Chia sẻ Lời Chúa Thứ 6 và Thứ Bảy 14TN

Thứ sáu tuần 14 TN năm lẻ

BÀI GIẢNG CÁC BÀI ĐỌC THỨ SÁU TUẦN 14 THƯỜNG NIÊN (NĂM LẺ)

(St 46,1-7.28-30; Tv 36; Mt 10,16-23)

⸻

“Ta sẽ đi với con xuống Ai Cập, và chính Ta sẽ đưa con trở về.” (St 46,4)

⸻

I. DẪN NHẬP: LỮ TRÌNH LINH HỒN – GIỮA HI VỌNG VÀ BẤT AN

Con người – tự thân – là một hữu thể bị ném vào hiện sinh, đầy giới hạn, nhưng lại thao thức bởi Vô Hạn. Giữa sa mạc hiện sinh khắc nghiệt ấy, mỗi bước chân đi như là một hành trình đầy bất định: đi đâu? vì ai? để làm gì? Và đôi khi, như tổ phụ Gia-cóp xưa kia, chúng ta được gọi mời “đi xuống Ai Cập” – một nơi vừa lạ vừa quen, vừa hứa hẹn vừa đe dọa.

Tâm lý học chiều sâu gọi đó là cuộc hành trình xuống “vùng tối của vô thức”, nơi bóng tối và ánh sáng giằng co. Thần học thiêng liêng thì nhận ra: chính trong những lần “xuống thấp” ấy, ân sủng bắt đầu viết nên lịch sử cứu độ. Và như vậy, “Ai Cập” không chỉ là một địa danh, mà là một trạng thái tâm linh – nơi Thiên Chúa dùng thử thách để mạc khải chính mình.

⸻

II. TỔ PHỤ GIA-CÓP: TÂM LÝ CỦA MỘT NGƯỜI GIÀ TIN VÀ BƯỚC ĐI TRONG BÓNG TỐI (St 46,1-7.28-30)

Gia-cóp là hình ảnh tuyệt đẹp của một linh hồn già nua – không chỉ vì tuổi tác, mà vì đã trải qua bao “va đập nội tâm”. Người cha ấy từng đánh mất Giuse – người con yêu quý – và đã sống với một vết thương không thể gọi tên. Vết thương ấy là kinh nghiệm phân tâm học sơ khởi: khi ký ức bị giam hãm trong vùng sâu của vô thức, nó không chết, mà chỉ chờ thời để trồi dậy, đôi khi bằng một tiếng nấc không rõ nguyên do.

Và rồi, trong biến cố tưởng như kết thúc – “Giuse còn sống” – ông lại phải bước đi. Nhưng đây không chỉ là một cuộc “hành trình vật lý” đến Ai Cập, mà là một cuộc “xuống sâu vào vùng bóng tối của chính mình”, để gỡ nút những rối ren quá khứ, để đối diện và hòa giải.

Thế nhưng, điều kỳ diệu là: Thiên Chúa không hứa một con đường bằng phẳng, nhưng hứa đồng hành: “Ta sẽ đi với con xuống Ai Cập, và chính Ta sẽ đưa con trở về.” Lời hứa ấy mở ra chiều kích linh thiêng của hiện sinh: giữa sa mạc và lưu đày, có một “Thiên Chúa đang đi cùng” – như một dạng Emmanuel âm thầm trong lịch sử cá nhân ta.

⸻

III. THÁNH VỊNH 36: TÂM LINH CỦA NGƯỜI CÔNG CHÍNH – KẺ BIẾT TIN VÀ NHẪN NẠI

Tâm linh của người công chính là một cấu trúc được xây nên từ sự tin tưởng và kiên trì. Câu thánh vịnh “hãy ký thác đường đời cho Chúa” không đơn thuần là lời khuyên đạo đức, mà là một lối sống mang đậm tính hiện sinh – một kiểu buông mình trong tín thác, giữa những chao đảo của đời thường.

Người công chính không phải là kẻ hoàn hảo, mà là người sống thật – đối diện với bóng tối của lòng mình, và không dùng nó để giấu mặt khỏi Thiên Chúa. Họ sống như người lữ hành, không tìm kiếm an toàn trong quyền lực hay toan tính, nhưng trong một loại “vô úy thiêng liêng” – vì biết mình thuộc về Một Đấng lớn hơn mọi nỗi sợ.

