ĐGH Leo XIV chấp nhận những yếu tố trong tầm nhìn của Đức Phanxicô - một số quan điểm vẫn chưa minh bạch
ĐGH Leo XIV chấp nhận những yếu tố trong tầm nhìn của Đức Phanxicô - một số quan điểm vẫn chưa minh bạch
Trước khi được bước lên ngôi vị giáo hoàng, Đức Thánh Cha Leo XIV đã tránh xa sự chú ý đối với một số cải cách do người tiền nhiệm của mình ủng hộ nhưng vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Đức Phanxicô và ủng hộ những giá trị bảo vệ sự sống, phẩm giá của người di cư, chăm sóc môi trường và một Giáo hội Công giáo theo tinh thần đồng nghị hơn.
Đức Thánh Cha Leo, trước đây là Đức Hồng y Robert Prevost, được bổ nhiệm làm giám mục của Chiclayo, Peru, vào năm 2015 và đảm nhận những vai trò lãnh đạo quan trọng tại Vatican từ năm 2023 đến năm 2025: Tổng trưởng Bộ Giám mục, nơi ngài cung cấp hướng dẫn về việc bổ nhiệm giám mục và hồng y; và chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Mỹ Latinh, nơi ngài giám sát mối quan hệ của Vatican với Giáo hội trong khu vực.
Trước đây, ngài đã chỉ trích hệ tư tưởng giới, giống như Đức Phanxicô. Về những vấn đề liên quan đến đồng tính luyến ái và ban phước cho người đồng giới, ngài cực lực phê phán trước khi được bổ nhiệm làm hồng y nhưng kể từ đó đã có vẻ dịu đi.
“Ngài chưa từng là giám mục của một giáo phận hay hồng y trong Giáo triều Rôma trong thời gian dài,” Susan Hanssen, giáo sư lịch sử tại Đại học Dallas, một tổ chức Công giáo, nói với CNA.
“Ngài không phải là một ‘hồng y cao cấp’,” bà nói. “Đó là sự lựa chọn của một nhân vật tương đối vô danh.”
Joe Heschmeyer, một nhà biện giáo tại Catholic Answers, nói với CNA rằng “phương châm phụng vụ của Đức Thánh Cha Leo nhấn mạnh đến nhu cầu hiệp nhất của chúng ta trong Đức Kitô, vì vậy tôi có linh cảm mạnh mẽ rằng một trong những mục tiêu của triều đại giáo hoàng của ngài sẽ là tái khôi phục cảm giác hiệp nhất và trật tự hơn cho Giáo hội.”
“Một trong những điều có vẻ rõ ràng ngay lập tức về vị tân giáo hoàng Rôma là ngài nói rõ ràng và nhẹ nhàng,” ngài nói. “Cả hai điều đó đều rất quan trọng vào lúc này.”
Thúc đẩy văn hóa sự sống
Giống như Đức Phanxicô, Đức Thánh Cha Leo luôn là người ủng hộ nhất quán cho văn hóa sự sống. Ngài đã lên tiếng phản đối phá thai, an tử và án tử hình.
Đức Thánh Cha Leo đã tham gia vào phong trào ủng hộ sự sống trước khi gia nhập chức linh mục và hoạt động tích cực trong “Villanovans for Life”, câu lạc bộ ủng hộ sự sống tại Đại học Villanova, và đã tham dự những cuộc tuần hành ủng hộ sự sống. Ngài cũng đã công khai phát biểu về vấn đề này, gồm cả trong những bài đăng trên mạng xã hội.
Năm 2015, khi tham dự Cuộc tuần hành ủng hộ sự sống ở Chiclayo, vị giáo hoàng đương kim đã đăng trên X rằng mọi người phải “bảo vệ sự sống của con người mọi lúc.” Ngài cũng chia sẻ lại một số bài viết trên X, gồm các bài viết từ CNA, về sự thiêng liêng của sự sống con người và phản đối phá thai.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 2022 với La Republica, khi đó là Giám mục Prevost cho biết việc ủng hộ sự sống trong toàn bộ cuộc đời có nghĩa là “án tử hình là không thể chấp nhận được” và việc tìm kiếm “máu đền máu” không phải là câu trả lời phù hợp khi cố gắng mang lại công lý.
Ý thức hệ giới tính và ban phép lành cho người đồng giới
Trước khi nhậm chức giáo hoàng, Đức Thánh Cha Leo đã lên tiếng về ý thức hệ giới tính và đồng tính luyến ái.
Khi còn là giám mục của Chiclayo, vị giáo hoàng đương kim đã lên án việc thúc đẩy hệ tư tưởng giới tính trong hệ thống giáo dục công ở Peru, theo tờ báo quốc gia Peru Diario Correo.
“Nó tìm cách tạo ra những giới tính không tồn tại, vì Thiên Chúa đã tạo ra người nam và người nữ, và việc cố tình làm rối loạn những ý tưởng về bản chất sẽ chỉ gây hại cho những gia đình và cá nhân,” theo bài báo, khi đó là giám mục Prevost, đã lên tiếng vào năm 2016.
