Bài giảng trên núi

Bài giảng trên núi

Mat 5-7; Lc 6:17-49

Nguyễn Ước biên dịch

      Chọn xong Nhóm Mười hai Tông đồ, Chúa Giê-su muốn dạy họ cách làm thế nào thực hiện công cuộc của ngài. Ngài dẫn họ lên một sườn núi cao. Tìm được chỗ thích hợp, ngài ngồi xuống; Nhóm Mười hai đến ngồi quanh chân ngài. Ngoài ra, còn có các môn đệ và nhiều người khác cũng tụ tập gần đó để lắng nghe lời ngài.

      Chúa Giê-su cất tiếng giảng dạy rằng:

      - “Anh em phải biết rõ điều này và hãy luôn luôn ghi nhớ rằng:

Các mối phúc thật

      “Phúc thay cho những ai có tinh thần nghèo khó,

            những ai cảm thấy có nhu cầu tinh thần,

            vì Nước Trời thuộc về họ;

      “Phúc thay cho những ai than khóc

            vì họ sẽ được an ủi;

      “Phúc thay cho những ai khiêm tốn

            vì họ sẽ được thừa hưởng đất đai;

      “Phúc thay cho những ai đói khát sự công chính

            vì họ sẽ được no đầy;

      “Phúc thay cho những ai có lòng từ bi

            vì họ sẽ được thương xót;

      “Phúc thay cho những ai tâm hồn tinh khiết

            vì họ sẽ nhìn thấy Thiên Chúa;

      “Phúc thay cho những ai xây dựng hòa bình

            vì họ sẽ được gọi là con cái của Thiên Chúa;

      “Phúc thay cho những ai bị ngược đãi do sự công chính của bản thân mình

            vì Nước Trời là của họ;

      “Phúc thay cho anh em khi bị người ta ngược đãi cùng sỉ nhục và vu khống đủ mọi điều độc dữ cho anh em vì Ta;

      “Hãy hân hoan và hãy vui mừng cực độ vì phần thưởng của anh em lớn lao ở trên trời; vì các ngôn sứ đi trước anh em cũng đã bị ngược đãi như thế.

Anh em là muối và ánh sáng

      “Anh em là muối cho đời. Nhưng nếu muối lạt đi thì lấy gì làm cho nó mặn lại? Lúc đó muối vô dụng, chỉ việc quăng ra ngoài cho người ta đạp lên thôi.

      “Anh em là ánh sáng cho thế gian. Một thành xây trên đồi thì không thể che giấu. Người ta không thắp đèn lên rồi giấu đèn đi. Họ đặt nó trên giá đèn để rọi sáng cho mọi người trong nhà.

      “Do đó, hãy để ánh sáng của anh em chói lọi trước loài người để họ thấy được những việc tốt lành của anh em và để họ vinh danh Cha của anh em, Đấng ngự trên trời.

Lề luật và các ngôn sứ

      “Đừng nghĩ rằng Ta đến để phế bỏ Lề luật hay bác bỏ các ngôn sứ; Ta không đến để phế bác mà để kiện toàn. Quả thật, Ta bảo anh em rằng trước khi trời và đất qua hẳn, một dấu chấm hoặc một dấu phẩy trong Lề luật cũng sẽ không qua đi, cho tới khi mọi sự được hoàn thành. Vậy ai phế bác hoặc vi phạm điều nhỏ nhất trong các giới răn và dạy cho kẻ khác phạm điều như vậy, người đó bị xem là nhỏ bé nhất trong Nước Trời. Nhưng ai tuân giữ và giảng dạy các giới răn, người đó được xem là lớn lao trong Nước Trời.

      “Ta nói cho anh em biết rằng nếu đức công chính của anh em không vượt quá lòng công chính của các ký lục và người Pha-ri-sêu, anh em sẽ chẳng bao giờ được vào Nước Trời.

