Đặt phụ nữ vào trung tâm ngoại giao và kiến tạo hòa bình
Đặt phụ nữ vào trung tâm ngoại giao và kiến tạo hòa bình
Các nghiên cứu đã cho thấy những hiệp ước hòa bình đạt được với sự tham gia tích cực của phụ nữ có nhiều cơ hội bền vững và hiệu quả hơn. Có nhiều lý do đóng vai trò trong phương trình đơn giản nhưng quan trọng này, và để nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong một thế giới ngày càng phân mảnh, Giải thưởng “Người phụ nữ của Thập kỷ” danh giá đã được trao cho một người phụ nữ đã lấy việc thúc đẩy phụ nữ trong ngoại giao và những tiến trình hòa bình làm nền tảng cho công việc của mình.
Bà là Guila Clara Kessous, Nghệ sỹ UNESCO vì Hòa bình, doanh nhân xã hội và huấn luyện viên điều hành, bà đã nhận Giải thưởng từ Diễn đàn Kinh tế Phụ nữ (WEF) hôm thứ Năm, 30 tháng Mười.
Lễ trao giải, được tổ chức tại thành phố Palermo, miền Nam nước Ý, có sự tham gia của một số khách mời danh dự như Ouided Bouchamaoui, người Tunisia đoạt giải Nobel Hòa bình năm 2015, và Hindi Kabawat, Bộ trưởng Bộ Xã hội và Lao động Syria.
Một trong những sáng kiến gần đây nhất của Bàà Kessous là đề xuất một nghị quyết, vào ngày 10 tháng Chín, tại Hội nghị Hòa bình Geneva của Liên Hiệp Quốc, kêu gọi thực hiện hạn ngạch để bảo đảm phụ nữ được tham gia vào những cuộc đàm phán hòa bình. Trong một cuộc phỏng vấn với Vatican News, bà chia sẻ về những gì phụ nữ có thể mang lại cho bàn đàm phán và tầm quan trọng của một nền ngoại giao không chỉ tập trung vào những tính toán chính trị.
Phụ nữ cần phải là trung tâm của những quyết định hòa bình
Dữ liệu về những tiến trình hòa bình “khiến bạn phải kinh ngạc,” bà nói, đồng thời nhấn mạnh rằng kể từ năm 1992, chỉ có 6% số người ký kết những hiệp ước hòa bình là phụ nữ. “Phụ nữ đang bị đẩy ra khỏi mọi quyết định liên quan đến việc kiến tạo hòa bình, trong khi họ là nạn nhân đầu tiên của những cuộc xung đột.”
“Phụ nữ đang bị đẩy ra khỏi mọi quyết định liên quan đến việc kiến tạo hòa bình, trong khi họ là nạn nhân đầu tiên của những cuộc xung đột.”
Vì vậy, đối với bà, việc đề xuất một nghị quyết yêu cầu 30% phái đoàn đàm phán hòa bình phải có thành phần là phụ nữ chính là một “lời kêu gọi công lý.” “Khi phụ nữ tham gia những tiến trình hòa bình, những thỏa thuận có khả năng tồn tại lâu dài hơn 35%”, bà giải thích. Và “Vì phụ nữ chiếm một nửa dân số thế giới, việc họ được đại diện tại bàn đàm phán, nơi sức mạnh của thế giới đang được quyết định là điều đúng đắn.”
Kessous cho biết bà đã nhận được phản hồi thiết thực tại Hội nghị Hòa bình Geneva về nghị quyết của mình và hy vọng rằng nó sẽ được trình bày chính thức tại kỳ họp thứ 61 của Hội đồng Nhân quyền, sẽ diễn ra từ tháng Hai đến tháng Tư năm 2026.
