Phải chăng Chúa muốn chúng ta đói nghèo?

Phải chăng Chúa muốn chúng ta đói nghèo?

Khi giải thích dụ ngôn trong bài Tin Mừng hôm nay, Thánh Âu-gus-ti-nô đã nhấn mạnh sự ngu dại của người phú hộ không hệ tại ở việc tích trữ của cải, mà ở việc đặt niềm tin và hy vọng vào của cải thay vì Thiên Chúa. Thánh nhân chỉ ra rằng người phú hộ đã quên cuộc đời này chỉ là chốn tạm bợ, và cái chết có thể đến bất ngờ (trích từ Bài giảng [Sermon] 36).

Quả thật, Chúa nói chẳng sai: “Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu” (Lc 12,15). Tham sân si khiến con người chúng ta mất hướng đi, đánh rơi lòng tự trọng, đặt niềm tin sai chỗ, dẫn tới việc để dục vọng thống trị bản thân, và quên đi mục đích tối hậu của đời người. Ngoài ra, cũng nên biết khi từ quan về ở ẩn, thi sĩ Nguyễn Công Trứ tuy không đề cập trực tiếp đến lòng tham con người, nhưng ông khuyên nhủ người ta đừng chờ đợi những gì quá sức mình, biết dừng lại, và bằng lòng với cái mình đang có trong bài thơ “Chữ Nhàn”:        

                            Tri túc tiện túc, đãi túc hà thời túc,

                            Tri nhàn tiện nhàn, đãi nhàn hà thời nhàn.

         (nghĩa là:     Biết đủ tức là đủ, đợi đủ biết bao giờ đủ,

                            Biết nhàn tức là nhàn, đợi nhàn biết bao giờ nhàn).

Hơn nữa, ngạn ngữ La-tinh có câu: “Tiền của là tên đầy tớ tốt lành, nhưng lại là ông chủ xấu xa” (Pecunia est servus optimus, sed dominus pessimus). Đứng trước tiền của, chúng ta có những thái độ rất khác nhau: ông Cô-he-lét, tác giả sách Giảng viên lại quá thận trọng, bi quan “phù vân, quả là phù vân…Tất cả chỉ là phù vân” (Gv 1,2), và cho rằng “trọn đời người chỉ là đau khổ, bao công khó chỉ đem lại ưu phiền! Ngay cả ban đêm, nó cũng không được yên lòng yên trí. Điều ấy cũng chỉ là phù vân!” (x. Gv 2,23). Còn người phú hộ trong đoạn Tin Mừng hôm nay lại quá cậy dựa vào tiền của, nên khi thần chết bất ngờ đến thì tiền muôn bạc nén cũng chẳng cứu được linh hồn ông ấy. Trái lại, Thánh Phao-lô khẳng khái sống và khuyên chúng ta “hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thượng giới, chứ đừng chú tâm vào những gì thuộc hạ giới” (x. Cl 3,2). Và trên hết, Chúa Giê-su loan báo sứ điệp: dùng của cải đời này mà “làm giàu trước mặt Thiên Chúa” (x. Lc 12,21), nếu không, số phận cũng sẽ như ông phú hộ kia.

Tuy nhiên, có người đặt ra những câu hỏi: Phải chăng Chúa muốn chúng ta nghèo cùng đinh, đói khổ? Phải chăng Chúa xuống trần gian chỉ để giải quyết chuyện kinh tế, cơm áo gạo tiền hay kế sinh nhai thôi ư? Phải chăng Chúa xuống trần chỉ dạy chúng ta kiếm tiền sinh lợi?…Vô vàn những nghi vấn hiểu lầm, hiểu nhầm và hiểu sai về thông điệp Tin Mừng! Xin thưa, Chúa Giê-su xuống trần dạy chúng ta mở tầm mắt vô biên để biết tích trữ kho tàng thực sự trên Nước Trời. Cụ thể, biết dùng của cải để làm việc bác ái, như giúp đỡ người nghèo, thay vì chỉ tích trữ cho riêng mình. Hơn nữa, sống hoán cải, khiêm nhường, đặt niềm tín thác vào Chúa và tỉnh thức trước cái chết. Thật ra, “người phú hộ chẳng phải bị trừng phạt vì giàu có, nhưng vì lòng tham và sự ích kỷ. Của cải là món quà của Thiên Chúa, nhưng phải được sử dụng để tôn vinh Ngài và giúp đỡ tha nhân” (trích từ Bài giảng về Của cải và Sự Nghèo khó [Homily on Wealth and Poverty] của Thánh Gio-an Kim Khẩu [John Chrysostom]).

