Sự khôn ngoan của người biết trở lại - Bình an của người vô dụng

Thứ Tư, Tuần XXXII Thường Niên Năm Lẻ

BÀI GIẢNG: SỰ KHÔN NGOAN CỦA NGƯỜI BIẾT TRỞ LẠI

1. Mở đầu: Lời mời từ Sự Khôn Ngoan

Anh chị em thân mến,

Lời Chúa hôm nay bắt đầu bằng một lời mời dịu dàng nhưng cũng đầy uy nghi:

“Hỡi các bậc quân vương, hãy lắng nghe, để chư vị học biết lẽ khôn ngoan.” (Kn 6,1)

Đây không chỉ là lời gửi đến những người đang cầm quyền ngoài xã hội, mà còn là lời gửi đến mỗi chúng ta – những “quân vương” đang cai trị một vương quốc bé nhỏ là tâm hồn của chính mình.

Trong chiều sâu hiện sinh, ai trong chúng ta cũng đang nắm quyền trên một lãnh địa: lãnh địa của ý chí, của dục vọng, của những lựa chọn giữa thiện và ác. Và chính trong lãnh địa ấy, Thiên Chúa lên tiếng: “Hãy lắng nghe.”

Lắng nghe không phải chỉ bằng tai, nhưng bằng tâm hồn đã biết im lặng.

Trong tiếng ồn của đời sống hiện đại, trong những xao động của bản ngã, Chúa mời ta dừng lại để nghe tiếng Ngài – tiếng của Sự Khôn Ngoan, đang thì thầm từ chiều sâu vô thức, từ nơi mà linh hồn chạm vào mầu nhiệm Thiên Chúa.

Bởi lẽ, sự khôn ngoan không phải là biết nhiều, mà là biết cúi đầu trước mầu nhiệm của sự sống.

Người khôn ngoan thật không tìm cách thống trị, mà học cách hiệp thông.

⸻

2. Lời kêu cầu của Thánh Vịnh: Khi Thiên Chúa đứng dậy trong tâm hồn

Thánh Vịnh hôm nay cất lên một lời khẩn cầu:

“Tâu Thượng Đế, xin Ngài đứng dậy mà xét xử địa cầu.” (Tv 81,3)

Đó là tiếng kêu của nhân loại trước bất công và bóng tối. Nhưng nếu ta đọc bằng con mắt của nội tâm, “địa cầu” ấy cũng chính là cõi lòng của mỗi người.

Có khi lòng ta là một thế giới hỗn mang – nơi thiện và ác, ánh sáng và bóng tối, lẫn lộn không ranh giới.

Và trong những giây phút ấy, ta cũng cần kêu lên: “Lạy Chúa, xin Ngài đứng dậy mà xét xử lòng con.”

Vì khi Thiên Chúa đứng dậy trong tâm hồn ta, Ngài không đến để kết án, mà để chữa lành trật tự bị đảo lộn của tâm linh.

Công lý của Thiên Chúa không chỉ là sự phán xét, mà là hành động yêu thương phục hồi – phục hồi phẩm giá, sự thật và ánh sáng trong ta.

Tâm lý học gọi đó là hành trình tái lập cái tôi đích thực – khi ta đối diện với bóng tối bên trong để tìm lại bình an.

Thần học gọi đó là ơn hoán cải – khi Thiên Chúa đưa ta ra khỏi vùng hỗn mang để trở lại ánh sáng của Ngài.

⸻

3. Câu chuyện mười người phong: Ai là người thật sự được chữa lành?

Tin Mừng hôm nay kể chuyện mười người phong được Chúa Giêsu chữa lành.

Tất cả đều được khỏi, nhưng chỉ một người trở lại để tạ ơn. Và Chúa hỏi:

“Sao không thấy họ trở lại tôn vinh Thiên Chúa, mà chỉ có người ngoại bang này?” (Lc 17,18)

Tại sao chỉ có một người trở lại?

Phải chăng vì phần đông chúng ta – như chín người kia – muốn được lành, nhưng không muốn gặp lại Đấng ban ơn.

Trong ngôn ngữ của phân tâm học, đây là hội chứng quên nguồn ơn: khi con người, sau khi vượt qua cơn khủng hoảng, lại vội vàng trở về với sự tự mãn cũ.

Trong nhân học hiện sinh, đó là bi kịch của con người được giải thoát nhưng không biết sống như người được giải thoát.

Trong thần học, đó là tội vô ơn – một tội không gây tiếng động, nhưng làm khô héo linh hồn.

Còn người ngoại bang kia – kẻ bị coi là xa lạ – lại là người thật sự được chữa lành.

Vì anh không chỉ được lành xác, mà được chữa lành nội tâm.