“Rõ ràng là chiến dịch này sẽ tạo ra rất nhiều sự nhầm lẫn và gây ra rất nhiều tác hại. Chúng ta không được nhầm lẫn tầm quan trọng của gia đình và hôn nhân với những gì người khác muốn tạo ra, như thể đó là quyền được làm điều gì đó không phải,” ngài nói.
Vào năm 2012, khi Đức Thánh Cha Leo là cựu tổng quyền của Dòng Thánh Augustinô, ngài đã phát biểu rằng phương tiện truyền thông đại chúng phương Tây thúc đẩy “sự đồng cảm to lớn đối với các niềm tin và thực hành trái ngược với Phúc Âm; ví dụ như phá thai, lối sống đồng tính, an tử,” khi phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với Catholic News Service.
Đức Thánh Cha Leo tiếp tục chỉ trích cách truyền thông mô tả tiêu cực về những thành viên giáo sĩ ủng hộ “định nghĩa truyền thống về hôn nhân” trong cùng một cuộc phỏng vấn. Ngài chỉ trích cách mô tả tích cực về “những gia đình thay thế bao gồm các cặp đôi đồng giới và con nuôi của họ.” Ngài nói về nhu cầu của Giáo hội trong việc học cách truyền bá phúc âm trong môi trường này.
Tuy nhiên, sau khi trở thành hồng y vào năm 2023, ngài nói với Catholic News Service: “Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói rất rõ ràng rằng ngài không muốn mọi người bị loại trừ chỉ vì những lựa chọn mà họ đưa ra, cho dù đó là lối sống, công việc, cách ăn mặc hay bất cứ điều gì.” Ngài lưu ý rằng “học thuyết không thay đổi ... nhưng chúng ta đang tìm cách chào đón hơn.”
Sau khi Vatican cho phép một số phước lành không phải phụng vụ cho những cặp đôi đồng giới thông qua tuyên bố Fiducia Supplicans, Đức Hồng y Prevost khi đó đã nói: “Mỗi hội đồng giám mục cần có một thẩm quyền nhất định” trong việc xác định cách thực hiện tài liệu này, theo CBCP News. Đức Hồng y Prevost lưu ý rằng một số giám mục Phi châu tin rằng “hoàn cảnh văn hóa của chúng ta khiến việc áp dụng tài liệu này sẽ không hiệu quả.”
Đức Thánh Cha Leo là người đứng đầu Bộ Giám mục trong cuộc bổ nhiệm Hồng y Victor Manuel Fernández, tác giả của Fiducia Supplicans. Tuy nhiên, Đức Hồng y Fernández là bạn lâu năm của Đức Phanxicô và không rõ liệu Tổng giám mục Prevost khi đó có đóng vai trò gì trong cuộc bổ nhiệm này hay không.
Christopher Malloy, tác giả của cuốn “False Mercy” và là chủ tịch khoa thần học tại Đại học Dallas, nói với CNA rằng ông không biết Đức Thánh Cha Leo “sẽ nhấn mạnh điều gì trong triều đại giáo hoàng của mình” nhưng cho biết “giáo huấn bất khả ngộ về hành vi tình dục không thể thay đổi” và “Thiên Chúa không thay đổi sự thật của Người,” điều này phù hợp với bình luận năm 2023 của Đức Thánh Cha Leo.
Malloy cho biết “Hành vi tình dục được Thiên Chúa truyền lệnh là giữa một người nam và một người nữ đã kết hôn và không hành động chống lại mục đích của hành vi đó là sinh sản. Bất kỳ hành vi sử dụng khả năng tình dục nào vi phạm nguyên tắc này đều là hành vi xấu xa và do đó gây hại cho chính những người tham gia vào hành vi đó.”
Sự tiếp nối với Đức Phanxicô: tính đồng nghị, nhập cư, môi trường
Đức Thánh Cha Leo đã thúc đẩy Thượng hội đồng của Giáo hội về tính đồng nghị trong một cuộc phỏng vấn năm 2023 với Vatican News. Thượng hội đồng quy tụ các giám mục, linh mục và giáo dân lại với nhau để thảo luận về cách tiếp cận một số vấn đề nhất định trong Giáo hội.
“Tôi thực sự tin rằng Chúa Thánh Thần hiện diện rất nhiều trong Giáo hội vào thời điểm này và đang thúc đẩy chúng ta hướng tới sự đổi mới, và do đó chúng ta được kêu gọi thực hiện trách nhiệm trọng đại là sống theo cái mà tôi gọi là thái độ mới,” Đức Hồng y Prevost khi đó cho biết. “Đó không chỉ là một quá trình, không chỉ là thay đổi một số cách làm việc, có thể là tổ chức nhiều cuộc họp hơn trước khi đưa ra quyết định.”