⸻

IV. “THẦY SAI ANH EM ĐI NHƯ CHIÊN VÀO GIỮA BẦY SÓI” – TÂM LÝ NGƯỜI TÔNG ĐỒ (Mt 10,16-23)

Không lời nào thấm đẫm chất hiện sinh hơn lời này. Người môn đệ không được bảo vệ bởi hệ thống, không được bao bọc bằng luật lệ, càng không được hứa hẹn sự dễ dàng. Họ được sai đi như chiên giữa sói – một hình ảnh nghịch lý và đầy chất phân tâm học.

Tại sao Thiên Chúa lại “ném” họ vào thế giới một cách mong manh như vậy? Phải chăng chính trong sự trần trụi ấy, con người mới thực sự để lộ bản chất: hoặc là sợ hãi mà trốn chạy, hoặc là can đảm bước đi trong niềm tin.

Chính nơi đó, tâm linh trở thành chiến trường giữa bản năng và ân sủng. Người môn đệ, muốn sống được, không thể chỉ cậy vào kỹ năng truyền giáo, mà phải có một trái tim “đơn sơ như bồ câu”, nhưng cũng “khôn ngoan như con rắn”. Sự đơn sơ là dấu chỉ của linh hồn thánh thiện, còn sự khôn ngoan là thành quả của tâm lý trưởng thành.

Chúa Giêsu không giấu các môn đệ về sự bắt bớ, phản bội, tan vỡ gia đình, tố cáo lẫn nhau. Nhưng tất cả những điều đó không phải là thất bại. Trái lại, đó là đồng hình đồng dạng với chính Ngài – một vị Thiên Chúa không nắm quyền, nhưng bị trao nộp.

⸻

V. KẾT LUẬN: NGHỆ THUẬT SỐNG GIỮA BÓNG TỐI CỦA LỊCH SỬ

Tất cả các bài đọc hôm nay mời gọi chúng ta bước vào một dạng linh đạo – không dành cho kẻ mộng mị, cũng không dành cho người chỉ đi tìm an ủi. Đây là linh đạo của những kẻ sống thật, bước đi giữa đời mà vẫn giữ được cõi lòng thanh sạch.

Tổ phụ Gia-cóp, người công chính trong thánh vịnh, và các môn đệ bị bách hại – tất cả đều là hình ảnh của ta hôm nay. Mỗi người đều có một “Ai Cập” phải bước xuống, một “bầy sói” phải đối diện, và một “nỗi sợ” cần vượt qua.

Nhưng tin mừng là: Chúa đi cùng. Và Ngài sẽ đưa ta trở về.

⸻

LỜI NGUYỆN KẾT

Lạy Chúa,

Khi con không còn hiểu nổi đường đời,

Xin cho con biết cúi đầu trong tín thác.

Khi con bị xé nát giữa trung thành và phản bội,

Xin cho con giữ lòng ngay thẳng.

Và khi con phải xuống “Ai Cập” đời con,

Xin cho con nhớ rằng, Chúa đang đi cùng,

Âm thầm, nhưng không bao giờ vắng mặt.

Amen.

++++++++++++

Thứ bẩy tuần 14 TN năm lẻ

BÀI GIẢNG: “Ký Ức, Sợ Hãi và Cái Nhìn Từ Trời Cao”

“Anh em đừng sợ… Tóc trên đầu anh em đã được đếm cả rồi.” (Mt 10,31)

Anh chị em thân mến,

Có những buổi chiều nhân loại đứng giữa ngã ba đường: giữa ký ức quá khứ và khát vọng tương lai, giữa niềm tin và nỗi sợ, giữa bản năng muốn sống và tiếng gọi mời bước vào cõi sâu hơn của hiện hữu.

Các bài đọc hôm nay mở ra cho chúng ta bức tranh ấy.

1. Giấc mơ bị thương của nhân loại

Trong sách Sáng Thế, chúng ta chứng kiến cái chết của tổ phụ Giacóp và câu chuyện các anh của Giuse sợ hãi sau khi cha họ qua đời. Họ sợ rằng Giuse sẽ báo thù.

Ở đây, chúng ta chạm vào một chiều kích rất sâu của tâm lý con người: ký ức tổn thương. Ký ức không bao giờ chỉ là chuyện đã qua. Theo phân tâm học, những vết thương trong quá khứ không được chữa lành có thể trở thành bóng ma ám ảnh hiện tại. Chúng khiến con người không thể yêu thương trọn vẹn, không thể tin tưởng ai, kể cả những người thân thiết nhất.