Anh biết trở lại, biết tạ ơn, và trong hành vi ấy, anh bước vào hiệp thông với Thiên Chúa.

Đó là bước chuyển từ cứu khỏi đau khổ sang sống trong ân sủng.

⸻

4. Biết ơn: Hành vi của con người tự do và yêu thương

Anh chị em thân mến,

Biết ơn không chỉ là một phép lịch sự tôn giáo. Đó là một hành vi hiện sinh.

Khi ta biết tạ ơn, ta thừa nhận rằng mình không tự đủ, rằng mình được tạo dựng trong tương quan.

Và khi ta cúi đầu tôn vinh Thiên Chúa, ta cũng tìm lại cái tôi thật – cái tôi được sinh ra từ Tình Yêu, chứ không phải từ kiêu ngạo.

Trong một thế giới nơi con người quá dễ quên ơn, việc “trở lại” là một hành vi cách mạng.

Trở lại – nghĩa là quay về với trung tâm, nơi Thiên Chúa cư ngụ.

Trở lại – nghĩa là để lòng biết ơn trở thành hơi thở của linh hồn.

Người biết trở lại là người đã học được bài học lớn nhất của đời sống thiêng liêng:

ơn cứu độ không hoàn tất trong phép lạ, mà trong sự tạ ơn.

⸻

5. Kết luận và lời cầu nguyện

Anh chị em thân mến,

Hôm nay, giữa một thế giới đầy tiếng ồn và tranh chấp, Thiên Chúa vẫn thì thầm:

“Hãy lắng nghe, để học biết lẽ khôn ngoan.”

Khôn ngoan – là biết dừng lại.

Khôn ngoan – là biết trở lại.

Khôn ngoan – là biết tạ ơn.

Xin cho chúng ta, dù chỉ là những con người nhỏ bé trong vũ trụ mênh mông này, vẫn biết cúi đầu trước Thiên Chúa với lòng biết ơn sâu thẳm,

vì chính khi biết tạ ơn, chúng ta được chữa lành.

Vì chính khi trở lại, ta tìm lại bản thể thật của mình – con người được yêu, được cứu, và được mời gọi để yêu thương.

⸻

Lời nguyện kết

Lạy Chúa Giêsu,

xin cho con biết trở lại với Ngài mỗi ngày,

trở lại từ vô ơn đến tri ân,

từ kiêu căng đến khiêm nhu,

từ khép kín đến hiệp thông.

Xin cho con học biết sự khôn ngoan của Tình Yêu –

nơi mà vết thương trở nên cánh cửa mở vào ân sủng,

nơi mà sự tạ ơn biến thành lời ngợi khen vô tận. Amen.

++++++++++++++++

Thứ 3 tuần 32 TN năm lẻ

 Bài giảng: Bình an của người vô dụng

1. Con người và nỗi sợ mang tên hư vô

Anh chị em thân mến,

Trong sâu thẳm mỗi tâm hồn, ai trong chúng ta cũng mang một nỗi sợ rất cổ xưa: nỗi sợ bị lãng quên, nỗi sợ trở nên vô nghĩa, nỗi sợ hư vô. Từ ngày con người biết mình sẽ chết, thế giới nội tâm đã bắt đầu run rẩy.

Ta lao vào làm việc, yêu thương, xây dựng, chiếm hữu – như để nói với cái chết rằng: “Tôi vẫn có giá trị.” Nhưng càng cố chứng minh, ta càng thấy đời mình mỏng manh. Triết học hiện sinh gọi đó là nỗi lo âu của hiện hữu: con người khát sống, nhưng lại bị kết án phải chết.

Và trong chính mâu thuẫn ấy, Lời Chúa hôm nay vang lên như một tiếng hát dịu dàng:

“Bọn ngu si coi họ như đã chết, nhưng thực ra họ đang hưởng bình an.” (Kn 3,2–3)

Phải chăng cái chết không phải là ngõ cụt, mà là cánh cửa mở ra một chiều kích khác của hiện hữu – nơi con người không còn phải chứng minh điều gì nữa, chỉ còn được “ở trong” Thiên Chúa?

Thiên Chúa không tạo nên chúng ta để hư mất, mà để được tham dự vào sự sống bất diệt của Ngài. Cái chết không xóa ta khỏi thực tại, mà chỉ giải phóng ta khỏi ảo tưởng về bản ngã.

⸻

2. Bình an không phải là phần thưởng, mà là hoa trái của buông bỏ

Thánh vịnh đáp ca hôm nay mời gọi:

“Tôi sẽ không ngừng chúc tụng Chúa,

miệng tôi luôn hát mừng danh thánh Người.” (Tv 33)

Chúc tụng Chúa “không ngừng” – nghĩa là ngay cả khi bóng tối còn phủ đầy, ngay cả khi đời ta tan rã từng mảnh.