Bà nói thêm, nghị quyết không chỉ liên quan đến hạn ngạch cho những phái đoàn đàm phán hòa bình mà còn đưa ra những đề xuất thiết thực khác hầu giúp phụ nữ tham gia nhiều hơn vào việc xây dựng hòa bình. Chẳng hạn, nghị quyết đề xuất những cơ chế giám sát để đánh giá tác động của việc phụ nữ tham gia những cuộc thảo luận hòa bình hoặc cung cấp những chương trình đào tạo phụ nữ về cách đàm phán hiệu quả và tích cực.
Đối với Bà Kessous, điều này vô cùng quan trọng vì bà nhận thấy nhiều phụ nữ làm việc trong những vị trí chính phủ giống như “cây xanh”, nghĩa là “họ ở đó, nhưng họ không thực sự tham gia. Họ đang truyền đạt những luật lệ đã được thông qua mà không có họ.”
Đặt giá trị sự sống lên trên hết
Bà Kessous giải thích rằng theo kinh nghiệm của bà, phụ nữ nghĩ về giá trị sự sống và những mối quan hệ khác với nam giới, và do đó, họ suy nghĩ về những cuộc đàm phán theo một góc nhìn khác. Bà nói: “Khi chiến tranh nổ ra, phụ nữ sẽ ý thức hơn về việc anh trai, chồng, con trai mình bị đưa ra chiến trường và có thể sẽ chẳng bao giờ trở về.”
“Điều chúng ta thấy trong những cuộc xung đột ngày nay luôn là vấn đề về cái tôi, về việc ‘tôi cần chứng minh mình đúng’,” về “chiến thắng trước một quốc gia khác” hay buộc người khác phải chấp nhận một quan điểm khác,” Bà Kessous nói.
“Giá trị của cuộc sống mạnh mẽ hơn rất nhiều so với cái tôi hay chiến thắng. Đó là lý do tại sao cách đàm phán từ góc nhìn của phụ nữ không giống với cách đàm phán từ góc nhìn của nam giới.”
“Cuối cùng, tất cả chúng ta đều phụ thuộc lẫn nhau trong thế giới toàn cầu này. Nếu không có sự tôn trọng dành cho “người khác,” sẽ xuất hiện cảm giác ngờ vực. Sẽ xuất hiện cảm giác bị sỉ nhục, nhu cầu trả thù,” bà nói tiếp, đồng thời khẳng định rằng xây dựng hòa bình là một tiến trình chủ động chứ không phải thụ động.
“Đối với cả hai bên, cần phải xem xét khái niệm về sự gắn kết và phụ thuộc lẫn nhau. Tôi thực sự hy vọng rằng tiếng nói của phụ nữ có thể thực sự tạo ra sự khác biệt trong đàm phán.”
Ngoại giao toàn diện
Kessous cho biết bà rất xúc động khi nhận được giải thưởng “Phụ nữ của Thập kỷ” từ WEF. Bà giải thích rằng bà đã có cơ hội nói về việc ngoại giao không chỉ dành riêng cho giới tinh hoa chính trị mà còn có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức, mà bà gọi là “tinh thần kinh doanh ngoại giao.”
“Ý tưởng này là tạo ra một khuôn khổ cho tinh thần kinh doanh ngoại giao, dù là ngoại giao thể thao, ngoại giao nghệ thuật, ngoại giao văn hóa, ngoại giao nữ quyền, hay thậm chí là ngoại giao kinh doanh,” bà nói tiếp.
“Tôi đến từ thế giới dân sự và tôi có tiếng nói riêng về việc kiến tạo hòa bình,” bà lưu ý, đồng thời nói thêm rằng “Tất cả chúng ta đều có trách nhiệm với mỗi đứa trẻ tử vong vì xung đột.”
Thực tế, với tư cách là Nghệ sỹ vì Hòa bình của UNESCO, rất nhiều tác phẩm của Kessous tập trung vào việc sử dụng nghệ thuật để thúc đẩy hòa bình. Trong lễ trao giải ở Palermo, bà đã mặc “Chiếc váy Hòa bình” do Valentino sáng tạo năm 1991 trong Chiến tranh Vùng Vịnh như một khát vọng hòa bình chung.
Nguyễn Minh Sơn