ĐGH Leo đưa ra cải cách quan trọng đối với những khoản đầu tư của Tòa Thánh
ĐGH Leo đưa ra cải cách quan trọng đối với những khoản đầu tư của Tòa Thánh
Tuần trước, Đức Thánh Cha Leo XIV đã đưa ra một cải cách quan trọng đối với cơ cấu tài chính của Tòa Thánh.
Với tự sắc Coniuncta Cura (“Trách nhiệm chung”), Đức Thánh Cha đã thu hồi quyền độc quyền mà Viện Công trình Tôn giáo (IOR, viết tắt tiếng Ý) — thường được gọi là “Ngân hàng Vatican” — trước đó được hưởng đối với việc quản lý đầu tư, mở ra cánh cửa cho việc sử dụng những trung gian tài chính goại quốc khác nếu được coi là hiệu quả hoặc phù hợp hơn.
Những quy định mới không nhằm mục đích loại bỏ các khoản đầu tư khỏi phạm vi quản lý của Vatican mà thay vào đó là mở ra khả năng quản lý cho những trung gian tài chính được công nhận.
“Nếu có khoản tiền cần đầu tư, trước đây chỉ được thực hiện thông qua IOR; nhưng giờ đây cũng có thể thông qua APSA (Cơ quan Quản lý Di sản của Tòa thánh). Điều này không có nghĩa là các khoản đầu tư sẽ được thực hiện bên ngoài (Vatican) mà là những tổ chức tài chính bên ngoài có thể tham gia hỗ trợ Vatican”, Mimmo Muolo, một chuyên gia về tài chính Tòa Thánh và là nhà báo của tờ báo Avvenire thuộc Hội đồng Giám mục Ý, chia sẻ với ACI Prensa.
Đức Thánh Cha Leo XIV - ngài có kinh nghiệm thực tế trong quản lý tài chính với tư cách là bề trên của Dòng Thánh Augustinô - “muốn áp dụng nguyên tắc kinh tế đa dạng hóa tại Vatican,” Muolo lưu ý.
Kích hoạt lại “lá phổi kinh tế-tài chính” khác của Vatican
Quyết định này thực chất có nghĩa là “kích hoạt lại lá phổi kinh tế-tài chính” khác của Vatican, ông giải thích. Trên thực tế, APSA là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý tài sản bất động sản của Vatican, với tổng cộng khoảng 2.400 căn hộ, phần lớn nằm ở Roma và Castel Gandolfo. Ngoài ra, còn có 600 căn hộ khác được cho doanh nghiệp thuê hoặc sử dụng làm văn phòng.
Chuyên gia giải thích rằng, trên thực tế, IOR - một tổ chức tài chính nhỏ chỉ với hơn 100 nhân viên – “không phải là một ngân hàng” mà là “một quỹ đầu tư lớn giúp phân bổ những nguồn lực tài chính.”
“Ngân hàng Vatican thực sự là APSA, Cơ quan Quản lý Di sản của Tòa thánh, quản lý cả tài sản bất động sản – những căn hộ và cung điện của Vatican - lẫn chứng khoán, cổ phiếu và các nguồn lực tài chính,” ông chỉ ra.
Ông Muolo chỉ ra rằng cốt lõi của cải cách là thực dụng: bảo đảm tính bền vững về kinh tế của Tòa Thánh, vốn đòi hỏi một cơ cấu nhân sự đáng kể.
“Bạn phải nhớ rằng,” ông giải thích, “giữa Tòa Thánh và Thành quốc Vatican, vốn tách biệt về mặt pháp lý nhưng lại liên kết với nhau, có khoảng 5.000 nhân viên.”
“Chỉ riêng việc bảo đảm lương hàng tháng cho 5.000 nhân viên đó đã đòi hỏi một nguồn lực khá lớn. Khoản tiền này cũng đến từ lợi nhuận từ các khoản đầu tư đã được thực hiện cho đến nay,” ông lưu ý.
Tái cấu trúc để cải thiện hiệu suất
Muolo diễn giải quyết định của Đức Thánh Cha như một nỗ lực tái cấu trúc quản lý và dựa trên “quyết tâm tối đa hóa và cải thiện hiệu suất.”
“Trước đây, có một chế độ độc quyền, với IOR là tác nhân duy nhất làm mọi thứ. Tuy nhiên, giờ đây, động lực cũng sẽ đến từ bên ngoài bởi vì thay vì bị cuốn theo quán tính, những hướng đi mới, đối tác mới và giải pháp mới sẽ được tìm kiếm,” ông giải thích.
Chuyên gia tin rằng quyết định này của Đức Thánh Cha Leo sẽ kích thích “một sự cạnh tranh nội bộ nhất định giữa APSA và IOR để tìm ra giải pháp tốt nhất và tăng doanh thu.”
Biện pháp này, bãi bỏ Rescriptum ex Audientia do Đức Giáo hoàng Phanxicô ban hành vào tháng Tám năm 2022, thể hiện một sự thay đổi trong chính sách tài chính của Vatican.
Vị Giáo hoàng người Á Căn Đình đã tập trung toàn bộ hoạt động quản lý quỹ và tài sản vào IOR và APSA, buộc những cơ quan thuộc Giáo triều phải chuyển nguồn lực của họ sang các tài khoản do những cơ quan này quản lý: “Chúng tôi biết rõ rằng nhu cầu nội bộ cho hoạt động của Tòa Thánh đã tăng lên nhưng nguồn lực thì không. Hơn nữa, trong những năm COVID, cũng đã có một cuộc khủng hoảng lớn về doanh thu.”
“Đó là lý do tại sao tôi tin rằng Đức Thánh Cha Leo đang đi theo hướng này: tìm kiếm những phương tiện mới, những nhà điều hành tài chính mới, những người có thể, trong khi luôn tôn trọng những quy tắc của Tòa thánh về đầu tư đạo đức, tăng doanh thu,” ông nói thêm.
Không có bê bối nào trong việc đảo ngược cải cách của Đức Giáo hoàng Phanxicô
Cuối cùng, Muolo nhấn mạnh bản chất thực tế và đang phát triển của cải cách, mà ông coi là một sự điều chỉnh hợp lý đối với khuôn khổ do Đức Giáo hoàng Phanxicô thiết lập: “Không phải tất cả những cải cách được thực hiện đều nhất thiết mang lại kết quả như mong đợi,” ông nói.
“Nếu một cuộc cải cách không hiệu quả, tốt nhất là nên thay đổi nó. Và tôi nghĩ Đức Thánh Cha Leo đã không hành động chỉ vì ý chí cá nhân. Có lẽ ngài đã nhận được những báo cáo, xem xét hồ sơ kế toán, tham khảo ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực này, và cho rằng việc điều chỉnh một chút đường lối mà Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đề ra là phù hợp. Tôi không thấy có gì đáng gây xôn xao trong việc này: Việc cải cách này được thực hiện trên cải cách kia là điều bình thường theo thời gian,” ngài lưu ý.
Nguyễn Minh Sơn