Các anh của Giuse chính là hiện thân của một nhân loại mang trong mình ký ức tội lỗi và nỗi sợ trừng phạt.

Nhưng Giuse, người đã trải qua bao đoạn đường bóng tối, đã học được cái nhìn từ trời cao: “Các anh đừng sợ… Chính Thiên Chúa đã dẫn đưa mọi sự thành điều tốt lành.”

Trong ngôn ngữ thần học thiêng liêng, đây là cái nhìn “từ trên”, cái nhìn mà thánh Ignatius gọi là “cái nhìn của Đấng Sáng Tạo nhìn thụ tạo mình với tình yêu.” Nó là liều thuốc chữa lành ký ức bị thương.

2. Người môn đệ và nỗi sợ bị bỏ rơi

Sang bài Tin Mừng, Chúa Giêsu nói với các môn đệ về những nỗi sợ: sợ người ta giết, sợ người ta vu khống, sợ bị bỏ rơi. Đây không chỉ là những nỗi sợ xã hội hay chính trị. Đây là nỗi sợ mang chiều kích hiện sinh: sợ mình không còn ý nghĩa, không còn giá trị trong mắt người khác.

Tâm lý học nhân học gọi đó là “anxiety of abandonment” — nỗi bất an vì bị bỏ rơi. Đây là cái hố sâu trong lòng người mà nhiều triết gia hiện sinh như Kierkegaard, Heidegger đã mô tả. Chúa Giêsu không phủ nhận điều đó, nhưng Người đưa ra một câu trả lời: “Đừng sợ, vì anh em quý giá hơn muôn vàn chim sẻ.”

Tưởng chừng là một câu nói nhẹ, nhưng nếu suy ngẫm, đó là một lời tuyên bố về căn tính nhân vị. Mỗi con người là duy nhất trước mặt Thiên Chúa. Không ai bị bỏ rơi, dù giữa bóng tối cô đơn nhất.

Điều đó đưa chúng ta về lại với thánh vịnh 104 hôm nay: “Hãy tìm kiếm Chúa và sức mạnh của Người, hãy luôn luôn kiếm tìm thánh nhan Người.” Đó là hành trình chữa lành mọi nỗi bất an bằng việc đặt mình trước ánh nhìn yêu thương của Thiên Chúa.

3. Thần học về cái chết và sự sống

Cái chết của Giacóp không phải là kết thúc. Cũng như các môn đệ sau này sẽ không kết thúc nơi sợ hãi và bách hại. Tất cả đều đi vào một trật tự thần học sâu hơn: cái chết là cửa ngõ cho sự sống mới.

Đức tin Kitô giáo không phủ nhận sự thật đau đớn của mất mát, của chết chóc, của phản bội. Nhưng vượt lên trên tất cả, có một trật tự của lòng thương xót và ý định tốt lành của Thiên Chúa.

Khi Chúa Giêsu nói rằng “Tóc trên đầu anh em đã được đếm cả rồi,” Người không chỉ an ủi tâm lý. Người mở ra cho ta một không gian hiện sinh mới: không gian của sự tin tưởng triệt để, một dạng “abandonment to divine providence” – phó thác trọn vẹn.

4. Lời kết: Học nhìn bằng con mắt của Giuse và của Chúa Giêsu

Anh chị em thân mến,

Chúng ta sống giữa một thế giới đầy ký ức tổn thương và đầy nỗi sợ bị bỏ rơi. Tâm lý học có thể giúp chúng ta gọi tên và hiểu rõ các cơ chế đó. Nhưng chỉ có tâm linh sâu thẳm — sự kết hợp giữa trí khôn, con tim và đức tin — mới giúp chúng ta thực sự vượt qua.

Giuse đã không báo thù vì ông học được nhìn người khác như Thiên Chúa nhìn. Chúa Giêsu mời gọi các môn đệ bước vào cùng một cái nhìn ấy.

Xin cho chúng ta hôm nay cũng biết học lấy “cái nhìn từ trời cao”: nhìn chính mình, nhìn tha nhân, nhìn quá khứ, hiện tại và tương lai bằng ánh mắt yêu thương, kiên nhẫn và phó thác.

Và như thế, ngay giữa trần thế còn nhiều bóng tối, chúng ta đã bắt đầu sống một thiên đàng nho nhỏ: thiên đàng của những người biết mình quý giá vô cùng trong trái tim Thiên Chúa.

Amen.