Đừng giận ghét

      “Anh em từng nghe thuở xưa người ta dạy rằng: 'Ngươi chớ giết người, ai giết người, kẻ đó trước sau gì cũng bị trừng phạt'. Còn Ta, ngày nay Ta nói với anh em rằng: 'Ai giận anh em mình mà không có nguyên cớ chính đáng, kẻ đó trước sau gì cũng bị Thiên Chúa trừng phạt. Và ai nguyền rủa anh em mình, kẻ đó trước sau gì cũng bị thiêu đốt trong lửa hỏa ngục.'

      “Vì vậy, nếu trước khi mang lễ vật tới bàn thờ dâng cúng, anh em bỗng nhớ ra rằng có người anh em nào đó đang phiền muộn bất bình với mình, lúc đó anh em hãy để lễ vật lại trước bàn thờ mà quay về làm hòa với người đó đã rồi mới trở lại dâng cúng lễ vật của mình.

      “Trong khi đang trên đường đi tới pháp đình, anh em hãy nhanh chóng dàn xếp với kẻ đối đầu mình, kẻo người ấy nộp anh em cho quan tòa, rồi quan tòa giao anh em cho viên chức, và anh em sẽ bị tống vào ngục. Quả thật Ta bảo cho anh em biết, anh em sẽ không ra khỏi nơi đó cho tới khi anh em trả xong đồng xu cuối cùng.

Đừng ngoại tình

      Anh em từng nghe Lề luật dạy rằng: 'Ngươi chớ ngoại tình”. Còn Ta, Ta nói cho anh em biết rằng: 'Ai nhìn người nữ mà thèm muốn, kẻ đó trong lòng đã ngoại tình với phụ nữ ấy rồi'. Nếu con mắt bên phải của anh em tạo nguyên cớ cho anh em sa ngã, hãy móc nó ra, ném đi, vì thà anh em bị mất một phần thân thể còn hơn toàn thân của anh em bị ném vào hỏa ngục. Nếu bàn tay phải của anh em tạo nguyên cớ cho anh em sa ngã, hãy chặt phăng nó, ném đi, vì thà anh em bị mất một phần thân thể còn hơn toàn thân của anh em bị ném vào hỏa ngục.

Đừng ly dị

      Lề luật còn dạy rằng: 'Ai muốn từ bỏ vợ mình, chỉ việc cấp cho vợ mình tờ giấy ly dị'. Còn Ta, Ta bảo cho anh em biết rằng: 'Ngoại trừ trường hợp hôn nhân không chính đáng, ai từ bỏ vợ mình, kẻ đó đẩy vợ mình tới chỗ ngoại tình, và ai cưới người đàn bà bị từ bỏ ấy, kẻ đó cũng phạm tội ngoại tình'.

Đừng thề dối và điêu ngoa

      “Còn nữa, anh em cũng từng nghe thuở xưa người ta dạy rằng: 'Ngươi đừng thề dối, nhưng hãy thực hiện đúng lời thề của mình.' Còn Ta, ngày nay Ta bảo cho anh em biết rằng anh em đừng thề gì cả. Anh em đừng chỉ lên trời mà thề vì trời là ngai của Thiên Chúa, đừng chỉ xuống đất mà thề vì đất là bệ đỡ chân Ngài, đừng chỉ tới Giê-ru-sa-lem mà thề vì đó là thành đô của Đức Vua cao cả. Anh em đừng chỉ lên đầu mình mà thề vì anh em không thể nào làm cho sợi tóc của mình hoá trắng hay thành đen. Nhưng hễ 'có', anh em nói 'có'; 'không', anh em nói không'; thêm thắt chút nào thì đó là do bởi cái ác.

Đừng báo oán, trả thù

      “Anh em từng nghe thuở xưa người ta bảo với loài người rằng ai bị kẻ khác làm hại, người đó nên báo hại lại kẻ ấy ngang bằng như vậy. Người ta đã nói rằng 'Mắt đền mắt, răng đền răng'. Nhưng ngày nay không phải thuở xưa. Ngày nay, Ta nói với anh em rằng đừng kháng cự việc kẻ khác làm hại mình, ngược lại, anh em đừng làm hại kẻ khác.

