Sự cố chấp của con tim và tiếng gọi của đức khôn ngoan

17  26  X  Thứ Tư Tuần XXIV Thường Niên.

(Tr) Thánh Rô-béc-tô Ben-lác-mi-nô (Robert Bellarmine), Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh.

(Tr) Thánh Hildegardo Bingensis, Trinh nữ, Tiến sĩ Hội Thánh.

Thánh Em-ma-nu-en Nguyễn Văn Triệu, Linh mục (+1798), Tử đạo.

1Tm 3,14-16; Lc 7,31-35.

Lc 7,31-35.

“Vậy tôi phải ví người thế hệ này với ai? Họ giống ai? Họ giống như lũ trẻ ngồi ngoài chợ gọi nhau mà nói:

“Tụi tôi thổi sáo cho các anh,

mà các anh không nhảy múa;

tụi tôi hát bài đưa đám,

mà các anh không khóc than.

“Thật vậy, ông Gio-an Tẩy Giả đến, không ăn bánh, không uống rượu, thì các ông bảo: “Ông ta bị quỷ ám. Con Người đến, cũng ăn cũng uống như ai, thì các ông lại bảo: “Đây là tay ăn nhậu, bạn bè với quân thu thuế và phường tội lỗi. Nhưng Đức Khôn Ngoan đã được tất cả con cái mình biện minh cho.”

Sự cố chấp của con tim và tiếng gọi của đức khôn ngoan

Tin Mừng hôm nay – tuy ngắn – nhưng là một trong những đoạn Lời Chúa đầy thách thức và chất vấn sâu xa đối với đời sống đức tin của mỗi người chúng ta. Với một hình ảnh ngụ ngôn rất đơn sơ, Chúa Giêsu đã vạch trần căn bệnh muôn thuở của nhân loại: thái độ khước từ chân lý, cứng lòng với sự thật, và đóng kín con tim trước tiếng nói của ơn cứu độ. “Tôi phải ví thế hệ này với ai? Họ giống như lũ trẻ ngồi ngoài chợ gọi nhau mà nói: chúng tôi thổi sáo cho các anh, mà các anh không nhảy múa; chúng tôi hát bài đưa đám, mà các anh không khóc than.” Một hình ảnh tưởng chừng như nghịch lý, nhưng lại phản ánh rất thật tâm trạng chai lì và cố chấp của người thời Chúa Giêsu – và cả thời đại chúng ta.

Chúa Giêsu đưa ra hai nhân vật: ông Gioan Tẩy Giả và chính Người. Cả hai đều là những người được Thiên Chúa sai đến với một sứ mạng rõ ràng – Gioan là tiếng kêu trong hoang địa kêu gọi sám hối, Chúa Giêsu là Đấng Thiên Sai mang Tin Mừng cứu độ. Thế nhưng, dân chúng đã không đón nhận cả hai. Gioan sống khổ hạnh, kiêng khem, thì bị cho là “bị quỷ ám”. Đức Giêsu sống gần gũi, ăn uống, chia sẻ niềm vui với dân nghèo và người tội lỗi thì lại bị coi là “tay ăn nhậu, bạn bè với quân thu thuế và phường tội lỗi.” Sự từ chối ở đây không nằm ở phương cách, mà nằm ở thái độ cố tình khước từ mọi dấu chỉ của Thiên Chúa. Người ta không thực sự muốn nhận biết Thiên Chúa, nhưng muốn Thiên Chúa phải xuất hiện theo kiểu họ muốn, phải nói điều họ thích, và hành động theo cách họ chờ đợi. Khi Thiên Chúa không đáp ứng kỳ vọng đó, họ dễ dàng loại bỏ.

Hình ảnh “lũ trẻ ngoài chợ” chính là ẩn dụ về một thế hệ ấu trĩ trong đức tin, không trưởng thành trong lòng tin, nhưng lại luôn kêu đòi người khác sống theo kiểu của mình. “Chúng tôi thổi sáo cho các anh mà các anh không nhảy múa” – đây là thái độ của những người đòi hỏi tôn giáo phải chiều theo cảm xúc, theo não trạng của mình: vui thì phải vui cùng, buồn thì phải buồn cùng, còn không thì họ từ chối. Họ coi Thiên Chúa như một người phải “chiều lòng” họ, thay vì họ cúi mình để học biết thánh ý của Người. Khi Tin Mừng mời gọi sám hối, họ thấy quá nặng nề. Khi Tin Mừng chia sẻ niềm vui, họ lại cho là dễ dãi. Khi giáo huấn đòi từ bỏ, hy sinh, họ quay mặt đi. Khi Lời Chúa đề cập đến sự tha thứ, yêu thương kẻ thù, họ cho là lý tưởng viển vông. Cứ như thế, họ “không bao giờ hài lòng”, và trong thực tế là không hề muốn gặp Thiên Chúa thật, mà chỉ muốn tạo ra một “Thiên Chúa theo ý riêng mình”.

Điều đau đớn hơn, là thái độ ấy không chỉ xảy ra với người Do Thái thời xưa, nhưng đang âm thầm diễn ra trong lòng Hội Thánh, trong mỗi cộng đoàn và trong từng người chúng ta. Chúng ta dễ chấp nhận một Thiên Chúa ban ơn lành, nhưng lại chối bỏ Ngài trong những lúc thử thách. Chúng ta dễ mến mộ những bài giảng êm tai, những lời cầu nguyện dễ nghe, nhưng không muốn đối diện với Lời Chúa như gương soi phơi bày sự thật trong lòng mình. Chúng ta thích hình ảnh một Thiên Chúa bao dung với mình, nhưng lại khó chịu khi Người tỏ lòng thương xót với người khác, nhất là với người tội lỗi. Chúng ta ca tụng Thiên Chúa trên môi miệng, nhưng trong hành vi lại tiếp tục sống theo cái tôi ích kỷ, định kiến và tự mãn. Tất cả những điều ấy cho thấy: sự từ chối Thiên Chúa không nằm ở việc Người đến thế nào, mà nằm ở thái độ nội tâm của chúng ta – nơi một con tim chưa thực sự hoán cải.

