ĐGH Leo: Thông điệp ‘Nostra aetate’ vẫn luôn cấp thiết
ĐGH Leo: Thông điệp ‘Nostra aetate’ vẫn luôn cấp thiết
“Sáu mươi năm trước,” với công bố Nostra aetate, Tuyên bố của Công đồng Vatican II về mối quan hệ của Giáo hội với những tôn giáo ngoài Kitô giáo, “một hạt giống hy vọng cho đối thoại liên tôn đã được gieo trồng,” Đức Thánh Cha Leo XIV phát biểu vào tối thứ Ba. “Hôm nay, sự hiện diện của quý vị chứng thực rằng hạt giống này đã lớn lên thành một cây đại thụ, cành lá xum xuê vươn trải, che chở và đơm hoa kết trái dồi dào của sự hiểu biết, tình hữu nghị, hợp tác và hòa bình.”
Đức Thánh Cha đã có bài phát biểu trước đại diện những tôn giáo trên thế giới, những thành viên của ngoại giao đoàn được công nhận tại Tòa Thánh, và các quan chức Vatican và Giáo hội cam kết với đối thoại liên tôn, những người đã quy tụ tại Sảnh đường Phaolô VI để kỷ niệm ngày ra đời Tuyên bố lịch sử của Công đồng.
Đối thoại như một lối sống
Đức Thánh Cha nói rằng Nostra aetate “đã mở mắt chúng ta trước một nguyên tắc đơn giản nhưng sâu sắc: đối thoại không phải là một chiến thuật hay một công cụ, mà là một lối sống – một hành trình của trái tim, biến đổi tất cả mọi người liên quan, cả người lắng nghe lẫn người nói.”
Đề cập đến chủ đề của lễ kỷ niệm, “Cùng nhau bước đi trong Hy vọng”, Đức Thánh Cha Leo nói: “Chúng ta bước đi trên hành trình này” không phải bằng cách thỏa hiệp niềm tin của mình, mà bằng cách trung thành với niềm tin của mình. Ngài nói tiếp, đối thoại đích thực “không bắt đầu bằng sự thỏa hiệp mà bằng niềm tin – trong cội nguồn sâu xa của chính niềm tin của chúng ta, điều này mang lại cho chúng ta sức mạnh để vươn tới người khác trong tình yêu thương.”
Sau đó, khi nhắc lại Năm Thánh Hy Vọng và lưu ý rằng “hy vọng” và “hành hương” “là thực tại chung cho tất cả những truyền thống tôn giáo của chúng ta,” Đức Thánh Cha Leo nhấn mạnh: “Đây là hành trình mà Nostra aetate mời gọi chúng ta tiếp tục – cùng nhau bước đi trong hy vọng.”
Ngài nói rằng đây không phải là công việc của một tôn giáo, một quốc gia hay một thế hệ đơn lẻ, mà là “một nhiệm vụ thiêng liêng của toàn thể nhân loại, đó là giữ vững hy vọng, giữ vững đối thoại và giữ vững tình yêu thương trong trái tim của thế giới.”
Những vị tử đạo vì đối thoại
Đức Thánh Cha bắt đầu bài diễn văn của mình bằng cách nhắc đến rất nhiều người thuộc mọi tín ngưỡng, những người đã làm việc trong suốt sáu mươi năm qua “để mang Nostra aetate đến với cuộc sống,” thậm chí đến mức hy sinh mạng sống của mình, “những vị tử đạo vì đối thoại, những người đã đứng lên chống lại bạo lực và hận thù.”
Ngài nói rằng chúng ta ở đây hôm nay, “là nhờ lòng dũng cảm, mồ hôi và sự hy sinh của họ.”
Nostra aetate: vẫn còn rất phù hợp
Khẳng định rằng thông điệp của Nostra aetate vẫn “rất phù hợp đến hôm nay” Đức Thánh Cha Leo đã nhắc lại những bài học của Công đồng: rằng nhân loại đang xích lại gần nhau hơn, rằng tất cả mọi người đều thuộc về một gia đình nhân loại với cùng một nguồn gốc và một mục tiêu; rằng tất cả các tôn giáo đều cố gắng đáp lại “sự bất an của trái tim con người,” và rằng Giáo hội Công giáo “không bác bỏ bất cứ điều gì chân thành và thánh thiện ở những tôn giáo này.”
Đức Thánh Cha Leo cũng nhắc lại nguồn gốc của Tuyên ngôn, xuất phát từ mong muốn có một văn kiện mô tả “mối quan hệ mới giữa Giáo hội và Do Thái giáo.” Mong muốn này đã được hiện thực hóa trong chương thứ tư của Nostra aetate, chương này tạo nên “trái tim và cốt lõi sinh ta của toàn bộ Tuyên ngôn.”
Đức Thánh Cha tiếp tục, chương này dẫn đến chương cuối cùng, dạy rằng “chúng ta không thể thực sự kêu cầu Thiên Chúa, Cha của tất cả, nếu chúng ta từ chối đối xử với bất kỳ người nam hay người nữ nào được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa trong tình huynh đệ.”
Trách nhiệm thiêng liêng
Trong phần cuối bài phát biểu, vị lãnh đạo hữu hình của Giáo hội Công giáo đã nhắc nhở các nhà lãnh đạo tôn giáo rằng họ “chia sẻ một trách nhiệm thiêng liêng: giúp người dân thoát khỏi xiềng xích của định kiến, giận dữ và thù hận; giúp họ vượt lên trên chủ nghĩa vị kỷ và sự ích kỷ; giúp họ chiến thắng lòng tham đang hủy hoại cả tinh thần con người và trái đất.
“Bằng cách này,” ngài nói, “chúng ta có thể dẫn dắt người dân trở thành những nhà tiên tri của thời đại – những tiếng nói tố cáo bạo lực và bất công, hàn gắn chia rẽ và loan báo hòa bình cho tất cả anh chị em chúng ta.”
Ngài nhắc nhở họ về “sứ mệnh cao cả” mà họ đã được giao phó: “đánh thức nơi mỗi người nam và nữ ý thức về nhân tính và về sự thiêng liêng.”
Mang hy vọng cho nhân loại
“Thưa các bạn, đây chính là lý do tại sao chúng ta cùng nhau đến đây,” ngài nói, “với tư cách là các nhà lãnh đạo tôn giáo, chúng ta mang theo trách nhiệm lớn lao để mang lại hy vọng cho một nhân loại thường bị cám dỗ bởi sự tuyệt vọng.”
Đức Thánh Cha Leo kết thúc bài phát biểu của mình bằng lời của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, ngài đã nói tại Assisi năm 1986: “Nếu thế giới này tiếp tục tồn tại, và con người muốn tồn tại trong đó, thì thế giới không thể thiếu cầu nguyện.”
Vì vậy, ngài mời gọi tất cả mọi người cùng nhau cầu nguyện trong thinh lặng, với lời cầu nguyện: “Nguyện xin bình an ngự xuống trên chúng con và tràn ngập tâm hồn chúng con.”
Nguyễn Minh Sơn