      “Nếu có ai vả anh em vào má bên phải, hãy đưa luôn má bên trái ra cho nó. Nếu có ai muốn kiện tụng anh em ra pháp đình và lấy đi áo ngoài của anh em, hãy đưa cho nó luôn cả áo trong nữa. Và nếu có ai bắt anh em đi với nó một dặm, hãy đi với nó hai dặm. Ai yêu cầu anh em giúp đơ, hãy giúp đỡ nó; và nếu ai muốn mượn cái gì của anh em. đừng ngoảnh mặt đi. Anh em muốn người ta đối xử với mình như thế nào, hãy đối xử với người ta y như thế.

Hãy yêu thương kẻ thù

      “Anh em thường nghe người ta nói rằng 'Ngươi nên yêu thương người bên cạnh và căm ghét kẻ thù'. Còn Ta, Ta nói với anh em rằng 'Hãy yêu thương kẻ thù và cầu nguyện cho kẻ ngược đãi anh em'. Lúc đó, anh em quả thật là con của Cha anh em, Đấng ngự trên trời, vì Ngài khiến cho vầng mặt trời của Ngài mọc lên trên kẻ ác lẫn người thiện, và Ngài gởi mưa của Ngài đến cho người công chính lẫn kẻ bất chính, và Ngài tử tế với kẻ vô ơn và kẻ gian ác cũng y hệt như Ngài tử tế với người biết ơn và người ngay lành. Vì thế, anh em hãy có lòng từ bi như Cha của anh em, Đấng có lòng từ bi.

      “Nếu anh em chỉ yêu thương người nào yêu thương anh em thôi, anh em đâu có công trạng gì để trông mong phần thưởng? Không phải kẻ thu thuế cũng làm giống y như vậy sao? Nếu anh em chỉ cư xử tốt lành đối với người nào đối đãi tốt lành với anh em thôi, thế thì tại sao anh em trông mong phần thưởng? Kẻ tội lỗi cũng làm giống y như vậy! Và nếu anh em chỉ cho vay mượn những ai mà anh em kỳ vọng họ sẽ hoàn trả thì còn gì là ân với nghĩa, và như thế, tại sao anh em lại cho rằng mình xứng đáng với lời cám ơn? Vì ngay cả kẻ tội lỗi cũng cho kẻ tội lỗi vay mượn để được hoàn trả sòng phẳng!

      “Ta nói với anh em rằng chính kẻ thù của anh em mới là kẻ anh em nên yêu thương! Hãy chúc lành cho kẻ nguyền rủa anh em. Hãy cư xử tốt lành với kẻ oán ghét anh em. Hãy cầu nguyện cho kẻ đối xử tàn tệ với anh em. Hãy cho những kẻ đang cần vay mượn mà không hi vọng được họ đền đáp chút nào. Lúc ấy phần thưởng của anh em sẽ lớn lao!

      “Do đó, hãy toàn hảo, vì Cha trên trời của anh em là Đấng Toàn hảo.

Hãy bố thí kín đáo

      “Và hãy thận trọng để anh em không thể hiện các hành vi cử chỉ thiện hảo của mình trước mặt công chúng cốt chỉ để cho người ta nhìn thấy. Nếu làm như vậy, anh em sẽ không được phần thưởng nào của Cha trên trời.

      “Do đó, khi làm việc từ thiện, anh em chớ khua chiêng đánh trống như kẻ đạo đức giả làm trong hội đường và trên đường sá qua lại cốt chỉ để cho người ta nhìn thấy và khen ngợi. Ta nói với anh em rằng tất cả những gì họ nhận được chỉ là sự khen ngợi của loài người thôi!

      “Thay vào đó, khi anh em trao của bố thí, đừng cho tay trái của anh em biết việc tay phải đang làm, để việc từ thiện của anh em được kín đáo. Cha của anh em, Đấng nhìn thấy tất cả các việc anh em làm trong âm thầm kín đáo, sẽ công khai tưởng thưởng anh em.

