8 điều cần biết về giáo xứ Công giáo duy nhất ở Gaza
8 điều cần biết về giáo xứ Công giáo duy nhất ở Gaza
Một vụ tấn công được cho là nhằm vào Nhà thờ Công giáo duy nhất ở Gaza đã khiến ba người thiệt mạng và chín người khác bị thương vào ngày 17 tháng Bảy, theo tuyên bố của Đức Thượng phụ Latinh Pierbattista Pizzaballa, OFM. Trong số những người bị thương có cha xứ Gabriel Romanelli. Những bức ảnh cho thấy mái và cửa sổ của nhà thờ bị hư hại.
Trong bối cảnh chiến tranh đang diễn ra ở Gaza, giáo xứ đã trở thành nơi trú ẩn cho cả người Công giáo và người không theo Công giáo. Dưới đây là tám điều cần biết về Nhà thờ Thánh Gia ở Gaza:
1) Giáo xứ là nhà thờ Công giáo duy nhất ở Gaza
Giáo xứ Thánh Gia được xây dựng vào thập niên 1960. Trước khi trở thành nơi trú ẩn, theo NCR, có khoảng 130 người Công giáo ở Gaza.
Theo báo cáo tự do tôn giáo quốc tế năm 2024 của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Kitô hữu là một nhóm thiểu số trong vùng lãnh thổ Hồi giáo chiếm đa số, chỉ với 1.000 người theo Kitô giáo. Hầu hết Kitô hữu Palestine theo Chính thống giáo Hy Lạp, mặc dù các Kitô hữu khác như Công giáo Roma, Công giáo Hy Lạp Melkite và một số giáo phái Tin Lành cũng hiện diện ở Gaza và Bờ Tây. Theo trang web của Tòa Thượng phụ Latinh, Kitô hữu chỉ chiếm chưa đến 1% dân số Gaza.
Gaza là một trong những khu vực đông dân nhất thế giới, với khoảng 5.000 người trên một km vuông. Khu vực này cũng rất nghèo đói với tỷ lệ thất nghiệp cao. Trẻ em dưới 15 tuổi chiếm khoảng 50% dân số, theo báo cáo năm 2022 của Bộ Y tế Palestine.
2) Giáo xứ đã cung cấp nơi trú ẩn cho hơn 500 người
Khu phức hợp giáo xứ là nơi ở tạm thời của hơn 500 người: chủ yếu là các Kitô hữu Chính thống giáo, Tin lành và Công giáo, nhưng cũng có một số gia đình Hồi giáo, cũng như trẻ em khuyết tật. Khu phức hợp giáo xứ đã được chuyển đổi thành nơi trú ẩn tạm thời vào đầu cuộc chiến giữa nhóm khủng bố Hamas và Israel, bắt đầu hơn một năm rưỡi trước khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7 tháng Mười năm 2023, giết chết hơn 1.200 đàn ông, phụ nữ và trẻ em, và bắt cóc hơn 250 con tin. Khoảng 20 con tin còn sống vẫn còn ở Gaza.
3) Giáo xứ có một trường học thành công
Ngoài nhà thờ, giáo xứ còn có một trường học thuộc Tòa Thượng phụ Latinh. Được Tòa Thượng phụ Latinh xây dựng vào năm 1974, Trường Thánh Gia có hơn 600 học sinh, cả Kitô hữu và không phải Kitô hữu. Theo trang web của Tòa Thượng phụ, đây được coi là trường học tốt nhất ở Gaza.
4) Linh mục là người gốc Buenos Aires
Cha Gabriel Romanelli, một linh mục của Dòng Ngôi Lời Nhập Thể, một nhánh của Gia đình Tôn giáo Ngôi Lời Nhập Thể, là linh mục của nhà thờ và là người gốc Buenos Aires. Cha bị thương ở chân do mảnh bom trong cuộc tấn công mới đây của Israel vào giáo xứ. Cha Romanelli đến Trung Đông với tư cách là một chủng sinh theo ơn gọi truyền giáo. Sau khi thụ phong, vị linh mục người Á Căn Đình đã dành hai năm ở Ai Cập để học tiếng Ả Rập và sau đó đến Jordan. Năm 2019, cha đến Gaza với tư cách là cha xứ. Năm 2023 (khi chiến tranh Israel-Hamas bắt đầu), cha được di tàn đến Jerusalem, nhưng quyết định trở về để chăm sóc giáo dân và hỗ trợ cộng đồng ở đó.
