không phải là độ dài của năm tháng chúng ta đã sống, mà là độ sâu của những việc chúng ta đã làm. Một cuộc đời ngắn ngủi nhưng cháy hết mình cho lý tưởng, cho tha nhân, vẫn rực rỡ và đáng sống hơn một cuộc đời trường thọ nhưng mờ nhạt, ích kỷ và vô vị. Sự sống không đo bằng số lần chúng ta hít thở, mà đo bằng những khoảnh khắc làm chúng ta nín thở vì hạnh phúc, vì rung động, vì yêu thương. Vì thế, ý thức về sự hữu hạn của kiếp người không phải để bi quan, yếm thế, mà là động lực mạnh mẽ nhất để chúng ta sống trọn vẹn từng giây phút.

Chúng ta cũng cần hiểu rằng, làm việc có ý nghĩa không nhất thiết phải là những công trình vĩ đại dời non lấp bể. Đôi khi, việc có ý nghĩa nhất lại nằm ngay trong những bổn phận âm thầm hằng ngày. Một người mẹ dành thời gian chăm sóc con cái với tất cả tình mẫu tử, một người công nhân quét đường tỉ mỉ từng nhát chổi để phố phường sạch đẹp, một người nông dân chăm chút từng luống rau... tất cả đều đang thánh hóa thời gian của mình. Giá trị của việc làm không nằm ở quy mô, mà nằm ở tình yêu chúng ta đặt vào đó. Khi chúng ta làm mọi việc, dù nhỏ nhặt nhất, với một ý hướng ngay lành và một trái tim nhiệt thành, chúng ta đang biến thời gian thành vĩnh cửu. Ngược lại, những công việc to tát nhưng thiếu vắng tình yêu, thiếu vắng sự chân thành, thì cũng chỉ là tiếng phèng la inh ỏi, vang lên rồi tắt lịm, thời gian bỏ ra cho nó cũng trở thành hư vô. Do đó, việc chọn lựa ưu tiên trong cuộc sống là vô cùng quan trọng. Chúng ta không thể làm tất cả mọi thứ, nhưng chúng ta có thể làm những thứ quan trọng nhất. Sự khôn ngoan của con người nằm ở chỗ biết từ chối những điều tốt để chọn những điều tốt nhất, biết buông bỏ những thứ rườm rà để tập trung vào cốt lõi.

Cuộc sống là một hành trình một chiều, không có vé khứ hồi. Mỗi ngày trôi qua, chúng ta lại tiến gần hơn đến cái đích cuối cùng của đời người. Sự thật này có thể làm ta sợ hãi, nhưng cũng có thể làm ta bừng tỉnh. Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của cuộc đời, ta sẽ làm gì? Chắc chắn ta sẽ không lãng phí nó vào những giận hờn vu vơ, những lo toan vụn vặt hay những thú vui đồi trụy. Ta sẽ muốn dành trọn vẹn nó để yêu thương, để nói lời cảm ơn, để làm một điều gì đó tốt đẹp cho đời. Vậy tại sao ta không sống mỗi ngày với tâm thế ấy? Tại sao phải đợi đến khi đối diện với cái chết mới học cách trân trọng sự sống? Quý trọng thời gian chính là quý trọng tính mạng của mình, bởi vì mỗi khoảnh khắc là một nhịp đập của trái tim, là hơi thở của sự tồn tại. Lãng phí thời gian là ta đang tự tước đoạt quyền được sống một cuộc đời ý nghĩa của chính mình. Hãy nhìn vào những người đang nằm trên giường bệnh, đếm từng ngày, từng giờ để được sống, ta mới thấy thời gian quý giá đến nhường nào. Đối với họ, một ngày bình thường của chúng ta là cả một mơ ước xa xỉ. Nhìn vào đó để thấy mình đang may mắn dường nào khi còn có thời gian trong tay, còn có sức khỏe để hành động.

Vậy nên, ngay từ giây phút này, hãy bắt đầu thay đổi cách chúng ta nhìn nhận và sử dụng thời gian. Đừng để cuộc đời mình trôi qua như một giấc ngủ mê. Hãy thức tỉnh để nhận ra rằng thời gian là tài sản duy nhất chúng ta thực sự có quyền sử dụng nhưng không có quyền sở hữu mãi mãi. Hãy biến mỗi ngày trôi qua trở thành một kiệt tác của yêu thương và phục vụ. Hãy tận dụng thời gian để trau dồi tri thức, để rèn luyện nhân cách, để giúp đỡ người hoạn nạn, để vun đắp tình cảm gia đình và để thăng tiến đời sống tâm linh. Đừng để sự lười biếng hay nỗi sợ hãi tê liệt đôi tay và khối óc của bạn. Hãy nhớ rằng, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu, nhưng sẽ là quá muộn nếu cứ mãi chần chừ. Mỗi sáng mai thức dậy, hãy tạ ơn vì ta còn được sống, và hãy tự nhủ: "Hôm nay tôi sẽ sống sao cho xứng đáng với món quà thời gian tôi được ban tặng". Cuộc đời không phải là một cuộc diễn tập, mỗi khoảnh khắc đều là màn trình diễn chính thức và duy nhất. Đừng để khi tấm màn nhung khép lại, ta chỉ còn lại sự tiếc nuối về những vai diễn chưa tròn, những lời thoại chưa nói và những yêu thương chưa trao. Hãy sống sao cho khi thời gian của ta cạn kiệt, ta có thể mỉm cười mãn nguyện vì đã vắt kiệt từng giọt thời gian để ươm mầm cho sự sống nảy lộc đâm chồi.

Tóm lại, trong hành trình ngắn ngủi của kiếp người, thái độ đối với thời gian quyết định phẩm chất của cuộc đời. Không ai có thể tắm hai lần trên một dòng sông, và cũng không ai có thể lấy lại một giây đã mất. Sự hối tiếc về thời gian đã qua là nỗi đau khổ lớn nhất, nhưng sự thức tỉnh để sống trọn vẹn giây phút hiện tại là niềm hạnh phúc lớn lao nhất. Cần tận dụng thời gian, làm những việc có ý nghĩa mới là điều quan trọng nhất. Đó không chỉ là lời khuyên, đó là mệnh lệnh của sự sống, là tiếng gọi của lương tâm và là con đường dẫn đến sự bình an đích thực. Hãy trân quý từng phút giây, hãy lấp đầy khoảng trống của thời gian bằng những hành động tử tế, bằng những nỗ lực không ngừng nghỉ để hoàn thiện bản thân và phục vụ tha nhân. Bởi vì suy cho cùng, quý trọng thời gian, chính là quý trọng tính mạng của chính mình, là tôn trọng Đấng đã ban cho ta sự sống, và là cách duy nhất để ta không trở thành kẻ lữ hành vô định lạc lối giữa dòng đời mênh mông. Hãy sống, hãy yêu, và hãy hành động ngay bây giờ, vì "bây giờ" là tất cả những gì chúng ta có.

Lm. Anmai, CSsR