Hãy cầu nguyện kín đáo

      “Khi cầu nguyện, anh em đừng giống với kẻ đạo đức giả ưa thích đứng cầu nguyện trong hội đường hay nơi góc đường cốt chỉ để người ta có thể nhìn thấy họ đang kinh nguyện. Ta nói với anh em rằng nếu làm như thế, phần thưởng duy nhất họ nhận được chỉ là sự khen ngợi của loài người thôi.

      “Còn anh em, khi anh em cầu nguyện, hãy đi vào nơi tĩnh lặng. Lúc đó anh em hãy đóng cửa lại, cầu nguyện với Cha của anh em là Đấng không được trông thấy. Và Cha của anh em, Đấng nhìn thấy điều anh em đang làm trong thầm kín ấy, sẽ công khai tưởng thưởng anh em.

Kinh Lạy Cha

      “Trong khi cầu nguyện, anh em đừng dùng các điều lặp đi lặp lại vớ vẩn và đừng dùng nhiều câu trống rỗng như kẻ khác làm vì họ tưởng rằng dùng nhiều lời, họ sẽ được nghe tới. Đừng làm y như họ, vì Cha của anh em biết rõ anh em đang cần gì trước khi anh em cầu xin Ngài. Do đó hãy cầu nguyện theo thể thức như thế này:

      “Lạy Cha chúng con, Đấng ngự trên trời,

            ước gì

      Danh Cha cả sáng

      Nước Cha trị đến

      Ý Cha được thể hiện

      dưới đất cũng như trên trời

      Xin cho chúng con hôm nay lương thực đủ dùng

      và xin hãy tha nợ chúng con

      như chúng con cũng tha cho kẻ đang mắc nợ chúng con

      Và xin chớ để chúng con sa chước cám dỗ

      nhưng cứu chúng con khỏi mọi sự dữ

      Vì Nước Trời là của Cha

      và uy quyền

      và vinh hiển

      muôn đời!

      A-men.”

      Đám đông thinh lặng; họ sửng sờ về những điều Chúa Giê-su nói.

      Ngài giảng dạy tiếp rằng:

Hãy tha thứ cho kẻ khác

      “Nếu anh em tha thứ cho người khác khi họ làm điều sai trái, Cha của anh em trên trời cũng tha thứ cho anh em. Nhưng nếu anh em không tha thứ cho người khác vì những sai trái của họ, Cha của anh em trên trời cũng sẽ không tha thứ cho những sai trái của anh em.

Hãy ăn chay kín đáo

      “Khi anh em ăn chay, chớ mang vẻ mặt ảm đạm như kẻ đạo đức giả vì họ làm cho mặt mày họ ra rầu rĩ và làm cho họ có vẻ phờ phạc để mọi người biết họ đang ăn chay. Ta nói với anh em rằng phần thưởng họ nhận được chỉ có thế thôi.

      “Còn anh em khi ăn chay, hãy xức dầu thơm và rửa mặt, để không ai biết anh em đang ăn chay, trừ Cha của anh em là Đấng không được trông thấy. Và Cha của anh em, Đấng nhìn thấy mọi cái anh em làm trong thầm kín, sẽ công khai tưởng thưởng anh em.

Kho báu trên trời

      “Anh em đừng tom góp cho mình của cải hoặc kho tàng dưới đất là nơi bị mối mọt làm hư nát và kẻ trộm khoét vách lấy đi. Ngược lại, anh em hãy tích luỹ cho mình những kho tàng trên trời là nơi mối mọt không làm hư nát và kẻ trộm không cách gì khoét vách lấy đi. Vì của cải hoặc kho tàng của anh em ở đâu, tâm trí hoặc tinh thần của anh em ở đó.

Con mắt là đèn của thân thể

      “Anh em cần phải biết rằng con mắt là ngọn đèn của thân thể. Vậy nếu con mắt của anh em sáng thì toàn thân anh em sáng. Còn nếu con mắt của anh em tối thì toàn thân anh em tối. Như thế, nếu ánh sáng nơi anh em bị trở thành bóng tối thì anh em tối tăm không kể xiết!

