ĐGH Leo: Trong thời đại truyền thông không ai có thể nói ‘Tôi không biết’
ĐGH Leo: Trong thời đại truyền thông không ai có thể nói ‘Tôi không biết’
Hôm thứ Năm, Đức Thánh Cha Leo đã bày tỏ lòng trân trọng đối với các nhà báo đang làm việc ở tuyến đầu của xung đột. “Nếu ngày nay chúng tôi biết được những gì đang xảy ra ở Gaza, Ukraine và mọi vùng đất đẫm máu khác bởi bom đạn, thì hầu hết chúng tôi mang ơn họ.”
Khi phát biểu với các thành viên của MINDS International - một mạng lưới toàn cầu gồm những hãng thông tấn hàng đầu - Đức Thánh Cha đã mô tả những “lời kể chuyện nhân chứng phi thường” này là “thành quả của những nỗ lực hàng ngày của vô số người đang nỗ lực bảo đảm thông tin không bị thao túng vì mục đích trái ngược với sự thật và nhân phẩm.”
Trong một thế giới đầy rẫy xung đột bạo lực và thông tin sai lệch, Đức Thánh Cha kêu gọi các chuyên gia truyền thông nhận thức được những rủi ro mà đồng nghiệp của họ phải gánh chịu để bảo đảm thế giới được cập nhật thông tin - và tôn vinh những hy sinh của họ bằng cách duy trì những tiêu chuẩn cao nhất về tính trung thực.
Báo chí không phải là tội ác
Trước thực tế này, Đức Thánh Cha nhắc lại lời kêu gọi lâu nay của ngài về việc trả tự do cho những nhà báo bị giam giữ hoặc bức hại bất công. “Làm nghề báo không bao giờ có thể bị coi là tội ác,” ngài nhấn mạnh. “Đó là một quyền phải được bảo vệ.”
Ngài cảnh báo về những nỗ lực đàn áp hoặc thao túng thông tin nhân danh lợi ích chính trị hoặc tư tưởng, đồng thời kêu gọi các phóng viên và chuyên gia truyền thông hãy kiên định với nghề nghiệp của mình, ngay cả khi chịu áp lực: “Công việc của các bạn đòi hỏi năng lực, lòng dũng cảm và ý thức đạo đức.”
Thông tin là tài sản công cộng
Bài phát biểu của Đức Thánh Cha diễn ra vào thời điểm mà các sự kiện toàn cầu đòi hỏi “sự phân định và trách nhiệm đặc biệt”, và trong thời điểm đó, vai trò của truyền thông trong việc hình thành lương tâm và hỗ trợ tư duy phản biện chưa bao giờ thiết yếu hơn... hoặc bị đe dọa hơn bao giờ hết.
Đức Thánh Cha Leo tiếp tục mô tả nghịch lý rằng “trong thời đại truyền thông, những cơ quan báo chí và truyền thông đang trải qua một giai đoạn khủng hoảng.” Ngài nói thêm rằng khán giả, độc giả cũng đang trong khủng hoảng, bởi ranh giới giữa sự thật và sự dối trá thường ngày càng trở nên mờ nhạt. Tuy nhiên, ngài nói tiếp, trong một thế giới tràn ngập thông tin, “ngày nay không ai có thể nói rằng, ‘Tôi không biết’.”
Ngài nhấn mạnh, thông tin là “một tài sản công cộng” cần được bảo vệ thông qua việc đưa tin có trách nhiệm và sự hợp tác giữa người dân và nhà báo. Ngài nói rằng một “vòng tròn đạo đức” được tạo ra khi công chúng tích cực ủng hộ báo chí đúng đắn và độc lập - đóng góp vào sức khỏe của đời sống công dân.
Lời kêu gọi truyền thông có đạo đức
Trích lời Đức Giáo hoàng Phanxicô, Đức Thánh Cha Leo lặp lại lời kêu gọi “những doanh nhân dũng cảm, những kỹ sư thông tin dũng cảm,” để ngăn chặn sự suy thoái của truyền thông thông qua những chiêu trò câu lượt xem, thông tin sai lệch và cạnh tranh không lành mạnh. Ngài lưu ý, những cơ quan truyền thông đang ở tuyến đầu và phải tìm cách cân bằng giữa tính bền vững kinh tế với cam kết đưa tin chính xác và cân bằng.
Tiếp theo, đề cập đến sự trỗi dậy của trí thông minh nhân tạo, điều mà ngài cảnh báo sẽ làm tăng thêm sự phức tạp, Đức Thánh Cha đặt câu hỏi: “Ai kiểm soát các thuật toán, ai chỉ đạo nó và vì mục đích gì?” Khi các hệ thống tự động định hình cách thức truyền tải thông tin, Đức Thánh Cha Leo kêu gọi sự cảnh giác để bảo đảm con người luôn ở vị trí trung tâm - và quyền lực đối với những công cụ kỹ thuật số không tập trung vào tay một số ít người.
Bảo vệ sự thật trong một thế giới hậu sự thật
Kết thúc bài phát biểu, Đức Thánh Cha Leo đã trích dẫn cuốn Nguồn gốc của Chủ nghĩa Toàn trị của Hannah Arendt, cảnh báo rằng đối tượng lý tưởng của các chế độ toàn trị không phải là một người cam kết về mặt ý thức hệ, mà là một người mà “sự phân biệt giữa chân thực và hư cấu, và sự phân biệt giữa đúng và sai không còn tồn tại nữa.”
Trong một thế giới như vậy, ngài nhấn mạnh, các nhà báo có một vai trò quan trọng. “Với công việc kiên nhẫn và đúng đắn của mình,” ngài nói tiếp, “các bạn có thể đóng vai trò như một rào cản chống lại những kẻ, thông qua nghệ thuật nói dối cổ xưa, tìm cách tạo ra sự chia rẽ để thống trị bằng cách chia rẽ - chia để trị. Ngài nói, các nhà báo phải đóng vai trò là “bức tường thành của sự văn minh” chống lại những nguy cơ của hậu sự thật và sự ước lượng.
Đức Thánh Cha Leo kết luận bằng cách nhắc lại với tất cả những người tham gia vào lĩnh vực truyền thông rằng tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tính khách quan là điều thiết yếu; và rằng “thế giới cần thông tin tự do, nghiêm ngặt và khách quan.”
Nguyễn Minh Sơn