Trên mạng xã hội, Đức Thánh Cha Leo đã lên tiếng ủng hộ người di cư và chia sẻ các bài đăng chỉ trích chính sách nhập cư của Tổng thống Donald Trump. Ba trong số năm bài đăng của ngài trên X năm nay là chỉ trích các chính sách đó, gồm một bài đăng chia sẻ bài viết trên Tạp chí America về phản ứng của Đức Phanxicô đối với Phó Tổng thống JD Vance về cách tiếp cận của Công giáo đối với vấn đề nhập cư.
Đức thánh Cha Leo cũng phục vụ trong ban giám đốc của Caritas Peru từ năm 2022 đến năm 2024, nơi cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người di cư, người tị nạn và người xin tị nạn. Tổ chức này đã thành lập một nơi trú ẩn cho những người di cư Venezuela vào năm 2019.
Tuy nhiên, trong một bài giảng tại khu vực Chicago vào tháng Tám năm ngoái, Đức Hồng y Prevost khi đó cũng thừa nhận một số vấn đề phát sinh từ tình trạng di cư hàng loạt. Ngài đã nói về một số lượng lớn người di cư ở thị trấn nhỏ Lampedusa của Ý, gọi đó là “một vấn nạn to lớn” và nói thêm: “Đây là vấn nạn trên toàn thế giới, không chỉ ở đất nước này.”
“Phải có cách nào đó để giải quyết vấn đề này mà còn phải đối xử với mọi người một cách tôn trọng,” ngài nói và nói thêm rằng mọi người đều được ban tặng “món quà được tạo nên theo hình ảnh và giống Thiên Chúa.”
Với tư cách là một hồng y, Prevost cũng đã nói về những lo ngại về môi trường, nhấn mạnh đến nhu cầu phải chuyển “từ lời nói sang hành động,” theo một bài báo của Vatican News vào thời điểm đó. Ngài nói “quyền thống trị thiên nhiên” không nên trở thành “bạo ngược” mà phải là “mối quan hệ có đi có lại” với môi trường.
Phát biểu với CNA, Heschmeyer cho biết: “Về những vấn đề như chăm sóc môi trường và người nhập cư, tôi nghĩ chúng ta có thể mong đợi Đức Thánh Cha Leo sẽ có giọng điệu giống Đức Phanxicô (và Giáo lý của Giáo hội Công giáo).”
Vẫn còn một số điều không chắc chắn
Đức Thánh Cha có thể cần phải điều hướng những chủ đề khác mà ngài chưa công khai cân nhắc vào thời điểm này, gồm cả tông huấn Amoris Laetitia của Đức Phanxicô, mở ra cánh cửa cho việc Rước lễ đối với những người Công giáo đã ly hôn và tái hôn trong những trường hợp hạn chế.
Ngoài ra, ĐứcThánh Cha Leo sẽ được giao nhiệm vụ quản lý motu proprio Traditionis Custodes của người tiền nhiệm, hạn chế quyền tiếp cận Thánh lễ La tinh Truyền thống.
“Mặc dù có một số tin đồn rằng ngài cử hành Thánh lễ La tinh, nhưng hiện tại chúng vẫn chỉ là tin đồn,” Heschmeyer cho biết khi được hỏi liệu có bất kỳ dấu hiệu nào về cách Đức Thánh Cha Leo có thể xử lý những hạn chế đó trong tương lai hay không.
“Điều rõ ràng là ngài có vẻ có một sự nhạy cảm truyền thống về mặt phụng vụ và lễ phục, và tiếng La tinh của ngài (như được thấy trong lời chúc phúc của ngài từ ban công Đền thờ Thánh Phêrô và trong Thánh lễ đầu tiên của ngài với tư cách là giáo hoàng) có vẻ rõ ràng và mạch lạc,” ông nói thêm.
Hanssen nói với CNA rằng “có rất nhiều luồng ý kiến trái chiều đang lan truyền trong giới truyễn thông” và cho biết vẫn chưa rõ Đức Thánh Cha Leo có thể xử lý một số chủ đề gây tranh cãi trong Giáo hội như thế nào.
“Cũng giống như lúc bắt đầu triều đại giáo hoàng Đức Phanxicô, không rõ Đức Thánh Cha Leo XIV sẽ định vị mình như thế nào đối với dự án tái truyền bá văn hóa của Đức Gioan Phaolô II, cách tiếp cận mà ngài sẽ thực hiện để tiếp thêm sinh lực cho Kitô giáo trong nền văn hóa thế tục, hiện đại ở các nước thế giới thứ nhất, tại Hoa Kỳ và Âu châu, vì đây chưa bao giờ là lĩnh vực chính trong công tác mục vụ của ngài,” Hanssen cho biết.
Heschmeyer khuyến khích người Công giáo không nên noi theo triều đại Đức Thánh Cha Leo bằng cách “tìm kiếm lỗi lầm” trong những vấn đề gây tranh cãi mà thay vào đó hãy tập trung vào những gì có thể học được từ Đức Thánh Cha.
“Về mặt tinh thần, sẽ lành mạnh hơn nhiều nếu bạn cố gắng tìm ra những gì bạn có thể học được từ ngài và cách lãnh đạo của ngài có thể giúp ích cho hành trình tâm linh của chính bạn,” ông nói.
After CNA