Không ai có thể làm tôi hai chủ

      “Không ai có thể làm tôi tớ cho hai chủ được vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh chê chủ kia. Anh em không thể vừa làm tôi tớ cho Thiên Chúa vừa làm tôi tớ cho Tiền của được.

Tin vào Thiên ý quan phòng

      “Ta nói với anh em rằng chớ để cho mình lo lắng về những cái trong cuộc sống hằng ngày: mình sẽ ăn gì, mình sẽ uống gì, mình sẽ mặc gì. Có phải mạng sống không là cái tốt hơn thức ăn, và thân thể thì có giá trị hơn quần áo sao?

      “Hãy xem chim trời kia! Chúng không gieo, không gặt, không tom góp thực phẩm vào kho lẫm. Thế mà Cha của anh em trên trời cho chúng ăn. Chẳng lẽ anh em không quí báu hơn chúng nhiều sao? Có ai trong anh em nhờ lo lắng về những cái đó mà cao thêm được một chút hoặc sống lâu thêm được một chút không?

      “Và tại sao anh em phải băn khoăn về quần áo? Hãy xem hoa huệ ngoài đồng kia! Chúng mọc lên như thế nào, chúng không làm lụng, chúng không kéo sợi. Thế mà ngay cả Sô-lô-môn với toàn bộ vinh quang của ông ta cũng không mặc đẹp bằng một bông hoa ấy. Và nếu cỏ dại ngoài đồng hôm nay mọc lên rồi ngày mai bị ném vào lửa mà còn được Thiên Chúa mặc đẹp cho như thế thì Ngài sẽ không mặc cho anh em hoàn toàn đẹp hơn sao? Ôi anh em, những kẻ kém đức tin!

      “Do đó, anh em đừng lo lắng, và chớ nói rằng 'Chúng ta sẽ ăn gì' hoặc 'Chúng ta sẽ uống gì' hoặc 'Chúng ta sẽ mặc quần áo ra sao', vì Cha của anh em trên trời biết rõ hết thảy các nhu cầu anh em đang thật sự cần tới.

      “Trên tất cả mọi sự, anh em hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Ngài, còn hết thảy những cái anh em cần tới, anh em sẽ được ban cho một cách hào phóng. Do đó, chớ lo lắng cho ngày mai vì ngày mai sẽ tự nó lo lắng cho nó. Cái bối rối khổ sở của ngày nào đã đủ cho ngày đó rồi.

Đừng phán xét

      Anh em đừng phán xét người khác để anh em khỏi bị Thiên Chúa phán xét. Vì anh em phán xét người khác thế nào, anh em cũng bị phán xét thế ấy. Anh em lấy loại đấu nào mà đong, Thiên Chúa cũng sẽ dùng loại đấu đó mà đong anh em. Tại sao anh em thấy cọng rác trong con mắt người khác mà không để ý tới cái xà trong chính con mắt mình. Tại sao anh em lại nói với người anh em của mình rằng: 'Hãy để tôi lấy cọng rác ra khỏi con mắt của bạn' trong khi con mắt của anh em đang có nguyên một cái xà? Hỡi kẻ đạo đức giả, ngươi hãy lấy cái xà ra khỏi con mắt ngươi trước đã, tới khi mắt ngươi thấy rõ rồi ngươi mới lấy cọng rác ra khỏi con mắt người khác!

Cứ xin sẽ được

      “Cứ xin, anh em sẽ được ban cho. Hãy tìm kiếm, anh em sẽ tìm thấy. Hãy gõ cửa, cửa sẽ mở ra cho anh em. Vì ai kêu xin nơi Thiên Chúa, người đó sẽ nhận được; ai tìm kiếm, người đó sẽ thấy; và ai gõ cửa, cửa sẽ mở ra cho người đó.