Để kết thúc vài dòng suy tư này, xin được mượn lời kinh cầu của Lm. Karl Rahner, S.J, một trong những nhà thần học ‘hiện sinh siêu nhiên’ xuất chúng của thế kỷ XX, để cùng với quý cộng đoàn thưa chuyện với Chúa:

Lạy Chúa, đời con chẳng có gì ngoài những chuyện tầm thường mỗi ngày,

nơi diễn ra bao điều bần tiện và nhỏ nhen, ganh đua và phù phiếm.

Tâm hồn con tựa như phố thị chợ búa ồn ào.

Tại đó, người ta gặp nhau bày biện ra những thứ vặt vãnh,

chen chúc nhau hầu tranh giành của hư không,

chưa kể đến những tỳ ố nhơ bẩn.

Linh hồn con chẳng khác nào vựa thóc chứa đầy mọi thứ hỗn tạp,

cho đến khi những cái tầm thường hằng ngày được chất đầy lên tới nóc.

Ôi đời con sẽ ra sao, nếu cứ tiếp diễn như thế?

Con sẽ thế nào khi xuôi tay nằm xuống?

Con sẽ là ai lúc phải rũ sạch tất cả

những thứ đang lấp đầy ngày sống của con?

Con sẽ là gì lúc con chỉ còn là chính con?

Chuyện gì sẽ xảy đến khi thần chết bất ngờ ụp xuống,

vén mở tấm màn che giấu ý nghĩa ẩn sâu của đời con

cùng năm tháng, ngày giờ lê thê đấy?

Bây giờ, con phải làm gì trước thói đời nhàm chán

vẫn đang đè nặng trên con?

Cứu cánh của con chính là Chúa,

lẽ nào con chết ngợp trong những thứ tầm thường này?

Liệu con có thể trốn khỏi sự đơn điệu hằng ngày ấy chăng?

Không, chắc hẳn là không!

Bởi lẽ Chúa vẫn bước qua

đời thường của con và con được gặp Chúa ở đó.

Duy chỉ mình Chúa mới biến ngày giờ nhàm chán của con

thành nỗi khát khao vô bờ,

và thời khắc của con thành năm tháng ân sủng của Chúa

nhờ tình yêu Chúa ban tặng cho con. [Amen].

           (Nguồn:   Tuyển tập các Lời nguyện [Prayers for a Lifetime] của Karl Rahner, 

                           chuyển ngữ: tác giả bài suy niệm này)

Lm. Xuân Hy Vọng

Làm giàu thật sự là “làm giàu trước mặt Thiên Chúa”

Ai đó từng thốt lên rằng:

Tiền là tiên là Phật

Là sức bật của lò xo

Là thước đo của lòng người

Là tiếng cười của tuổi trẻ

Là sức khoẻ của tuổi già

Là cái đà của danh vọng

Là cái lọng để che thân

Là cán cân của công lý

Là triết lý của cuộc đời…

Quả thật, nếu chúng ta hiểu thấu và sử dụng đồng tiền, của cải đúng mực thì chắc hẳn nó rất hữu dụng. Nó sẽ phục vụ cho con người, nó giúp chúng ta sống đúng nghĩa là con người, vì của cải vật chất chẳng phải mục đích sống, mà chỉ là phương tiện thôi!

Đứng trước thói tham lam, xu hướng tích trữ của cải của con người, Đức Giê-su không ngần ngại đề cập tới sự thật về tiền bạc, của cải; mà Ngài còn khuyến dụ chúng ta: “Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu” (Lc 12, 15). Bởi lẽ, lòng tham như ngọn lửa ngấm ngầm, một khi chất củi vào thêm, thì ắt hẳn nó sẽ bùng cháy. Với lòng tham không đáy, con người chúng ta càng ước mong hơn khi đã có, và chẳng bao giờ dừng lại. Hơn nữa, mạng sống không từ của cải mà ra, và tiền bạc chẳng bao giờ sinh ra sự sống. Chính vì thế, Đức Giê-su từ chối không nhận phân chia gia tài cho người xin.