5) Ba dòng nữ tu hỗ trợ giáo xứ
Dòng Thừa sai Bác ái, do Mẹ Teresa sáng lập, đã có mặt tại Gaza hơn 50 năm, kể từ năm 1973. Một số nữ tu chăm sóc người già và người khuyết tật tại một tu viện trong khu phức hợp giáo xứ. Vào tháng Mười Hai năm 2023, tu viện của họ bị trúng hoả tiễn, gây ra một đám cháy khiến tu viện không thể ở được. Hai phụ nữ đã thiệt mạng trong vụ tấn công vào tu viện, mà tòa thượng phụ cáo buộc là do Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) nhắm tới, nhưng IDF đã phủ nhận trách nhiệm.
Các Nữ tu Dòng Mân Côi cũng hiện diện tại khu phố Tal Al Hawa ở Gaza. Các nữ tu đã thành lập một trường học vào năm 2000 với hơn 800 học sinh, trong đó 10% là Kitô hữu. Tuy nhiên, ngay từ đầu cuộc xung đột Israel-Hamas, ngôi trường - vốn đã được di tản vài ngày trước đó - đã bị hư hại nghiêm trọng. Hai nữ tu Dòng Mân Côi hiện đang sống tại Giáo xứ Thánh Gia.
Các Nữ tu của Đức Trinh Nữ Matará (SSVM), còn được gọi là “Servidoras”, cũng hiện diện ở Gaza, cũng như trên khắp Trung Đông. Cùng với cha xứ Romanelli, các Nữ tu Servidora là một phần của một gia đình tôn giáo lớn hơn được gọi là Gia đình Ngôi Lời Nhập Thể. Hai Nữ tu Servidora - cũng là chị em sinh đôi ruột thịt - đã quyết định ở lại Gaza khi cuộc xung đột bắt đầu và tiếp tục mục vụ người dân ở đó.
6) Đức Giáo hoàng Phanxicô đã điện thoại thăm giáo xứ hàng ngày
Trong một năm rưỡi cuối đời, ngay cả sau khi nằm bệnh viện, Đức Giáo hoàng Phanxicô vẫn gọi điện thoại thăm Giáo xứ Thánh Gia gần như hàng ngày. Cuộc gọi cuối cùng của Đức Giáo hoàng Phanxicô đến giáo xứ là vào đêm vọng Phục Sinh ngày 19 tháng Tư, chỉ hai ngày trước khi ngài qua đời. Những cuộc gọi chỉ là những cuộc gọi hỏi thăm đơn giản qua WhatsApp, thường kéo dài khoảng một phút. Giáo xứ dần quen với những cuộc gọi hàng đêm và các em nhỏ gọi ngài là “ông nội.”
7) Khuôn viên giáo xứ từng bị oanh kích
Giáo xứ đã từng bị tấn công trực tiếp trước đây, gồm một vụ qoanh kích xảy ra cách nhà thờ khoảng 300 mét vào tháng Ba. Vào tháng Tư, Cha Romanelli đã gọi Gaza là “nhà tù” và kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới tìm kiếm hòa bình. Vụ tấn công vào nhà thờ tuần này được cho là do một chiếc xe tăng của Israel gây ra. Bộ Ngoại giao Israel bày tỏ “sự đau buồn sâu sắc” trước thiệt hại và thương vong, đồng thời cho biết Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đang xem xét vụ việc, đồng thời khẳng định Israel “không bao giờ nhắm mục tiêu vào các nhà thờ hay địa điểm tôn giáo.”
8) Phúc lợi của giáo xứ là ưu tiên hàng đầu của Đức Thượng phụ Latinh, Đức Hồng y Pizzaballa
Đáp lại vụ tấn công gần đây, Đức Thượng phụ Latinh, Đức Hồng y Pierbattista Pizzaballa, OFM, cho biết ngài “luôn” cố gắng “tiếp cận Gaza bằng mọi cách có thể,” đồng thời lưu ý rằng “chúng tôi sẽ không bao giờ bỏ rơi họ,” theo Vatican News.
Đây là quan điểm mà Đức Thượng phụ Pizzaballa, ngài luôn nhấn mạnh và thực hành. Ngài đã đến thăm giáo xứ vào tháng Năm, 2024 và một lần nữa vào tháng Mười Hai, 2024. Tháng trước, Đức Hồng y đã nhấn mạnh “tầm quan trọng tối thượng” của việc hỗ trợ cộng đồng giáo xứ tại đó. “Mối quan tâm hàng đầu của chúng tôi là cộng đồng ở Gaza: hỗ trợ họ, hiện diện vì họ, và không bỏ rơi họ,” ngài nói với ACI MENA, đối tác tin tức tiếng Ả Rập của CNA.
Nguyễn Minh Sơn