Tâm lý và tâm linh trong hành trình trở nên người của Thiên Chúa

Thứ sáu tuần 24 TN năm lẻ

Bài giảng: Tâm lý và tâm linh trong hành trình trở nên người của Thiên Chúa

Anh chị em thân mến,

Khi đọc lại các bài Kinh Thánh hôm nay (1 Tm 6,2c-12; Tv 48,6-20; Lc 8,1-3), ta như nghe một hợp âm vang dội từ nhiều chiều kích: từ sự thôi thúc của Thánh Phaolô đối với người môn đệ Timôthê, đến tiếng ngân vang của Thánh Vịnh về phận người mong manh, cho đến bước chân thầm lặng của những người phụ nữ đi theo Chúa Giêsu bằng cả của cải và trái tim mình. Ba dòng chảy ấy gặp nhau trong một câu hỏi thẳm sâu: làm sao để hiện hữu như một con người của Thiên Chúa, giữa thế giới bất định này?

⸻

1. Chiều kích tâm lý – đấu trường nội tâm của con người công chính

Phaolô nói với Timôthê: “Phần anh, hỡi người của Thiên Chúa, hãy gắng trở nên công chính, đạo đức, hiền hòa, kiên nhẫn, hiền từ.” (1 Tm 6,11).

Đây không chỉ là một mệnh lệnh luân lý, mà còn là một khải lộ tâm lý sâu xa. Trong mỗi người, có một “trường chiến” nội tâm – nơi dục vọng và lý tưởng, nơi bản năng và ơn gọi, nơi nỗi sợ và niềm tin không ngừng giằng co. Trở nên công chính không phải là khoác một chiếc áo thánh thiện bên ngoài, nhưng là một cuộc tái tạo bản ngã: dám để bản năng quyền lực, thèm khát, ích kỷ… được thanh luyện và tái hướng về điều cao cả.

Phân tâm học gọi đây là sự thăng hoa (sublimation): biến năng lượng thô sơ thành năng lượng sáng tạo và phục vụ. Đời sống thiêng liêng cũng là thế: để cái “id” khao khát chiếm hữu được thánh hóa bởi cái “ego” trưởng thành trong Thánh Thần, và quy phục cái “superego” không còn như luật khắt khe, nhưng như tình yêu giải thoát.

⸻

2. Chiều kích hiện sinh – sự nghèo khó như cách thức hiện hữu

Thánh Vịnh 48 hát lên lời cảnh tỉnh: “Người khôn cũng chết, kẻ ngu đần cũng vậy… bỏ lại tài sản cho người khác.” Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì họ đã học cách sống trần trụi trước hư vô.

Triết học hiện sinh nói: con người chỉ thực sự là mình khi đối diện với cái chết. Thần học nhân vị nói: con người chỉ thực sự lớn lên khi biết sống nghèo – không phải nghèo ép buộc, nhưng nghèo như một chọn lựa: không bám víu, không lệ thuộc, không đồng hóa bản thân với những thứ hữu hạn.

Sự nghèo khó ấy không triệt tiêu nhân phẩm, mà mở ra cho tự do: tự do để yêu, để trao tặng, để sống. Bởi vì “Nước Trời là của họ” – nghĩa là chính sự viên mãn của Thiên Chúa trở thành phần gia nghiệp, chứ không còn là những thứ mòn mục mà thời gian cuốn đi.

⸻

3. Chiều kích nhân học và tâm linh – sức mạnh âm thầm của những người phụ nữ

Tin Mừng Luca ghi lại một chi tiết tưởng nhỏ mà vô cùng lớn: “Có mấy bà đã lấy của cải mình mà giúp đỡ Đức Giêsu và Nhóm Mười Hai.” (Lc 8,3).

Ở đây, ta thấy một thứ “linh đạo của sự chăm sóc” (spirituality of care). Không phải những công trình vĩ đại, mà chính sự hiện diện, sự nâng đỡ, sự sẻ chia thầm lặng lại trở thành sức mạnh nâng bước Tin Mừng.

Nhân học hiện sinh nhắc chúng ta: con người không thể tồn tại đơn độc, mà luôn “tồn tại-với” (being-with). Các bà đã sống chiều kích này: họ dám bước vào cộng đoàn, dám để đời mình gắn kết với hành trình của Chúa. Từ góc độ phân tâm, đây là hành động phá vỡ cái tôi khép kín, mở ra tình liên đới – một năng lực chữa lành sâu xa cả cho chính họ.

Thần học thiêng liêng soi sáng thêm: ở nơi những người nữ này, có sự hiện diện âm thầm của Mẹ Giáo Hội. Trong sự yếu mềm, có sức mạnh. Trong sự nâng đỡ, có ơn cứu độ lan tỏa.

⸻

4. Một tổng hợp – Lời mời gọi cho chúng ta hôm nay

Các bài đọc hôm nay, khi quyện vào nhau, gợi cho ta một con đường ba chiều:

• Tâm lý: dám bước vào cuộc chiến nội tâm để biến bản năng thành hiến dâng.

• Hiện sinh: dám chấp nhận sự nghèo khó như căn tính tự do trước hư vô.

• Tâm linh: dám sống liên đới và nâng đỡ như những người phụ nữ đi theo Chúa.

Và trên tất cả, như Phaolô nhắn nhủ: “Hãy chiến đấu trong cuộc chiến cao đẹp vì đức tin. Hãy chiếm cho được sự sống đời đời.” (1 Tm 6,12).

⸻

Kết

Anh chị em thân mến,

Cuộc đời là một hành trình đan xen giữa tâm lý phức tạp, hiện sinh mong manh, và khát vọng tâm linh bất diệt. Chính ở đó, Thiên Chúa không đứng ngoài, nhưng đi vào – như Đức Kitô đã đi cùng Nhóm Mười Hai và những người phụ nữ vô danh. Ngài vẫn đang đi cùng ta hôm nay.

Hãy để tâm hồn nghèo khó của ta trở thành mảnh đất cho Nước Trời. Hãy để sự yếu đuối của ta trở thành không gian cho ân sủng. Hãy để đời ta, trong từng cử chỉ bé nhỏ, trở thành nhịp thở của Tin Mừng.

LM Giuse Thánh Giá