Trước tiên, chúng ta cảm tưởng tác giả sách Giảng Viên hơi bi quan về cuộc đời, khi quả quyết: “Phù vân quả là phù vân…Tất cả chỉ là phù vân” (x. Gv 1, 2). Thế nhưng, nếu đọc xuyên suốt mạch văn thì rõ ràng ý tác giả muốn nhấn mạnh đến tính chóng qua, tạm thời của trần ai, mà con người không biết lo cho sự sống vĩnh hằng, điều mà chẳng bao giờ hư mất. Tư tưởng chỉ biết vui hưởng, lo toan cho những thứ tạm bợ đời này như nhà phú hộ trong dụ ngôn hôm nay “…Hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã” (x. Lc 12, 19) cũng chẳng khác gì mấy so với hiện trạng đời sống con người cứ hì hục, chăm bẳm vào của cải vật chất sẽ tiêu tan, hư mất vào một ngày nào đó: “Ích gì cho người bởi mọi việc mình làm mà phải chịu đau khổ cực lòng dưới phàm trần? Suốt ngày của họ đầy sự đau khổ gian truân, và ban đêm lại không được yên lòng, thế thì chẳng phải là hư không sao?” (Gv 2, 23).

Tất nhiên, Đức Giê-su không cấm chúng ta làm giàu, nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển sự nghiệp, cơ ngơi! Hơn hết, Ngài mong muốn chúng ta biết cách làm giàu thực sự, đó là “làm giàu trước mặt Thiên Chúa”: “Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó” (Lc 12, 21). Vậy, “làm giàu trước mặt Chúa” là thế nào? Thánh Phao-lô sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về câu hỏi này khi ngài khuyến dụ giáo đoàn Cô-lô-sê: “Anh em hãy tìm những sự trên trời, nơi Đức Ki-tô ngự bên hữu Thiên Chúa. Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời, chứ đừng nghĩ đến những sự dưới đất” (Cl 3, 1-2). Chẳng phải cứ sống mơ mộng, viễn vông, cứ mãi ở nhà thờ mà không lo cho gia đình! Chẳng phải cứ “ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng”, suy nghĩ ảo tưởng, không biết chăm chỉ lo toan cuộc sống thể lý, cuộc sống con cái! Mà “Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời” nghĩa là biết sống bác ái, thực thi những điều Chúa dạy qua Giáo Hội, biết làm chứng yêu thương, biết tha thứ, chú tâm lo toan cho cuộc sống thiêng liêng, đời sống tinh thần, đời sống đạo, chứ không chỉ để ý chăm sóc đời sống thể lý, lo cơm áo gạo tiền thôi! Hơn thế, “làm giàu trước mặt Chúa” là biết “kiềm chế các chi thể, là sự gian dâm, ô uế, dục tình, đam mê xấu xa và tham lam, tức là sự thờ phượng thần tượng” (Cl 3, 5), và “…mặc lấy con người mới, con người được đổi mới theo hình ảnh của Đấng đã tạo thành nó” (x. Cl 3, 10).

Benjamin Franklin nói rằng: “Tiền bạc chưa bao giờ và không bao giờ khiến con người hạnh phúc, trong bản chất nó không có gì có thể tạo ra hạnh phúc. Một người càng có nó nhiều bao nhiêu, càng muốn nó nhiều bấy nhiêu”. Hơn vậy, Đức Giê-su khẳng khái dạy: “Được lời lãi cả thế gian mà thiệt mất linh hồn nào được ích gì? Hoặc lấy gì mà đổi được linh hồn mình?” (Mc 8, 36-37). Thế nhưng, trên thực tế, con người đang như con thiêu thân, cứ lao vào ánh sáng giả tạo vinh hoa trần thế, mà chẳng chút quan tâm đến đời sống thiêng liêng, sự sống không hề hư mất. Vì vậy, thời đại hiện nay vẫn tái diễn như thực trạng mà tác giả Thánh Vịnh ngẫm suy: “Chúng cậy vào của cải, lại vênh vang bởi lắm bạc tiền, nhưng nào có ai tự chuộc nổi mình, và trả được giá thục hồi cho Thiên Chúa. Mạng người dù giá cao mấy nữa, thì rồi ra cũng chấm dứt đời đời…” (Tv 49, 7-9). Do đó, chúng ta nên sống khôn ngoan theo lời khuyên của Thánh Gio-an Tông Đồ: “…Kẻ nào yêu thế gian thì nơi kẻ ấy không có lòng mến Chúa Cha, vì mọi sự trong thế gian: như dục vọng của tính xác thịt, dục vọng của đôi mắt và thói cậy mình có của, tất cả những cái đó không xuất phát từ Chúa Cha, nhưng xuất phát từ thế gian; mà thế gian đang qua đi cùng với dục vọng của nó. Còn ai thi hành ý muốn của Thiên Chúa thì tồn tại mãi mãi” (x. 1 Ga 2, 15-17).

Nguyện cầu: Lạy Chúa, xin giúp chúng con biết “làm giàu trước mặt Chúa” mỗi ngày!

Lm. Xuân Hy Vọng