ĐGH Leo lên án quan điểm “lẽ phải thuộc về kẻ mạnh” trong bài phát biểu trước chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ
ĐGH Leo lên án quan điểm “lẽ phải thuộc về kẻ mạnh” trong bài phát biểu trước chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ
Đức Thánh Cha Leo XIV đã mở đầu chuyến tông du quốc tế đầu tiên của mình với lời kêu gọi mạnh mẽ về sự đoàn kết, đối thoại mới và bác bỏ xu hướng toàn cầu hướng đến chia rẽ và bạo lực.
Phát biểu tại thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 27 tháng Mười Một trong buổi tiếp đón chính thức của Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan, Đức Thánh Cha cho biết ngài hy vọng Thổ Nhĩ Kỳ có thể là “mạch nguồn ổn định và các dân tộc xích lại gần nhau” và phục vụ cho mục tiêu “một nền hòa bình công bằng và trường tôn.” Ngài mô tả đất nước này “gắn bó chặt chẽ với nguồn gốc Kitô giáo” và là một vùng đất chào đón một tình huynh đệ “biết ơn và trân trọng sự khác biệt.”
Khởi động chuyến tông du sáu ngày, gồm cả chuyến thăm Lo Băng, Đức Thánh Cha cho biết người dân trong khu vực có thể giúp nhắc nhở thế giới rằng hòa bình, nhân phẩm và tình huynh đệ “là nền tảng vững chắc duy nhất cho tương lai chung của chúng ta.”
Dinh Tổng thống nguy nga đồ sộ, nơi ngài phát biểu, đã trở thành biểu tượng cho quyền lực chính trị đương đại của Thổ Nhĩ Kỳ kể từ khi Erdoğan khánh thành vào năm 2014. Bị đánh bom trong cuộc đảo chính bất thành năm 2016, dinh thự này vẫn là nơi mà Erdoğan đã định hình vị thế quốc nội và quốc tế của quốc gia. Trước cuộc gặp với Tổng thống Erdoğan, Đức Thánh Cha đã đến viếng mộ Mustafa Kemal Atatürk, người sáng lập và là tổng thống tiên khởi của Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong bài phát biểu chào mừng Đức Thánh Cha Leo, Tổng thống Erdoğan ca ngợi sự cởi mở về văn hóa và sự hòa hợp liên tôn của xã hội Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như cam kết của đất nước đối với hòa bình và hỗ trợ nhân đạo, đồng thời nhấn mạnh sự chào đón người tị nạn từ cuộc nội chiến kéo dài ở Syria.
Trong bài phát biểu của mình, Đức Thánh Cha bác bỏ tư duy “lẽ phải thuộc về kẻ mạnh,” đồng thời kêu gọi một “nền văn hóa gặp gỡ” mới để chống lại điều mà ngài mô tả là “toàn cầu hóa của sự thờ ơ.” Ngài nói rằng công lý và lòng trắc ẩn phải dẫn dắt đời sống chính trị và xã hội. Ngài cũng cảnh báo rằng trí tuệ nhân tạo có nguy cơ làm trầm trọng thêm những bất bình đẳng hiện có bởi vì nó “chỉ đơn giản là tái tạo những sở thích của chính chúng ta,” và kêu gọi hợp tác để “sửa chữa những tổn hại đã gây ra cho sự thống nhất của gia đình nhân loại.”
Nhắc lại lời mô tả của vị tiền nhiệm về những cuộc xung đột ngày nay là “một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba diễn ra từng phần,” Đức Thánh Cha Leo cảnh báo: “Chúng ta không được nhượng bộ! Tương lai của nhân loại đang bị đe dọa.” Ngài cho biết Vatican mong muốn hợp tác với tất cả các quốc gia cam kết phát triển toàn diện cho mỗi con người.
Gọi Thổ Nhĩ Kỳ là “ngã tư của những cảm xúc,” Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng sức sống xã hội của đất nước phụ thuộc vào tính đa nguyên. “Sự đồng nhất sẽ dẫn đến nghèo đói,” ngài nói, đồng thời cảnh báo rằng các cộng đồng ngày nay có nguy cơ bị “phân cực và chia rẽ bởi những quan điểm cực đoan.” Phản ảnh về biểu tượng của chuyến đi - cây cầu bắc qua eo biển Dardanelles - ngài cho biết nó không chỉ tượng trưng cho mối liên kết giữa Á châu và Âu châu mà còn là lời kêu gọi thống nhất sâu sắc hơn: “Nó liên kết Thổ Nhĩ Kỳ với chính mình.”
Đức Thánh Cha Leo đã nhắc lại Thánh Gioan XXIII, ngài được người dân địa phương gọi là “Đức Giáo hoàng Thổ Nhĩ Kỳ” vì ngài đã dành gần một thập kỷ làm nhà ngoại giao Vatican tại Thổ Nhĩ Kỳ trước khi trở thành giáo hoàng và nỗ lực bảo đảm người Công giáo không bị gạt ra ngoài lề trong những thập kỷ đầu của nền cộng hòa. Lặp lại lời dạy của vị thánh, Đức Thánh Cha Leo đã bác bỏ chủ nghĩa biệt lập là “một logic sai lầm.” Ngài cũng nhấn mạnh những đóng góp của phụ nữ cho xã hội và đời sống quốc tế, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của gia đình, nơi “không có ‘người khác’ thì không có ‘tôi’.”
Đề cập đến lễ kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nicaea, động lực chính cho chuyến tông du của ngài, gồm những cuộc gặp gỡ đại kết và buổi lễ với các nhà lãnh đạo Chính thống giáo Đông phương, Đức Thánh Cha cho biết cuộc gặp gỡ lịch sử từ thế kỷ thứ 4 này vẫn đề cao sự gặp gỡ và đối thoại bền vững.
Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng vai trò trong một số cuộc xung đột khu vực trong những năm gần đây, gồm cả việc tham gia vào cuộc chiến tranh Syria và hỗ trợ Azerbaijan trong cuộc xung đột với Armenia. Đồng thời, Ankara đã tham gia vào những nỗ lực ngoại giao, bao gồm việc làm trung gian giữa Nga và Ukraine và tác động đến những cuộc thảo luận ngừng bắn liên quan đến Hamas.
Đức Thánh Cha Leo dự kiến sẽ tiếp tục bay đến Istanbul sau bài phát biểu và không có sự kiện công cộng nào khác được lên kế hoạch vào thứ Năm.
Nguyễn Minh Sơn