      “Có người nào trong anh em khi con cái xin mình cái bánh, mình lại cho nó hòn đá? Hoặc khi nó xin mình con cá, mình lại cho nó con rắn? Vậy nếu anh em là kẻ xấu mà còn biết cho con cái mình cái tốt, thì làm sao Cha của anh em là Đấng ngự trên trời, lại chẳng ban cái tốt lành cho kẻ kêu xin Ngài?

Qui tắc vàng

      “Do đó, 'Bất cứ việc nào anh em muốn người ta làm cho mình thì mình hãy làm cho người ta như vậy'. Đó là Luật Mô-sê và lời của các ngôn sứ.

Hãy đi theo cửa hẹp

      “Anh em hãy theo cửa hẹp mà vào. Cửa rộng và đường thênh thang thì đưa tới diệt vong, thế mà nhiều người lại theo đó mà vào. Còn cửa hẹp và đường chật thì đưa tới sự sống, nhưng ít người tìm theo lối ấy.

Cây nào trái đó

      “Anh em hãy đề phòng các ngôn sứ giả [cũng thường gọi là tiên tri giả]; bề ngoài, chúng đội lốt con chiên hiền lành mà đến với anh em, nhưng bên trong, chúng là con sói dữ tham mồi.

      “Cứ xem loại hoa quả nào chúng sinh ra, anh em biết ngay chúng là ai. Ở bụi gai làm gì có trái nho mà hái. Cây nào tốt, sinh quả tốt; cây nào xấu, không thể sinh quả tốt được; do đó, qua hoa quả anh em hiểu người khác. Cây nào không sinh quả tốt thì chặt đi, đem quăng vào lửa.

MÔN ĐỆ chân chính của Chúa

      “Không phải hễ ai nói với Ta rằng 'Lạy Chúa, Lạy Chúa!' kẻ đó sẽ được vào Nước Trời, nhưng chỉ ai lắng nghe lời Ta và thực hiện ý muốn của Cha Ta trên trời, người đó mới được vào Nước Trời. Lúc này, Ta nói với anh em rằng anh em phải sẵn sàng cho thời điểm anh em được gọi đến trước mặt Thiên Chúa. Ta sẽ cho anh em thấy rằng người như thế nào thì giống với người đến với Ta, lắng nghe lời Ta và làm theo lời đó: người ấy giống với người trong khi xây nhà thì đào sâu xuống và đặt móng nền nhà trong đá. Khi mưa rơi, lụt tới, gió bão quất quần quật, ngôi nhà đó đứng vững, không sụp đổ vì nó được xây dựng trên đá. Nhưng ai nghe những lời này của Ta mà không làm theo, kẻ đó giống với người  rồ dại xây dựng nhà trên cát. Khi mưa rơi, lụt tới, gió bão quất vào, ngôi nhà trên cát ấy tan tành từng mảnh. Thật là sụp đổ thê thảm không kể xiết!

      “Nhưng nếu anh em xây dựng cuộc đời mình theo những lời của Ta, tức là anh em xây dựng nó trên một nền bằng đá.”

Phản ứng của dân chúng

      Khi Chúa Giê-su nói xong, dân chúng kinh ngạc về lời ngài. Vì ngài giảng dạy họ như một đấng thẩm quyền, chứ không giống như các ký lục của họ, chỉ trích dẫn lề luật xưa cũ và chưa bao giờ nói những điều lạ lùng như “Hãy yêu thương kẻ thù của anh em. Hãy chúc lành cho ai nguyền rủa anh em. Hãy cư xử tốt lành với ai oán ghét anh em. Hãy đưa luôn má kia ra.”

      Đối với họ, những ý tưởng đó quá mới mẻ. Chúng nghe không chút nào giống với các lời giảng của người Pha-ri-sêu. Nhưng đối với những kẻ có suy tư trong đám đông dân chúng, lời dạy bảo của Chúa Giê-su nghe như thể là lời của Thiên Chúa chan chứa tình yêu thương và lòng từ bi.

(Trich: Kể chuyện Tân Ước)