Đó không phải là lạc quan mù quáng, mà là một thái độ nội tâm đã vượt qua bản ngã, đã buông mình trong bàn tay của Đấng sáng tạo.

Tâm lý học có thể nói rằng: người thật sự bình an là người không còn phải kiểm soát. Họ không hát vì mọi thứ suôn sẻ, mà hát vì tin rằng ngay trong đổ nát cũng có ân sủng đang nảy mầm.

Trong buổi hoàng hôn của đời sống thiêng liêng, người tín hữu khám phá ra rằng:

bình an không đến từ việc ta nắm giữ, mà từ việc ta để mình được nắm giữ.

Không phải ta giữ Chúa, mà Chúa giữ ta. Không phải ta yêu hoàn hảo, mà ta được yêu trọn vẹn.

⸻

3. “Đầy tớ vô dụng” – linh đạo của tự do tuyệt đối

Trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu nói một câu tưởng như khắc nghiệt:

“Chúng tôi là những đầy tớ vô dụng; chúng tôi chỉ làm việc bổn phận đấy thôi.” (Lc 17,10)

Nghe qua, ta có cảm tưởng như Thiên Chúa phủ nhận nỗ lực của con người. Nhưng không, Đức Giêsu đang mở ra cho ta một linh đạo trưởng thành:

Khi người đầy tớ chỉ làm bổn phận, không vì thưởng phạt, không vì lời khen, họ trở nên tự do.

Đó là đỉnh cao của đời sống thiêng liêng – khi ta không còn làm điều thiện để được cứu, mà vì đã được yêu, ta không thể không yêu.

Người “vô dụng” theo nghĩa này không phải là người không có giá trị, mà là người không cần giá trị để được sống.

Họ hành động trong trạng thái “vô công” của ân sủng: làm tất cả, nhưng không chiếm hữu gì; dấn thân hết mình, nhưng không bám víu vào kết quả.

Triết học hiện sinh sẽ gọi đây là hiện hữu đích thực – khi con người sống không từ ảo tưởng, mà từ chân lý.

Còn thần học thì gọi đây là tình yêu tinh ròng – khi “ý riêng” tan hòa trong “ý Cha”.

⸻

4. Phân tâm học của ân sủng: chữa lành bản ngã bị thương

Nếu nhìn bằng ánh sáng của phân tâm học, ta thấy cái “tôi” con người luôn khao khát được công nhận, được khen, được biết đến. Từ thời thơ ấu, ta học cách làm để được yêu. Nhưng Tin Mừng hôm nay mời ta ở lại trong tình yêu không điều kiện.

Khi ta có thể nói: “Con chỉ làm việc bổn phận thôi,” là lúc ta thoát khỏi sự lệ thuộc vào ánh nhìn của người khác.

Ta không còn cần được yêu vì thành tích, mà chỉ sống vì được yêu bởi chính Đấng Sáng Tạo.

Đó là hành trình chữa lành bản ngã – nơi ta không còn cần “làm nên giá trị” của mình, vì ta đã là giá trị trong mắt Thiên Chúa.

Và từ đó, phục vụ không còn là nghĩa vụ, mà là niềm vui. Hy sinh không còn là mất mát, mà là thông phần vào sự sống của Chúa.

⸻

5. Kết: Bình an của người đã tan trong ánh sáng

Anh chị em thân mến,

Có thể thế giới vẫn coi chúng ta là những người thua thiệt, yếu đuối, vô danh. Nhưng trong ánh sáng của đức tin, ta biết: “Bọn ngu si coi họ như đã chết, nhưng thật ra họ đang hưởng bình an.”

Bình an không phải là phần thưởng ở cuối cuộc đời, mà là hơi thở của linh hồn khi biết mình thuộc về Thiên Chúa.

Và người “đầy tớ vô dụng” không phải là kẻ bị quên lãng, mà là người đã tan biến trong Tình Yêu, như giọt sương tan vào bình minh – không còn hiện hữu tách biệt, nhưng sáng lên trong ánh sáng vô biên.

⸻

 Lời nguyện kết

Lạy Chúa,

xin dạy con biết sống như người đầy tớ vô danh,

biết yêu mà không giữ, làm mà không đếm,

biết mỉm cười giữa những mất mát,

vì tin rằng bình an không ở cuối đường,

mà ở ngay trong từng nhịp thở thuộc về Ngài.

Xin cho con, trong những giây phút yếu đuối,

vẫn nhớ rằng con được dựng nên cho sự sống bất diệt,

và khi con tan biến, là lúc con được ở trong Ánh Sáng. Amen.