60 năm Tuyên ngôn Nostra Aetate: Tương lai của đối thoại liên tôn
60 năm Tuyên ngôn Nostra Aetate: Tương lai của đối thoại liên tôn
Đại học Giáo hoàng Gregorian tại Roma đã tổ chức một hội nghị kéo dài ba ngày với chủ đề “Hướng tới tương lai: Tái tư duy về Nostra Aetate ngày nay”. Hội nghị quy tụ những học giả hàng đầu và đại diện của những tổ chức học thuật Kitô giáo, Hồi giáo, Ấn giáo và Do Thái giáo để cùng nhau thảo luận và suy ngẫm chuyên sâu.
Nostra Aetate sẽ được viết như thế nào ngày nay?
Những tham dự viên đã phản ảnh về cách Nostra Aetate có thể được “viết” ngày nay—trong một bối cảnh lịch sử và văn hóa rất khác, và giữa những phức tạp và hình thức mới của chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo. Những truyền thống từng bị coi là ngoại vi đã trở nên nổi bật, trong khi những thách thức hoàn toàn mới đã xuất hiện trên toàn cầu.
Hội nghị khai mạc với những bài phát biểu của Cha Mark Lewis, SJ, Hiệu trưởng Đại học Gregorian; Đức Hồng y George Jacob Koovakad thuộc Bộ Đối thoại Liên tôn; Đức Hồng y Kurt Koch thuộc Bộ Cổ vũ Hiệp nhất Kitô giáo; và Giáo sư Elias El Halabi, điều phối viên Nhóm Tham khảo Đối thoại Liên tôn của Hội đồng Giáo hội Thế giới.
Đối thoại trong những thời điểm khó khăn nhất
Các phiên họp đầu tiên đã xem xét cách các truyền thống tôn giáo đa dạng ảnh hưởng đến hình thức cuối cùng của Nostra Aetate. Những chia sẻ được đưa ra bởi, trong số những người khác, Yon Seng Yeath, Hiệu trưởng Đại học Phật giáo Preah Sihanouk Raja ở Phnom Penh; Lejla Demiri thuộc Trung tâm Thần học Hồi giáo, Đại học Tübingen; và Rabbi Noam Marans thuộc Ủy ban Do Thái Hoa Kỳ. Những tham dự viên khác gồm Rabbi Abraham Cooper thuộc Trung tâm Simon Wiesenthal cũng như nhiều đại diện Kitô giáo, cùng với các nhà tổ chức và nhà tài trợ của sự kiện.
Phát biểu với Vatican News, Đức Tổng Giám mục Flavio Pace, Thư ký Bộ Cổ vũ Hiệp nhất Kitô giáo, giải thích rằng mục đích của hội nghị không phải là để xem xét lại Nostra Aetate và thay đổi ý nghĩa của nó, mà là để xem xét lại con đường suy tư dẫn đến sự ra đời của nó.
“Chúng ta không thể không chia sẻ món quà đã được ban tặng cho chúng ta,” Đức Tổng Giám mục nói. “Chiều kích đối thoại, vốn ăn sâu vào truyền thống Do Thái-Kitô giáo, nhắc nhở chúng ta về nhu cầu cần phải xích lại gần nhau. Một số người nghĩ rằng, vì bạo lực và chiến tranh, mọi thứ nên dừng lại. Thực tế, chính trong những thời khắc khó khăn nhất – khi căng thẳng nảy sinh hoặc có những cách diễn giải khác nhau – chúng ta càng phải xích lại gần nhau, tìm kiếm sự hiểu biết lẫn nhau và lắng nghe nhau một cách sâu sắc. Chúng ta phải làm sống lại công trình thực sự mang tính cách mạng, vì nó đã hoàn toàn thay đổi mô hình về cách Kitô giáo tự hiểu mình – nguồn gốc, sự phát triển và mối quan hệ của nó với thế giới và với những người theo các tôn giáo khác, bắt đầu bằng việc nhìn nhận nguồn gốc của nó trong Do Thái giáo.”
Dấu chỉ thần học của thời đại
Cũng phát biểu với Vatican News, Cha Pino Di Luccio, SJ, Chủ tịch Collegium Maximum, bày tỏ sự tin tưởng rằng những suy tư được khơi dậy từ hội nghị sẽ đóng góp đáng kể cho chính thần học.
“Buổi suy tư này sẽ giúp thần học hiểu sâu hơn những dấu chỉ của thời đại và chắc chắn sẽ đóng góp quan trọng. Nó sẽ thúc đẩy đối thoại liên tôn, tập trung vào việc thấu hiểu lẫn nhau, và như nhiều bài giảng đã nhấn mạnh, nó sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng hòa bình và chung sống giữa các quốc gia,” ngài giải thích.
“Một món quà tuyệt vời”
Rabbi Noam Marans, Giám đốc Quan hệ Liên tôn và Liên nhóm tại Ủy ban Do Thái Hoa Kỳ, chia sẻ niềm vui khi có mặt tại Roma vào những ngày này—không chỉ để tham dự hội nghị mà còn vì cơ hội được gặp gỡ Đức Thánh Cha Leo XIV.
“Thật là một món quà khi được có mặt tại Roma và Vatican, giữa rất nhiều lễ kỷ niệm và suy tư về Nostra Aetate,” ông nói.
“Chúng tôi đặc biệt biết ơn Đức Giáo hoàng Leo XIV—cả trong lễ kỷ niệm Tuyên ngôn Nostra Aetate lẫn buổi Tiếp kiến Chung—cùng với Đức Hồng y Koch, đã nhấn mạnh rõ ràng nguồn gốc của Tuyên ngôn Nostra Aetate, mối liên hệ của nó với dân tộc Do Thái, và tuyên bố chắc chắn rằng chủ nghĩa bài Do Thái không có chỗ đứng trên thế giới này. Giáo hội chống lại nó bằng toàn bộ bản thể, bằng mọi khía cạnh tồn tại của mình,” Rabbi Marans nói thêm.
Hướng tới tương lai và xây dựng hòa bình
Hội nghị tại Đại học Gregorian được tổ chức bởi Trung tâm Nghiên cứu Liên tôn và Trung tâm Nghiên cứu Do Thái giáo Hồng y Bea, dưới sự bảo trợ của Bộ Đối thoại Liên tôn, Ủy ban Quan hệ Tôn giáo với Người Do Thái (CRRJ), và Bộ Cổ vũ Hiệp nhất Kitô giáo.
“Đây là một hội nghị rất quan trọng,” Cha Di Luccio kết luận. “Nhưng điều đặc biệt cần nhấn mạnh là đây không phải là một sáng kiến đơn lẻ. Trường đại học của chúng tôi giải quyết những vấn đề này hàng ngày thông qua đối thoại và theo đuổi những phương thức xây dựng hòa bình. Chúng tôi đào tạo để đối thoại với người khác, để dấn thân vào những điều khác biệt, để kiến tạo hòa bình, và—như Đức Thánh Cha Leo XIV đã nói—để vun đắp một cái nhìn có thể nhìn xa hơn.”
Nguyễn Minh Sơn