Chuyên gia cảnh báo: AI không phải là một vị thần toàn năng
Chuyên gia cảnh báo: AI không phải là một vị thần toàn năng
Ana Lazcano, giám đốc Viện Trí tuệ Nhân tạo (AI) thuộc Đại học Francisco de Vitoria ở Tây Ban Nha, cảnh báo rằng AI không phải là một vị thần toàn năng và cần phải “đặt nền móng cho tư duy phản biện” về công nghệ này.
Trong cuộc trò chuyện với ACI Prensa, Bà Lazcano giải thích rằng viện nghiên cứu mới thành lập do bà điều hành muốn đưa ra một tầm nhìn thống nhất về AI: “Đây là một ngành học ập đến như một cơn sóng thần, một ngành khoa học liên ngành đang cuốn trôi tất cả chúng ta trong mọi lĩnh vực, và chúng ta cần một cách tiếp cận thống nhất; chúng ta cần cùng nhau xây dựng sức mạnh.”
Đối với Lazcano, người cũng chỉ đạo những chương trình thạc sỹ của trường về phân tích kinh doanh, trí tuệ nhân tạo và học máy, và AI tạo sinh cho doanh nghiệp, tầm nhìn thống nhất này “rất cần thiết, bởi vì nhiều vấn đề đạo đức cũng liên quan. Chúng ta đang sử dụng AI như thế nào? Mục tiêu là gì? Để thay thế chúng ta, để bổ sung cho chúng ta? Tầm nhìn càng phù hợp với sứ mệnh của trường đại học, chúng ta càng có thể đạt được lợi ích lớn hơn.”
Viện Trí tuệ Nhân tạo mới của Đại học được tích hợp vào trường đại học cả về mặt tổ chức và thông qua tính chất đa ngành của những cộng tác viên: những triết pgia, nhà nhân chủng học, nhà giáo dục, kỹ sư, nhà tâm lý học, và những người khác.
“Có đại diện từ tất cả các khoa và phòng ban của trường đại học, cho phép mỗi người có quan điểm riêng từ lĩnh vực của mình, chia sẻ quan điểm đó và tìm ra những điểm chung đó,” Bà Lazcano giải thích.
Bà khẳng định, cách tiếp cận được đề xuất đối với AI theo quan điểm Công giáo cụ thể là quan điểm của Đức Thánh Cha Leo XIV: “Đừng sợ hãi nó, hãy hiểu nó, hãy tiếp cận nó một cách hết sức thận trọng.”
Lời cảnh báo này đề cập đến thực tế rằng “chúng ta không thể gán cho nó những phẩm chất và đặc tính mà nó không có: Trí tuệ nhân tạo không phải là toàn năng. Nếu chúng ta đặt công nghệ này vào đúng vị trí của nó - và điều chúng ta đang làm là ưu tiên kiến thức, trí tuệ của con người, và trên hết, những gì làm cho chúng ta khác biệt với nó - thì đó là lúc chúng ta có thể tận dụng tối đa nó.”
“Khoảnh khắc chúng ta coi trí tuệ nhân tạo như một vị thần, chúng ta đã nhầm; hoàn toàn không phải vậy, nó chỉ là một sự bổ sung,” bà nhấn mạnh.
Đóng góp cho công ích
Viện mới đặt mục tiêu hoạt động dựa trên bốn trụ cột: đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng công nghệ, và phổ biến để đóng góp cho lợi ích chung.
Bà Lazcano chia sẻ rằng viện hy vọng sẽ cung cấp cho xã hội “những sinh viên được đào tạo căn bản và chuẩn bị tốt,” không chỉ về mặt kỹ thuật, mà trên hết là “đối mặt với những thách thức đạo đức do” AI đặt ra cũng như kiến thức được tạo ra thông qua nghiên cứu và ứng dụng thực tế của nó.
Về vấn đề phổ biến, Bà Lazcano chỉ ra rằng “cần phải đặt nền móng cho tư duy phản biện. Người ta bàn tán rất nhiều về trí tuệ nhân tạo, và thật không may, vì có quá nhiều tiếng nói nên cũng có rất nhiều tiếng ồn – nhiều thầy lắm ma. Chúng tôi muốn những gì chúng tôi tạo ra thực sự đóng góp; là nội dung chất lượng, hữu ích cho mọi người.”
Tác động đến thế giới đại học
Bà Lazcano cho biết trí tuệ nhân tạo cũng đã tác động đến lĩnh vực đại học, đặt ra một thách thức đáng kể đối với “cách chúng ta giảng dạy, học tập và đánh giá.”
Bà cho biết trường đại học nên cung cấp các dịch vụ và đào tạo công nghệ cho các giáo sư, sinh viên và nhà nghiên cứu bởi vì “khi bạn biết những công cụ mình có, bạn có thể áp dụng chúng hiệu quả hơn.”
Tuy nhiên, bà thừa nhận “có sự phản kháng đối với sự thay đổi,” vì vậy trường hy vọng sẽ khai triển “một mô hình hỗ trợ công nghệ, trong đó chúng tôi giải thích rằng đây là một cuộc cách mạng nhỏ nhưng có ý nghĩa; rằng chúng ta phải đón đầu và trên hết là tận dụng những khả năng của nó, thay vì sợ hãi hoặc có cái nhìn tiêu cực.”
Một trong những thách thức lớn nhất là AI “đang tạo ra một khoảng cách công nghệ đáng kinh ngạc giữa giáo viên và học sinh,” trong đó học sinh tiến bộ hơn. “Bài tập viết không còn nhiều ý nghĩa nữa. Tôi không còn có thể biết được học sinh đã làm bài hay chưa,” chuyên gia này chỉ ra, nhưng bà vẫn có cái nhìn lạc quan về vấn đề này.
“Tôi thiết nghĩ rằng điều này đang đưa chúng ta trở lại với khái niệm ban đầu về đại học, để tranh luận, để trò chuyện; để đặt học sinh vào trung tâm và hỗ trợ các em trong tiến trình học tập đó,” bà nói. “Nó sẽ thay đổi hoàn toàn những quy tắc giáo dục, nhưng tôi nghĩ là theo hướng tốt hơn. Khi chúng ta ổn định hơn một chút, chúng ta sẽ có thể quay lại những môn học cơ bản đó và làm cho tư duy phản biện trở nên hợp thời trở lại, thay vì trí tuệ nhân tạo.”
Nguyễn Minh Sơn