Tuy nhiên, Tin Mừng hôm nay không chỉ là một lời khiển trách, mà còn là một lời mời gọi rất tha thiết: hãy lắng nghe Đức Khôn Ngoan. “Đức Khôn Ngoan được tất cả con cái mình biện minh cho.” Nói cách khác, chỉ những ai có tâm hồn đơn sơ, khiêm nhường, khao khát sự thật, thì mới nhận ra tiếng Chúa trong mọi hoàn cảnh. Khôn ngoan trong Kinh Thánh không chỉ là sự thông thái hay hiểu biết, mà là khả năng phân định ý Chúa và sống theo thánh ý ấy, dù điều đó có đi ngược lại với lý trí, cảm xúc hay văn hóa đương thời. Gioan là hiện thân của khôn ngoan khổ hạnh – mời gọi sám hối, hoang địa, nước và lửa. Giêsu là hiện thân của khôn ngoan tình yêu – chia sẻ, hiệp thông, tha thứ, bẻ bánh và hiến mình. Cả hai đều là khuôn mặt của Thiên Chúa – không đối lập, nhưng bổ túc cho nhau. Chỉ người có đức tin sâu xa mới nhìn thấy sự nhất quán giữa Gioan và Đức Giêsu, giữa sám hối và tình yêu, giữa công lý và lòng thương xót.

Trong ánh sáng đó, mỗi người chúng ta được mời gọi xét lại đời sống đức tin của mình: tôi đang đón nhận Chúa theo tinh thần của Tin Mừng hay theo ý riêng? Tôi có đang tìm kiếm một tôn giáo “vừa ý mình”, hay thực sự muốn để Lời Chúa biến đổi mình? Tôi có biết nhận ra sự hiện diện của Thiên Chúa nơi những người mình không thích, trong những hình thức tôi không quen, và qua những người sống khác với mình không? Chúng ta có thể tin rằng Thiên Chúa vẫn đang hiện diện và hành động qua những người giản dị, qua những tình huống nhỏ bé hằng ngày – nếu chúng ta đủ khiêm nhường để nhận ra điều đó.

Và rồi, điều cũng rất cần thiết, đó là nhìn lại chính mình trong vai trò là “người loan báo Tin Mừng” cho người khác. Chúng ta có đang sống và thể hiện khuôn mặt của Đức Kitô thật không? Có khi nào đời sống đạo của chúng ta trở nên chướng ngại cho người khác – bởi lối sống hình thức, phán xét, đạo đức giả, thiếu lòng cảm thông – khiến họ khước từ Chúa không? Chúng ta có đang làm cho Tin Mừng trở nên sống động, dễ tiếp cận, đầy nhân hậu và thu hút bằng chính cách sống của mình không? Bởi lẽ, ngày nay người ta cần thấy Tin Mừng được sống hơn là được rao giảng. Người ta không cần thêm lời nói hay lý luận, mà cần thấy lòng tin trở thành ánh sáng, thành sự sống, thành hành động cụ thể và đầy yêu thương.

Vì thế, trong bối cảnh xã hội hôm nay – nơi mà nhiều người dửng dưng với đức tin, lạnh nhạt với Lời Chúa và khước từ những giá trị luân lý – thì mỗi người giáo dân cần trở thành chứng nhân sống động của Đức Khôn Ngoan giữa đời. Không phải bằng cách áp đặt, cũng không phải bằng việc lên án người khác, nhưng bằng đời sống trung tín, hiền lành, nhân hậu và vững vàng trong niềm tin. Sự khôn ngoan không đến từ những bài giảng hay, mà từ những cuộc đời thấm đẫm tình yêu Thiên Chúa. Chúng ta được mời gọi trở thành như Gioan – dọn đường cho người khác trở về với Chúa bằng chính đời sống gương mẫu, chân thật và khiêm tốn. Đồng thời, chúng ta cũng được mời gọi như Đức Giêsu – sống hòa nhập, cảm thông, biết chia sẻ, biết hiện diện giữa đời bằng một tình yêu không phán xét. Hãy làm sao để những người đang thất vọng về đạo, về Giáo Hội, khi gặp chúng ta, họ sẽ muốn đến gần Chúa hơn. Hãy để mỗi cử chỉ, mỗi lời nói, mỗi lựa chọn của chúng ta là một phản ánh nhỏ bé của Đức Khôn Ngoan – đang mời gọi, đang hiện diện, và đang chữa lành thế giới này.

Chúng ta hãy cầu xin Chúa ban cho mình một con tim mềm mại, khiêm tốn và quảng đại. Xin cho chúng ta biết mở lòng đón nhận những hình thức Thiên Chúa đang đến, dù có thể trái ngược với kỳ vọng của ta. Xin cho chúng ta biết sống đức tin không chỉ trong nhà thờ, nhưng trong chính gia đình, công việc, nơi cộng đoàn và xã hội – bằng một tình yêu trung thành, thinh lặng và có sức biến đổi. Xin cho chúng ta đừng trở thành “lũ trẻ ngoài chợ” chỉ biết kêu đòi, phán xét và từ chối, nhưng trở thành “con cái của Đức Khôn Ngoan” – biết biện minh cho sự thật, sống trong ánh sáng, và làm chứng cho niềm vui đích thực của Tin Mừng.

Lm. Anmai, CSsR