Campuchia: Ngôi nhà thờ mọc lên sau 50 năm Khmer Đỏ phá hủy Nhà thờ Đức Bà

Campuchia: Ngôi nhà thờ mọc lên sau 50 năm Khmer Đỏ phá hủy Nhà thờ Đức Bà  

Ở ngoại ô phía bắc của Phnom Penh, những người thợ đang hoàn thiện những công đoạn cuối cùng cho một nhà thờ mới, nhà thờ đầu tiên được xây dựng tại Campuchia kể từ khi Khmer Đỏ quái đản phá hủy Nhà thờ Công giáo La Mã Notre Dame nổi tiếng, từng viên gạch một, gần 50 năm trước.

Cha Paul Chatsirey, linh mục quản xứ St Joseph, cho biết nhà thờ trị giá 3 triệu Mỹ kim, được coi là nhà thờ lớn nhất thành phố, sẽ được hoàn thành vào tháng Bảy. Nhà thờ, có sự kết hợp giữa kiến trúc Khmer và Công giáo truyền thống, dự kiến sẽ khánh thành vào tháng Mười Một.

Theo trang Wikipedia về Nhà thờ St. Joseph, đây là “tòa nhà đầu tiên thay thế Nhà thờ Công giáo La Mã ban đầu của Phnom Penh, ngôi nhà thờ đã bị Khmer Đỏ phá hủy.”

Lễ khánh thành sẽ đánh dấu sự kết thúc của một thử thách bi thảm bắt đầu khi Pol Pot tiến vào Phnom Penh vào ngày 17 tháng Tư năm 1975 và áp dụng chính sách Năm số Không của phe cực đoan Maoist, bị đổ lỗi cho cái chết của tới 2,3 triệu người do nạn đói, giết người hàng loạt và diệt chủng.

“Chúng tôi là một giáo hội rất trẻ. Ở đây, chúng tôi giống như một ngôi làng nhỏ, nghĩa là chúng tôi chào đón mọi người đến đây,” Chatsirey nói với UCA News. “Chúng tôi tự hào khi có thể thấy nhà thờ trỗi dậy một lần nữa.”

Các nhà lãnh đạo cao cấp của ngài đã bị kết tội diệt chủng đối với người Chăm theo đạo Hồi và người Việt Nam, nhiều người trong số họ là người Công giáo và đã tham dự Nhà thờ Đức Bà kỳ vĩ ở Phnom Penh trước khi Pol Pot ra lệnh phá hủy nhà thờ.

“Nhà thờ là tòa nhà đẹp nhất ở Phnom Penh, và họ đã phá hủy nó đến tận nền móng,” Thierry de Roland Peel, nhà sử học và tác giả của Ashes from Annam, a Mother's Tale, cho biết. “Nó có thể so sánh với Nhà thờ Almudena ở Tây Ban Nha.

“Đây cũng là tòa nhà duy nhất ở Phnom Penh bị Khmer Đỏ phá hủy, và đây là biểu hiện của lòng căm thù cho đến tận khối đá nhà cuối cùng trong nền móng. Mức độ căm thù của họ thật khó hiểu. Họ, Khmer Đỏ, rất căm ghét,” de Roland Peel nói.

Chatsirey cho biết có khoảng 100.000 người Công giáo ở Campuchia trước năm 1975, và có lẽ 40.000 người đã bị Khmer Đỏ giết hại – 14 người đang được xem xét tử đạo. Đất của Nhà thờ đã bị tịch thu và 73 nhà thờ Công giáo trên khắp cả nước đã bị bỏ hoang.

Ngài cho biết hiện có khoảng 25.000 người Công giáo ở Campuchia, trải rộng trên 107 giáo xứ. Tuy nhiên, giáo dân chỉ bắt đầu trở về vào đầu năm 1992 khi lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc đến.

Ngài nói thêm rằng tất cả đất của Nhà thờ đã bị tịch thu khi 73 nhà thờ Công giáo trên khắp cả nước bị phá hủy và bỏ hoang, và người Công giáo chỉ bắt đầu trở về vào đầu năm 1992 khi lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc đến.

Sau đó, chính phủ đã trả lại đất của Nhà thờ đã tịch thu, nơi từng là một chủng viện, nơi Nhà thờ Công giáo Roma St Joseph cử hành Thánh lễ và nơi nhà thờ mới đang được xây dựng.

“Chúng tôi đã mất đất, chúng tôi đã mất Nhà thờ. Đây là một chủng viện trước chiến tranh,” Cha Chatsirey cho biết sau Thánh lễ Chúa Nhật ngày 16 tháng Ba tại chủng viện cũ, một tòa nhà thuộc địa của Pháp giống như một trường học.

“Năm 1992, chúng tôi lấy lại được mảnh đất này từ chính phủ. Sau đó, vào năm 1993, chúng tôi sử dụng các phòng ở đây làm nhà thờ. Năm 2019, chúng tôi bắt đầu nghĩ đến việc xây dựng một nhà thờ mới. Việc xây dựng bắt đầu vào năm 2021.”

Ngài cho biết số tiền này được gây quỹ bởi những người Công giáo ở Thái Lan, Việt Nam và Campuchia, với sự hỗ trợ đáng kể từ Hội Truyền giáo Nước ngoài Paris (MEP).

Đáng chú ý, nhà chức trách Giáo hội coi nhà thờ mới là “đủ” để thay thế Nhà thờ Đức Bà, được thiết kế để chứa tới 10.000 người.

Nhà thờ mới sẽ có tổng sức chứa là 700 giáo dân, những người sẽ ngồi trên những băng ghế gỗ truyền thống của nhà thờ thay vì ghế nhựa.

Chính phủ Campuchia chủ động thúc đẩy tự do tôn giáo. Bộ trưởng thông tin đã nghỉ hưu Khieu Kanharith đã tưởng nhớ linh mục Công giáo François Ponchaud khi ngài qua đời vào tháng Một như là người đầu tiên thu hút sự chú ý của thế giới về hoàn cảnh khốn khổ của tất cả người dân Campuchia dưới thời Khmer Đỏ.

Ponchaud, một cựu binh nhảy dù ở Algeria, đã gia nhập hội MEP và rời đến Campuchia vào năm 1965, nơi ông đã dành phần lớn thời gian trong 56 năm tiếp theo. Cuốn sách Cambodge année zero (Campuchia: Năm số không) của ông được xuất bản vào năm 1977 và được dịch thành tám ngôn ngữ.

Những vết sẹo từ quá khứ cũng rất sâu và sẽ được tưởng niệm vào tháng tới khi Campuchia kỷ niệm 50 năm ngày Campuchia rơi vào tay Pol Pot.

Các lễ kỷ niệm chiến thắng đánh dấu nửa thế kỷ cộng sản sáp nhập Đông Dương cũng sẽ được tổ chức tại Việt Nam và Lào.

Nhưng các giáo dân địa phương cho biết họ chỉ vui mừng khi thấy nhà thờ mới mọc lên, hy vọng nó sẽ giúp Giáo hội vượt qua sự hủy diệt gần như hoàn toàn dưới tay Khmer Đỏ. Nhiều người là người nước ngoài, từ Phi châu, Ấn Độ, Phi Luật Tân, Việt Nam và các quốc gia phương Tây.

Cha Chatsirey lạc quan nói rằng, “Đây sẽ là tòa nhà của chúng tôi — vì nhu cầu của người dân.”

Jos. Nguyễn Minh Sơn